“Kabay nga May Paghidait Kamo”

“Si Jesus nag-abot kag nagtindog sa tunga kag nagsiling sa ila: ‘Kabay nga may paghidait kamo.’”—JUAN 20:19.

1. Ngaa ang mga panikasog sang tawo sa pagpaluntad sang paghidait sa bug-os nga kalibutan mapaslawan?

“ANG bug-os nga kalibutan yara sa gahom sang malauton.” (1 Juan 5:19) Matuod ini sang adlaw ni Juan, kag labi pa gid ini nga matuod karon, bangod sang makahaladlok nga pagdugang sang personal nga kasingki, terorismo, inaway, kag kalautan. Ang inspirado nga pinamulong ni Juan nagadula man sang paglaum nga matigayon ang bug-os kalibutan nga paghidait paagi sa paninguha sang tawo, walay sapayan sang mga panikasog sang papa, sang pungsodnon nga mga lider, kag sang N.U. Ngaa? “‘Wala sing paghidait,’ nagasiling ang akon Dios, ‘sa malauton.’”—Isaias 57:21.

2. Ano ang kahulugan sang tinaga nga “paghidait,” labi na sa Hebreo kag Griego?

² Apang, ang tinaga nga “paghidait” nagakahulugan sing kapin pa sa pagkawala sing inaway. Ang paghidait sarang man mangin “isa ka mental ukon espirituwal nga kahimtangan nga ginatandaan sang kahilwayan gikan sa makatulublag ukon mapiguson nga panghunahuna ukon balatyagon: pagkakalmante sang hunahuna kag tagipusuon.” Apang, ang Hebreohanong tinaga para sa “paghidait” (sha·lohmʹ) kag ang Griegong tinaga (ei·reʹne) mas masangkad sing kahulugan. Nagakahulugan man ini sing kaayuhan, subong sang nagapaalam nga pulong, “Maglakat ka sa paghidait.” (1 Samuel 1:17; 29:7; Lucas 7:50; 8:48) Nagabulig ini sa aton sa pag-apresyar sa mahigugmaon nga kabalaka ni Jesus sa iya mga disipulo sa makalilisang nga dag-on nga nagalibot sa iya kamatayon.

3. Paano ginpakita ni Jesus ang hanuot nga kabalaka sa iya mga disipulo sa tapos sia mabanhaw, kag upod ang anong epekto?

³ Napatay si Jesus sang Biernes, Nisan 14, sang tuig 33 C.E. Sang Domingo, Nisan 16, ginbanhaw sia. Bangod kay pirme nabalaka sing daku sa kaayuhan sang iya mga disipulo, ginpangita niya sila. Diin niya sila nakita? Sa sarado nga mga ganhaan “tungod sang kahadlok sa mga Judiyo.” Sing halangpunon, nalisang sila kag nahadlok. Apang si Jesus nagsiling: “Kabay nga may paghidait kamo.” (Juan 20:19-21, 26) Sang ulihi, ginpabakud sang balaan nga espiritu, nagkaayuhan sila. Masidla nila nga ginhimo ang ila pagbantala nga asaynment, nagabulig sa madamo nga matigayon ang diosnon nga paghidait.

Ang Diosnon nga Paghidait Karon

4. Paano ginahuptan sang katawhan ni Jehova ang paghidait sa hunahuna kag tagipusuon sa sining ital-ital nga mga tion?

⁴ Nagakabuhi kita sa panahon sang katapusan, sa “ital-ital nga tion nga mabudlay pakig-angotan.” (2 Timoteo 3:1) Ang mga manugkabayo nga gintagna sa Bugna nagasakay sa duta—subong sang makita mo sa mga inaway, mga kakulang sing pagkaon, kag kamatayon bangod sang balatian. (Bugna 6:3-8) Naapektuhan man ang katawhan ni Jehova sang mga kahimtangan sa palibot nila. Gani paano mo mahuptan ang diosnon nga paghidait sa hunahuna kag tagipusuon? Paagi sa pagpabilin nga suod sa daku nga Tuburan sang paumpaw kag paghidait. Subong sang ginpakita sang una nga artikulo, nagakinahanglan ini sing masunson nga pagpangamuyo kag pag-ampo. Sa sinang paagi “ang paghidait sang Dios nga nagalabaw sa tanan nga paghangop magatipig sang inyo mga tagipusuon kag inyo mga painoino sa kay Cristo Jesus.”—Filipos 4:6, 7.

