Dapat Mo Bala Saulugon ang Paskua?

AGOD iilustrar ang kaanggid kag ang kinatuhayan sa ulot sang Nasidlangan kag sang Nakatundan nga paagi sa pagsaulog sang Paskua, ang impormasyon ginpresentar diri sa dagway sang duha ka sulat sa ulot sang isa ka Hapones nga manunulat kag sang iya abyan sa Inglaterra. Ang impormasyon magabulig sa imo nga masabat ang pamangkot: Dapat ko bala saulugon ang Paskua?

Mahal nga David,

Ginahimo nila ini liwat. Ang mga negosyante nagapanguna sa mga tawo kaangay sang pangulo nga mga saserdote. Si Santa ­Claus amo ang mas­ter of ceremo­nies. Ang mga Krismas tri amo ang simbulo sang selebrasyon. Kag ginahatag ang mga dulot nga mga ­cakes kag mga hampanganan sa Paskua. Ginanegosyo sang mga negosyante ang relihion sang Paskua sa Japan. Ang ila misyon nagmadinalag-on sang nagligad nga tatlo ukon apat ka dekada. Madamong Hapones ang nakombertir sa sini nga “relihion”—sa dimagkubos mga pila ka adlaw sa isa ka tuig!

Naligban ako sini. Pirme ako nagapamangkot kon ngaa tuman kadamo nga mga Hapones, nga ang kalabanan indi mga Cristiano, ang nagasaulog sang “Cristiano” nga piesta-opisyal. San-o magsugod ang mga Hapones sa pagsaulog sing Paskua sa amo nga kasangkaron? Ano ang yara sa likod sini tanan?

Nagausisa sa ginhalinan sang Paskua sang Japan, natukiban ko ining makawiwili nga sugilanon. Si Sōseki Natsume, isa ka bantog nga manunulat sang dag-on sang Meiji (1868-1912), nagpadala sing isa ka post­card sa Paskua halin sa Inglaterra kay Shiki Masaoka, isa ka bantog nga manugbinalaybay, nga nagalaragway sa makawiwili nga talan-awon sang Paskua sa London sa katapusan sang tuig 1900. Nagkomposo pa gani si Shiki sing haiku, ang pinakamalip-ot nga dagway sang binalaybay sang Japan, nahanungod sa isa ka diutay nga kapilya sa Adlaw sang Paskua. Bag-o pa lang sadto anay ang Paskua sa Japan. Gani, san-o gid magsugod sa pagsaulog ang Japan sang ila nahaunang Paskua?

Ayhan interesado ka mahibaloan nga ang iban nga awtoridad nagasiling nga ang Paskua ginsaulog sa eskwelahan sang mga babayi sa Ginza sadto pa sang ikawalo nga tuig sang Meiji (1875). Apang “ang kustombre sang pagsaulog sa Paskua nagsugod lamang nga hiwaton sa Japan sang 1945,” siling sang The Christian Century. Amo ini sadto sang makita sang mga Hapones ang mga pamilya sang Amerikano nga mga soldado kag mga misyonero nga nagasaulog sang Paskua. Sa tapos mapierde sa Inaway Kalibutanon II kag nabilin nga walay unod sa espirituwal, ang mga Hapones sa kabilogan nagkinahanglan sing pila ka butang nga magapahalipay sa ila.

Ginhatag sang Paskua ina nga kinahanglanon. Subong sang mahanduraw mo, wala mag-uyang sing panahon ang mga negosyante sa paggamit sang mga dekorasyon sa Paskua agod padakuon ang ila benta sa katapusan sang tuig. Ang mga dekorasyon sa Paskua “daw madyik kon magganyat sa mga bumalakal,” siling sang isa ka kolumnista sa pamantalaan, nga si Kimpei Shiba. “Bangod,” siling niya, “kay ini nga mga puni makagalanyat kag nagatuga sing kasadya.”

