Daw Ano ka Hamili ang Imo Pagpakig-abyan, O Dios!

Panugiron ni Daniel Sydlik

NATAWO ako sa isa ka uma malapit sa Belleville, Michigan, sang Pebrero 1919. Isa ka komadrona ang nagpabata sa akon iloy, sanglit ginkabig sang akon imigrante nga iloy ang isa ka doktor nga indi kinahanglanon. “Ngaa mapaospital pa? Wala ako nagamasakit,” siling niya sa iya tiku nga Iningles kay bisan sin-o nga nagapamangkot kon diin ibun-ag ang bata.

Mabudlay ang pangabuhi sa uma. Bangod sang pagpangita sing mas maayo nga pangabuhi ang amon pamilya nagsaylo sa Detroit. Wala madugay pagkatapos sadto, nagmasakit si Tatay kag napatay sang tatlo pa lang ako ka tuig. Aktibo sia nga nakig-upod sa Internation­al Bi­ble Stu­dents, nga kilala karon subong mga Saksi ni Jehova.

Nabilin karon kay Nanay ang anum ka kabataan kag mga utang nga balayran. Supak gid sia sa relihion ni Tatay, apang sang mapatay sia nagliso sia sa Biblia agod hibaluon kon ngaa nagwili gid ini katama sa akon amay. Pila ka tuig sang ulihi nangin isa man sia ka Saksi ni Jehova.

Sang mapatay si Tatay, si Nanay nag-obra subong serbidora kon gab-i kag nagdipara sa pamilya kon adlaw. Nagpadayon ini tubtob namana sia liwat pila ka tuig sang ulihi. Ang akon tiyo nangatarungan sing madinalag-on nga ang pinakamaayo nga duog nga padakuon ang kabataan amo ang isa ka uma kag indi ang gutok nga siudad.

Ginbakal ang isa ka uma nga may 55 ka akre (22 ha) malapit sa Caro, Michigan. Sang mag-abot kami sang tigpamulak sang 1927, ang mga katamnan puno sing bulak. Ang hangin maamyon bangod sang kahumot sang ilahas nga kabulakan, kag ang mga kahoy nagapamulak. May yara malangoyan nga mga suba, mga kahoy nga masaka, kag mga sapat nga mahampang. Ang kabuhi diri makatilingala. Indi kaangay sang siudad. Apang mabudlay ang pangabuhi sa uma para kay Nanay. Pagpangabudlay ini sing mabudlay—wala sing tubig, wala sing gripo sa sulod sang balay, wala sing koryente.

Ang tigtulognaw malawig kag grabe. Kami nga mga kabataan nagatulog sa alibongan, diin ang yelo masami nga nagasulod paagi sa tisa nga atop kag sing literal nagatabon sang amon mga higdaan. Kon aga mabudlay gid katama isuksok ang nagkusog nga mga delargo nga kon kaisa nagtiskog. Ang mga ulubrahon sa kamalig dapat nga himuon sa wala pa ang pamahaw. Dayon nagalakat kami sa mga kakahoyan pakadto sa eskwelahan, diin may yara isa lamang ka hulot-klasehan kag ang walo ka grado ginatudloan sang isa lamang ka manunudlo.

Espirituwal nga Ginsugoran

Si Nanay may matuod nga gugma sa Dios kag nag-impluensia sing daku sa amon nga mga kabataan. Magasiling sia sa Polako: “Ginhatagan kita sang Dios sing matahom nga adlaw.” Kami naman nga mga kabataan nagadinalagan paguwa agod hibaluon kon ano ang iya ginahambal—kag makita namon nga nagaulan lang gali. Para kay Nanay ang tanantanan nga nagakatabo sa pila ka paagi bangod sa Dios. Kon ang isa ka totoy nga baka mabata ukon ang mga manok mangitlog ukon kon ang yelo magtupa, para sa iya may labot ini sa Dios. Ang Dios amo ang responsable sining maayong butang sa pila ka paagi.

Si Nanay nagapati sa pangamuyo. Kinahanglan gid ang pangamuyo para sa amon kon tigkalaon. “Ang ido nagatapliktaplik sang ila mga ikog kon ginapakaon sila. Mas dimainapresyahon bala kita sang sa mga ido?” siling niya. Luyag man niya nga mangamuyo kami antes magtulog. Sanglit wala sing isa sa amon ang nakahibalo sang Pangamuyo sang Ginuo sa Iningles, ginapaluhod niya kami kag ginapasunod sa iya sa pinamulong nga Polako.—Mateo 6:9-13.

