Ginabinagbinag Liwat sang mga Doktor ang Pagbusbos nga Wala Nagagamit sing Dugo

GINPAATHAG ni Janet, nga taga-Canada, sa iya anak nga lalaki kon ngaa may AIDS sia. Nalatnan sia sang iya bana antes sia napatay. Mahimo naman nga nakuha sang iya bana, nga isa ka hemophiliac, ang AIDS paagi sa isa ka diutay nga bahin sang dugo. Ang mapait nga inagihan kaangay sini isa lamang sang mga rason nga nagtiklod sa mga doktor nga binagbinagon liwat ang pagtayon sing dugo subong talaksan nga pagbulong. Sa pagkamatuod, ang ulong-dinalan sang The New York Times sini nga tuig nagpahayag: “Ang ‘Wala Nagagamit Sing Dugo’ nga Pagbusbos Ginabaton Liwat.”

Ginpadaku sang pila ka komperensia sa medisina ang dugang nga interes sa pagbusbos nga wala nagagamit sing dugo. Lakip sa ginhiwat sang nagligad nga tuig amo ang duha sa Estados Unidos (Boston kag Atlanta), isa sa Canada (Winnipeg), kag isa sa Latvia (Riga), nga isa ka internasyonal nga komperensia para sa Nasidlangan nga Europa.

Pagkatapos sang kapin sa 50 ka tuig nga pagsandig sa pagtayon sing dugo, ngaa ang kapin sa 1,400 ka propesyonal halin sa 12 ka pungsod nagtambong sa sining apat ka komperensia nga nagapahayag sang pagbusbos nga wala nagagamit sing dugo subong “ang paagi sang palaabuton,” suno sa pagpabutyag sa sini sang isa ka ulong-dinalan sang pamantalaan? Ano ang ginpatalupangod sining mga komperensia may kaangtanan sa bag-ong mga bulong, kasangkapan, kag pamaagi nga makaapektar sa mga pagbulong nga matigayon sang inyo pamilya?

Ngaa Nagapangita Sing mga Alternatibo?

Ang panguna nga rason amo ang pagkawalay ikasarang sa pag-amlig sa mga suplay nga dugo. Halimbawa, ang Toronto’s Globe and Mail, sang Enero 31, 1998, nagakomento tuhoy sa “mahigko-nga-dugo nga trahedya” sa Canada sang katuigan 1980: “Ang hepatitis C isa ka mahimo nagapaluya sa atay nga balatian nga sa sini wala sing bulong. . . . Mga 60,000 ka taga-Canada ang nalatnan sang virus paagi sa mahigko nga dugo, nga nagakahulugan nga mga 12,000 ang mahimo mapatay subong resulta sang dala-sang-dugo nga hepatitis.”

Bisan nga nabuhinan sing daku sang mas bag-o nga mga pamaagi sa pag-usisa ang katalagman, si Hukom Horace Krever nagsiling sa komperensia nga ginhiwat sa Winnipeg: “Ang suplay nga dugo sang Canada indi gid matinlo, kag indi gid mahimo nga mangin matinlo. Ang paggamit sing dugo dimalikawan nga nagalakip sing mga katalagman.” Kag ang mga katalagman nga malaton ang balatian ukon tunaan sing grabe nga reaksion nagadugang paagi sa tagsa ka dugang nga yunit sang dugo nga ginahatag.

Sa Riga, si Dr. Jean-Marc Debue, sang Clinique des Maussins sa Paris, naghinakop: “Dapat namon nga mga manugbulong binagbinagon liwat ang amon kinaandan nga paagi sa pagbulong. . . . Napalawig sang pagtayon sing dugo ang kabuhi sang madamo nga pasyente, apang nahiluan man sini ang kabuhi sang iban pa paagi sa paghatag sa ila sing dimabulong nga balatian.”

Ang mga pamaagi sa pag-usisa sa mga higko sa dugo daw nagapalangan lamang sang bag-ong mga katalagman sang balatian kag busa wala nagaamlig batok sini. Halimbawa, si Dr. Paul Gully, sang Ottawa, Ontario, Canada, nagsiling: “Ang hepatitis G isa ka bag-ong ginlaragway nga RNA virus; nalaton ini paagi sa pagtayon apang ang karon nga katalagman wala mahibalui.”

Ang isa pa ka katalagman ginreport sa espesyal nga medikal nga guwa sang Time nga magasin: “Masumpo sang mga pagtayon ang sistema sang imyunidad, . . . nagabilin sa pasyente nga madali malatnan, mahinay mag-ayo kag mas madugay nga tion sa pag-ayo.”