Apang, David, bangod sa Inglaterra ka nagapuyo, ayhan wala mo mahibal-i nga ang mga Hapones may batasan na nga magbaylohanay sing mga regalo pagkatapos sang tuig sa wala pa mag-abot ang mga regalo sa Paskua. Ang Disiembre pirme na nga nangin pagpakamaayo sa mga manugbaligya. Ang mga tawo nga may madamol nga kahita bangod sang ila bonus pagkatapos sang tuig nagaguwa agod maggasto. “Ini nga atmospera [sang Paskua],” walay sapayan, “nagahimo sa mga tawo nga mangin malipayon kag handa sa paggasto kag nagapukaw sa ila nga magbakal sing madamo pa nga osei-bo [mga regalo sa katapusan sang tuig] sang sa kinaandan nga ginahimo nila, gani ang kustombre sa paggamit sang mga dekorasyon sa Paskua nagpadayon,” paathag ni G. Shiba.

Sa karon, ang mga depart­ment ­store kag mga manugbaligya nagapanikasog sa paghingalit sa “espiritu sang Paskua” nga daw madinalag-on gid man. Ang mga manughimo sing hampanganan kag mga panaderya nagahimo sang bug-os nila nga masarangan agod hingalitan ang panahon. Kon Disiembre, ang benta sa Kiddy Land, ang pinakadaku nga balaligyaan sing hampanganan sa Japan, apat ka pilo ang kataason sang sa iban nga bulan. Ginabantabanta nga 5 tubtob 10 porsiento sang tanan nga ­cakes nga ginhimo sa Japan kada tuig amo ang sarang matawag nga “Christmas ­cakes.”

Natukiban ko nga naugot ang iban bangod ang komersialismo amo ang nagapangibabaw kon Paskua sa Japan. Halimbawa, ang The Daily Yomiuri nagakutlo sa isa ka Amerikano nga madugay na nagapuyo sa Japan: “Gin-adoptar sang mga Hapones ang halos tanan nga padihot sa Paskua apang sa bisan paano ang espiritu sang dag-on wala diri.” Ginahambalan niya ang relihioso nga bahin sang Paskua.

Nagtiklod ini sa akon nga usisaon ang relihioso nga bahin sang Paskua. Ang mga nagasimba nagasiling nga ang Paskua (Disiembre 25) amo ang kaadlawan ni Cristo. Nakibot gid ako sang matukiban ko sa Encyclopedia of Japanese Religions nga indi mapamatod-an nga si Jesus natawo sang Disiembre 25! Ang ensiklopedia nagasiling: “Bisan pa wala mahibal-i ang aktuwal nga petsa sang kaadlawan ni Jesus, ang Paskua ginasaulog kon Disiembre 25 sugod sang mga ikatlo ka siglo . . . Ini nga petsa nagatupa gid sa adlaw sang win­ter ­solstice, kag ginbuslan sini ang wala pa ang Cristiano nga piesta sang pagkatawo liwat sang Adlaw.” Pagkatawo liwat sang adlaw? Abi ko kaadlawan kuno ini ni Jesus. Ti, paano masaulog sang hanuot nga mga Cristiano ang piesta nga isa anay ka pagano nga pagsaulog sang win­ter ­solstice? Indi ini kaadlawan ni Jesus kundi piesta sang pagkatawo liwat sang adlaw. Paano mamulay sang mga nagasimba sa Nakatundan ang mga Hapones subong wala sing prinsipio sa pagsaulog sang “Cristiano” nga piesta-opisyal samtang sila mismo nagasaulog man sing kaanggid?

Gani, David, ginaapresyar ko kon masabat mo ang mga pamangkot para sa akon, kay makalilibog gid ini.

Ang imo abyan,

Ichiro

Mahal nga Ichiro,

Madamo nga salamat sa imo sulat nga nagalaragway sang pagsaulog sang Paskua sa inyo pungsod. Makawiwili gid para sa amon nga mga taga-Nakatundan ang mahibaloan kon paano ginasaulog sang mga taga-Nasidlangan ang isa ka Nakatundan nga piesta-opisyal.

