Ginakontrol Gid Bala sang mga Bituon ang Inyo Kabuhi?
“MADAMO nga tawo ang luyag makahibalo sang masami wala sing pulos nga mga butang—san-o ako makakita sing isa ka milyon ka dolyar ukon san-o ko makita si Mr. Wonderful?” siling sang part-time nga astrologo. Sa pagkamatuod, ginagamit sang kalabanan nga tawo ang astrolohiya subong paagi sa paghibalo sang ila palaabuton. Kag madamo nga astrologo ang nalangkag sa pag-obligar sa ila paagi sa pagpasunod sa ila luyag—may bayad, siempre.
Apang, ang mga astrologo nga nagakabig sang ila kaugalingon nga sibu sa petsa nagatamay sina nga pagtamod. “Indi amo sina ang katuyuan ko,” padayon sang part-time nga astrologo. “Ginabuligan ko ang mga tawo nga mahangpan ang ila kaugalingon.” Sa anong paagi, kon amo, makabulig ang astrolohiya sa mga tawo nga mahangpan ang ila kaugalingon?
Nahibaluan sang tanan nga ang adlaw, bulan, kag mga bituon may impluwensia sa ginahimo sang tawo. Ang adlaw amo ang nagapat-od sang mga panahon kag sang siklo sa pagtubo. Ang bulan amo ang daku nga puwersa sa likod sang paghunas kag pagtaob. Ang mga bituon madugay na ginagamit subong tuytoy sa nabigasyon. Halangpunon bala nga ining langitnon nga mga butang may impluwensia man sa iban pa nga hilikuton sang aton kabuhi?
Huo ang sabat sang astrolohiya. Ang sadsaran nga pagpati sang astrolohiya amo nga ang posisyon sang adlaw, sang bulan, kag sang mga planeta sa mistiko nga konstelasyon sa tion sang aton pagkabun-ag may impluwensia sa aton pagkatawo kag sa aton kabuhi. Sa amo, paagi sa paghibalo sang tion kag duog sang pagkabun-ag sang tawo, ang astrologo makahimo sing tsart, ukon horoscope, nga nagapakita sang posisyon sang mga bituon kag sang mga planeta kag mainterpretar niya ang mga butang nga mahimo magaimpluwensia sa mga buhat sang tawo sa isa ka partikular nga tion. Ano ang sadsaran sining pangangkon? Daw ano ka matuod ini?
Subong eksperimento, ginpadala sang isa ka Pranses nga sikologo nga si Michel Gauquelin ang petsa sang pagkabun-ag kag ang duog nga natawhan sang ginpatay nga manugpatay sa isa ka astrologo agod analisahon niya. Dayon ginpadala niya ang resulta sa 150 ka tawo nga nagsabat sa iya pasayod nga nagatanyag sing libre nga pag-analisar sa horoscope. Ang resulta? Nasapwan niya nga 90 porsiento sang mga tawo ang nagsiling nga ang analisis nga ila nabaton sibu gid nga paglaragway sang ila personalidad kag 80 porsiento ang nagsiling nga bisan ang ila mga abyan kag mga pamilya nag-ugyon.
Tuman na ini para sa pagpangatarungan nga wala sing nadampigan! Ang matuod amo nga ang astrolohiko nga basa masami nga ginapabutyag sa malubog nga hambal—kag ang kinaugali sang tawo isa ka masibod nga butang—nga kon ang isa mangita sing butang nga bagay sa iya, makakita sia pirme, walay sapayan kon sa ano napasad ang basa.
Ang Ginahalinan
Ini tanan nagadala sa aton sa katapusan nga hulusayon: Ibutang ta nga ang mga bituon nagaimpluwensia sa aton kabuhi, sa anong paagi ginahimo ina nga impluwensia sa aton? Sa tanan nga puwersa nga nakilal-an sang siensya, diin ang nadalahig? Bangod kalayo gid sang mga bituon kag mga planeta, ang isa ka sientipiko nagsiling nga “kon tuhoy sa epekto sa bag-o matawo nga bata, ang grabitasyonal nga pagbutong sang nagapabata nga manugbulong, ang elektromagnetiko nga radyasion sang mga suga sa kuwarto mas daku sang sa bisan anong mga planeta.” Kon ang mga bituon wala nagaimpluwensia sa aton paagi sa grabitasyonal, elektromagnetiko, ukon iban pa nga puwersa nga nakilal-an sang siensya, nian, ano ang ginahalinan sang impluwensia?
