Ang Pagtamod sang Biblia
Kasal Ukon Nagapuyuay—Diin?
“SAN-O kita mapakasal?” Sang nagligad nga 35 ka tuig, ining pamangkot mahimo nga ginabinagbinag sang nagahigugmaanay nga duha ka tawo nga nakagon na. Apang, sa karon, posible gid nga ini nga pamangkot ipautwas sang duha ka tawo nga nagapuyuay na. Nagbag-o na ang tion karon kag amo man ang panimuot sa kasal. Diin nga dalanon ang mas maayo: Ang pagpakasal, ukon pagpuyo upod sa tawo nga imo mapilian?
Ginapakita sang pagsurbe sa Brazil, Pransya, Sweden, Estados Unidos, kag sa madamo nga iban pa nga pungsod, nga ang pagpuyuay nga indi kasal uso. Mahimo nga nahisanto ini sa moralidad karon, apang indi ini bag-o. Ang bag-o amo ang panimuot sa sini nga buhat. Ang ginakabig anay nga pagkabuhi sa pagpakasala ginapabay-an na lang karon ukon ginaaprobahan sang madamo subong nagakaigo gid.
Pagpuyuay—May mga Bentaha Bala?
Ang iban nga mga tawo nagapangatarungan nga ang pagpuyuay nga kahimusan makatarunganon, kay nagatugot ini sa duha ka tawo nga magkilalahay sing maayo antes magsulod sa kapin ka permanente nga higot sang pag-asawahay. Ang iban pa nga mga bentaha nga ginatudlo sang iban amo: Nagatugot ini sa duha ka tawo nga mabuhinan ang mga gasto paagi sa pag-amutay sa arkila; nagahatag ini sa ila sing kahilwayan gikan sa mga ginikanan; nagahatag ini sang ginakinahanglan nga kaupod, lakip ang seksuwal nga relasyon. Ang may edad-edad na nga indi kasal nagasiling nga paagi sa pagpuyuay lamang mas daku ang makuha nila nga social security gikan sa gobierno.
Walay sapayan, ang isa ka mabaskog nga argumento batok sa pagpuyuay nga indi kasal amo ini: Sarang mautod sang bisan sin-o sa duha ang ila relasyon sa bisan ano nga tion paagi lamang sa paglakat. Sa kamatuoran, ang Pranses nga pamantalaan nga Le Monde nagreport nga sa Sweden kag Norway, katunga sang live-in nga relasyon ang wala nagadugay sing duha ka tuig, 60 pa 80 porsiento ang nagabulagay kubos sa lima ka tuig.
Pagpakasal—Ang Mas Maayo nga Paagi
Mahimo ginapatuhuyan sang mga tawo nga pabor sa live-in nga kahimusan ang sertipiko sang kasal nga “isa ka papel” lamang, butang nga wala sing praktikal nga kaayuhan. Ining panimuot ginapahangop man sa mga drama kag mga pelikula sa TV, subong man sa pribado nga kabuhi sang kilala nga mga tawo. Busa, binagbinagon naton karon ang matuod nga kapuslanan sinang “isa ka papel.”
Kon magnegosyo ka nga may kasosyo ukon magbakal ka sing isa ka lote ukon magpahulam sing kuwarta, ngaa ginapasulat mo ang mga kondisyon kag ginapanotaryuhan pa? Ang isa ka rason amo nga duha ka partido ang naghatag sing panaad, kag para sa bentaha sang duha ka partido nga isulat ang mga kondisyon. Halimbawa, kon ang isa ka partido mapatay, madula, ukon mapanas ang iya memorya, ang termino legal gihapon nga dapat sundon. Amo man sini sa kasal. Kon mapatay ang isa ukon ang duha sa magtiayon, ang kasuguan sa kalabanan nga mga pungsod may kahimusan para sa namatyan nga pamilya. Masami nga wala ini sa live-in nga kahimusan. Ining panaad amo ang kinaliwan sang pagpuyuay kag sang kasal. Kag ang sertipiko sang kasal isa ka pahanumdom sa mag-asawa sinang panaad nga higugmaon, padunggan, kag palanggaon ang isa kag isa kag sang legal nga mga kahulugan sang mga sumpa sa kasal.