Sa prangka nga paghambal, husto gid ang ginsiling mo nga ang Paskua isa ka pagano nga piesta-opisyal. Halos ang bisan ano nga reperensya magasugid nga ang piesta sang Paskua naghalin sa paganong pagsaulog sang Saturnalia, ang Romanong kapiestahan para sa ila dios sa agrikultora nga si Saturn.

Huo, subong nga ginpasulod ninyo nga mga Hapones ang Paskua sa inyo Budhista kag Shintoista nga mga kultura, ang mga iglesia sang Cristiandad nagpasulod sang paganong mga piesta sa ila “Cristianong” tradisyon. Labi ini ka sayop bangod samtang ang mga Hapones nagasaulog sang Paskua subong dumuluong nga piesta, ang mga nagasimba nagasaulog sang pagano nga pagsaulog sang Saturnalia subong “Cristianong” Paskua.

Sa katunayan, may panahon anay diri sa Inglaterra nga ang sekular kag relihioso nga pagsaulog sa Paskua ginkabig subong pagano nga buhat. Amo ini anay sang mga Puritano ang naggahom sa Inglaterra. Sa Mas­sachu­setts Bay Colo­ny sa Naaminhan nga Amerika, ang mga Puritano nga nagbiya sang Inglaterra bangod sang ila pagtuluohan nagdumili man sang Paskua kag nagpatuman sing silot kon magkinasadya sa sini nga panahon.

Apang sa banta ko dapat mo mahibaloan ang pagtamod sang Biblia tuhoy sa pag-impon sang pagano nga mga relihion sa Cristiano. “Dili kamo magpagota sing linibagon upod sa mga dimatinuohon.” Amo sina ang ginalaygay ni apostol Pablo sa 2 Corinto 6:14-16. Nian sa bersikulo 17 ginbalikwat niya ang tolon-an sang Isaias (52:11, para sa reperensya mo): “‘Busa guwa kamo sa tunga nila, kag magpain kamo gikan sa ila,’ siling ni Jehova, ‘kag dili kamo magtandog sang dimatinlo nga butang.’”

Paano naton mapain ang aton kaugalingon gikan sa mga dimatinuohon samtang nagasaulog pa sang piesta nga naghalin sa paganong mga relihion? Ini nga pamangkot nagpahulag sa madamong hanuot nga mga Cristiano nga isikway ang ila tradisyon sa pagsaulog sang Paskua. (Makawiwili para sa imo nga buksan ang imo Biblia sa Mateo 15:3-6 kag basahon ang mga pinamulong ni Jesus nga ginrekord didto.) Apang madamo pa ang mga rason agod likawan ina nga mga selebrasyon.

Kon ang Disiembre 25 indi ang kaadlawan ni Jesus, ang pagsaulog sina nga petsa subong iya kaadlawan isa ka pagbutig. Subong sang ginsiling mo sa imo sulat, paano masakdag sang isa ka Cristiano nga nagahigugma sang kamatuoran kag ginsugo nga magmangin bunayag ang kabutigan? (Efeso 4:25) Halin sa petsa mismo tubtob sa sugilanon kay Santa ­Claus, ang Paskua puno sing kabutigan. Apang, ang mga Cristiano ginasilingan sa Bugna 22:15 nga ang “nagahigugma kag nagahimo sang butig” indi makabaton sang balaan nga pagpakamaayo nga kabuhi nga walay katapusan?

Ti, ngaa ang ginatawag nga mga Cristiano sa Nakatundan nagasaulog sang Paskua? Ang isa sa mga rason amo ang komersialismo, subong sa inyo pungsod. Nakabasa ako nahanungod sa isa ka Baptist nga ministro sa Estados Unidos nga nagsiling: “Kon dulaon sing bug-os ang bahin nga komersio, ang kalabanan magabatyag nga wala nila maeksperiensiahi ang Paskua. Apang ang relihiso nga paghugod sarang madula sing bug-os kag indi ini madiparahan sang madamo nga tawo ang kinatuhayan.” Ini nga mga pulong maaplikar man sa Inglaterra.

