Mahibal-an Mo Bala Kon Ano ang Husto kag Sayop?

“Nakapatay ako sing mga 25 ka tawo. . . . Pirme ini nagasulod sa akon hunahuna adlaw kag gab-i. Nagadamgo ako sing malain. . . . Kon magkadto ako sa iban nga lugar, makakita ako sing mga hitsura nga nagapahanumdom sa akon sang mga tawo nga ginpamatay ko. Kaathag gid sang makita ko, nga subong bala nga karon lang ini natabo, karon mismo. . . . Indi ko mapatawad ang akon kaugalingon sa mga butang nga nahimo ko.”​—⁠V.S.

“Ginsugo ako nga magsulod didto kag pamatyon ang kaaway. . . . Wala ko ginpamensar nga yadtong mga kaaway mga lalaki, mga babayi kag kabataan. . . . Ang pagpati ko sadto kag bisan subong amo nga nagsunod lamang ako sa ginpahimo sa akon, kag gintuman ko lamang ang mando nga ginhatag sa akon kag wala ko ginabatyag nga malain ang ginhimo ko sadto.”​—⁠W.C.

SANG Marso 16, 1968, ang duha ka lalaki nga ginsambit sa ibabaw naghimo sang kabigon sa ulihi nga isa ka makahuluya nga krimen sa tion sang inaway. Sila, upod sa iban pa nga mga soldado, nagsulod sa isa ka gamay nga minuro sang mga Vietnamese kag ginpamatay ang ginatos ka pumuluyo​—⁠lakip ang mga babayi, kabataan, kag tigulang nga mga tawo. Apang talupangda ang magkatuhay nga reaksion sining duha ka soldado. Ang una nga soldado indi maributay sa iya ginhimo. Ang ikaduha nagabatyag nga wala sing malain sa iya ginhimo. Ngaa magkatuhay ang reaksion sang duha ka tawo sa pareho lamang nga naeksperiensiahan?

Ang sabat naangot sa konsiensia​—⁠isa ka ikasarang nga ginhatag sang Dios nga nagabulig sa aton nga binagbinagon sing bunayag ang aton kaugalingon kag hukman ang aton mga buhat kag mga katuyuan. Ang konsiensia amo ang ikasarang sang aton kaugalingon sa paghibalo kon ano ang husto kag sayop.

Kon nagahimo sing mga desisyon, ginasunod sang iban nga mga tawo ang hulubaton, “Himua ang imo konsiensia nga imo tuytoy.” Apang, makapasubo nga ang konsiensia indi sa tanan nga tion masaligan. Sa pagkamatuod, madamo ang nagtugot kag naghimo pa gani sing makangilidlis nga mga kapintas, kag wala gid sila ginkonsiensia. (Juan 16:​2; Binuhatan 8:1) Subong sang ginsiling anay sang isa ka Ingles nga nobelista nga si Samuel Butler, ang konsiensia “sa indi madugay nagauntat sa pagpakighambal sa mga tawo nga indi luyag mamati sa sini.”

Masaligan mo bala ang imo konsiensia? Ang sabat nasandig sing daku sa kon daw ano kaayo nga nahanas ini, subong sang ipakita sang masunod nga artikulo.

[Picture Credit Line sa pahina 3]

Danyag sang inaway sa ibabaw: Retrato sang U.S. Signal Corps