Kapitulo 25

Pagbanhaw sa Duha ka Saksi

SA WALA pa matapos ang ikaduha nga kailo, gintawag sang makusog nga anghel si Juan agod makigbahin sa isa pa ka matagnaon nga pagpasundayag, nga karon may kaangtanan sa templo. (Bugna 9:12; 10:1) Yari ang ginreport ni Juan: “Nian ginhatagan ako sing tabun-ak nga kaangay sa sungkod kag nagsiling sia: ‘Tindog ka kag taksa ang templo sang Dios kag ang halaran kag ang mga nagasimba didto.’”—Bugna 11:1.

Ang Templo nga Santuaryo

² Ang templo nga ginasambit indi mahimo nga isa ka literal nga templo sa Jerusalem, kay ang katapusan sini ginlaglag sang mga Romano sang 70 C.E. Apang, ginpakita ni apostol Pablo nga bisan sa wala pa yadtong kalaglagan, may isa na ka templo nga santuaryo nga magapadayon tubtob sa aton adlaw. Amo ini ang dakung espirituwal nga templo nga nagtuman sang matagnaon nga mga laragway nga gin-aman sang tabernakulo kag sang ulihi sang mga templo nga gintukod sa Jerusalem. Isa ini ka “matuod nga kayangkayang nga ginpatindog indi sang tawo kundi ni Jehova,” kag ang Mataas nga Saserdote sini amo si Jesus, nga ginalaragway ni Pablo nga ‘naglingkod [na] sa tuuhan sang trono sang Halangdon sa langit.’ Ang Labing Balaan sini amo ang lokasyon sang presensia ni Jehova sa langit mismo.—Hebreo 8:1, 2; 9:11, 24.

³ Ginapaathag ni apostol Pablo nga ang kurtina sang tabernakulo, nga nagapain sang Labing Balaan gikan sa Balaan nga bahin, nagalaragway sa unod ni Jesus. Sang ginhalad ni Jesus ang iya kabuhi, ining kurtina gintunga, nga nagapakita nga ang unod ni Jesus indi na sablag sa iya pagsulod sa presensia ni Jehova sa langit. Pasad sa halad ni Jesus, ang iya hinaplas nga kabulig nga mga saserdote nga napatay nga matutom, sa sibu nga tion, magakadto man sa langit. (Mateo 27:50, 51; Hebreo 9:3; 10:19, 20) Ginapakita man ni Pablo nga ang dalayon nga paghalad sing mga sapat sa tabernakulo nagtudlo sa isa ka paghalad ni Jesus sang iya himpit nga tawhanon nga kabuhi. Ang halaran sa luwang nagalaragway sa aman ni Jehova, suno sa iya kabubut-on, sa pagbaton sang halad ni Jesus para sa “madamo”—sang hinaplas kag, sang ulihi, sang iban nga mga karnero—nga “makugihon nga nagahulat sing kaluwasan sa iya.”—Hebreo 9:28; 10:9, 10; Juan 10:16.

⁴ Pasad sa sining impormasyon nga gin-inspirar sang Dios, makahinakop kita nga ang Balaan nga Duog sa tabernakulo nagasimbolo sa balaan nga kahimtangan nga naagom una ni Cristo kag dayon sang hinaplas nga mga katapo sang harianon nga pagkasaserdote sang 144,000 samtang yari pa sila sa duta, antes sila mag-agi sa “kurtina.” (Hebreo 6:19, 20; 1 Pedro 2:9) Nagalaragway ini sing nagakaigo sa pag-adoptar sa ila subong espirituwal nga mga anak sang Dios, subong nga ginkilala sang Dios si Jesus subong iya Anak sa tapos sia mabawtismuhan sa Jordan sang 29 C.E. (Lucas 3:22; Roma 8:15) Kag ano naman ang nasulod nga luwang, ang lamang nga bahin sang tabernakulo nga kitaon sa indi saserdote nga mga Israelinhon kag ang duog nga ginahalaran? Nagalaragway ini sa himpit nga tindog sang tawo nga si Jesus nga nagkalipikar sa iya sa paghalad sang iya kabuhi para sa katawhan. Nagalaragway man ini sa matarong nga tindog subong mga balaan, pasad sa halad ni Jesus, nga ginaagom sang iya hinaplas nga mga sumulunod samtang yari sila sa duta.a—Roma 1:7; 5:1.

Pagtakus sa Templo nga Santuaryo

⁵ Ginsugo si Juan nga ‘takson ang templo nga santuaryo sang Dios kag ang halaran kag ang mga nagasimba didto.’ Ano ang ginapahangop sini? Sa mga tagna sa Hebreong Kasulatan, ina nga pagtakus nagahatag sing garantiya nga ang hustisya, nga may kaluoy, ihatag pasad sa himpit nga mga talaksan ni Jehova. Sang adlaw sang malauton nga si Hari Manases, ang matagnaon nga pagtakus sa Jerusalem nagpamatuod sa indi mabag-o nga paghukom sing kalaglagan sa sadtong siudad. (2 Hari 21:13; Panalabiton 2:8) Apang, sang ulihi, sang makita ni Jeremias ang Jerusalem nga ginatakus, nagpalig-on ini nga ang siudad tukuron liwat. (Jeremias 31:39; tan-awa man ang Zacarias 2:2-8.) Subong man, ang masangkad kag detalyado nga pagtakus sa templo nga nasaksihan ni Ezequiel sa palanan-awon isa ka garantiya sa Judiyong mga tinapok sa Babilonia nga ang matuod nga pagsimba ipasag-uli sa ila duta. Isa man yadto ka pahanumdom nga, bangod sang ila mga sala, ang Israel dapat takson suno sa balaan nga mga talaksan sang Dios.—Ezequiel 40:3, 4; 43:10.

