Isa ka Bugana, Makapaladya nga Kabuhi sa Pag-alagad kay Jehova

PANUGIRON NI LEO KALLIO

Tuig 1914 sadto, kag nagahingapos na ang matahom nga adlaw sang talipuspusan sang tig-ilinit sa amon lugar sa Turku, isa ka siudad sa Finland. Sa hinali, ang kalinong ginbuong sang balita tuhoy sa isa ka daku nga inaway nga nagdabdab. Wala magdugay, napuno ang mga kalye sing mga tawo nga nagapamensar sa kahulugan sang mga hitabo. Ang serioso nga pangguyahon sang mga adulto nagpalibog sa amon nga mga kabataan kon ano ang mahanabo. Nuebe anyos ako sadto, kag madumduman ko nga ang malinong nga paghinampang sang kabataan nangin mga hampang sang inaway.

BISAN pa wala mag-entra ang Finland sa Inaway Kalibutanon I (1914-18), ang pungsod ginhapay sang inaway sibil sang 1918. Ang mga magparyentehanay kag mga mag-abyanay anay naggamit sing hinganiban batok sa isa kag isa bangod sang magkatuhay nga politikanhon nga mga pagtamod. Naeksperiensiahan sang amon pamilya nga may pito ka katapo ining dumot. Ang akon amay, nga prangka sa pagpabutyag sang iya mga opinyon, gindakop kag ginpamatbatan sing pito ka tuig nga pagkabilanggo. Sang ulihi napamatud-an sia nga wala sing sala, apang sadto nga tion ang iya lawas napierdi na.

Ang amon pamilya nag-antos sing gutom kag balatian sa tion sining mabudlay nga panahon. Tatlo sang akon manghod nga mga babayi ang napatay. Nabatian sang magulang nga lalaki sang akon amay, nga nagapuyo sa siudad sang Tampere, ang amon kasisit-an kag gin-agda niya ang akon amay kag iloy kag kami nga duha nga nabilin nga mga anak nga magpuyo upod sa iya.

Mga tinuig sang ulihi, samtang nagapuyo pa kami sa Tampere, nakilala ko ang maalikaya nga babayi nga si Sylvi. Pareho ang amon nagligad. Ang iya amay ginpatay sa inaway sibil, kag pagkatapos ang isa ka suod nga abyan sang iya pamilya, nga si Kaarlo (Kalle) Vesanto nga gikan sa banwa sang Pori, nagpaistar sa iya, sa iya magulang nga babayi, kag sa iya iloy sa iya balay. Ginpangitaan niya sing trabaho ang iloy ni Sylvi kag ginpaeskwela niya ang mga bata nga babayi. Sang ulihi nagsaylo si Sylvi sa Tampere agod mangita sing trabaho, kag didto kami nagkitaay.

Isa ka Gab-i nga Nagpabag-o sang Akon Kabuhi

Sang 1928, si Sylvi nangin nobya ko, kag isa ka adlaw nagkadto kami sa Pori agod duawon si Kalle Vesanto kag ang iya pamilya. Wala na sing iban pa nga hitabo nga nag-apektar sa akon kabuhi sing daku. Si Kalle tag-iya anay kag manugpalumba sing nagaliktinliktin nga mga kabayo apang gin-untatan niya ina nga negosyo. Sia kag ang iya asawa nangin makugi nga mga manugbantala sing maayong balita sang Ginharian sang Dios. Ginalaragway sang 1990 Yearbook of Jehovah’s Witnesses nga nagsuhol sia sing mga tawo agod ipinta sa guwa sang dingding sang iya duha-sing-panalgan nga balay ang mga tinaga nga “Minilyon sang Nagakabuhi Karon ang Indi Na Gid Mapatay.” Bastante ang kadakuon sang teksto agod mahapos ini mabasa sang madasig maglabay nga mga tren.