5. Ngaa makapat-od si Pablo nga “ang paghidait sang Dios” makatipig sang aton mga tagipusuon?

⁵ Si apostol Pablo, nga nagsulat sina nga mga pulong, nagbatas mismo sing mga katalagman kag mga kabudlayan. Ginbilanggo sia kag ginbunal sang mga Judiyo kag mga Romano. Ginbato sia kag ginbilin nga daw patay. Ang paglakbay sadto anay nga mga adlaw makatalagam; si Pablo makatlo nga nalunod, kag masunson nga yara sa katalagman sa mga buyong. Masunson sia nga nagapulaw kag masami nga nagaantos sing katugnaw, kagutom, kag kauhaw. Luwas pa sina, nagabatyag sia adlaw-adlaw sing “paghimud-os tungod sa tanan nga mga kongregasyon.” (2 Corinto 11:24-28) Gani nahibal-an sing maayo ni Pablo paagi sa personal nga eksperiensia kon daw ano ka importante ang “paghidait sang Dios” nga makatipig sang aton tagipusuon.

6. Ngaa importante ang pagpasad kag paghupot sing mainit kag suod nga kaangtanan sa aton Manunuga?

⁶ “Ang paghidait sang Dios” sarang mapaathag subong pagbatyag sing kalig-onan kag kalinong, nga nagapakita sing maayong kaangtanan upod sa Dios. Importante ini katama para sa mga Cristiano, labi na kon nagaatubang sila sing paghingabot ukon kapipit-an. Ngaa? Ti, kita tanan mga dihimpit; gani, kon ginatublag sang mga problema, kahuol, pagpamatok, ukon lainlain nga sahi sang mga palaligban, madali kita nga magkahadlok. Mahimo ina magadul-ong sa indi naton paghupot sang aton integridad. Nagadala ini sing pasipala sa ngalan sang Dios, nagadula sang kahamuot ni Jehova sa aton, kag nagadul-ong sa pagkawasi naton sang kabuhi nga walay katapusan. Gani daw ano ka importante ang panikasugan nga matigayon ang “paghidait sang Dios” nga nagabulig sa aton sa pag-atubang sa mga hangkat sing madinalag-on. Ina nga paghidait isa gid ka ‘maayong hatag kag tagsa ka dulot nga himpit’ nga ginahatag sang aton langitnon nga Amay.—Santiago 1:17.

7, 8. (a) Sa ano napasad “ang paghidait sang Dios,” kag paano ini ‘nagalabaw sa tanan nga painoino’? (b) Paano ginpakita ina nga paghidait sa kaso sang isa ka Aprikano nga utod?

⁷ Ayhan nakita mo ang iban nga mga tawo nga nagakabuhi sing kalma kag masinaligon. Bangod ini sing masami sa kinaugali nga ikasarang, impluensia sang pamilya, manggad, edukasyon, ukon iban pa nga rason. Daku ang kinatuhayan sang “paghidait sang Dios.” Wala ini mapasad sa maayo nga mga kahimtangan, ukon nagaresulta ini sa tawhanon nga ikasarang ukon pangatarungan. Naghalin ini sa Dios kag “nagalabaw sa tanan nga paghangop.” Ang badbad ni J. B. Phillips sa Filipos 4:7 amo nga “ang paghidait sang Dios . . . nagalabaw sa tawhanon nga paghangop.” Ang kalibutanon nga mga tawo masunson nga natingala sa kon paano ginaatubang sang mga Cristiano ang mabug-at nga mga problema, pisikal nga halit, ukon maski kamatayon.