Sadto anay wala pa sing telebisyon. Pagkatapos magtunod ang adlaw, wala na sing hilimuon pa kundi ang magtulog. Ginapalig-on kami ni Nanay nga magbasa. Ginabasa niya ang Biblia sa bulig sang kingke nga suga. Kag kami nga mga kabataan nagabasa sing mga publikasyon nga natigayon gikan sa nagalakbay nga mga ministro sang International Bi­ble Stu­dents, subong sang The Harp of God, Cre­a­tion, kag Rec­on­cil­i­a­tion. Sa amo ang pagpakig-abyan upod sa Dios napalambo.

Sang temprano sang katuigan 1930, ginpalig-on kami sang pila ka Estudyante sang Biblia gikan sa Saginaw, Michigan, nga magbantala sa iban. Sanglit wala pa sadto sing organisado nga grupo sa pagtuon sang Biblia ukon kongregayon nga malapit, ang amon panikasog sa pagbantala pasapayan lamang. Ang amon espirituwal nga pagtubo wala nag-uswag.

Bangod sang kaiwaton sang katuigan 1930, nagakaigo para sa akon nga magbiya sa balay kag mangita sing obra sa Detroit. Ang uma naprenda, kag luyag ko nga gawaron ini. Apang, ang Detroit, isa ka siudad nga kinahanglan pa ang maglinya agod makatigayon sing obra. Linibolibo ka mga lalaki ang nagalinya, kon kaisa sa bug-os nga gab-i, nga nagatipontipon sa gindabok nga kahoy kag uling, nagapanikasog gid nga painitan ang ila kaugalingon tubtob nga buksan sang opisina sang pag-empleo ang ila mga ganhaan. Mapalaron ako nga nakatigayon sing obra sa pabrika sang salakyan.

Espirituwal nga Pagtubo

Tubtob lamang sang naulihi nga bahin sadto nga dekada, sang didto ako sa Long ­Beach, California, nga ang akon espirituwal nga interes ginsindihan uli sa mapatubason nga paagi. Ginhatagan ako sing isa ka imbitasyon sa isa ka pamulongpulong publiko. Sang madason nga Domingo gintambongan ko ang akon nahauna nga miting sa King­dom Hall. Nakilala ko didto si Olive kag Wil­liam (Bill) Perkins, mabuot nga mga tawo nga may hamili nga kaangtanan kay Jehova nga Dios.

Si Sister Perkins isa ka talalupangdon nga manunudlo sang Pulong sang Dios, nga nagagamit sang iya Biblia sing subong kalantip sang paggamit sang manugbusbos sang iya kutsilyo. Ginabutang niya ang iya daku nga King James Version nga Biblia sa iya butkon, ginadilapan ang kamalagku sang iya natuo nga kamut, kag ginabuksan ang mga pahina sing bersikulo sa bersikulo. Nabalani ang mga tawo bangod sang iya ikasarang kag sa kon ano ang ila naton-an gikan sa Biblia. Paagi sa iya nga nahangpan sang madamu ang katuyoan sang Dios. Ang pagpangabudlay upod sa iya sa pag-alagad isa ka inspirasyon. Ginpalig-on ako sini nga magbantala sing bug-os tion nga payunir sang Septiembre 1941.

Si Sister Wilcox isa pa nga nakabulig sa akon. Mataas sia, talahuron, puti sing buhok nga babayi nga sitentahon na ang edad nga nagapusod sang iya buhok. Ang iya panapton pirme nga ginaupdan sang malapad matahom nga kalo. Sa iya natahi sing maayo, tubtob tikod nga panapton daw isa sia ka pinasahi, kaangay sang isa nga bag-o lang magguwa sa katuigan 1880. Sing tingob nagbantala kami sa duog nga balaligyaan sang Long Beach.

Ang mga manedyer gilayon nga nahamuot kon makita si Sister Wilcox. Kag upod ang malangkagon nga kapagsik ginapasulod nila sia sa ila mga opisina. Nagaupod ako. “Ano bala ina?” ipamangkot nila sa iya upod ang pagtahod. “May mabulig bala kami sa imo?”