Ang isa pa ka butang amo ang kuwarta nga makinot. Sa Estados Unidos, suno sa Time nga magasin, ang tagsa ka pagtayon sing dugo nagabili sing $500. Kag sa pila ka lugar, ang suplay nga dugo nagadiutay bangod sang diutay nga mga donor.

Ang pasyente nga nagapaopera nga wala nagagamit sing dugo makakinot pa gid bangod sang mas manubo nga kataason sang impeksion kag mas malip-ot nga inadlaw sa ospital. Nagapamulongpulong sa Winnipeg, si Durhane Wong-Rieger, sang Canadian Hemophilia Society, nagsiling tuhoy sa pagbusbos nga wala nagagamit sing dugo: “Sa banta namon kinahanglanon ini. Makinot ini kag magapauswag gid sa kapagros sang mga pasyente.”

Nagdamo man ang mga pasyente nga nagapangabay sing pagbusbos nga wala nagagamit sing dugo. Si Dr. David Rosencrantz, sang Legacy Portland Hospitals (Oregon, E.⁠U.⁠A.), nagsiling nga sang primero “100% sang mga nagdangop sa amon ang naghimo sini bangod sang relihion.” Apang, sa karon ginapakamaayo sang dimagkubos sa 15 porsiento ang alternatibo nga pagbulong sangsa pagtayon sing dugo, apang indi bangod sang relihioso nga konsiensia.

Lainlain nga Pagtamod

Sa apat ka komperensia, ang daku nga butang nga ginhisugtan amo nga ang paggamit sang kaugalingon nga dugo mas indi peligruso sangsa paggamit sing dugo nga gindonar sang iban nga mga tawo. Bangod sini, ginarekomendar sang iban ang pagtago sa kaugalingon nga dugo antes sang operasyon. Apang, natalupangdan sang madamo nga wala na sing tion sa pagtago sa dugo sa tion sang mga emerhensia. Subong man, ang mga Saksi ni Jehova makusog nga nagapamatok sa paggamit sing bisan anong natago nga dugo.⁠a

Si Dr. Bruce Leone, sang Duke University, North Carolina, E.⁠U.⁠A., nagsiling sa komperensia sa Canada: “Ang pagdonar [sa kaugalingon nga dugo] antes sang operasyon mahal, trabahuso, wala nagadula sang labing kinaandan nga kabangdanan sang naangot-sa-pagtayon nga balatian [nga isa ka kleriko​—⁠sa iban nga hambal, sa opisina ukon sa pamaagi​—⁠nga kasaypanan] kag nagakinahanglan sing daku nga tion antes sang pagbusbos.”

Madamong manugbulong ang nagasakdag nga padayunon ang pag-imbento sa mga bulong kag mga pamaagi nga magabuhin sing daku sa paggamit sing gintayon nga dugo. Nangatarungan sila nga ang pagtayon sing dugo dapat lamang himuon sa tion sang mga emerhensia. Sa pihak nga bahin, wala na karon ginalakip sang iban ang pagtayon sing dugo sa ila pagpamulong. Ginatudlo nila ang mabudlay katama nga mga operasyon​—⁠pag-ilis sing balikawang, masibod nga pagbusbos sa utok, pag-opera sa tagipusuon sang mga lapsag kag mga adulto​—⁠nga ginhimo nga wala sing pagtayon, nga may madasig nga pag-ayo.

Sa karon, kapin sa 100 ka ospital sa bug-os nga kalibutan ang may yara wala nagagamit sing dugo nga mga programa diin kapin sa 70 sini ang sa Estados Unidos. Sa katunayan, kapin na karon sa 88,000 ka doktor sa bug-os nga kalibutan ang nagakooperar sa mga pasyente nga indi luyag sing dugo.

Bag-ong mga Pamaagi

Sa komperensia sa Atlanta, ginbaton sang madamong humalambal nga natukiban nila una ang isa ka partikular nga pamaagi sang ginbulong ang mga Saksi ni Jehova.⁠b Nahunahuna sang madamo ang balatyagon ni Dr. James Schick, sang Encino-Tarzana Regional Medical Center, Los Angeles, nga nagsiling nga bangod sang natukiban nga bag-ong mga pamaagi samtang ginabulong ang kulang sa binulan nga mga lapsag sang mga Saksi ni Jehova, nagagamit na sia karon sing 50 porsiento nga wala sing dugo sa tanan niya nga pasyente nga mga bata. Apang, ining bag-ong mga pamaagi napamatud-an man nga mabuligon sa mga hamtong.

