Subong Abogado, Lohika ang Ginpangita Ko

SANG 1964 naggradwar ako sa abogasiya sa unibersidad sang Madrid. Nakombinsi ako nga daku ang posibilidad nga makahatag ako sing katarungan kag makaserbisyo ako sa akon mga kasimanwa gikan sa mataas nga pagtamod sang isa ka daku sing sweldo, mabaskog, kag talahuron nga posisyon. Bangod sina nagkuha ako sing eksamin agod makatigayon ako sing posisyon sa hubon sang mga Abogado sang Estado sa Espanya.

Apang, ang mga tuig nga nagsunod naghatag sa akon sing daku nga kapaslawan kag kabang-awan kag nagdul-ong sa akon sa isa ka kahimtangan nga may politikal kag relihioso nga pagduhaduha. May mga tion nga ginpung-awan ako kag naghunahuna ako sa paghikog. Ang tanan nga butang daw wala sing pulos. Nalab-ot ko ang mga limite sang isa ka kahimtangan nga nagsugod sang mga tuig nga nagligad.

Apang ano nga mga hitabo sa akon kabuhi ang nagdul-ong sa akon sa paghikog kuntani? Anong mahinay nga mga hitabo ang nagdala sa akon sa sining masubo nga kahimtangan?

Sa Kadudulman

Natawo ako wala madugay sa tapos sang Espanyol nga Inaway Sibil (1936-39), sa gintawag sadto nga proteksion sang Espanya sa Mo­roc­co. Ang akon amay, isa ka opisyal sang armada, gin-asayn didto. Ikaduha ako sa tatlo ka kabataan kag bugtong nga lalaki. Ginpadaku ako sa kasarangan nga pamilya sa sadtong panahon sang maragtas sang Espanya, nga sa diin ang mga prinsipio sang militar kag mga Katoliko ginbayaw tubtob sa dimapatihan nga limite.

Sadtong tion ang halos tagsa ka Espanyol ginapapati nga dapat sia mangin “katunga monghe kag katunga soldado”​—⁠kag gin-edukar sa sina nga dihonan. Ini nga panghunahuna yara sa tagsa ka bahin sang kabuhi, nga estrikto nga ginkontrol sang Katoliko nga estado. Ang duta nga natawhan, relihion (Katoliko, siempre), tradisyon, pagkanasyonalistiko, kag ang mga talaksan sang Hispaniko nga kaliwatan amo ang sadsaran nga mga ideya nga gintanum sang gobierno sa hunahuna sang tagsa ka bata. Sanglit wala na sing iban nga mapilian sadtong mga adlaw, ginpatuon ako sa Katoliko nga Marista kag Jesuita nga mga eskwelahan. Ginlauman sadto nga ako man sa ulihi mangin opisyal sang armada.

Mga Pamangkot kag mga Duhaduha

Sa edad nga 12 anyos natabo sa akon kabuhi ang isa ka importante nga butang. Ang akon amay nagtambong sa pila ka Katoliko nga mga kurso sang relihioso nga pagtudlo. Nagpauli sia nga dala ang Bover-Cantera nga Biblia. Yari pa ini gihapon sa akon, madamu sing kurit kag puno sing mga pamangkot kag mga nota nga akon ginsulat sa marhin tuhoy sa mga butang nga wala ko mahangpi.

Sa sulod sang mga tatlo ka bulan nabasa ko ang bug-os nga Biblia. Samtang nagadaku ako narealisar ko nga may nahimu ako nga tuman ka tumalagsahon nga butang para sa isa ka Espanyol Katoliko nga bata sadtong tion. Wala sing bisan sin-o ang nagpalig-on sa akon nga basahon ang Biblia. Sa kabaliskaran, ginsaway ako sang akon mga manunudlo, labi na sang mamangkot ako sa ila sing mga pamangkot nga indi nila masabat ukon sang ginpamatokan ko ang Katoliko nga mga panudlo. “Indi ina para sa imo. Bata pa ikaw. Dapat ikaw maghulat tubtob daku ka na antes mo basahon ang Biblia,” amo ang mga komento nga masami ko mabatian. Amo man ang reaksion sang akon mga kaeskwela. Indi ko gid mapakighambal sa ila ang Biblia. Ginsuspetsahan nila ako, halos ginkabig subong isa ka heretiko.

Gintublag ako sang mga pamangkot nga nagsulod sa akon hunahuna samtang ginabasa ko ang Biblia. Ako, subong isa ka disiplinado nga Katoliko, nagsabdong pa gani sa akon kaugalingon bangod sadtong mga pagduhaduha. Hinadlokan ako nga ako nagatuo sa mga butang nga tuhay sa gintudlo sang “Balaan Iloy nga Iglesya.”