Sing walay pangalag-ag si Sister Wilcox, nga maayo mag-Ingles kaangay sang isa ka propesor, magasabat: “Yari ako diri agod sugiran ikaw nahanungod sa bigaon sang Bugna nga nagasakay sa sapat.” (Bugna 17:1-5) Ang mga manedyer nagagiosgios sa ila pulungkoan, nagapalibog kon ano ang masunod. Ginalaragway niya sa ila sing maathag ang katapusan sining sistema sang mga butang. Ang reaksion pirme gid nga sigurado. Luyag nila kon ano ang dala niya. Adlaw-adlaw nakapahamtang kami sing kinarton ka literatura. Ang akon obra amo ang pagpatokar sang ponograpo kon pangabayon niya nga patokaron ko ini, kag mangin subong ka walay kahadlok kag subong ka maisugon kon mahimu pa samtang nagahambal sia.

Bag-o nga mga Asaynment

Ang sobre gikan sa Watch­tow­er So­ci­ety pirme nagapalangkag sa akon. Isa ini ka sobre, nga nabaton sang 1942, nga nagaunod sing asayn­ment nga mag-alagad subong espesyal payunir sa San Pedro, California. Nagdayon ako didto kanday Bill kag Mildred Taylor. Nagakinahanglan sing daku nga pagdisiplina sa kaugalingon ang mangabudlay sing isahanon sa pag-alagad sa latagon sa adlaw-adlaw. Apang nagpapalapit ini sa akon kay Jehova, amo kon ngaa nabatyagan ko ang iya pagpakig-abyan. Nian ginpadala sang Sosiedad sanday Georgia kag Archie Boyd, upod ang ila anak nga lalaki kag anak nga babayi, nga sanday Donald kag Susan, agod buligan ako sa teritoryo. Ang mga Boyd nagapuyo sa isa ka 18-pie (5.5-m) nga treyler nga dala ang tanan nila nga suplay kag mga pagkabutang.

Isa pa ka sobre ang nag-abot gikan sa Sosiedad para sa amon! Ang katugnaw nagapanalupsop sa amon mga taludtod samtang ginabasa namon ang amon bag-o nga asaynment—sa Richmond, California, nga naaminhan lamang sang San Francisco. Walay sapayan sang walay kapat-oran nga ang amon daan nga salakyan kag treyler makalab-ot didto, nag-empake kag nagsugod kami sa paglakbay. Daw kaangay kami sang mga hitano, nga nagakay-o sang makina kag goma sa dalan. Sang makalab-ot kami sang ulihi sa Richmond, nag-ulan sing mabunok.

Nagdabdab ang Inaway Kalibutanon II. Ang hilimuan sing mga sakayan sa Kaiser nagahimu sing tagdamu sang “Li­ber­ty ­Ships,” subong nga amo anay ang pagtawag nila. Ang amon hilikuton amo ang pagbantala sa mga tawo nga nagdugok diri agod magtrabaho. Kutob sa kaagahon tubtob sa kagab-ihon, nagasugilanon kami nahanungod sa Ginharian, sing masami nagapauli kami sing paos bangod sang sobra nga paghambal. Madamung pagtuon sa Biblia ang nasugdan. Ining mga nagatrabaho sa paghimu sing sakayan maalwan kag maabiabihon nga mga tawo nga nagahatag sa amon sang amon tanan nga kinahanglanon. Aktuwal nga ginsakdag kami sang teritoryo nga indi na kinahanglan pa nga magtrabaho sing sekular agod makapiyanpiyan sa galastuhon namon.

Mga Eksperiensia sa Bilanggoan

Ang pamatan-on nga mga lalaki gintawag sa puersa armada. Ang akon mga utod sa unod, nga indi mga Saksi, nagboluntaryo kag nag-alagad sa mga paratropa kag sa mga grupo sa pag-enhinyero. Nag-aplay ako nga indi malakip subong isa ka ministro nga batok gid sa inaway. Wala pagkilalaha sang ­Draft ­Board ang akon tindog subong ministro. Gindakop ako, ginbista, kag sang Hulyo 17, 1944, ginpamatbatan nga mangabudlay sing lakas sa sulod sang tatlo ka tuig sa McNeil Is­land Fe­de­ral Pe­ni­ten­tiary sa Estado sang Wash­ing­ton. Sa bilanggoan naton-an ko nga ang pagpakig-abyan ni Jehova nagapadayon sing dayon.—Salmo 138:8, The Bible in Living English.