Sadto nga gab-i naghambalanay kami ni Kalle tubtob sa kaagahon. “Ngaa? Ngaa? Ngaa?” pamangkot ko, kag si Kalle nagpaathag. Natun-an ko gid ang sadsaran nga mga kamatuoran sang Biblia sa isa ka gab-i. Ginsulat ko ang mga kasulatan nga nagpaathag sang nanuhaytuhay nga mga panudlo. Sang ulihi, pagpauli ko, nagkuha ako sing kuwaderno kag ginpanulat yadtong tanan nga kasulatan sing tinaga por tinaga. Bangod indi pa ako sampaton sa Biblia, gingamit ko ining kuwaderno sa pagpanaksi sa mga tawo sa konstruksion nga ginatrabahuan ko. Samtang ginabuyagyag ko ang mga panudlo sang butig nga relihion, masami ko masapwan ang akon kaugalingon nga nagasulit sang mga tinaga ni Kalle: “Gindayaan gid kamo!”

Ginhatagan ako ni Kalle sing direksion sang isa ka diutay nga balay sa Tampere diin nagahiwat ang mga 30 ka Estudyante sang Biblia sang ila mga miting. Didto nagatikungkong ako sa isa ka pamusod malapit sa puwertahan masunod kay Utod Andersson, ang tag-iya sang balay. Indi tayuyon ang akon pagtambong, apang nakabulig ang pangamuyo. Sang may mabug-at ako nga problema sa trabaho, nangamuyo ako isa ka bes: “Palihug, Dios ko, kon buligan mo ako sa paglubad sining problema, nagapanaad ako nga magtambong sa tanan nga miting.” Apang naglain pa tapat ang natabo. Nian narealisar ko nga ginahatagan ko sing mga kondisyon si Jehova, gani ginbayluhan ko ang akon pangamuyo sing: “Bisan ano man ang matabo, nagapanaad ako nga magtambong sa tanan nga miting.” Sa sina nalubad ang akon problema, kag nangin regular ang akon pagtambong sa mga miting.​—⁠1 Juan 5:⁠14.

Ang Amon Ministeryo sang Una nga mga Tuig

Sang 1929, nagpakasal kami ni Sylvi, kag sang 1934 ginsimbuluhan namon nga duha ang amon dedikasyon kay Jehova paagi sa bawtismo sa tubig. Sadtong mga adlaw ang amon ministeryo nagadalahig sing pagdala sing ponograpo kag mga plaka sa puluy-an sang mga tawo kag mainayuhon nga nagapangabay kon mahimo namon mapresentar ang isa ka lektura sa Biblia nga wala sing bayad. Masami nga ginapasulod kami dayon sang mga tawo, kag sa tapos nila mapamatian ang narekord nga pamulongpulong, nagabuylog sila sa paghambalanay kag nagabaton sang pila sang amon literatura.

Upod ang pahanugot sang mga awtoridad, ginapatokar namon ini gihapon nga mga lektura sa Biblia paagi sa mga amplipayer sa mga parke. Kag sa mga banwa ginaangot namon ang mga trompa sa atop ukon sa ibabaw sang simburyo. Sa iban nga mga tion ginapatokar namon ini sa higad sang mga linaw diin nagatipon ang daku nga kadam-an sang mga tawo. Ginabutang namon ang mga amplipayer sa sakayan kag nagalibot sing mahinay sa higad sang linaw. Kon Domingo nagasakay kami sa bus agod magbantala sa mga uma, nga nasangkapan sing amon hamili nga mga amplipayer kag madamo nga literatura.

Isa ka Pagbag-o nga Nagtilaw sang Amon Pagtuo

Sang 1938, nagsulod ako sa bug-os tion nga ministeryo subong isa ka payunir, apang nagtrabaho gihapon ako subong kantero. Sang nagsunod nga tigpamulak nakabaton ako sing imbitasyon gikan sa sanga talatapan sang Sosiedad nga mangin isa ka nagalakbay nga ministro, nga ginatawag karon manugtatap sa sirkito. Indi mahapos desisyunan ang pagbaton sini bangod nalipay ako sa pagpanghikot upod sa amon kongregasyon sa Tampere. Luwas pa, may kaugalingon kami nga balay; may seis anyos kami nga bata nga lalaki, nga si Arto, nga manug-eskwela na; kag naluyagan ni Sylvi ang iya trabaho subong despatsadora sa isa ka balaligyaan. Apang, sa tapos namon mahambalan ini, ginbaton ko ining dugang pa nga pribilehiyo sa pag-alagad sa Ginharian.​—⁠Mateo 6:⁠33.