⁸ Ang moderno nga halimbawa sini amo ang isa ka Saksi ni Jehova nga nagadumala sing Cristianong miting sa Aprikano nga pungsod diin ang mga Saksi, sa kalabanan sa sugyot sang lokal nga mga Katoliko, ginasumbong nga mga terorista. Sing hinali, nag-ulhot ang polis militar nga may mga dala nga bayoneta. Ginpapuli nila ang mga kababayin-an kag kabataan apang ginsakit nila ang mga kalalakin-an. Ang Saksi nagsugilanon: “Indi ko malaragway sa pulong kon paano nila kami gintratar. Ang natangdo nga korporal nagsiling sing maathag nga bunalon kami tubtob sa kamatayon. Ginhanot ako sing batuta sa bagay nga sang ulihi nagsuka ako sing dugo sa sulod sang 90 ka adlaw. Apang nabalaka ako sa kabuhi sang akon mga kaupdanan. Sa pangamuyo ginpangabay ko kay Jehova ang pag-atipan sa kabuhi nila, sa iya mga karnero,” nga ang tanan nakalampuwas. Daw ano kaayo nga halimbawa sang pagpabilin nga kalmante sa terible nga kabudlayan kag sang mahigugmaon nga pagpatugsiling sa iban! Huo, ginasabat sang aton mahigugmaon nga langitnon nga Amay ang mga pangabay sang iya matutom nga mga alagad, nagahatag sa ila sang iya paghidait. Ang isa sa natingala nga soldado sa sina nga hitabo nagsiling nga ang Dios sang mga Saksi “dapat nga amo ang matuod.”

9. Ano ang epekto sang pagbasa sang Biblia kag sang pagpamalandong sa sini?

⁹ Sa sining mabudlay nga mga tion, madamong Cristiano ang may mga problema nga nagapabatyag sa ila nga nabang-awan kag nagaluya ang buot. Ang isa ka maayong paagi sa paghupot sing paghidait sa hunahuna amo ang pagbasa sing Biblia kag pagpamalandong sa sini. Magahatag ini sa isa sing kusog kag determinasyon sa pagpadayon kag sa pagtindog nga malig-on. “Ang pulong sang Dios buhi kag gamhanan.”—Hebreo 4:12.

10. Paano mangin pagpakamaayo ang pagdumdom sa mga kasulatan?

¹⁰ Apang, kamusta kon mahanabo sa aton ang kabudlayan kag indi matigayon ang Biblia? Halimbawa, ayhan ang isa ka Cristiano dakpon sing hinali kag bilangguon nga wala sing Biblia. Sa sina nga hitabo, isa gid ka pagpakamaayo ang pagdumdom sa mga teksto subong sang Filipos 4:6, 7; Hulubaton 3:5, 6; 1 Pedro 5:6, 7; kag Salmo 23. Indi mo bala pakabahandion sing daku nga madumduman mo kag mahunahuna ina nga mga teksto? Sa kadulom sang bilanggoan, daw subong bala nga si Jehova mismo ang nagapakighambal sa imo. Ang Pulong sang Dios sarang makabulong sa nasaklaw nga hunahuna, makapabakud sa napunaw nga tagipusuon, kag makailis sa kalisang sang hunahuna sing paghidait. (Tan-awa ang Salmo 119:165.) Huo, importante katama nga ipatudok karon sa aton mga hunahuna ang mga kasulatan samtang may kahigayunan pa kita sa paghimo sina.