Sa sulod sang isa ka bulan ginlupot ako sa isa ka bilanggoan sa Los Angeles, nga nagahulat isaylo sa McNeil Is­land. Ang nahauna nga mga impresyon sang pagkabuhi sa bilanggoan mabudlay malipatan, kon paano ang mga bilanggo nagabuyayaw sa mga guardia kag sa amon samtang ginapasulod kami. Ukon kon paano ang mga guardia nagamando: “Bantayi ang mga ganhaan!” Ang nagabagting nga tunog sang de-koryente nga mga ganhaan nagatakop nga daw kaangay sang daguob sa malayo. Samtang ang mga ganhaan nagatakop sing sunodsunod, ang tunog nagalapit kag nagalapit pa gid tubtob ang ganhaan mismo nga malapit sa imo nagatay-ug kag nagatakop nga may tuman nga kabaskog! Yara ang daw nasiod nga balatyagon kag daku nga kahadlok. Gilayon ako nga nangamuyo kay Jehova nga buligan ako, kag sing halos sing hinali nabatyagan ko ang isa ka mainit mahidaiton nga kapagsik sa akon, isa ka eksperiensia nga indi ko gid malipatan.

Sang Agosto 16, upod sa isa ka grupo sang iban nga mga bilanggo, ginposasan ako kag ginkadenahan. Nian, sa idalom sang mabinantayon nga mata sang puersa armada sang polisiya, gin-updan kami nga nagaagi sa kadam-an sang Los Angeles pakadto sa isa ka bus kag nian ginsaylo kami sa isa tren sang bilanggo pakadto sa McNeil Is­land. Yadtong mga kadena naghatag sa akon sing kalipay, kay gin-upod ako sini sa grupo sang mga apostoles ni Cristo nga ginkadenahan man bangod sang paghupot nila sang ila integridad.—Binuhatan 12:6, 7; 21:33; Efeso 6:20.

Samtang manugpakadto pa ako sa bilanggoan sa McNeil, isa ka opisyal sa may lamesa ang namangkot sa akon: “J.W. ka bala?” Nakibot ako sa sini, kay amo ini ang nahauna nga tion nga nabatian ko ang termino nga “J.W.” Apang narealisar ko dayon kon ano ang iya buot silingon, gani nagsabat ako, “Huo!”

“Diri ka nayon,” siling niya. Nakibot ako nga mabatian sia nga ginpamangkot ang tawo sa likod nakon sing amo man nga pamangkot: “J.W. ka bala?” Ang tawo gilayon nga nagsabat: “Huo!”

“Butigon ka!” siling sang opisyal, nga nagakadlaw. “Wala mo gani nahibaloi kon ano ang J.W.” Nahibaloan ko sang ulihi nga ang tawo isa gali ka batinggilan nga kriminal nga madamu sing rekord sa bilanggoan nga subong kalaba sang iya butkon. Ang “J.W.” nagakahulugan, siempre pa, sing “Jehovah’s Witness,” kag indi sia isa ka Saksi.

Gab-i na, kag gindala ako sang guardia pakadto sa akon tejeras. Mabudlay patihan nga yara ako sa pederal nga bilanggoan nga ginatos ka milya ang kalayuon gikan sa balay ukon kay bisan sin-o nga kilala ko. Apang may nakita ako nga isa nga nagapakadto sa akon sa kadulom. “Shhh!” siling niya samtang nagpungko sia malapit sa akon sa tejeras. “Isa ako ka utod. May nagsiling sa akon nga magaabot ang isa ka Saksi.” Ginpakilala niya ang iya kaugalingon kag nagpalig-on sa akon, nagsugid sa akon tuhoy sa isa ka grupo nga pagtinuon sa Lalantawan nga ginapahanugotan sa sulod sang bilanggoan kon Domingo sang hapon. Supak sa kasugoan nga mangin wala sa imo tejeras kon patyon ang suga, gani wala sia magdugay. Apang sadto nga malip-ot nga tion, nabatyagan ko ang hamili nga pagpakig-abyan ni Jehova nga napadayag paagi sa iya dedikado nga alagad.