Nian isa pa ka mabudlay nga panahon ang nagsugod. Nagdabdab ang inaway sang Nobiembre 30, 1939, sang ang mga tropa sang Sobyet nagmartsa pasulod sa Finland. Ang inaway, nga gintawag Inaway sa Tigtulugnaw, nagdugay tubtob sang Marso 1940, sang ang Finland nagsugot sa isa ka tratado para sa paghidait. Daw subong bala nga bisan ang kinaugali nagbuylog sa inaway, kay amo yadto ang pinakamatugnaw nga tigtulugnaw nga madumduman ko. Nagabisikleta ako padulong sa mga kongregasyon samtang ang termometro nagarehistro sing kapin sa 22 de­grees ubos sa sero Fahren­heit!

Sang 1940 ang hilikuton sang mga Saksi ni Jehova gindumilian sa Finland. Pagkatapos sadto madamo sang pamatan-on nga Finnish nga mga Saksi ang ginpanglupot sa bilangguan kag ginpilit sa pagpabilin didto sa idalom sang sapatsapaton nga mga kahimtangan. Salamat naman, naalagdan ko ang mga kongregasyon sa kabug-usan sang ikaduha nga inaway kalibutanon, halin sang 1939 tubtob sang 1945. Masami nga bangod sini malayo ako kay Sylvi kag kay Arto sing binulan kon kaisa. Dugang pa, yara pirme ang peligro nga madakpan ako bangod sang isa ka gindumilian nga hilikuton.

Mahimo gid nga isa ako ka kalatingalahan nga talan-awon, nagasakay sa bisikleta nga may karga nga isa ka maleta, isa ka bag sang mga literatura, kag isa ka ponograpo kag mga plaka. Ang isa ka rason kon ngaa ginadala ko ang mga plaka sang ponograpo amo agod magpamatuod, kon dakpon ako, nga indi ako manugparakyut nga nagapangespiya para sa mga Ruso. Kay man amo sini, makapangatarungan ako nga kon manugparakyut ako, nabuka kuntani ang mga rekord sa paglumpat ko.

Walay sapayan, isa ka bes sang nagaduaw ako sa isa ka duog nga ginpaandaman nahanungod sa isa ka espiya, nasal-an ako sang isa ka pamilya sang mga Saksi. Nanuktok ako sa ila puwertahan sang isa ka madulom nga gab-i sang tigtulugnaw, apang nahadlok gid sila nga buksan ako. Gani ginpaligad ko ang gab-i sa isa ka kamalig, gintampukan ang akon kaugalingon sa mga dagami agod mainitan ako. Pagkaaga naathagan ang sayop nga pagkakilala sa akon kag dapat ko ipadaku nga sa sulod sang nabilin nga bahin sang akon pagduaw, ginpakitaan ako sang mga katapo sining panimalay sing tuman ka pinasahi nga pagkamaabiabihon!

Sa tion sang tinuig sang inaway, si Utod Johannes Koskinen kag ako lamang ang nag-alagad sa mga kongregasyon sa natung-an kag sa naaminhan nga Finland. Ang tagsa sa amon may daku nga duog nga alatipanon, mga 600 kilometros sa kalabaon. Madamo gid kami sing mga kongregasyon nga duluawon amo kon ngaa duha ukon tatlo ka adlaw lamang ang ginatener namon sa tagsa ka kongregasyon. Pirme lang atrasado ang mga tren, kag malaka lang ang mga bus kag gutok kaayo amo kon ngaa makatilingala gid kon makalab-ot kami sa amon kaladtuan.

Diutayan Lang Madakpan

Isa ka bes, sang maaga nga bahin sang Inaway sang Tigtulugnaw, nagkadto ako sa sanga talatapan sa Helsinki kag ginkuha ang apat ka mabug-at nga karton sang ginadumilian nga literatura agod isakay ko sa tren kag idul-ong sa mga kongregasyon. Samtang didto ako sa estasyunan sang tren sa Riihimäki, naghuni ang alarma para sa nagasalakay nga mga eroplano. Ginsul-ob sang mga soldado sa tren ang ila puti nga panapton para sa tigtulugnaw, kag ang mga pasahero ginpapanaug sa tren sa gilayon kag ginpakadto sa isa ka wayang sa atubangan sang estasyunan.