⁶ Busa, sang ginsugo si Juan nga takson ang templo nga santuaryo kag ang mga saserdote nga nagasimba sa sini, isa ini ka tanda nga wala sing bisan ano nga makapugong sa katumanan sang mga katuyuan ni Jehova tuhoy sa kahimusan sa templo kag sa mga may kaangtanan sa sini, kag nga yadtong mga katuyuan nagahilapit na sa talipuspusan sini. Karon nga ang tanan nga butang nabutang na sa idalom sang mga tiil sang makusog nga anghel ni Jehova, tion na ini nga “ang bukid sang balay ni Jehova” “tukuron sing malig-on sa putukputukan sang kabukiran.” (Isaias 2:2-4) Ang putli nga pagsimba ni Jehova dapat bayawon, sa tapos sang pag-apostasya sang Cristiandad sa madamo nga siglo. Tion man ini nga ang matutom nga kauturan ni Jesus nga napatay banhawon pasulod sa “Balaan sang mga Balaan.” (Daniel 9:24; 1 Tesalonica 4:14-16; Bugna 6:11; 14:4) Kag ang katapusan nga mga pinat-inan sa “mga ulipon sang aton Dios” sa duta dapat takson suno sa balaan nga mga talaksan agod makalipikar para sa ila permanente nga duog sa templo nga kahimusan subong ginpanganak sang espiritu nga mga anak sang Dios. Ang Juan nga klase karon nakahibalo sing bug-os sinang balaan nga mga talaksan kag determinado sila sa pagsunod sa sini.—Bugna 7:1-3; Mateo 13:41, 42; Efeso 1:13, 14; ipaanggid ang Roma 11:20.

Ang Pagtasak sa Luwang

⁷ Ngaa gindumilian si Juan sa pagtakus sa luwang? Ginasugiran niya kita sa sining mga pulong: “Apang dili mo pagtakson ang luwang nga sa guwa sang templo, bayaan mo ina, kay ginhatag ini sa mga pungsod, kag tasakon nila ang balaan nga siudad sing kap-atan kag duha ka bulan.” (Bugna 11:2) Nasambit na namon nga ang nasulod nga luwang nagalaragway sa matarong nga tindog sa duta sang ginpanganak sang espiritu nga mga Cristiano. Subong makita naton, ang ginapatuhuyan diri literal nga 42 ka bulan kutob sang Oktubre 1914 tubtob sang 1918, sang ang tanan sang nagapangangkon nga mga Cristiano matigdas nga gintilawan. Sakdagon bala nila ang matarong nga mga talaksan ni Jehova sa tion sadtong mga tinuig sang inaway? Ang kalabanan wala magsakdag. Bilang isa ka grupo, gin-una sang klero sang Cristiandad ang nasyonalismo sang sa pagtuman sa balaan nga kasuguan. Sa duha ka bahin sang inaway, nga natabo sa daku nga bahin sa Cristiandad, ang mga pamatan-on ginpalig-on sang klero nga magbuylog sa inaway. Minilyon ang napatay. Sang tion nga nagsugod na ang paghukom sa balay sang Dios sang 1918, ang Estados Unidos nagbuylog na man sa pagpatulo sing dugo, kag ang klero sang bug-os nga Cristiandad nakasala sa dugo nga tubtob karon nagasinggit nga itimalos sang Dios. (1 Pedro 4:17) Ang pagsikway sa ila nangin permanente kag indi na mabag-o.—Isaias 59:1-3, 7, 8; Jeremias 19:3, 4.

⁸ Apang, kamusta ang diutay nga grupo sang mga Estudyante sang Biblia? Gintakus bala sila sa gilayon sang 1914 tuhoy sa ila pagsunod sa balaan nga mga talaksan? Wala. Kaangay sang nagapangangkon nga mga Cristiano sang Cristiandad, sila man dapat tilawan. Sila ‘ginsikway kag ginhatag sa mga pungsod’ agod tilawan kag hingabuton. Madamo sa ila ang nakahangop nga indi sila dapat maglakat kag patyon ang ila isigkatawo, apang tubtob sadtong tion wala pa nila mahangpan sing bug-os ang Cristianong pagkawalay nadampigan. (Miqueas 4:3; Juan 17:14, 16; 1 Juan 3:15) Bangod sang pag-ipit sang mga pungsod, ang iban nagkompromiso.

⁹ Apang, paano gintasak ang balaan nga siudad sadtong mga pungsod? Maathag nga wala ini nagapatuhoy sa Jerusalem nga ginlaglag sang nagligad nga 25 ka tuig antes ginsulat ang Bugna. Sa baylo, ang balaan nga siudad amo ang Bag-ong Jerusalem, nga ginlaragway sang ulihi sa Bugna, nga ginatiglawas karon sa duta sang nabilin nga hinaplas nga mga Cristiano sa nasulod nga luwang sang templo. Sa ulihi, ini man sila mangin bahin sang balaan nga siudad. Gani ang pagtasak sa ila daw kaangay sa pagtasak sa siudad mismo.—Bugna 21:2, 9-21.