Ang importante sa akon panahon sang pagkabilanggo amo ang talagsa nga pagduaw ni A. H. Macmillan gikan sa ulong-talatapan sang Sosiedad sa Brooklyn. Sia amo ang “Bernabe,” ang manugpalig-on, kon may isa gid man. Kon magkari sia ginapahanugotan kami nga gamiton ang hulot-kalan-an, kag kami tanan nga mga Saksi kag iban pa nga mga bilanggo nagatipon sa pagpamati sa iya. Isa gid sia ka makawiwili nga humalambal, kag bisan ang mga opisyal sang bilanggoan nagapamati sa iya.

Gin-organisar namon ang mga bloke sang selda kag mga dormitoryo nga mangin teritoryo nga bantalaan. Sing sistematiko, ginbantalaan namon sing maayong balita sang Ginharian ini nga mga duog subong sang ginhimu namon anay sa mga bloke sang siudad antes kami mabilanggo. Lainlain kag mabudlay pakton ang sabat. Apang may yara mga nagapamati. Ang mga kawatan sang bangko kag ang iban pa, lakip ang mga guardia sang bilanggoan, nagliso kay Jehova kag ginbawtismohan. Nalipay gihapon ako sa pagpanumdom sina nga mga eksperiensia.

Mga Buhat nga Nagdihon sang Akon Kabuhi

Sang talipusposan sang 1946, sang matapos ang inaway, ginpaguwa ako sa bilanggoan. Nagahulat sa akon ang isa pa ka sobre gikan sa Sosiedad! Ang akon masunod nga asaynment subong espesyal payunir amo ang Hollywood, California! Ang siudad sang handurawan. Puno ini sing hangkat! May mga tion nga mas mahapos pa baligyaan ang mga Eskimo sing repridyereytor sang sa hayluhon ining mga tawo nga ton-an ang Biblia. Apang, sing mahinay kag sing pat-od, ang “mga karnero” sang Ginuo nakita.

Samtang nagatambong sang “Glad Na­tions” nga internasyonal nga kombension sa Cleveland, Ohio, sang Agosto 1946, si Milton Henschel, nga sekretaryo anay ni Nathan Knorr, ang presidente anay sang Watchtower Society, nagpadulog sa akon kag namangkot: “San-o ka makadto sa Bethel, Dan?” Ginsilingan ko sia nga malipayon ako sa pagpayunir. “Apang kinahanglan ka namon sa Bethel,” siling niya. Pagkatapos sang pila pa ka hambal, naubosan ako sing balibad. Mahal ko gid ang California kag ginakulbaan ako sa paghunahuna nga mag-istar sa Nueva York. Apang nadumdoman ko nga ginsilingan ko ang akon kaugalingon, ‘Dan, kon luyag ikaw ni Jehova sa Brook­lyn, nian magakadto ka sa Brook­lyn.’ Gani sang Agosto 20, 1946, ginsugdan ko ang akon pag-alagad sa Bethel, ang ulong-talatapan sang mga Saksi ni Jehova sa Brook­lyn.

Sing tinuig nangabudlay ako sa bind­ery sang pabrika sa Brook­lyn nga nagahimu sang lainlain nga mga obra nga nagakinahanglan sang pisikal nga kusog. Sang ulihi ginpadala ako sa Subs­crip­tion De­part­ment, nga naghatag sing bag-o nga panuytoy. Dayon ang mga hangkat sa kaisipan, subong sang pagsulat sing eskrip sa radyo kag pagpalayag sa estasyonan sa radyo sang Sosiedad nga WBBR. Nangabudlay man ako sa Writ­ing De­part­ment sa sulod sang 20 ka tuig, nagatinguha sa pagsunod sa iya mataas nga mga talaksan. Samtang, yara man ang mga pagtangdo sa mga korporasyon sang Watchtower So­ci­ety sa Penn­syl­va­nia kag Nueva York, mga sesyon sa pagrekord sang mga drama, mga asaynment sa pagpamulongpulong sa distrito kag internasyonal nga mga kombension, kag madamu sang iban pa nga mga pribilehiyo sa pag-alagad nga tuman kadamu sambiton.