Ginpangabay ko ang mga soldado nga hakwaton ang akon mga karton, kag ginsilingan ko sila nga importante gid ini. Gintig-isahan sang apat sa ila ang tagsa ka karton, kag mga 200 metros ang gindalagan namon sa natabunan sing yelo nga latagon. Naghapa kami sa duta, kag may isa nga nagsinggit sa akon: “Hoy, sibilyan, indi gid maghulag! Kon ang mga manugbomba makakita sing bisan ano nga hulag, bombahan nila kita.” Interesado gid ako nga ginliso ko sing mahalungon ang akon guya sa langit, diin 28 ka eroplano ang naisip ko!

Sa hinali nag-uyog ang duta bangod sang naglinupok nga mga bomba. Bisan pa wala maigo ang estasyunan, ang tren nga amon ginsakyan naigo. Daw ano ka makahaladlok nga talan-awon ang naguba nga tren kag ang naglinubag nga mga riles! Pagkasunod nga aga padayon ako nga naglakbay upod sa mga karton, kag ang mga soldado naglakbay sa lain nga tren. Ang isa sa ila nangin Saksi sa tapos sang inaway, kag ginsugiran niya ako nga sa tapos sadto ginhambalanan sang mga soldado ang isa ka makatilingala nga sibilyan nga may mga karton.

Mga pila ka tion sa tapos sadto si Utod Koskinen, nga nagalakbay agod magduaw sa diutay nga kongregasyon sa Rovaniemi sa naaminhan nga Finland, gindakop sa wala pa sia makapanaug sa tren. Gindala sia sa bilangguan, diin ginpabudlayan sia. Sang mag-abot ang tion nga mag-alagad ako sa amo man nga kongregasyon, naghimo ako sing kahimusan nga manaug sa tren sa diutay nga estasyon sang Koivu. Didto naghimo ang utod nga babayi nga si Helmi Pallari sing kahimusan nga padayunon ko ang akon paglakbay paagi sa pagsakay sa salakyan nga nagapangdul-ong sing gatas. Madinalag-on gid ang akon pagduaw sa Kongregasyon sang Rovaniemi. Apang, sang manuglakat na ako nakaeksperiensia ako sing mga kabudlayan.

Sa amon pagpakadto sa estasyunan sang tren, nasumalang namon sang akon kaupod ang duha ka tinawo sang militar nga nagausisa sang mga dokumento sang tanan nga nagalalabay. “Indi sila pagtuluka. Idiretso lang ang imo mga mata,” siling ko. Naglabay kami sa tunga nila nga subong bala wala sila. Nian ginlagas nila kami. Sang ulihi, didto sa estasyunan sang tren, nalikawan ko sila sang managil-ot ako sa kadam-an kag naglumpat sa nagaandar nga tren. Makahalawathawat ang paglakbay nga hilikuton sadtong mga adlaw!

Isa ka bes gindakop ako kag gindala sa opisina nga nagapanguha sing mga manugsoldado. Ang katuyuan amo nga ipadala ako sa inaway. Apang nagkiriring ang telepono, kag ginsabat ini sang isa ka opisyal sang militar nga manug-interbyu sa akon. Nabatian ko ang tingog sa pihak sang linya nga nagasinggit: “Ngaa balatianon kag walay pulos nga mga tawo ang ginapadala ninyo diri sa amon? Wala kami sing ginahimo kundi pabalikon sila. Kinahanglan namon ang mga tawo nga bagay magtrabaho!” Maayo na lang, dala ko ang isa ka sertipikasyon medikal nga nagasugid sang akon problema sa lawas. Sang ginpakita ko ini, ginpalakat ako kag gani napadayon ko nga walay tublag ang akon pag-alagad sa mga kongregasyon!