Ang Duha ka Saksi

¹⁰ Bisan sang ginatasak sila, ang mga matutom wala mag-untat subong matutom nga mga saksi ni Jehova. Busa, ang tagna nagapadayon: “‘Kag patagnaon ko ang akon duha ka saksi sing isa ka libo kag duha ka gatos kag kan-uman ka adlaw nga napanaptan sing panapton nga sako.’ Ginasimbolo ini sila sang duha ka kahoy nga olivo kag sang duha ka kandelero nga nagatindog sa atubangan sang Ginuo sang duta.”—Bugna 11:3, 4.

¹¹ Kinahanglan sining matutom nga hinaplas nga mga Cristiano ang kinaiya nga pagbatas, kay dapat sila magpanagna “nga napanaptan sing panapton nga sako.” Ano ang kahulugan sini? Sang panahon sang Biblia ang panapton nga sako masami nga nagasimbolo sing paglalaw. Ang pagsul-ob sini isa ka palatandaan nga ang tawo maluya bangod sa kasubo ukon kasisit-an. (Genesis 37:34; Job 16:15, 16; Ezequiel 27:31) Ang panapton nga sako ginaangot sa makapasubo nga mga mensahe sang kalaglagan ukon pag-antos nga dapat ibantala sang mga manalagna sang Dios. (Isaias 3:8, 24-26; Jeremias 48:37; 49:3) Ang pagsul-ob sing panapton nga sako mahimo magpakita sing pagkamapainubuson ukon paghinulsol bangod sang balaan nga paandam. (Jonas 3:5) Ang panapton nga sako sang duha ka saksi daw nagapakita sang ila mapainubuson nga pagbatas sa pagpahibalo sang mga paghukom ni Jehova. Mga saksi sila nga nagabantala sang iya adlaw sang pagtimalos nga magadala man sing paglalaw sa mga pungsod.—Deuteronomio 32:41-43.

¹² Dapat ibantala sang Juan nga klase ining mensahe sa sulod sang gintalana nga tion: 1,260 ka adlaw, ukon 42 ka bulan, amo man nga kalawigon sang tion nga ang balaan nga siudad pagatasakon. Ining hut-ong sang tion daw li­te­ral, kay ginpabutyag ini sa duha ka paagi, una sa binulan kag dayon sa inadlaw. Dugang pa, sa pamuno sang adlaw sang Ginuo, may isa ka gintalana nga panahon sang tatlo ka tuig kag tunga sang ang mabudlay nga mga eksperiensia sang katawhan sang Dios nagsibu sa mga hitabo nga gintagna diri—sugod sang pagdabdab sang nahauna nga inaway kalibutanon sa naulihi nga bahin sang 1914 kag padayon sa una nga bahin sang 1918. (Bugna 1:10) Nagbantala sila sing mensahe sang ‘nakapanapot sing panapton nga sako’ tuhoy sa paghukom ni Jehova sa Cristiandad kag sa kalibutan.

¹³ Ang kamatuoran nga sila ginsimbolo sang duha ka saksi nagapamatuod sa aton nga ang ila mensahe sibu kag may malig-on nga sadsaran. (Ipaanggid ang Deuteronomio 17:6; Juan 8:17, 18.) Ginatawag sila ni Juan nga “duha ka kahoy nga olivo kag duha ka kandelero,” nga nagasiling nga sila “nagatindog sa atubangan sang Ginuo sang duta.” Maathag nga ini nagapatuhoy sa tagna ni Zacarias, nga nakakita sing isa ka kandelero nga may pito ka sanga kag duha ka kahoy nga olivo. Ang mga kahoy nga olivo ginasiling nga nagalaragway sa “duha ka hinaplas,” nga amo, si Gobernador Zorobabel kag ang Mataas nga Saserdote nga si Josue, “nga nagatindog sa luyo sang Ginuo sang bug-os nga duta.”—Zacarias 4:1-3, 14.

¹⁴ Si Zacarias nagkabuhi sa tion sang pagtukod liwat, kag ang iya palanan-awon tuhoy sa duha ka kahoy nga olivo nagkahulugan nga si Zorobabel kag si Josue ginpakamaayo sang espiritu ni Jehova sa pagpalig-on sa katawhan para sa hilikuton. Ang palanan-awon tuhoy sa kandelero nagpahanumdom kay Zacarias nga indi ‘pagtamayon ang adlaw sang diutay nga mga butang’ bangod ang mga katuyuan ni Jehova matuman—“‘indi sa militar nga kusog, ukon sa gahom, kundi sa akon espiritu,’ siling ni Jehova sang kasoldadosan.” (Zacarias 4:6, 10; 8:9) Ang diutay nga hubon sang mga Cristiano nga nagapadayon sa pagdala sang kapawa sang kamatuoran sa katawhan sa tion sang nahauna nga inaway kalibutanon pagagamiton sa kaanggid nga paagi sa hilikuton sa pagtukod liwat. Sila man mangin tuburan sang pagpalig-on kag, bisan pa diutay lamang sila, magatuon sila sa pagsandig sa kusog ni Jehova, nga wala ginatamay ang adlaw sang diutay nga umpisa.

¹⁵ Ang kamatuoran nga ginlaragway sila subong duha ka saksi nagapahanumdom man sa aton sang pagbaylo sing dagway. Sa sadto nga palanan-awon, nakita si Jesus sang iya tatlo ka apostoles nga yara sa himaya sang Ginharian, nga ginaupdan ni Moises kag ni Elias. Naglaragway ini sa paglingkod ni Jesus sa iya mahimayaon nga trono sang 1914 sa pagtuman sang hilikuton nga ginlaragway sadtong duha ka manalagna. (Mateo 17:1-3; 25:31) Nagakaigo nga ang duha ka saksi makita karon nga nagahimo sing mga tanda nga nagapahanumdom sang mga tanda nga ginhimo anay ni Moises kag ni Elias. Halimbawa, si Juan nagasiling tuhoy sa ila: “Kag kon may tawo nga buot magsamad sa ila, nagaguwa ang kalayo sa ila mga baba kag nagalamon sang ila mga kaaway; kon may tawo nga buot magsamad sa ila, dapat sia patyon sa sining paagi. Ini sila may gahom sa pagtakop sang langit, agod nga indi mag-ulan sa mga adlaw sang ila panagna.”—Bugna 11:5, 6a.