11. Paano ginpakita sang isa ka utod sa Netherlands ang pagkinahanglan sing espirituwal nga kalan-on?

¹¹ Si Ar­thur Winkler amo ang isa nga nag-apresyar sing daku sa Biblia, labi na sadtong panahon sang ginsakop sang Nazi ang Nether­lands, sang ang mga Saksi nagahimo sang ila Cristianong hilikuton sing tago. Madugay na nga ginapangita sang mga Gestapo si Utod Winkler. Sang madakpan nila sia sang ulihi, gintinguhaan nila nga magkompromiso sia apang napaslawan sila. Nian ginbunal nila sia tubtob nga madulaan sia sing animo. Nga nataltal ang iya mga ngipon, nagliw-as ang iya sag-ang, kag hubo ang lawas nga ginbunal, ginlupot sia sa isa ka madulom nga selda. Apang ang nagaguardia sa iya mahinuklugon kag mainabyanon. Ginpangabay ni Utod Winkler ang panuytoy ni Jehova sa pangamuyo. Kinahanglan gid niya katama ang espirituwal nga pagkaon kag nangayo sia sing bulig sa guardia. Sang ulihi, ang ganhaan sang selda nagbukas, kag ginhaboy ang isa ka Biblia. “Daw ano gid ka makalilipay,” sugid ni Utod Winkler, “nga sa adlaw-adlaw mabasa ang matahom nga mga pulong sang kamatuoran . . . Pamatyagan ko nagbakud pa gid ako sa espirituwal.a”

Ang Diosnon nga Paghidait Magatipig sa Imo

12. Ngaa kinahanglan gid nga tipigan naton ang aton mga tagipusuon kag mga painoino?

¹² Si Jehova nagasaad nga ang iya paghidait “magatipig sang inyo mga tagipusuon kag inyo mga painoino.” (Filipos 4:7) Importante gid ini! Ang tagipusuon amo ang lugar sang motibasyon kag emosyon. Sa sining katapusan nga mga adlaw, ang aton mga tagipusuon madali nga magluya bangod sang kahadlok ukon paghimud-os, ukon masulay sa paghimo sing malain. Ang kabilugan nga talaksan sang kabuhi madasig nga nagausmod. Dapat kita pirme magbantay. Dugang sa pagkinahanglan sing mabakud nga mga tagipusuon, dapat man naton pabakuron ang aton “mga painoino” kag patuytuyan ini sa Dios paagi sa iya Pulong kag sa iya kongregasyon.

13. Ano nga mga benepisyo ang matigayon paagi sa pagtipig naton sang aton mga painoino?

¹³ Suno kay W. E. Vine, ang Griegong tinaga nga noʹe·ma (ginabadbad nga “painoino”) nagakahulugan sing “katuyuan” ukon “paagi.” (An Expository Dictionary of New Testament Words) Busa, ang paghidait sang Dios nagapabakud sang aton Cristianong katuyuan kag nagaamlig sa aton batok sa bisan ano nga huyog sa pagluya ukon sa pagbalhin sang aton mga hunahuna nga wala sing maayong rason. Ang mga pagluya sang buot ukon mga problema madali nga magapaluya sa aton. Halimbawa, kon tuyo naton nga alagaron si Jehova sa pinasahi nga kapasidad, paagi sa bug-os tion nga payunir nga ministro ukon pagsaylo diin kinahanglan sing daku ang mga ministro, “ang paghidait sang Dios” makabulig sing daku sa aton sa paglab-ot sina nga tulumuron. (Ipaanggid ang Lucas 1:3; Binuhatan 15:36; 19:21; Roma 15:22-24, 28; 1 Tesalonica 2:1, 18.) Agod pabakuron sing dugang ang imo painoino, maghinguyang sing nagakaigo nga tion sa pagtuon sa Pulong sang Dios kag sa Cristianong pagpakig-upod. Busa ginapakaon mo ang imo hunahuna kag tagipusuon sing matinlo, makapalig-on nga mga panghunahuna. Makahinguyang ka bala sing bastante nga tion sa pagdalahig sang imo kaugalingon sa inspirado nga “pinamulong” sang Dios? Hatagan mo bala ini sing dugang nga igtalupangod?