Pagbulig sa Isa ka Kasaba

Ang inaway padayon nga nagdabdab, kag ang akon abyan nga si Ahti Laeste gindakop. Gintawgan ako sang iya asawa. Sang magkadto ako sa ila puluy-an, nakita ko sa tunga sang iya mga papeles ang isa ka dokumento gikan sa lokal nga pulisiya nga nagahatag kay Ahti sing pahanugot sa pagpresentar sing narekord nga mga pamulongpulong sa publiko nga mga parke sang siudad. Nag-abot kami sa korte nga dala ang dokumento. Sa tapos nila mabasa ang akusasyon, gindaho ko ang dokumento kay Utod Laeste. Ginpakuha sang hukom sa isa ka soldado ang isa ka ponograpo kag ang pila sang narekord nga mga presentasyon sa Biblia agod pamatian sang korte. Sa tapos mapamatian ang tagsa ka presentasyon, nagsiling ang hukom nga wala sia sing makita nga dinagakaigo sa ginsiling.

Nian si Ahti, ang iya asawa, kag ako ginpaguwa sa pasilyo agod hulaton ang desisyon sang korte. Didto nagtindog kami nga ginahawathawat. Sang ulihi nabatian namon ang isa ka tingog nga nagsiling: “Ang akusado, palihug magsulod sa hukmanan.” Si Utod Laeste napamatud-an nga wala sing sala! Ang amon tagipusuon napuno gid sing pasalamat kay Jehova sang ginpadayon namon ang amon hilikuton, si Broth­er kag Sister Laeste sa ila lokal nga kongregasyon, kag ako naman sa paglakbay nga hilikuton.

Natapos ang Inaway​—⁠Ang Amon Pag-alagad Nagpadayon

Ang pagdumili sa amon pagbantala nga hilikuton ginkuha sang matapos ang inaway, kag ang mga utod ginpaguwa sa bilangguan. Sa tion sang akon madamo nga tuig sang pag-alagad, nagdayaw gid ako sa ginhimo sang Cristianong kauturan nga mga babayi sa hilikuton sang Ginharian kag sa pagsakdag sa ila mga bana. Labi na nga ginapasalamatan ko ang mga pagsakripisyo kag pagsakdag ni Sylvi. Subong resulta, nakapadayon ako sa paglakbay nga hilikuton sing 33 ka tuig nga walay lang-at kag pagkatapos sa pag-alagad subong isa ka espesyal payunir.

Ginpalig-on namon ni Sylvi si Arto nga magpayunir sang makatapos sia sa hayskol, magtuon sing Ingles, kag mag-eskwela sa Watchtower Bible School of Gilead sa Estados Unidos. Naggradwar sia sa Gilead sang 1953. Pagkatapos ginpakaslan niya si Eeva, kag sila nga duha nag-ambitay sa nanuhaytuhay nga mga porma sang bug-os tion nga pag-alagad, lakip ang hilikuton sa sirkito, pag-alagad sa Bethel, kag mga espesyal payunir. Sang 1988 nagsaylo sila sa Tampere, ang siudad nga amon ginapuy-an, agod magbulig sa pag-atipan kay Sylvi kag sa akon samtang nagapadayon sila sa pag-alagad subong mga espesyal payunir.

Si Sylvi kag ako nakatigayon sing bugana kag ginpakamaayo nga kabuhi nga may madamo nga handumanan sa pagpalig-on sa amon, bisan pa ang amon kusog karon nabuhinan sing daku. Makapaladya gid hunahunaon ang pag-uswag nga amon nakita. Sang magsugod ako sa pagduaw sa mga kongregasyon sang 1939, may 865 ka manugbantala sang Ginharian sa Finland, apang karon may kapin sa 18,000!

Wala gid ako maghunahuna sang magsugod ako sa bug-os tion nga ministeryo sadto sang 1938 nga pagligad sang 55 ka tuig makapakigbahin gihapon ako sa sini. Walay sapayan sang katigulangon, nagapadayon gihapon kami bangod sa kusog ni Jehova, nga ginapaabot ang ginsaad nga padya sa amon. Nagasalig kami sa mga pulong sang salmista: “Si Jehova maayo; ang iya mahigugmaon nga kalulo nagapadayon tubtob sa walay katubtuban, kag ang iya pagkatutom sa kaliwatan kag kaliwatan.”​—⁠Salmo 100:⁠5.

[Piktyur sa pahina 21]

Ginsimbuluhan ni Leo kag Sylvia Kallio ang ila dedikasyon kay Jehova sang 1934

[Piktyur sa pahina 23]

Ang retrato ni Leo kag Sylvi sining karon lang samtang nagahinampot sila sa 60 ka tuig sang dedikado nga pag-alagad