¹⁶ Nagapahanumdom ini sa aton sang tion nga ang awtoridad ni Moises ginhangkat sa Israel. Yadto nga manalagna nagpamulong sing kalayuhon nga mga pulong sang paghukom, kag ginlaglag ni Jehova ang mga rebelde, nga ginlamon ang 250 sa ila sing literal nga kalayo gikan sa langit. (Numeros 16:1-7, 28-35) Sing kaanggid, ginapamatukan sang mga lider sang Cristiandad ang mga Estudyante sang Biblia, nga nagasiling nga ini sila wala gid makagradwar sa teolohiko nga mga kolehiyo. Apang ang mga saksi sang Dios may mas mataas nga mga kredensial subong mga ministro: amo sila ang mahagop nga mga tawo nga nagpamati sa ila Makasulatanhon nga mensahe. (2 Corinto 3:2, 3) Sang 1917 ginbalhag sang mga Estudyante sang Biblia ang The Finished Mystery, isa ka mabaskog nga komentaryo sa Bugna kag Ezequiel. Ginsundan ini sing pagpanagtag sing 10,000,000 ka kopya sang apat sing pahina nga tract nga The Bible Students Monthly nga may artikulo nga natig-uluhan “Ang Pagkapukan sang Babilonia—Kon Ngaa ang Cristiandad Dapat Mag-antos Karon—ang Katapusan nga Resulta.” Sa Estados Unidos, gingamit sang akig kaayo nga klero ang pagkagumon nga gintuga sang inaway subong balibad sa pagdumili sa sini nga libro. Sa iban nga mga pungsod ang libro ginbuhinan sing mga bahin nga wala nila maluyagi. Walay sapayan, ang mga alagad sang Dios nagpadayon sa pagbato paagi sa kalayuhon nga mga guwa sang apat sing pahina nga tract nga natig-uluhan Kingdom News. Samtang nagapadayon ang adlaw sang Ginuo, kapin pa kaathag nga ginpakita sang iban nga mga publikasyon ang patay nga kahimtangan sa espirituwal sang Cristiandad.—Ipaanggid ang Jeremias 5:14.

¹⁷ Kamusta naman si Elias? Sang adlaw sang mga hari sang Israel, ginpahibalo sining manalagna ang tigpalamangag ukon malawig nga tig-ilinit subong ekspresyon sang kaakig ni Jehova sa nagasimba kay Baal nga mga Israelinhon. Nagdugay ini sing tatlo ka tuig kag tunga. (1 Hari 17:1; 18:41-45; Lucas 4:25; Santiago 5:17) Sang ulihi, sang ang dimatutom nga si Hari Ocozias nagpadala sing mga soldado agod piliton si Elias sa pag-atubang sa iya harianon nga presensya, ang manalagna nagtawag sing kalayo gikan sa langit agod lamunon ang mga soldado. Si Elias nagsugot lamang nga mag-upod sa kumandante sang militar sa pagkadto sa hari sang magpakita sia sing nagakaigo nga pagtahod sa katungdanan ni Elias subong manalagna. (2 Hari 1:5-16) Subong man, sa ulot sang 1914 kag 1918, maisugon nga ginpatalupangod sang hinaplas nga nagkalabilin ang espirituwal nga tigpalamangag sa Cristiandad kag nagpaandam sila tuhoy sa kalayuhon nga paghukom sa “pag-abot sang daku kag makapulunaw nga adlaw ni Jehova.”—Malaquias 4:1, 5; Amos 8:11.

¹⁸ Si Juan nagapadayon sa pagsiling tuhoy sa duha ka saksi: “Kay may gahom sila sa mga tubig sa paghimo sa ila nga dugo kag sa paghalit sang duta paagi sa tanan nga sahi sang kalalat-an sa masunson nga luyag nila.” (Bugna 11:6b) Agod mahaylo si Paraon nga palakton ang Israel, gingamit ni Jehova si Moises sa paghalit sa mapiguson nga Egipto paagi sa mga kalalat-an, nga nagalakip sang paghimo sa tubig nga dugo. Pagligad sang pila ka siglo, nadumduman sang Filistinhon nga mga kaaway sang Israel ang mga buhat ni Jehova batok sa Egipto, nga nagpasinggit sa ila: “Sin-o bala ang magaluwas sa aton sa kamot sining halangdon nga Dios? Amo ini ang Dios nga nagsakit sa Egipto paagi sa tanan nga sahi sang pagpatay [“kalalat-an,” Revised Standard Version] sa kamingawan.” (1 Samuel 4:8; Salmo 105:29) Ginlaragway ni Moises si Jesus, nga may awtoridad sa pagpahayag sang mga paghukom sang Dios sa relihioso nga mga lider sang iya adlaw. (Mateo 23:13; 28:18; Binuhatan 3:22) Kag sa tion sang nahauna nga inaway kalibutanon, ginbuyagyag sang kauturan ni Cristo, ang duha ka saksi, ang makamamatay nga kinaiya sang “tubig” nga ginaserbe sang Cristiandad sa iya panong.

