Pamangkot sang mga Pamatan-on. . .

Ngaa Kinahanglan nga Himuon Ko Inang Tanan nga Hilikuton?

“Tinluan ang akon kuwarto? Ngaa? Wala lang ini sa akon. Total, mangin amo man ini gihapon pagligad sang pila ka adlaw.”—Stéphanie, edad 15.

“Kon ang mga hilikuton nga ginapahimo sa akon sang akon iloy matapos sa bug-os nga hapon, daw subong bala nga nagtrabaho ako sing lakas. Nian nagadulog ako kag nagahunahuna. Si Mom walay untat nga nagatrabaho sa tanan nga adlaw kag kada adlaw. Narealisar ko nga indi ini mahapos para sa iya.”—Steven, edad 15.

ANG balatyagon sang mga tin-edyer nahanungod sa paghimo sang mga hilikuton sa sulod sang balay wala nagapalareho halin sa handa nga pagkooperar tubtob sa pagpaganot. Mahimo maugot ka pa gani kon pangabayon ka nga gamiton ang imo libre nga oras para sa butang nga “makatalaka” subong sang pagpaninlo kag pagpanghugas. Apang, ginatamod mo man ang mga hilikuton sa balay subong makalilipay nga dibersion ukon makaulugot nga pagpahilabot sa imo, kinahanglanon sila sa talunsay nga pagpahikot sa panimalay. Kon ang mga katapo sang pamilya wala nagakooperar sa sinang mga bagay, ang mga problema kag mga tension nagaresulta.

Kon Ngaa Importante ang Imo Bulig

Mahimo daw indi ka magpati kon ang butang nga subong ka makakalapoy sa paghaboy sing basura mahimo magkahulugan sing daku. Apang, bisan ang rutina nga mga hilikuton importante, kay nagaresulta ini sa isa ka matahom nga puluy-an kag nagabulig sa pagtipig sa malahalon nga mga butang. Sa iya libro nga Moi, ta mère (I, Your Mother) ang Pranses nga awtor nga si Chris­tiane Col­lange nagpadaku sining punto nga may lahog: “Makakalapoy ang pagtago sang mga butang kag pag-atipan sa ila. Apang kon patumbayaan mo sila, magatimalos sila paagi sa paghigko, pagkabuka, ukon pagkadula.”

Ang imo mahigugmaon nga pagkooperar makabuhin man sang pag-ipit sa imo mga ginikanan, nga sa masami nagatrabaho sing bug-os- ukon taguri-nga-tion. Paagi sa pagbulig sa sulod sang balay, mahangpan mo ang imo mga ginikanan sing mas maayo. Ngaa subong? Ang 16-anyos nga si Dominic, nga nagapuyo malapit sa Paris, nagpaathag: “Mahangpan mo kon ngaa kapoy ang imo mga ginikanan kon buligan mo sila. Kon magtrabaho ka sing pila ka oras, sarang mo mabutang ang imo kaugalingon sa ila lugar kag marealisar nga kapoy gid sila.” Saligi, man, nga ginaapresyar sang imo mga ginikanan ang imo supurta!

Pagpalambo sang Imo Pagkatawo

Ang mga hilikuton sa puluy-an sarang man matamod subong leksion sa kabuhi, isa ka adlaw-adlaw nga paggamit sang kabubut-on. Matuod, indi sa gilayon matigayon ang mga benepisyo. Apang dumduma, ang imo mga panikasog sa pagpas-an sing mga salabton magadala sing mga padya sa ulihi sa imo kabuhi. Subong ginasiling sang Biblia: “Maayo sa isa nga pas-anon ang lulan gikan sa pagkabata.”—Panalabiton 3:27, The New Jerusalem Bible.

Huo, dapat mo palambuon ang imo pagkatawo, nga may ikasarang sa pagpamatok sa mga pag-ipit sang pagkabuhi subong adulto. Gani dapat ka mag-umpisa sing temprano paagi sa pagpalambo sing maayong batasan sa pagtrabaho nga magabulig sa imo sa pagtindog sa imo kaugalingon nga mga tiil—bisan pa kon nagakahulugan ini sing pagbuhin sang tion nga ginahinguyang sa pagpahunayhunay.

