Pila ang Bili sang Biblia?
ANG British Library nagpasugot sining karon lang nga magbayad sing halos $1,600,000 para sa isa ka kopya sang Ingles nga badbad ni William Tyndale sang Cristianong Griegong Kasulatan. Ginbalhag anay sang nagligad nga 468 ka tuig, amo lamang ini ang kompleto nga nahaunang edisyon sang Tyndale Bible nga nakalampuwas sa determinado nga mga panikasog agod laglagon ini. Ining Biblia dayag nga ginapasundayag sa London.
Ang Tyndale Bible ginbakal gikan sa Bristol Baptist College sa Inglaterra, diin natago ini sugod sadtong 1784. Si Dr. Roger Hayden, bise-tsirman sang komite sang kolehiyo, nagsiling: “Isa ini ka pungsudnon, kultural kag Cristianong dokumento nga importante katama kag luyag namon nga madali ini matigayon sing mas lapnag, kay gintago lamang namon ini sa mga kaha-de-yero.”
Sing siniglo ang kalabanan nga Biblia matigayon sa Latin kag sarang lamang mabasa sang mga klero kag edukado nga mataas nga mga tawo. Kaangay ni John Wycliffe nga nauna sa iya, luyag ni Tyndale nga matigayon ang isa ka Biblia nga sarang mabasa kag mahangpan sang tanan. Sia anay nagsiling sa isa ka klerigo nga namatok sa iya: ‘Kon tugutan sang Dios nga mabuhi ako sing madamong tinuig, panikasugan ko nga mas madamo ang mahibaluan sa Kasulatan sang isa ka bata nga nagaarado sangsa nahibaluan mo.’
Isa yadto ka makatalagam nga hilikuton, kay ang klero nagpamatok sing daku sa panikasog nga himuon ang Kasulatan nga matigayon sang kinaandan nga mga tawo. Gani, nagpalagyo si Tyndale halin sa Inglaterra pakadto sa Alemanya. Didto ginbadbad niya ang “Bag-ong Testamento” halin sa orihinal nga Griego. Mga 3,000 ka kopya ang gin-imprinta kag gin-ismagol pasulod sa Inglaterra. Ginbakal sang obispo sang London ang tanan nga kopya nga nakita niya kag ginsunog ini sa publiko sa ugsaran sang simbahan sang St. Paul. Sang ulihi, si Tyndale gindakop, ginkasaba, kag ginpamatbatan sing pagkaerehes. Sang 1536 ginbitay kag ginsunog sia sa usok. Daw ano ka makawiwili nga ang Biblia nga gindumtan gid anay sang klero nagabili karon sing mahal katama!
Ang mga Saksi ni Jehova hanuot nga nagapanikasog nga ipaambit ang sibu nga ihibalo sa Biblia sa tanan nga nagapangita sini. Luwas sa pag-imprinta kag pagpanagtag sang iban pa nga mga bersion, nagbalhag sila halin sa orihinal nga mga hambal sing isa ka badbad sang bug-os nga Biblia nga sibu kag mahapos basahon. Sa 1995 kapin sa 74,000,000 ka kopya sining New World Translation of the Holy Scriptures ang ginbalhag sa 12 ka hambal. Sa pagkamatuod, ang matuod nga balor sang bisan anong mensahe amo ang mensahe sini nga nagahatag sing kabuhi.
[Retrato sa pahina 32]
Si William Tyndale
[Credit Line]
Halin sa daan nga tinigib sa Bibliothèque Nationale