Ginpatay ang Duha ka Saksi

¹⁹ Daku gid ining kalalat-an sa Cristiandad nga sa tapos makapanagna ang duha ka saksi sing 42 ka bulan nga napanaptan sing sako nga panapton, gingamit sang Cristiandad ang iya kalibutanon nga impluwensia sa ‘pagpapatay’ sa ila. Si Juan nagasulat: “Kag sang nakatapos na sila sang ila pagpanaksi, ang sapat nga mapintas nga nagaguwa sa kadadalman magapakig-away sa ila kag magadaug kag magapatay sa ila. Kag ang ila mga bangkay magadum-ok sa dalan sang dakung siudad nga sa espirituwal ginatawag Sodoma kag Egipto, diin ang ila Ginuo ginlansang sa krus. Gikan sa mga katawhan kag mga tribo kag mga hambal kag mga pungsod ang mga tawo nagatan-aw sa ila mga bangkay sing tatlo ka adlaw kag tunga, kag wala magtugot nga ilubong ang ila mga bangkay. Kag ang mga nagapuyo sa duta magakalipay sa ila kag magakasadya, kag magadinulutay sila, bangod nga ginsakit sining duha ka manalagna ang mga nagapuyo sa duta.”—Bugna 11:7-10.

²⁰ Amo ini ang nahauna sa 37 ka pagpatuhoy sang Bugna sa sapat nga mapintas. Sa sibu nga tion usisaon naton ini kag ang iban pa nga mga sapat sing detalyado. Husto na anay sa karon hambalon nga ang “sapat nga mapintas nga nagaguwa sa kadadalman” padihot ni Satanas, isa ka nagaluntad nga politikal nga sistema sang mga butang.b—Ipaanggid ang Bugna 13:1; Daniel 7:2, 3, 17.

²¹ Kutob sang 1914 tubtob sang 1918 ang mga pungsod masako sa nahauna nga inaway kalibutanon. Ang pagkanasyonalistiko nagbaskog gid, kag sang tigpamulak sang 1918, ginhimuslan sang relihioso nga mga kaaway sang duha ka saksi ining kahimtangan. Ginmaniobra nila ang legal nga mga paagi sang Estado agod nga mabilanggo ang responsable nga mga ministro sang Watch Tower Bible and Tract Society sa sayop nga mga panumbungon nga sedisyon. Halos nagdulog ang matutom nga mga masigkamanugpangabudlay. Ang pagpanghikot para sa Ginharian halos nagdulog. Daw subong bala nga ang pagbantala nga hilikuton napatay. Sang panahon sang Biblia isa gid ka dakung kahuy-anan nga ang isa indi malubong sa lulubngan. (Salmo 79:1-3; 1 Hari 13:21, 22) Busa, ang duha ka saksi nga wala malubong nahuy-an sing daku. Sa mainit nga klima sang Palestina, ang bangkay nga ginapabay-an sa kalye magabaho gid pagligad sang literal nga tatlo ka adlaw kag tunga.c (Ipaanggid ang Juan 11:39.) Sa amo ginapakita sining detalye sa tagna ang kahuy-anan nga dapat batason sang duha ka saksi. Ang mga ginsambit kaina nga nabilanggo gindingutan pa gani sing piyansa samtang ginaapelar ang ila kaso. Ginpadayag sila sa publiko sa bastante nga kalawigon nga nangin mabaho sila sa mga pumuluyo sang “dakung siudad.” Apang ano ining “dakung siudad”?

²² Ginahatagan kita ni Juan sing pila ka ideya. Sia nagsiling nga si Jesus ginlansang didto. Gani mahunahuna naton sa gilayon ang Jerusalem. Apang nagsiling man sia nga ang dakung siudad gintawag nga Sodoma kag Egipto. Ti, ang literal nga Jerusalem gintawag anay nga Sodoma bangod sang iya mahigko nga mga buhat. (Isaias 1:8-10; ipaanggid ang Ezequiel 16:49, 53-58.) Kag ang Egipto, ang nahauna nga kagamhanan sa kalibutan, kon kaisa daw nagalaragway sa sining bug-os kalibutan nga sistema sang mga butang. (Isaias 19:1, 19; Joel 3:19) Busa, ining dakung siudad nagalaragway sa nadagtaan nga “Jerusalem” nga nagapangangkon nga nagasimba sa Dios apang nangin mahigko kag makasasala, kaangay sang Sodoma, kag isa ka bahin sining sataniko nga bug-os kalibutan nga sistema sang mga butang, kaangay sang Egipto. Ginalaragway sini ang Cristiandad, ang modernong katumbas sang dimatutom nga Jerusalem, ang organisasyon nga ang iya mga katapo may daku gid nga rason sa pagkalipay sang ginpahipos nila ang makatulublag nga pagbantala sang duha ka saksi.

Ginbangon Liwat!