14. Anong inspirado nga laygay ang dapat naton pamatian, kag ngaa?

¹⁴ Makita mo nga lunsay ang tagipusuon kag hunahuna, ukon painoino, nadalahig sa pagtigayon kag sa pagbenepisyo gikan sa “paghidait sang Dios.” Ginapakita ini sa balaan nga laygay: “Anak ko, talupangda ang akon mga pulong. Ilingig ang imo igdulungog sa akon mga ginasiling. Dili sila pagpahalina sa imo mga mata. Tipigi sila sa tunga sang imo tagipusuon. Kay sila kabuhi sa mga makakita sa ila kag ikaayo sa tanan nila nga unod. Labaw sa tanan nga dapat bantayan, bantayi ang imo tagipusuon, kay sa sini nagaguwa ang mga ilig sang kabuhi.”—Hulubaton 4:20-23.

15. Ano ang papel ni Jesus sa pagtigayon naton sing “paghidait sang Dios”?

¹⁵ “Ang paghidait sang kabuhi” nga nagaresulta gikan sa mainit, suod nga kaangtanan kay Jehova nagatipig sang aton mga tagipusuon kag mga painoino “paagi sa kay Cristo Jesus.” (Filipos 4:7) Ano ang papel ni Jesus sa sini? Si Pablo nagapaathag: “Kabay nga yara sa inyo ang dibagay nga kaluoy kag paghidait gikan sa Dios nga Amay kag sa aton Ginuong Jesucristo. Ginahatag niya ang iya kaugalingon tungod sa aton mga sala agod nga maluwas niya kita gikan sini karon nga malaut nga sistema sang mga butang suno sa kabubut-on sang aton Dios kag Amay.” (Galacia 1:3, 4) Huo, mahigugmaon nga ginhatag ni Jesus ang iya kabuhi agod nga matubos kita. (Mateo 20:28) Gani “paagi sa kay Cristo Jesus” nga mangin kalahamut-an kita kay Jehova subong iya dedikado nga mga alagad kag yara sa posisyon nga matigayon inang diosnon nga paghidait nga magatipig sa aton.

Mga Katalagman nga Nagapahog sa Diosnon nga Paghidait

16. Anong laygay ang ginhatag ni Pablo nga magabulig sa aton sa paghupot sing “paghidait sang Dios”?

¹⁶ Kon matigayon kag maagom na ang paghidait gikan sa Dios, dapat kita maghalong nga mahuptan ini. Madamong butang ang magakuha sa mga Cristiano sang paghidait. Ang isa sang labing kinaandan, kag pat-od gid nga labing makatalagam, amo ang mga kailigbon nga pinamatan-on. Sa ikaduha nga sulat ni Pablo kay Timoteo, nga sadto anay mahimo nga mga treintahon ang edad, ginlakip niya ini nga laygay: “Palagyo ka sa mga kailigbon nga pinamatan-on, kag tuyua ang pagkamatarong, pagtuo, gugma, kag paghidait, kaupod sa mga nagapanawag sa Ginuo gikan sa tagipusuon nga putli.”—2 Timoteo 2:22.

17. Ano ang masami nga nagakatabo nahanungod sa aman ni Jehova sa sekso?

¹⁷ Ina nga mga kailigbon nagalakip sang silabo sa sekso, nga may yara dungganon nga duog sa sulod sang pag-asawahay. Apang, sa bug-os nga maragtas, ini nga silabo ginpabutyag sing dinakaigo sa antes sang kasal ukon sa guwa sang pag-asawahay nga paghulid, nga lunsay dikalahamut-an sa aton maalam nga Manunuga. (Hebreo 13:4; Genesis 34:1-3) Ang katalagman nga magpadala sa seksuwal nga imoralidad nagabutang sa katalagman sa mga Cristiano karon, mga bata pa kag mga tigulang. Sa sining katapusan nga mga adlaw sang malaut nga kalibutan, para sa madamo ang sekso nagakahulugan sing undanon lamang nga kaibog, nga sing masami upod ang mga buhat nga kinaandan sa tunga sang mga homoseksuwal, lalaki kag babayi.—Roma 1:24-27.

