Pagbantay sa Kalibutan

Nagadiutay ang Pagsakdag sang Publiko sa Simbahan sa Espanya

Sa Espanya ang gobierno padayon sa paghatag sing pinansial nga sakdag sa Iglesia Katolika. Suno sa pamantalaan sang Madrid nga El País, sang nagligad nga tuig ang simbahan nakabaton sing $140,000,000, U.S. Ang bahin sang kuwarta naghalin sa mga bumalayad sing buhis, nga nagamarka sa kahon sang ila porma sa buhis nga ang isa ka bahin sang ila buhis ginaamot para sa Iglesia Katolika. Apang, ang El País nagsiling nga ang kadamuon sang mga bumalayad sing buhis nga handa sa paghatag sini nga amot nagabuhin. Sang 1989 38 porsiento lamang sang nagabayad sing buhis nga publiko ang nagpakita nga luyag nila ihatag ini nga amot sa simbahan. Nagakatabo ini sa isa ka pungsod nga dapat halos 100 porsiento nga Katoliko.

Gin-abusuhan nga Kabataan

Sa pila ka bahin sang Bagatnan nga Aprika, ang pisikal nga pag-abuso sa kabataan nagadugang. Makahalawhaw nga kadamuon sang kabataan nga gin-abusuhan ang bata pa kag indi makapangayo sing bulig. Suno sa Cape Times, isa ka pamantalaan sang Cape Town, ang pagsurbe kasan-o lang sa 350 ka kabataan nga naospital bangod gin-abusuhan nagpakita nga “60 porsiento ang gin-abusuhan sa seksuwal kag 40 porsiento sa pisikal.” Ang Cape Times nagsiling nga “mga 90% sang mga biktima sang seksuwal nga pag-abuso mga bata nga babayi nga nagapromedyo sing anom ka tuig ang edad, samtang 60% sang gin-abusuhan sa pisikal nga mga pasyente mga bata nga lalaki nga nagapromedyo sing lima ka tuig kag tunga ang edad.” Sa Red Cross Children’s Hospital, “un-kuwarto sang tanan nga gin-abusuhan sa pisikal (wala sing seksuwal) nga kabataan (sang tanan nga rasa) nga ginbulong sa nagligad nga duha ka tuig ang nagaedad sing kubos sa isa ka tuig.”

Mas Makatalagam sang sa Cocaine

Sang 1990, siling sang pamantalaan sang Brazil nga Jornal da Tarde, 58 ka pamatan-on sa estado sang Minas Gerais ang napatay bangod nasobrahan sa syrup nga bulong sa ubo. Subong resulta, “gindumilian sang gobierno sang Brazil ang pagbaligya kag pag-importar sang apat ka syrup nga bulong sa ubo,” siling sang Veja nga magasin. Ang Veja nagdugang nga suno sa isa ka eksperto, “ang syrup nga bulong sa ubo nga may zipeprol isa ka mapintas nga droga sang sa marijuna ukon cocaine pa gani bangod makatuga ini sing indi na mabulong nga halit sa malip-ot nga tion.” Ang padayon nga paggamit sing zipeprol makapierdi sang tiyan, makapaluya sang baga, makaparalisar sang barukan, kag makapierdi sang tagipusuon.

“Unibersidad sang Kabuhi”

Si John Major nangin chancellor sang Exchequer sang Britanya antes mangin primer ministro sang Nobiembre 1990. Nag-untat sia sa pag-eskwela sa edad nga 16, kag suno sa iya ginbaton, ang iya edukasyon naghalin sa “unibersidad sang kabuhi.” “Madamo ako sing kilala nga may akademiko nga mga kalipikasyon,” siling niya, “apang . . . wala sila sing pulos, ang kalabanan sa ila. Wala sila sing sentido komon. Dapat mag-upuray ang kaalam kag sentido komon kon luyag gid sang mga tawo nga makahimo sing mga butang kag sa masami mas importante ang sentido komon.” Bisan pa madamo ang nagasiling nga ang obserbasyon niya isa sa malaka, ang The Times sang London nagreport nga ang prinsipal anay sang isa ka eskwelahan nga si John Rae nag-ugyon: “Ang akademiko nga mga kalipikasyon nagakahulugan lamang nga ang isa ka tawo kalipikado sa isa lamang ka butang, amo lang sina. Ang iban nga akademiko, labi na sa mga unibersidad, wala sing nahibal-an sa matuod nga kalibutan. . . . Nakita ko nga ang mga tawo nga wala sing kalipikasyon masami nga mas may ikasangkol.”

Wala sing Kahadlok sa AIDS

Ang pederal nga mga opisyal sang Centers for Disease Control sa Atlanta, Georgia, E.U.A., nagpabutyag sing kakibot kag kahadlok sa pagdugang sang seksuwal nga paghuliray sa tunga sang tin-edyer nga mga babayi sa Estados Unidos walay sapayan sang katalagman sa AIDS. Ang The Medical Post, isa ka pamantalaan sa Canada, nagreport nga ang “mga 15 anyos, halimbawa, lima ka beses nga aktibo sa sekso karon sang sa ila mga kaedad anay sang nagligad nga kaliwatan.” Ang kadamuon sang mga lin-ay halin sa 15 tubtob 19 ka tuig ang edad nga nagbaton nga nakatilaw na sila sing seksuwal nga paghuliray nga indi kasal halos nagdoble. Amo sini labi na sa tunga sang 15-anyos nga mga lin-ay. Suno sa The Medical Post, “ining nagadugang nga kadamuon ginabasol sang mga eksperto sa panglawas sa pagpadaku sang popular nga kultura sa seksuwalidad kag sa kapaslawan sang kampanya sa pag-edukar tuhoy sa sekso sang katuigan 1980.”