²³ Ang pamantalaan nagbuylog sa klero sa pagmulay sa katawhan sang Dios, ang isa ka pamantalaan nagsiling: “Nahatag na ang katapusan sang The Finished Mystery.” Apang malayo ini sa kamatuoran! Ang duha ka saksi wala magpabilin nga patay. Mabasa naton: “Apang sa tapos sang tatlo ka adlaw kag tunga ang ginhawa sang kabuhi gikan sa Dios nagsulod sa ila, kag nagtindog sila, kag ginhadlukan sing daku ang mga nakakita sa ila. Nian nabatian nila ang mabaskog nga tingog gikan sa langit nga nagasiling sa ila: “Kari kamo diri!” Kag sa itululok sang ila mga kaaway nagkayab sila sa langit sa panganod.” (Bugna 11:11, 12) Sa amo, naeksperiensiahan nila ang kaanggid sa naeksperiensiahan sang mamala nga mga tul-an sa nalupyakan nga ginduaw ni Ezequiel sa palanan-awon. Kag nagginhawa si Jehova sa sadtong mamala nga mga tul-an, kag nabuhi sila, nga nagalaragway sang pagkabun-ag liwat sang pungsod sang Israel sa tapos sang 70 ka tuig nga pagkabihag sa Babilonia. (Ezequiel 37:1-14) Ining duha ka tagna, sa Ezequiel kag sa Bugna, talalupangdon nga natuman sa modernong adlaw sang 1919, sang ginpasag-uli ni Jehova ang iya “napatay” nga mga saksi sa mapagsik nga pagkabuhi.

²⁴ Nakibot gid ang mga nagahingabot! Ang bangkay sang duha ka saksi hinali nga nabuhi kag aktibo na liwat. Isa yadto ka mapait nga pildora nga tunlon sadtong mga klerigo, labi na bangod ang Cristianong mga ministro nga ila ginplano nga mabilanggo hilway na liwat, kag sang ulihi napamatud-an nga wala sing sala. Mahimo gid nga daku ang ila kakibot sang, maghiwat ang mga Estudyante sang Biblia sang Septiembre 1919 sing isa ka kombension sa Cedar Point, Ohio, E.U.A. Ginpapagsik diri sang bag-o lang mahilway nga presidente sang Watch Tower Society, nga si J. F. Rutherford, ang mga kombensionista paagi sa iya pamulongpulong nga “Pagbantala sa Ginharian,” nga napasad sa Bugna 15:2 kag Isaias 52:7. Sa liwat ang mga katapo sang Juan nga klase nagsugod liwat sa “pagpanagna,” ukon sa pagbantala sa publiko. Sila nagbaskog sing dugang kag dugang pa, nga wala sing kahadlok nga nagabuyagyag sa pagkasalimpapaw sang Cristiandad.

²⁵ Gintinguhaan sang Cristiandad sa liwat kag liwat nga suliton ang iya kadalag-an sang 1918. Gingamit niya ang akig nga mga grupo, legal nga pagmaniobra, pagbilanggo, kag mga pagpatay—tanan sa wala sing pulos! Pagligad sang 1919 ang espirituwal nga duog sang duha ka saksi indi na niya malab-ot. Sadto nga tuig si Jehova nagsiling sa ila: “Saka kamo diri,” kag nagsaka sila sa isa ka nabayaw nga kahimtangan sa espirituwal nga sa diin makita sila sang ila mga kaaway apang indi sila matandog. Ginalaragway ni Juan ang makapakibot nga epekto sa daku nga siudad sang ila pagpasag-uli: “Kag sa sadto gid nga oras may mabaskog nga linog, kag napukan ang ikanapulo nga bahin sang siudad; kag pito ka libo ka tawo ang nagkalamatay sa linog, kag ang nabilin nga mga tawo kinulbaan gid kag naghatag sing himaya sa Dios sang langit.” (Bugna 11:13) Matuod gid nga may mga pagtay-ug sa duog sang relihion. Daw naghulag ang duta nga ginatindugan sang mga lider sang establisado nga mga iglesia sang magpanghikot ining hubon sang ginpapagsik liwat nga mga Cristiano. Ikanapulo nga bahin sang ila siudad, sing malaragwayon 7,000 ka tawo, ang naapektohan gid amo kon ngaa ginpatuhuyan sila nga napatay.

²⁶ Ang ekspresyon nga “ikanapulo nga bahin sang siudad” nagapahanumdom sa aton nga si Isaias nagtagna anay tuhoy sa dumaan nga Jerusalem nga ang ikanapulo nga bahin makalampuwas sa kalaglagan sang siudad subong isa ka balaan nga binhi. (Isaias 6:13) Sing kaanggid, ang numero nga 7,000 nagapahanumdom sa aton nga sang ginbatyag ni Elias nga isahanon lamang sia nga nagpabilin nga matutom sa Israel, ginsugiran sia ni Jehova nga, sa kamatuoran, may 7,000 pa nga wala magyaub kay Baal. (1 Hari 19:14, 18) Sang nahaunang siglo, si apostol Pablo nagsiling nga ining 7,000 naglaragway sa nagkalabilin sang mga Judiyo nga nagbaton sang maayong balita nahanungod kay Cristo. (Roma 11:1-5) Ining mga kasulatan nagabulig sa aton sa paghangop nga ang “pito ka libo” kag ang “ikanapulo nga bahin sang siudad” sa Bugna 11:13 amo sila ang nagpamati sa napasag-uli nga duha ka saksi kag ginbiyaan nila ang makasasala nga dakung siudad. Daw subong nga napatay sila sa Cristiandad. Ang ila ngalan ginpanas na sa listahan sang iya mga katapo. Wala na sila nagaluntad kon para sa iya.