Indi ko gid malipatan ang akon daku nga kasubo sang, sa tion sang isa ka leksion tuhoy sa maragtas sang Espanya, naton-an ko ang makahaladlok nga inaway sa tunga sang mga Katoliko kag batok sa Trinidad nga mga Arianhon agod magdala sing paghiusa sa iglesya. Sa hinali narealisar ko nga ang Trinidad nga panudlo wala pirme gintuohan sa Espanya. Opisyal nga ginpatuman ini sang ikan-um nga siglo bangod ang hari sang mga Goth, si Rec­cared, nagsikway sa Arianismo kag nagbaton sa Katoliko nga relihion upod ang Ni­cean nga simbulo sini, ang Trinidad. Kag ini tanan bangod sang politikal nga mga rason​—⁠ang kinahanglanon nga isahon ang mga Visi­goth kag ang Hispaniko nga mga Romano, ang duha ka nagapanguna nga grupo sang populasyon sang Iberia sadtong tion.

Pasad sa akon personal nga pagtuon sa Biblia, gintuohan ko ang pagtamod sang Arianhon nga si Cristo indi Dios kundi, sa baylo, Anak sang Dios kag amo ang una nga gintuga niya. Amo ini ang lohika nga akon natukiban sa edad nga 12 anyos sa akon mismo Biblia. Apang nabalaka ako. Paano ko mahangpan ang isa ka butang nga dapat sang una pa nahangpan sang mga espesyalista sang iglesya kag may kapin nga kapat-oran? Gani ginpabay-an ko lang ini anay, nga natago sa akon tagipusuon.

Sa edad nga 14 anyos ang akon panulok indi maayo amo kon ngaa ginsikway ko ang ideya nga magkuha sing karera sa militar. Gani namat-od ako nga magtuon sing taliambong nga nagdul-ong sa akon sa pagtuon sing mga klasika sang literatura kag dumaan nga pilosopiya. Narealisar ko nga ang iban nga mga pungsod kag mga kultura nagkabuhi kag nakalampuwas upod ang mga pagtuluohan nga tuhay gid sa gintudlo sa akon. Nagsanag sa akon pensar nga mahimu ako kuntani natawo sa isa sining mga kultura kag, sing lohiko, ginpadaku nga may bug-os tuhay nga mga ideya kag pagtuluohan. Subong resulta, mahimu nga ako kuntani may tuhay nga relihion, personalidad, kag pagtamod sa kabuhi. Nagpahunahuna ina sa akon kon daw ano ka arbitraryo ang kabuhi. Kita tanan biktima sang kahigayunan nga amo ang nagapat-od kon diin nga relihion ang aton matawhan ukon sa wala gid. Daw indi makatarunganon sa akon nga kita ginpabay-an lamang sang Dios sa kon ano nga kahigayunan ang magaabot sa aton.

Mga Kabangdanan sang Pagkaugot

Sadtong tion nagapuyo kami sa dumaan nga siudad sang Toledo. Ang daan nga mga kalye sini nga nagalikoliko kag makitid, ang malawig nga maragtas sini, kag ang maragtason nga mga tinukod sini nga may kaangtanan sa pagtuluohan sang Muslim, Judiyo, kag Katoliko nag-agda sa akon nga pamalandungon ang tatlo ka kultura, ang ila mga pagtuluohan kag dalanon sang pagkabuhi. Sa umpisa gid naglibog ang akon ulo nga ang duha ka relihion nga malapit ang kaangtanan sa Cristianismo, ang Judiyo kag ang Muslim, malig-on nga nagatudlo sing isa lamang ka Dios kag indi sing Trinidad. Nagdul-ong ini sa akon sa paghangop sang madugay nga kaawayon sa ulot sang mga Katoliko kag mga Judiyo kag sa ulot sang Cristiandad kag Islam.

Sa edad nga 17 anyos nag-eskwela ako sa Unibersidad sang Madrid. Sang primero ang daku nga pagkananuhaytuhay sang mga tawo didto nagpawili sa akon. Sang ulihi nangin interesado ako sa politika kag nakig-angot sa radikal kag Marxista nga mga grupo subong man sa iban pa nga may kapin ka makatarunganon nga pagtamod. Apang, wala ko makita sa ila ang matuod nga pagkasinsero kag pagkabunayag nga akon ginlauman. Sa amo naghinakop ako nga ang lamang nga paagi agod makaalagad ako sa iban amo ang sing personal, sa baylo nga subong isa ka organisasyon. Nagpati gihapon ako nga ang tawo lamang ang may ikasarang sa pagpahanabo sing isa ka mas maayo kag matarong nga kalibutan.

Subong ginsambit ko kaina, natapos ko sing madinalag-on ang akon pagtuon sa abogasiya sang 1964. Apang sa dugang nga pagbasa ko, dugang pa nga naglibog ang akon ulo. Indi ko makita ang dalanon nga bukas padulong sa isa ka mas maayo nga kalibutan para sa katawhan. Amo sadto nga ang tanan nga butang daw wala sing pulos. Nian nag-abot sa akon kabuhi ang isa ka pagbalhin.