Ginpabutyag ini sang isa ka kasal nga babayi sing subong sini: “Mahimo nga kinaraan ako, apang ang panaad sa kasal nagahatag sa akon sing kapin nga kalig-unan.” Ginasulit niya ang ginsiling sang Dios sang ginkasal niya ang una nga duha ka tawo: “Busa bayaan sang lalaki ang iya amay kag ang iya iloy kag magahiusa sa iya asawa kag mangin isa sila ka unod.”a (Genesis 2:24) Isa ka tumalagsahon nga pagkaisa! Sa amo, ang “isa ka unod” posible lamang sa isa ka bug-os, eksklusibo, legal, tubtob-kabuhi nga relasyon—wala na sing iban pa.
Apang, ang iban nga mga tawo nagapangatarungan nga may kilala sila nga mga tawo nga nagapuyuay nga indi kasal apang malig-on ang ila nga relasyon.
“Magpangasawa Sila”
Ginahatag sang Biblia ang labing maayong rason kon ngaa indi dapat magpuyuay ang duha ka tawo nga indi kasal. “Paghuptan sing dungganon sang tanan ang pag-asawahay, kag ang higdaan sang pagkasal dipagdagtaan, kay hukman sang Dios ang mga makihilawason kag mga makilahion,” siling sang Hebreo 13:4. Maathag kag simple nga ginasiling sang Biblia nga ang pagpuyuay nga indi kasal pagpakighilawas. Ano ang kahulugan sang “pagpakighilawas”? Ginalaragway ini sang isa ka diksionaryo subong “seksuwal nga paghiusa sang tawo luwas sa ulot sang lalaki kag sang iya asawa.” Agod makatigayon kita sing maayong konsiensia, dapat sundon ining laygay sang Biblia: ‘Kabubut-on sang Dios nga maglikaw kamo sa pagkamakihilawason.’—1 Tesalonica 4:3.
Apang pananglit may problema ang iban sa pagpugong sang ila seksuwal nga sugyot? Si apostol Pablo nagsulat: “Kon indi sila makapugong, magpangasawa sila, kay maayo pa nga magpangasawa sang sa masunog sa kailigbon sang unod.” Kag sa liwat: “Kon ang bisan sin-o nagahunahuna nga wala sia nagagawi sing nagakaigo ayon sa iya pagkaulay, . . . magpangasawa sila.” (1 Corinto 7:9, 36) Talupangda nga si Pablo wala magsiling nga ‘himuon nila ang luyag nila kag magpuyuay’ kundi, “Magpangasawa sila.”
Indi buot silingon nga ang pag-asawahay dapat tamdon subong isa lamang ka paagi agod mabusog ang seksuwal nga mga handum. Dapat kilalahon sang duha ka tawo ang isa kag isa sa ila antes sila magpakasal. Apang paano ninyo ini mahimo luwas kon magpuyuay kamo? Ang isa ka dungganon nga pagnobyahanay nagahatag sing daku nga kahigayunan para sa sina. Dapat mo hibaluon kon ano ang mapaabot mo gikan sa pag-asawahay kag sa imo tiayon. Ano ang imo pisikal, emosyonal, kag espirituwal nga mga kinahanglanon? Ang tawo bala nga imo ginaplano nga pakaslan makabulig sa imo sa pagtigayon sini?—Mateo 5:3.
Sa tapos mabinagbinag ang sa ibabaw, wala sing duhaduha nga magaugyon ikaw nga sa duha ka dalanon—pagpuyuay ukon pagpakasal—ang naulihi ang mas maayo. Ang duha ka tawo nga nagapuyuay nga kasal nagahimo sini nga wala sing ginabatyag nga sala ukon kahadlok, kag ginatahod sila sang ila mga abyan kag mga paryente. Ang emosyon sang ila mga anak indi mahalitan bangod nabun-ag sila gikan sa mga ginikanan nga indi kasal. Kag labing importante, ina nga mga mag-asawa nagapahamuot sa Dios paagi sa pagpakita sing pagtahod sa iya kahimusan sa pag-asawahay.
[Mga footnote]
a Ang Hebreong tinaga nga da·vaqʹ (“magtapik”) “nagalakip sing kahulugan nga pagpanguyapot sa isa ka tawo subong gugma kag katutom.” (Theological Wordbook of the Old Testament) Sa Griego, naangot ini sa tinaga nga nagakahulugan sing “tapikon,” “sementuhon,” “sugpunon sing hugot.”
[Piktyur sa pahina 14]
Kasal sang ika-16 nga siglo
[Credit Line]
Peasant Wedding, ni Peter Bruegel the Elder, ika-16 nga siglo Upod ang maalwan nga pahanugot sang Kunsthistorisches Museum, Vienna