Sing makawiwili, ang Biblia nagabuyagyag sang suod nga kaangtanan sa ulot sang komersialismo kag sang ginatawag sini nga “Babilonia nga Daku.” Sa tapos matagna ang pagkapukan sining “Babilonia nga Daku,” ang Biblia (sa Bugna 18:2, 11-19) nagasiling: “Ang mga manugpatikang sang duta nagahibi kag nagakalisud sa iya, kay wala na sing tawo nga nagabakal sang ila mga baligya . . . Ang mga manugpatikang sining mga butang, nga nagmanggaranon bangod sa iya, magatindog sa malayo sa kahadlok sang iya kasakit, nga nagahibi kag nagalalaw sing mabaskug.”

Nakilala mo bala ang “Babilonia nga Daku”? Bueno, sin-o ang naghatag sa “mga manugpatikang sang duta” diri sa Inglaterra kag sa Japan sing daku nga mga ganansia bangod sang pagpalapnag sang butig nga mga panudlo nahanungod sa Paskua? Indi bala ang mga relihion sang Cristiandad? Huo, naton-an ko sa akon pagtuon nga ang “Babilonia nga Daku” amo ang bug-os kalibutan nga emperyo sang butig nga relihion, lakip ang Cristiandad.

Ano sa banta mo ang dapat naton nga himuon? Ang kasaysayan sang Biblia tuhoy sa “Babilonia nga Daku” nakabulig sa akon sa pagpamat-od kon ano ang dapat ko nga himuon. Ang Bugna 18:4 nagalaygay: “Guwa ka sa iya, katawhan nakon, agod nga indi kamo makaambit sa iya mga sala, agod nga indi kamo makaagom sang iya mga kalalat-an.”

‘Ang pagguwa sa iya,’ kon sayuron, ang pagbiya sa relihion nga nagapauswag sang kabutigan, nagakahulugan sing mapinamat-uron nga buhat sa akon bahin. Indi mahapos ang magbugto gikan sa tanan nga mga kustombre nga yara sa Paskua. Ang Paskua isa man ka sosyal kag relihioso nga piesta-opisyal diri. Kinahanglan ko ang kaisog agod mangin tuhay gikan sa iban. Ang pinamulong nga masapwan sa Hulubaton 29:25 nakabulig gid: “Ang kahadlok sa tawo nagadala sing siod, apang ang bisan sin-o nga nagasalig kay Jehova pagaamligan.”

Nahangpan ko ini nga mga punto paagi sa bulig sang mga Saksi ni Jehova. Linibo ka tawo sa Inglaterra ang naghimo man sina nga tikang kag ‘nagguwa sa Babilonia nga Daku’ kag sa iya tanan butig nga relihiosong mga buhat, lakip ang pagsaulog sa Paskua. Apang wala ina nagakahulugan nga wala namon ginatahod si Jesucristo. Ginatahod namon sia, indi paagi sa pagpakita sang “espiritu sang Paskua” makaisa lamang sa isa ka tuig, kundi paagi sa pagpakita sang tulad Cristo nga espiritu sa bug-os nga tuig.

Ang imo sinsero nga abyan,

David

(Tan-awa ang Efeso 4:20-24; Filipos 2:1-6; Colosas 3:1-14 para sa tulad Cristo nga espiritu nga ginatinguhaan nila nga palambuon.—Editor.)

[Kapsion sa pahina 4]

Ang mga negosyante kaangay sang mataas nga mga saserdote. Si Santa Claus amo ang master of ceremonies

[Kapsion sa pahina 5]

Ang mga negosyante naggamit sang Paskua sa pagpadaku sang benta sa katapusan sang tuig

[Kapsion sa pahina 5]

Nagtiklod ini sa akon sa pag-usisa sa relihioso nga bahin sang Paskua

[Kapsion sa pahina 6]

“Busa guwa kamo sa tunga nila . . . kag indi magtandog sang dimatinlo nga mga butang”

[Kapsion sa pahina 6]

“Ang mga manugpatikang sang duta nagahibi kag nagakalisud sa iya”

[Kapsion sa pahina 7]

“Ang kahadlok sa tawo nagadala sing siod, apang ang bisan sin-o nga nagasalig kay Jehova pagaamligan”