Ang Pagduaw nga Nagbalhin sang Akon Kabuhi

Nagpadayon ako sa pagbasa sing Biblia nga may dugang pa nga interes. Ang akon hunahuna subong isa ka abogado nagpaapresyar sa akon sa wala sing latid nga kaalam nga ginpakita sa Mosaikong Kasuguan​—⁠ang makatilingala nga pagkapalareho nga sa diin ang mga intereses, ang mga kinamatarong, kag ang mga obligasyon sang indibiduwal kag sang komunidad ginbalanse. Nahamuot ako sa daku nga gugma nga nagpahulag sa amo nga mga kasuguan kag kinahanglanon yadto agod matuman ini. Gindamgo ko kon mangin ano ang kahimtangan sang kalibutan kon ining mga kasuguan bug-os nga iaplikar.

Sang isa ka adlaw bukas ang akon Biblia sa akon lamesa sang gin-agda sang akon amay ang duha sang mga Saksi ni Jehova, si Fernando kag si Guillermo, sa pagsulod sa amon balay. “Ang akon anak interesado gid sa pagpakighambal sa inyo. Tan-awa ang iya ginaton-an,” siling niya, samtang ginatudlo niya ang Biblia. Nian nagsugod ako sa pagpamangkot. “Ngaa ginpangabay sang Dios si Abraham sa paghimu sang Iya ginpakamalaut sa iban sa ila dimatuod nga pagsimba​—⁠ang paghalad sa iya anak?” “Ngaa yari kita diri sa duta kon ang iya katuyoan amo nga magpalangit kita?” “Ngaa ginhimu niya ang tanan nga tuman katahom sa duta tubtob sa punto nga indi naton luyag mapatay?”

Sa tagsa ka pamangkot si Fernando kag si Guillermo naghatag sa akon sing paathag gikan sa Biblia. Nahamuot gid ako. Sa tapos sang mga duha ka oras nga paghambalanay, namangkot ako, “May yara bala kamo libro nga ginabalhag?” “Huo, madamu kami sing libro! Apang isa lang ang amon dala karon,” siling ni Fernando kag ginpakita niya sa akon ang libro nga From Para­dise Lost to Para­dise Re­gained nga may 256 ka pahina.

Sadto gid nga hapon ginbasa ko ang bug-os nga libro. Sing isahanon sa akon kuarto naghibi ako sa kalipay. Sa hinali ang Biblia nahangpan ko. Daw isa lamang gali ini ka wala matuhog-tuhog nga mga perlas. Ang laragway, kompleto sa tanan panguna nga mga punto sini, lohiko kag puno sing kahulugan.

Ginpaanggid ko ang akon kaugalingon sa nasobrahan sing kalipay nga bulag, nga sa tapos gin-ayo ni Jesus nakahantop sang korte sang mga butang sa palibot niya. (Marcos 8:​22-25) Ginpangita ko kag sa katapusan nakita ko ang kamatuoran. Si Cristo matuod gid nga buhi. Si Jehova, ang iya Amay, ang isa kag lamang mahigugmaon nga Dios sang uniberso, nagagamit sa iya sa pagtuman sang iya makalilipay nga katuyoan para sa katawhan​—⁠ang pagpasag-uli sang tanan nga butang paagi sa Iya Ginharian sa mga kamut sang iya hinigugma nga Anak.​—⁠Binuhatan 3:21.

Apang, ang pag-aplikar sang akon naton-an indi mahapos para sa akon. (Mateo 7:​24) Ang banas gikan sa akon hunahuna padulong sa akon tagipusuon ginbalabagan sing mga sablag nga, upod sa bulig ni Jehova, nalandas ko subong “mga sagbot.” Kapin ka importante amo “ang labaw gid nga kabilihanan sang pagkilala kay Cristo.”​—⁠Filipos 3:8.

Sa tapos sang isa ka panahon sang pagtilaw paagi sa ‘mga pispis, init, kag nagalumos nga mga talungon,’ ginsimbulohan ko ang akon dedikasyon kay Jehova paagi sa bawtismo sang 1971. (Mateo 13:​4-7, 19-22) Ang akon asawa, si Lucia, ginbawtismohan apat ka bulan sang ulihi. Ang akon iloy nagsunod sang 1973, subong man ang duha sang akon mga bayaw nga karon nagaalagad subong mga gulang sa mga kongregasyon sang mga Saksi ni Jehova.