Si Dr. Jean-François Hardy, sang Montreal Heart Institute, nagsiling: “Ang pagbusbos nga wala nagagamit sing dugo indi mahimo sa bulig sang isa lamang ka paagi sa pagbulong . . . Sa baylo, ini nga tulumuron matigayon lamang paagi sa pagtingob sa lainlain nga mga estratehiya.”

Lakip sa bag-ong mga pamaagi amo ang (1) antes sang operasyon nga paghanda, (2) pagtapna sa nadula nga dugo sa tion sang pagbusbos, kag (3) pagkatapos sang operasyon nga pag-atipan. Maathag gid nga ang tanan nga pamaagi sa pagbusbos apektado sing daku sang tion, kon sayuron, kon bala may tion pa sa pagpabakod sa pasyente para sa pagbusbos ukon wala na sing tion bangod dapat himuon ang emerhensia nga pagbusbos.

Ang maayo nga paagi sa pagbusbos nga wala nagagamit sing dugo amo ang antes sang operasyon nga pagbulong nga nagapadamo sa selula sang dugo kag nagapauswag sa panglawas. Nagalakip ini sa mataas sing iron nga mga supplement kag bitamina subong man, kon nagakaigo, sa mga dosis sang synthetic erythropoietin, ang bulong nga nagapadasig sang pagpatubas sang utok sa tul-an sang pasyente sing pula nga selula sang dugo. Ang teknolohiya nga nagapahanugot sang pag-usisa sa diutay nga sampol nagapaposible agod makakuha sing diutay nga dugo para mausisa apang makakuha sing mas daku nga resulta gikan sini. Kinahanglanon ini para sa kulang sa binulan nga mga lapsag kag para sa may edad nga mga pasyente nga nadulaan sing madamo nga dugo.

Makabulig man amo ang mga volume expander, ang pluido nga ginapaagi sa ugat agod magdamo ang dugo. Ang hyperbaric oxygen chamber ginagamit man sa pila ka pasilidad agod dugangan ang oksiheno nga ginakinahanglan sang isa ka pasyente nga nadulaan sing madamo nga dugo. Sa Atlanta, si Dr. Robert Bartlett nagpaathag nga ang oxygen chamber isa ka epektibo nga pagkabutang apang dapat gamiton sing mahalungon bangod ang madamo sing dosis nga oksiheno makahililo.

Para sa ikaduha nga tikang, ang pagtapna sa nadula nga dugo sa tion sang operasyon, may madamo gid nga bag-ong mga instrumento kag mga teknolohiya sa pagbusbos. Nagabulig ini sa pagpakini sa nadula nga dugo; wala tanto nagapilas sa lawas para sa operasyon, nga nagapadiutay sa nawasi nga dugo kag sa kasakit; ukon nagabulig nga makuha dayon kag magamit liwat ang dugo mismo sang pasyente nga mahimo nadula sa tion sang pagbusbos. Binagbinaga ang pila lamang sang bag-ong mga pamaagi.

◼ Ang de-koryente nga gamit sa pagsunog nagagamit sing init agod pakuntaon ang pagdugo sang mga ugat.

◼ Ang nagapalapuyot nga argon beam nagabulig sa pagtapna sang pagdugo sa tion sang pagbusbos.

◼ Ang harmonic scalpel nagagamit sing vibration kag friction sa pag-utod kag nagapakorta man sang dugo.

◼ Sa tion sang pila ka sahi sang pagbusbos, ang mga bulong subong sang tranexamic acid kag desmopressin masami ginagamit agod maglapuyot ang dugo kag mabuhinan ang pagdugo.

◼ Ang hypotensive anesthesia nagabuhin sang nadula nga dugo paagi sa pagpanubo sang presyon sang dugo.

Importante man amo ang pagpauswag sa mga makina nga nagatipig sa dugo sa tion sang operasyon. Sa tion sang operasyon, ginauli kag ginagamit liwat sini sa gilayon ang dugo mismo sang pasyente, nga wala nagakinahanglan nga taguon pa ini.⁠c Ang bag-o pa nga mga makina, bisan pa konektado gihapon sa pasyente, makapain pa gani sa dugo nga mangin mga component kag ginagamit liwat ang kinahanglanon.