18. Ngaa ang mga tagipusuon sang iban indi pa malig-on, kag sa ano ini mahimo magadul-ong?

¹⁸ Ang katunayan nga nagapuyo kita sa sina nga panahon nagapakita kon daw ano ka importante para sa aton nga tigayunon ang makusog kag malig-on nga tagipusuon nga debotado kay Jehova. Ang iban nga nagabaton sang mensahe sang Ginharian, nagapati sa sadsaran nga mga kamatuoran sang Biblia, kag tayuyon nga nagapakig-upod sa mga Saksi ni Jehova wala nagapalambo sing tudok nga apresasyon kay Jehova, sa iya Pulong, kag sa iya tugob-kalibutan nga kongregasyon. Ang ila mga tagipusuon indi pa malig-on. Madali sila nga madala sang “mga kailigbon nga pinamatan-on.” Ang iban sa ila mahimo nga magabatu sa mga pagsulay nga maghilawas ukon manghilahi, apang subong sang ginpaandam ni Pablo, sila nangin “mahigugmaon sa kinasadya sa baylo sang sa Dios.” (2 Timoteo 3:4) Madamo pa gid nga tion ang ginahinguyang nila sa pagtan-aw sing TV, pagbasa sing mga nobela, ukon pagpamati sa magarot nga musika sang sa personal nga pagtuon, Cristianong mga miting, ukon pag-alagad sa Ginharian. Madali ini nagadul-ong sa espirituwal nga pagluya kag, sa ulihi, sa pagkahulog sa grabe nga sala.

19. Ano ang dapat naton nga himuon agod indi madaldal palayo?

¹⁹ Ina sila, kaangay sang sakayan nga wala sing angkla, ginaanud-anod sa ilig nga nagapadulong sa kapahamakan. Ano dapat ang himuon nila? Si Pablo nagalaygay: “Busa kinahanglan kita magtalupangod sing hanuot pa sa aton nabatian, basi kon magpalayo kita sa sini.” (Hebreo 2:1) Gani yadtong yara sa katalagman dapat “magtalupangod sing hanuot pa” sa pagtuon sa Pulong sang Dios, paghanda sa Cristianong mga miting, kag pagpaambit sang kamatuoran sang Ginharian sa iban. Sa pagkamatuod, mahapos ang maghunahuna sing, ‘Maayo ina nga laygay, apang wala ako sa sina nga kahimtangan, gani wala ini naaplikar sa akon.’ Daw ano pa ka maalamon para sa kada isa sa aton nga binagbinagon sing serioso kon paano naton dugang nga matinluan ang aton mga tagipusuon, nasulod nga panghunahuna, kag kailigbon kag “himud-usan ang pagkamatarong, pagtuo, gugma, paghidait, kaupod sa mga nagapanawag sa Ginuo gikan sa tagipusuon nga putli.” (2 Timoteo 2:22) Labaw sa tanan, dapat naton pangabayon sa Dios ang panuytoy kag ang nagapalig-on nga bulig sang iya espiritu.

20. Ano ang dapat himuon sang bisan sin-o nga nakahimo sing grabe nga sala?

²⁰ Kon ang bisan sin-o nakahimo sing grabe nga sala apang gintago ini, maathag nga mawasi nila ang kahamuot ni Jehova kag “ang paghidait sang Dios” nga yara sa ila. Mawasi man nila ang ila kaugalingon nga kalinong sa hunahuna. (Ipaanggid ang 2 Samuel 24:10; Mateo 6:22, 23.) Makita mo, nian, kon ngaa kinahanglan nga ang bisan sin-o nga Cristiano nga nakahimo sing grabe nga sala magtu-ad sina kay Jehova kag sa mahigugmaon nga mga gulang, nga nagapauswag sing espirituwal nga pagpang-ayo. (Isaias 1:18, 19; 32:1, 2; Santiago 5:14, 15) Kon ang isa nga nadulaan sing espirituwal nga katimbang sa madanlog nga banas sang sala magpangayo sing bulig gikan sa hamtong nga kauturan, indi sia padayon nga may natublag nga konsiensia ukon nga wala sing diosnon nga paghidait.