Pagpangapin sa Kamatuoran Paagi sa Radyo kag TV

Sang katapusan sang 1974 gin-agda sang estasyon sang radyo sa Madrid ang mga Saksi sa pagpakigbahin sa isa ka programa nahanungod sa ila tindog sa pagpatughong sing dugo. Bisan pa kami legal nga ginkilala kutob sang 1970, ang pamantalaan kag ang klero nagatamod gihapon sa amon subong isa ka sekta nga indi protektado sang kasuguan. Gani handurawa ang amon kalipay sang gin-agda kami sang isa ka kilala nga manugbusbos, ang ugangan nga lalaki ni Heneral Franco, sa pagpakigbahin sa iya programa sa radyo.

Sang ako, ang isa ka Saksi nga nars, kag ang iban pa nagsulod sa istudyo, daw subong bala nga kaangay kami ni Daniel nga nagsulod sa lungib sang mga leon. Lima ka doktor kag isa ka Katoliko nga pari ang nagapungko sa palibot sang isa ka daku nga lamesa. Daku nga panaksi ang nahatag bangod ang programa ginpamatian sa bug-os nga pungsod. Kag ginbuyagyag sini ang binutig sang pari nga kami ginadumilian gihapon. Ang nabaw-ing nga Saksi nga mga ministro sa diutay nga mga banwa labi na nga nag-apresyar sadto nga bulig.

Sang 1984 nakatigayon ako sing kahigayunan nga pangapinan ang kamatuoran sa isa ka regular nga programa sa Espanyol nga telebisyon nga gintawag La Clave (Ang Yabi). Ang diskusyon nagdalahig sa mga tiglawas sang Hare Krish­na nga kahublagan subong man sa Direktor sang Relihioso nga mga Hilikuton para sa gobierno, sa propesor sang maragtas sang relihion, kag sing isa ka doktor sang sikolohiya. Walay sapayan nga gin-atake kami, nakahatag ako sing malig-on nga panaksi dampig sa kamatuoran.

Nakatigayon man ako sing pribilehiyo nga irepresentar ang mga Saksi sa atubangan sang Korte Suprema sang Espanya. Sa isa ka okasyon ginpresentar ko ang mensahe sang Biblia sa isa ka tumalambong sa Ma­drid Au­ton­omous University. Indi ko gid malipatan ang reaksion sang mga tumalambong sang ang isa pa ka Saksi nga humalambal nagpamangkot, “Silotan mo bala ang imo bata paagi sa paggaang sang iya kamut sa nagadabdab nga baga bisan sa isa lang ka minuto? Indi bala isa ina ka makahaladlok nga palaabuton? Bueno, ginapapati kamo sang Cristiandad nga ang Dios makasarang sa paghimu sing kapin pa sa sina sa isa ka makahaladlok nga impierno sang walay katapusan nga kalayo!”

“Papa, Madugay Pa Bala Mag-abot ang Bag-ong Kahimusan?”

Kinse ka tuig na ang nagligad sang si Fernando kag si Guillermo nanuktok sa akon ganhaan. (Mateo 10:​40) Kutob sadto nakatigayon ako sing isa ka malipayon nga pamilya​—⁠si Lucia, ang akon asawa kag indi mapain nga suporta, kag ang akon apat ka kabataan, sanday Rebecca, Jacobo, Abigail, kag Abel. Malipayon kami nga natungod sa dalayawon nga pag-ululutod sa idalom ni Jehova diri sa duta. Subong isa ka pamilya, ginabatyag namon nga kami yara sa idalom sang pag-amlig sang tulad agila nga mga pakpak.​—⁠Exodo 19:​3, 4.

Ang duha ka magulang nga kabataan nagbuylog sa amon sa pagbantala sing maayong balita. Kon kaisa ginapamangkot nila ako, “Papa, madugay pa bala mag-abot ang Bag-ong Kahimusan?” Ginasabat ko sila, “Malapit na. Sa diutay na lamang nga tion.” Nahibaloan ko nga ang Pulong ni Jehova indi mapaslawan kag ang mga tanda nga ang katapusan sining sistema malapit na tuman kaathag. Ining magamo nga mga tion nagapahibalo sang mahimayaon nga pagbalhin padulong sa paggahom sang Ginharian sang Dios sa ibabaw sang duta, bilang sabat sa hanuot nga pangamuyo, “Magkari ang imo ginharian.”​—⁠Mateo 6:​9, 10; Habacuc 2:​3.​—⁠Panaysayon ni Julio Ricote Garrido.

[Retrato sa pahina 15]

“Sa hinali narealisar ko nga ang Trinidad nga panudlo wala pirme ginpatihan sa Espanya”

[Retrato sa pahina 16, 17]

‘Ang Katoliko, Muslim, kag Judiyo nga mga tinukod sa Toledo nagtiklod sa akon sa pagbinagbinag sang tatlo ka kultura’

[Retrato sa pahina 16, 17]

Litrato: National Tourist Office of Spain

[Retrato sa pahina 18]

Si Julio Ricote Garrido upod sa iya asawa kag mga anak