Nian sang Nobiembre 1974, nag-abot ang isa pa ka sobre. Nag-unod ini sang dimapatihan, dimahunahuna nga asaynment. Gin-agda ako nga mag-alagad subong katapo sang Nagadumala nga Hubon sang mga Saksi ni Jehova. Nagbatyag ako nga daw indi gid nagakabagay kag mapainubuson nga mapasalamaton. Mga napulo na ka tuig ang nagligad kutob sadto nga pagtangdo, kag ang akon balatyagon amo gihapon.

Ang nagligad nga mga tinuig ginpun-an sang tawhanon nga pagpakig-angot upod sa dedikado kag debotado nga mga lalaki nga nagahigugma kay Jehova sing labi pa sang sa ila kaugalingon—mga lalaki subong nanday Hukom Ruth­er­ford, nga nakilala ko anay sa iya balay sa San Diego, California. Pribilehiyo ko man nga mangabudlay upod sa iban pa katulad sina nga mga lalaki, kaangay ni Hugo Riemer, ni Nathan Knorr, ni Klaus Jensen, ni John Perry, ni Bert Cumming, kag sang madamu pa nga iban nga espirituwal nga mga higante, “dalagku nga mga kahoy sang pagkamatarong.”—Isaias 61:3.

Kag ang pribilehiyo nga makita ang organisasyon ni Jehova nga magtubo gikan sa pila lamang ka 50,000 ka manugbantala sang Ginharian sa bug-os nga duta tubtob sa halos tatlo ka milyon indi isa ka diutay nga kadungganan. Makalilipay nga masaksihan ang pagdugang sang pagbalhag kutob sa pila lamang ka pasilidad sa pag-imprinta tubtob sa dinosena ka pabrika nga ginasakdag sang 95 ka mga sanga nga nagabantala sang maayong balita sa 203 ka kadutaan. Ang mga pagbalhin kag mga pagpasibu sa teknolohiya kag ang pagkompyuterays makalilipay man. Agod saksihan ini tanan, ang isa indi makapugong kundi suliton ang ginasiling sang Mateo 21:42: “Ini naggikan kay Jehova, kag makatilingala ini sa aton mga mata.”

Makalilipay gid kag makapaladya ini nga kabuhi, kon isiling ta. Sa sining mga tion ginpangasawa ko ang isa ka matahom nga babayi gikan sa Hebburn, Inglaterra. Si Maria, ang akon asawa, isa ka hatag-Dios nga sakdag. Daw ano ka matuod ang pinamulong sang Hulubaton 19:14: “Ang balay kag ang manggad panublion gikan sa mga ginikanan, apang ang mainandamon nga asawa gikan kay Jehova.”

Sa bug-os nga naeksperiensiahan sa kabuhi, kaangay sang nagapalibot nga puluy-an, yara ang pirme nagasakdag nga gahom sang pagpakig-abyan sang Dios. Ang pagpamalandong sa Pulong ni Jehova, ang pagdumdom sa mga kahulugan sini, kag ang pagpangita sing paghantup kag paghangop nagpuno sang akon mga takna nga nagabugtaw sing espirituwal nga mga manggad kag kaawayan. Bisan sa sini mismo nga tion, ang daku nga kalipay nagapangibabaw sa akon kon basahon ko ang ginasiling sang salmista: “Malipayon ang pungsod nga ang iya Dios amo si Jehova, ang katawhan nga iya ginpili nga iya palanublion nga kaugalingon! Ang amon kalag naghulat kay Jehova; sia amon kabulig kag amon taming; kay sa iya nagakasadya ang amon tagipusuon. Bangod nga nagsalig kami sa iya balaan nga ngalan. Magmangin yari sa amon ang imo pagpakig-abyan sa amon, Jehova, suno sa amon paglaum sa imo.”—Salmo 33:12, 20-22, By.

[Laragway sa pahina 23]

Si Olive Perkins inspirasyon ko

[Laragway sa pahina 24]

Ang pamilya Boyd nagbulig sa akon sa pagpanghikot sa teritoryo sa San Pedro, California

[Laragway sa pahina 25]

Sa 1946 nga “Glad Nations” nga kombension upod sa mga masigka Saksi nga bag-o lang ginpaguwa gikan sa bilanggoan sa McNeil Island

[Laragway sa pahina 26]

Ang pagpalayag sa WBBR sang isa ka Domingo sang aga