21. Ano ang kabangdanan sang aton daku nga pagpasalamat kay Jehova karon, kag mangin ano dapat ang aton determinasyon?

²¹ Daw ano ka daku nga pribilehiyo ang mangin isa ka dedikado nga Saksi ni Jehova karon! Ang tanan sa palibot naton, ining sataniko nga kalibutan nagakabungkag kag nagakarumpag. Magataliwan ini sa ulihi. Madamong tawo ang “nagakapunaw sa kahadlok kag sa kalangkag sa magaabot sa kalibutan.” Apang sarang naton mabayaw ang aton mga ulo bangod nakahibalo kita nga “ang pagtubos nagapalapit.” (Lucas 21:25-28) Agod ipakita nga nagapasalamat kita kay Jehova tungod sa iya “paghidait . . . nga nagalabaw sa tanan nga painoino,” himuon naton ang aton bug-os nga masarangan sa pag-alagad sing matutom “sa Dios nga nagahatag sing paghidait.”—Roma 15:33; 1 Corinto 15:58.

[Footnote]

Mga Punto sa Repaso

◻ Paano kita mabuligan sa karon sang “paghidait sang Dios,” kag paano ini ‘nagalabaw sa tanan nga painoino’?

◻ Ano nga mga butang ang nagahimo sa aton sa paghupot sang kalinong sa hunahuna?

◻ Anong malimbungon nga katalagman ang nagapahog sa madamong Cristiano karon, kag sa ano ini nagadul-ong?

◻ Kon ang isa ka Cristiano nakahimo sing grabe nga sala, ano ang dapat niya himuon?

[Kahon/Laragway sa pahina 18]

Naton-an Niya Ini nga Matuod

Sang Inaway Kalibutanon II ginpadala sang mga Nazi ang bana ni Elsa Abt sa Sach­sen­hausen nga kampo konsentrasyon bangod sang iya Cristiano nga pagbantala. Nian sang Mayo 1942, ang Gestapo nagkadto sa iya puluy-an, ginkuha ang iya bata nga babayi, kag ginpadala si Elsa sa pagtrabaho kag sa pag-antos sa lainlain nga mga kampo. Ginhatag niya ining personal nga sugilanon:

“Ang mga tinuig nga yara ako sa Aleman nga mga kampo konsentrasyon nagtudlo sa akon sing isa ka tumalagsahon nga leksion. Amo ini ang kon daw ano ka daku nga ang espiritu ni Jehova nagapabakud sa imo kon napaidalom ka sa daku nga pagtilaw! Bag-o ako gindakop, nabasa ko ang sulat sang isa ka utod nga babayi nga nagsiling nga sa idalom sang daku nga pagtilaw ang espiritu ni Jehova nagapahanabo sang pagkakalmante sa imo. Abi ko nga nagasobra sia. Apang sang maagihan ko mismo ang mga pagtilaw, nahibal-an ko nga matuod gali ang ginsiling niya. Amo gid sina ang natabo. Mabudlay ini hunahunaon, kon wala mo pa ini maeksperiensiahi. Apang natabo gid ini sa akon. Si Jehova nagabulig.”

[Laragway sa pahina 16]

Naton-an ni Pablo nga ang paghidait sang Dios makatipig sang aton tagipusuon

[Laragway sa pahina 19]

Yara ka bala sa katalagman nga madaldal sa espirituwal?