Si Stéphanie nagbaton: “Indi ko anay luyag mag-obra sa balay. Nagasiling ako anay sa akon kaugalingon: ‘Kon indi mo luyag, indi ina paghimua.’ Apang nagbalhin ang akon pagtamod. Narealisar ko karon nga ang pagbulig sa puluy-an magatudlo sa akon nga mangin responsable nga tawo, kag makabenepisyo ako sa sini sa ulihi.”

Kon ikaw isa ka lalaki, indi mangakig kon pangabayon ka sang imo mga ginikanan sa paghimo sing mga hilikuton nga sa masami ginahimo sang mga babayi, ukon kon ikaw isa ka babayi, ang baliskad sini. Mahimo ginahunahuna sang imo mga ginikanan nga maalamon nga pasangkaron ang paghanas sa imo. Sa ulihi, kon ikaw yara na sa imo kaugalingon subong adulto, mahimo malipay ka nga nahibal-an mo na ang nanuhaytuhay nga mga hilikuton sa sulod sang panimalay. Luwas pa, indi makahuluya kon ang bata nga lalaki makahibalo magtakod sing butones ukon kon ang bata nga babayi makahibalo magpulpog sing lansang sa dingding! Sing makawiwili, ang rekord sang Biblia sa Juan 21:9-12 nagapakita nga si Jesucristo nagluto sing pagkaon para sa iya mga disipulo, isa ka hilikuton nga sa masami para sa mga babayi sang dumaan nga mga tion.—Ipaanggid ang Hulubaton 31:15.

Maghangpanay

“Bisan ano ang pagtinguha ko, indi gid makontento ang akon mga ginikanan,” reklamo sang pila ka napaslawan nga mga tin-edyer. Apang, mahimo nga ang problema amo nga ang mga ginikanan kag ang mga anak wala nagahambal sing pareho nga hambal. Sa iya libro nga L’autorité des parents dans la famille (Parent Power!), si John Rose­mond nagkomento sang masunod: “Ano ang buot silingon sang ‘pagtinlo’ sa kuwarto? Ang mga ginikanan nagadumdom nga makahibalo ang ila mga anak, apang ang ideya sang isa ka anak tuhoy sa ‘matinlo’ indi gid pareho sa ideya sang mga ginikanan . . . Kon ang pila ka hilikuton dapat himuon sa adlaw-adlaw, ang listahan sang kon ano ang dapat ilakip magapaiway sang madamo nga walay pulos nga pagbaisay. Ang maathag nga pagsulundan masami nga mas mahapos tumanon.”

Ang bulig nga ginakinahanglan sang imo mga ginikanan masami nga natunga sa duha ka kategoriya: (1) mga hilikuton para sa pamilya sa kabilugan, halimbawa, pag-areglar ukon pagtinlo sang lamesa, paghugas sang mga pinggan, pagtinlo sang balay, pagluto, pagpamalaklon, paghaboy sang basura, paghardin; (2) personal nga mga hilikuton, subong sang pag-areglar sang imo katre, paghipid sang imo kuwarto, pagtago sang imo mga bayo, kag pagtinlo sang imo sapatos. Kon indi ka pat-od kon ano ang ginapaabot sa imo sang imo mga ginikanan kon pangabayon ka nila sa paghimo sang bisan diin nga nasambit na, mangayo sing espesipiko nga mga instruksion, bisan sing listahan kon kinahanglanon. Dumduma nga sa masami kapin nga tion ang ginahinguyang sa pagbaisay nahanungod sa hilikuton sang sa aktuwal nga mahinguyang sa paghimo sini! Suno sa duha ka Pranses nga pamatan-on nga sanday Côme kag Dominic: “Kon diutay ang aton trabaho, labi pa nga indi naton luyag nga himuon ini, kag labi pa nga nagareklamo kita nahanungod sini.” Gani kon maabtik nga ginahimo mo ang imo hilikuton, labi nga mangin malipayon ang tanan.