²⁷ Apang paano ‘ang nabilin nga mga tawo naghatag sing himaya sa Dios sang langit’? Sa pagkamatuod indi paagi sa pagtalikod sa ila apostata nga relihion kag mangin mga alagad sang Dios. Sa baylo, subong ini sang ginpaathag sa Word Studies in the New Testament ni Vincent, nga nagapaathag sang ekspresyon nga “naghatag sing himaya sa Dios sang langit.” Amo sini ang ginasiling didto: “Ang prase wala nagapahangop sing pagkakombertido, ukon sing paghinulsol, ukon sing pasalamat, kundi sing pagkilala, nga amo ang kinaandan nga kahulugan sini sa kasulatan. Ipaanggid ang Jos. vii. 19 (Sept.). Juan ix. 24; Binuhatan xii. 23; Roma iv. 20.” Sa iya kaakig, mapilitan ang Cristiandad sa pagkilala nga ang Dios sang mga Estudyante sang Biblia naghimo sing daku nga buhat sa pagpasag-uli sa ila sa Cristianong pagpanghikot.

²⁸ Mahimo nga ining pagkilala sang klero himuon nila sa hunahuna lamang, ukon sa ila kaugalingon lamang. Sa pagkamatuod, wala sing rekord nga sila dayag nga nagkilala sa Dios sang duha ka saksi. Apang ang tagna ni Jehova paagi kay Juan nagabulig sa aton sa paghantop kon ano ang yara sa ila tagipusuon kag marealisar naton ang makahuluya nga kakibot nila sang 1919. Kutob sadto nga tuig padayon, bangod “pito ka libo” ang naghalin sa Cristiandad walay sapayan sang iya determinado nga mga panikasog nga punggan ang iya mga karnero, ang klero napilitan sa pagkilala nga ang Dios sang Juan nga klase mas mabaskog sa ila dios. Sa ulihi nga mga tuig marealisar nila ini sing kapin pa kaathag, samtang madamo pa sa ila panong ang magataliwan, nga nagapalanog sang ginhambal sang katawhan sang magdaug si Elias batok sa mga sumilimba ni Baal sa Bukid Carmel: “Si Jehova amo ang matuod nga Dios! Si Jehova amo ang matuod nga Dios!”—1 Hari 18:39.

²⁹ Apang pamatii! Si Juan nagasugid sa aton: “Ang ikaduha nga kailo nagligad na. Tan-awa! Ang ikatlo nga kailo magaabot sing madali.” (Bugna 11:14) Kon ang Cristiandad natay-ug sang natabo sa sini pa lang nga tion, ano ang himuon niya kon ipahibalo ang ikatlo nga kailo, kon patunugon sang ikapito nga anghel ang iya trumpeta, kag matuman sa ulihi ang balaan nga tinago sang Dios?—Bugna 10:7.

[Mga footnote]

Ipaanggid ang paggamit sa tinaga nga “patay,” “napatay,” kag “nagakabuhi” sa mga kasulatan nga Roma 6:2, 10, 11; 7:4, 6, 9; Galacia 2:19; Colosas 2:20; 3:3.

[Mga Pamangkot sa Pagtinuon]

1. Ano ang ginsugo sang makusog nga anghel kay Juan nga himuon?

2. (a) Anong templo nga santuaryo ang nagapadayon tubtob sa aton adlaw? (b) Sin-o ang Mataas nga Saserdote sang templo nga santuaryo, kag ano ang Labing Balaan sini?

3. Sa tabernakulo, ano ang ginalaragway sang (a) kurtina nga nagapain sang Labing Balaan gikan sa Balaan? (b) sang sapat nga mga halad? (c) sang halaran?

4. Ano ang ginasimbolo sang (a) Balaan nga Duog (b) sang nasulod nga luwang?

5. Sa mga tagna sang Hebreong Kasulatan, ano ang ginapahangop sang (a) pagtakus sa Jerusalem? (b) pagtakus sa templo nga nakita ni Ezequiel sa palanan-awon?

6. Tanda sang ano ang pagsugo kay Juan nga takson ang templo nga santuaryo kag ang mga saserdote nga nagasimba sa sini? Ipaathag.

7. (a) Ngaa ginsugo si Juan nga indi pagtakson ang luwang? (b) San-o gintasak ang balaan nga siudad sing 42 ka bulan? (c) Paano ang klero sang Cristiandad napaslawan sa pagsakdag sa matarong nga mga talaksan ni Jehova sing 42 ka bulan?

8. Sa tion sang Inaway Kalibutanon I, ano ang nahangpan sang madamo nga Estudyante sang Biblia, apang ano ang wala nila mahangpan sing bug-os?

9. Ano ang balaan nga siudad nga gintasak sang mga pungsod, kag sa duta, sin-o ang ginalaragway sining siudad?

10. Ano ang himuon sang matutom nga mga saksi ni Jehova samtang ginahimo ang pagtasak?

11. Ang pagpanagna sang matutom nga hinaplas nga mga Cristiano “nga napanaptan sing sako nga panapton” nagakahulugan sing ano para sa ila?

12. Ngaa daw literal ang hut-ong sang tion nga ang balaan nga siudad pagatasakon?

13. (a) Ano ang ginapahangop sang kamatuoran nga ang hinaplas nga mga Cristiano ginasimbolo sang duha ka saksi? (b) Anong tagna ni Zacarias ang ginapahanumdom sang pagtawag ni Juan sa duha ka saksi nga “duha ka kahoy nga olivo kag duha ka kandelero”?

14. (a) Ano ang ginapakita sang palanan-awon ni Zacarias tuhoy sa duha ka kahoy nga olivo? kag sang kandelero? (b) Ano ang naeksperiensiahan sang hinaplas nga mga Cristiano sa tion sang nahauna nga inaway kalibutanon?

15. (a) Ang kamatuoran nga ang hinaplas nga mga Cristiano ginlaragway man subong duha ka saksi nagapahanumdom sa aton sing ano? Ipaathag. (b) Ano nga sahi sang mga tanda ang himuon sang duha ka saksi?