Pagkatapos sang komperensia sa Riga kag sang pagkabati sang kinahanglanon sang Latvia, ang mga Saksi ni Jehova sa Sweden nagdonar sing duha ka cell-saver nga makina sa Latvia. Ginkakunyagan gid sing daku ang pag-abot sang nahauna nga makina kag ang mga benepisyo sang pagbusbos nga wala nagagamit sing dugo sa Latvia amo nga ginpaguwa ini sa telebisyon sa bug-os nga pungsod.

Ang pagkatapos sang operasyon nga pag-atipan masami nga nagalakip sang madamo sang amo gihapon nga sistema sa pagpadamo sang dugo nga ginagamit sa antes sang operasyon nga paghanda. Apang, masunson nga mas mahapos atipanon ang mga wala magpatayon nga mga pasyente pagkatapos sang pagbusbos sangsa mga nagpatayon. Ngaa?

Talalupangdon nga mga Resulta

Walay sapayan nga ang mga pamaagi nga wala nagagamit sing dugo masunson nga nagakinahanglan sing mas madamo nga trabaho antes kag sa tion sang pagbusbos, natalupangdan sang mga manugbusbos nga ang mga pasyente nagabenepisyo bangod sang mas madali nga pag-ayo pagkatapos sang operasyon. Wala sila sing mga komplikasyon nga masunson naagihan sang mga nagpatayon. Ginrekord ang mas malip-ot nga pagtener sa ospital sang mga pasyente nga wala matayunan sing dugo.

Si Dr. Todd Rosengart, sang The New York Hospital-Cornell University Medical Center, nagsiling nga ang ila walo-ka-tikang nga estratehiya sa pagtipig sa dugo nagpahanugot nga himuon sing masinaligon nga wala nagagamit sing dugo ang pagbusbos sa tagipusuon. Si Dr. Manuel Estioko, sang Good Samaritan Hospital sa Los Angeles, nagsambit tuhoy sa ila “madamo nga eksperiensia upod sa ginatos ka operasyon sa tagipusuon nga wala nagagamit sing dugo.” Si. Dr. S. Subramanian nagreport sing kadalag-an sa wala nagagamit sing dugo nga pagbusbos sa tagipusuon sang mga bata sa Miami Children’s Hospital.

Ang pagbusbos may kaangtanan sa tul-an, ilabi na ang pag-ilis sa balikawang, mabudlay. Apang, si Dr. Olle Hägg, sang Uddevalla Hospital sa Sweden, nagreport sa Riga nga ang pagtingob sa “estratehiya kag pagkalantip sa pagbusbos” nagpahanugot sa ila nga mabuhinan sing daku ang mawasi nga dugo para sa mga pasyente nga mga Saksi ni Jehova. Sa pagkamatuod, si G. Richard R. R. H. Coombs, sang Imperial College of Medicine, London, nagsiling nga “99.9 porsiento sang tanan nga pagbusbos sa tul-an sarang mahimo nga wala sing . . . pagtayon sing dugo.”

Ang Palaabuton

Ang kadamuon sang mga ospital kag mga doktor nga nagagamit sing mga pamaagi nga wala nagagamit sing dugo padayon nga nagadugang. Kag ang mga komperensia diin ini nga ihibalo ginasugid nakabulig sing daku, kay natun-an sang mga manugbulong ang mga alternatibo nga natilawan sing madinalag-on kag pirme ginagamit.

Si Dr. Richard Nalick, sang University of Southern Carolina School of Medicine, nagsiling: “Nagadamo nga populasyon ang luyag sang pagbulong sa medisina kag pagbusbos nga wala nagagamit sing dugo . . . Ang bulong kag pagbusbos nga wala nagagamit sing dugo amo ang bag-o nga paagi kag indi dapat hangpon subong kubos ka epektibo nga ‘alternatibo nga terapiya.’ ”

Samtang ang mga problema may kaangtanan sa pagtayon sing dugo nagapadayon kag ang pagpangabay sang publiko sing mga alternatibo nagadugang, ang palaabuton sang pagbusbos nga wala nagagamit sing dugo daw masanag. Kag paagi sa pagpasangkad sini, ang pamangkot nga ginkabig anay nga dimakatarunganon nagautwas man, Ang pagtayon sing dugo malakip bala sa sinang malaba nga listahan sang mga pamaagi sa medisina nga ginkabig anay nga talaksan nga nalabawan sang mas indi peligruso, mas bag-o nga mga pamaagi?

[Mga footnote]

[Piktyur sa pahina 27]

Nagadamo nga mga doktor ang nagatahod sa luyag sang ila mga pasyente tuhoy sa pagbusbos nga wala nagagamit sing dugo