Apang ano ang mahimo kon sa banta mo ang imo mga ginikanan nagapangayo gikan sa imo sing imposible kag halos wala gikan sa imo mga utod nga mga lalaki kag mga babayi? Mabatyagan mo ang inhustisya kag maugot ka. Gani ngaa indi magpili sing nagakaigo nga tion nga magpakighambal sa imo mga ginikanan sing tinagipusuon? Mahimo matukiban mo nga ang imo mga utod nga lalaki kag mga babayi may diutay nga tion sang sa imo, bangod sang mas madamo nga home­work nila kag mas malawig nga oras sang pagtuon sa eskwelahan, ukon nga ikaw ang pinakamapagros kag pinakamabakod sa mga anak. Butang bala ina nga ikasubo nimo?

Ano kon sa banta mo daku nga oras ang ginakuha sa imo sang mga hilikuton sa pamilya? Nian isipa ang oras nga ginahinguyang mo sa pagtan-aw sing telebisyon, sa pagpamati sa imo paborito nga musika, ukon sa pagbasa! Ayhan ang kinahanglan mo amo ang pag-organisar liwat sang imo tion.

“Nagsugod ini tanan,” siling ni Steven, “sang ginpangabay ako sang akon mga ginikanan nga areglahon ang akon kuwarto kag manghugas sing pinggan.” Nasapwan ini ni Steven nga mabug-at. Apang naton-an niya nga paagi sa nagakaigo nga pag-organisar sang iya tion, mahapos niya nga mahimo ang iya mga hilikuton.

Pagpahamuot sa Dios Paagi sa Imo Ginahimo

Paagi sa pagbulig sa puluy-an, ginapadunggan mo ang imo mga ginikanan subong sang ginhimo sang Israelinhon nga mga kabataan kag mga tin-edyer sang panahon sang Biblia. Halimbawa, ang anak nga babayi ni Laban nga si Raquel nagbantay sang panong sang iya amay. Subong man, ang mga anak nga babayi ni Reuel, ukon Jetro, may salabton sa pagpanag-ob sing tubig para sa panong—isa ka makakalapoy kag mabudlay nga hilikuton. (Genesis 29:9; Exodo 2:16) Ang mga bata nga lalaki nakabaton man sing praktikal nga paghanas, si Jesus wala sing duhaduha nga nakatuon sa pagpamanday gikan sa iya nag-adoptar nga amay, nga si Jose.—Mateo 13:55; Marcos 6:3.

Subong sang sa dumaan nga mga tion, ang mga pagpakamaayo mahimo magresulta gikan sa malipayon nga pagsupurta sa imo mga ginikanan. Binagbinaga ang kasaysayan sang Biblia tuhoy kay Rebeca. Sang ang alagad ni Abraham nangayo sing mainom, nagkuha sa gilayon si Rebeca. Indi lamang nga ginhatagan niya sia sing mainom kundi kinabubut-on nga nagsag-ub man sia sing tubig para sa iya mga kamelyo. Ang Biblia nagreport nga sia “nagdalagan liwat sa bubon sa pagsag-ub, kag nagsag-ub para sa tanan niya nga kamelyo.” (Genesis 24:15-21) Ang caravan nahuman sang napulo ka kamelyo. Kon binagbinagon sang isa nga ang isa ka kamelyo makainom sing 19 pa 26 ka litro sang tubig kada adlaw, maathag nga si Rebeca nakasag-ub sing madamo gid nga litro sang tubig agod mapainom ang tanan nga kamelyo. Apang, ang iya kahanda sa pagpangabudlay nagdala sa iya sing mga pagpakamaayo. Ginpili sia nga mangin asawa ni Isaac kag nakaambit sa katumanan sang katuyuan ni Jehova sa pagpatubas sing Binhi nga magapakamaayo sa katawhan!—Genesis 22:18.

Saligi nga kon magpakig-ambit ka sa mga hilikuton sa balay, nahamuot man ang Dios sa imo maukod nga mga panikasog sa ‘pagtahod sa imo mga ginikanan.’—Efeso 6:1, 2.

[Laragway sa pahina 20]

Sa masami, kapin nga tion ang ginahinguyang sa pagbaisay nahanungod sa mga hilikuton sang sa mahinguyang sa paghimo sini!