16. (a) Paano ang tanda nga nagadalahig sing kalayo nagapahanumdom sa aton sang tion nga ang awtoridad ni Moises ginhangkat sa Israel? (b) Paano ginpamatukan sang klero sang Cristiandad ang mga Estudyante sang Biblia kag nagtuga sing gamo para sa ila sa tion sang nahauna nga inaway kalibutanon, kag paano ini sila nagbato?

17. (a) Anong mga hitabo sang adlaw ni Elias ang nagadalahig sing tigpalamangag kag kalayo? (b) Paano ang kalayo nagguwa sa baba sang duha ka saksi, kag anong tigpalamangag ang nadalahig?

18. (a) Anong awtoridad ang ginhatag sa duha ka saksi, kag paano ini kaanggid sa awtoridad nga ginhatag kay Moises? (b) Paano ginbuyagyag sang duha ka saksi ang Cristiandad?

19. Suno sa rekord sang Bugna, ano ang matabo kon matapos sang duha ka saksi ang ila pagpanaksi?

20. Ano ang “sapat nga mapintas nga nagaguwa sa kadadalman”?

21. (a) Paano ginhimuslan sang relihioso nga mga kaaway sang duha ka saksi ang inaway? (b) Ang kamatuoran nga ang bangkay sang duha ka saksi wala ginlubong nagapakita sing ano? (c) Paano tamdon ang tion nga tatlo ka adlaw kag tunga? (Tan-awa ang footnote.)

22. (a) Ano ang dakung siudad? (b) Paano ang pamantalaan nagbuylog sa klero sa pagkalipay sa pagpahipos sa duha ka saksi? (Tan-awa ang kahon.)

23. (a) Ano ang matabo sa duha ka saksi sa tapos sang tatlo ka adlaw kag tunga, kag ano ang epekto sini sa ila mga kaaway? (b) San-o natuman sa modernong adlaw ang Bugna 11:11, 12 kag ang tagna ni Ezequiel tuhoy sa pagginhawa ni Jehova sa nalupyakan sang mamala nga mga tul-an?

24. Sang mabuhi ang duha ka saksi, ano ang epekto sini sa ila relihioso nga mga manughingabot?

25. (a) San-o ginsilingan ang duha ka saksi, “Saka kamo diri,” kag paano ina natabo? (b) Ano ang makapakibot nga epekto sa daku nga siudad sang pagpasag-uli sang duha ka saksi?

26. Sin-o ang ginalaragway sang “ikanapulo nga bahin sang siudad” kag sang “pito ka libo” sang Bugna 11:13? Ipaathag.

27, 28. (a) Paano ang “nabilin nga mga tawo naghatag sing himaya sa Dios sang langit?” (b) Mapilitan ang klero sang Cristiandad sa pagkilala sa ano?

29. Ano ang ginasiling ni Juan nga magaabot sing madali, kag anong dugang pa nga pagtay-ug ang nagahulat sa Cristiandad?

[Kahon sa pahina 28]

Ang Pagkalipay sang Bugna 11:10

Sa iya libro nga Preachers Present Arms, nga ginbalhag sang 1933, ginapatuhuyan ni Ray H. Abrams ang mabaskog nga pagpamatok sang klero sa libro sang Watch Tower Society nga The Finished Mystery. Ginrepaso niya ang mga pagtinguha sang klero nga dulaon ang mga Estudyante sang Biblia kag ang ila “masamok nga pagpanghaylo.” Nagdul-ong ini sa kaso sa korte nga nagresulta sa pagsentensia kay J. F. Rutherford kag sa iya pito ka kaupod sing malawig nga tinuig sa bilangguan. Si Dr. Abrams nagdugang: “Ang pag-usisa sa bug-os nga kaso nagadul-ong sa konklusyon nga ang mga iglesia kag ang klero amo ang una nga yara sa likod sang hublag nga pahipuson ang mga Russellites. Sa Canada, sang Pebrero, 1918, ginsugdan sang mga ministro ang isa ka sistematiko nga kampanya batok sa ila kag sa ila mga publikasyon, labi na ang The Finished Mystery. Suno sa Tribune sang Winnipeg, . . . ang pagdumili sa ila libro ginapatihan nga isa ka direkta nga resulta sang ‘pagpahilabot sang klero.’”

Si Dr. Abrams nagpadayon: “Sang ang balita tuhoy sa beinte ka tuig nga sentensia nakalab-ot sa mga editor sang relihioso nga imprintahan, ang halos tanan sining publikasyon, daku kag diutay, nagkalipay sa natabo. Wala ako sing nabatian nga bisan isa ka tinaga sang simpatiya sa bisan diin sadtong ortodokso nga relihioso nga mga balasahon. ‘Indi maduhaduhaan,’ hinakop ni Upton Sinclair, nga ‘ang isa ka kabangdanan sang paghingabot . . . amo nga sila ang nangin puntariya sang pagkaugot sang “ortodokso” nga mga organisasyon sang relihion.’ Ang napaslawan nga himuon sang gintingob nga pagtinguha sang mga iglesia daw nagmadinalag-on nga nahimo karon sang pangulohan para sa ila.” Sa tapos mabalikwat ang nagapakahuya nga mga komento sang pila ka relihioso nga publikasyon, ginpatuhuyan naman sang manunulat ang pagbaliskad sa desisyon sang Hukmanan sang Apelasyon kag nagkomento sia sing subong sini: “Ini nga desisyon ginsugata sang bug-os nga paghipos sang mga iglesia.”