Ining makawiwili nga pamangkot ginbangon sang isa ka propesor sa astronomiya nga si George Abell sa libro nga Science and the Paranormal. Sa tapos mausisa ang tanan nga pangangkon sang mga astrologo tuhoy sa gahom sang mga bituon kag mga planeta, si Abell nagsulat:
“Kon ang mga planeta may impluwensia sa aton, ginahimo ini paagi sa isa ka indi kilala nga puwersa kag isa nga may makatilingala nga mga kinaiya: nagahalin ini sa pila apang indi sa tanan nga butang sa langit, may epekto ini sa iban apang indi sa tanan nga butang sa duta, kag may kusog ini nga wala nasandig sa mga distansya, mga butang, ukon iban pa nga mga kinaiya sang mga planeta nga nagapautwas sini. Sa iban nga pulong, kulang ini sing pagka-unibersal, kahim-ong, kag harmoniya nga masapwan sa tagsa ka iban pa nga puwersa kag kinaugali nga kasuguan nga natukiban nga naaplikar sa matuod nga uniberso.”
Wala makahibalo ang siensya sa sina nga puwersa. Kon ang astrolohiya nagapanghikot gid, nagapanghikot ini upod sa isa ka puwersa, ukon mga puwersa, sa guwa sang “matuod nga uniberso.” Apang kon dumdumon naton nga ang astrolohiya naghalin sa dumaan nga Babilonia, nga sa diin ginasimba ang mga bituon kag mga planeta subong mga dios, indi kita dapat makibot nga ang ginahalinan sang impluwensia sini indi gikan sa “matuod nga uniberso” kundi gikan sa labaw sa kinaugali.
Ang Gahom sa Likod sang Astrolohiya
Ginapakita sang Biblia nga “ang bug-os nga kalibutan yara sa gahom sang isa ka malauton,” si Satanas nga Yawa, nga indi makita apang isa ka gamhanan nga espiritu nga may ikasarang sa pagkontrol kag sa pagmaniobra sa katawhan kag sa mga hitabo sa duta. (1 Juan 5:19) Paagi sa pagmaniobra sa mga butang agod magmatuod ang pila ka pakot, madinalag-on nga nabihag ni Satanas kag sang iya mga demonyo ang pagkawili sang katawhan kag ginhimo nila ang astrolohiya nga isa ka kulto.
Apang, ano nga mga pakot ang nagmatuod kono? Indi bala ang kalabanan sini nahanungod sa kamatayon, mga pagpatay, mga pagluthang, mga kalamidad—mga butang nga malaut kag makangilidlis, sataniko kag demonyohanon? Ang simple nga kamatuoran amo nga ang astrolohiya isa sang “mga pahito sang Yawa” nga ginagamit niya sa pagkontrol kag sa pag-impluwensia sa katawhan agod maghisanto sa iya katuyuan.—Efeso 6:11.
Ano ina nga katuyuan? “Ginbulag sang dios sining kalibutan ang painoino sang mga ditumuluo agod nga indi nila makita ang kapawa sang ebanghelyo sang himaya ni Cristo,” sabat sang Biblia. (2 Corinto 4:4, Revised Standard Version) Natuman gid sang astrolohiya ina nga katuyuan sang iya agalon. Ang taga-Australia nga astropisisista nga si Vince Ford nagsiling: “Ang astrolohiya nangin isa ka sahi sang relihion apang indi pa ini mapamatud-an . . . Ang masiling ko lang amo nga ginakasubo ko nga ang mga nagapati sa sini wala nagapanabat sa ila ginahimo sa baylo nga ipabangod ini sa makaluluoy nga madugay na nga mga bituon.”
Sang ikawalo nga siglo B.C.E., si manalagna Isaias gin-inspirar sa pagbungat sing makapahuya nga hangkat sa mga astrologo: “Patinduga sila, karon, kag paluwasa sa imo, ang mga nagasimba sa langit, ang mga nagalantaw sa bituon, ang mga nagahatag sing ihibalo pasad sa bag-o nga mga bulan tuhoy sa mga butang nga magaabot sa imo.”—Isaias 47:13.
Ang isa nga nagapati sa astrolohiya nagasunod sa pagtamod nga ‘ang matabo matabo’ bangod ‘nasulat na ini sa mga bituon.’ Katumbas ini sa pagpanghiwala sa kabubut-on sang Dios ukon sa salabton sang tawo nga maghikot suno sa sina nga kabubut-on.
Gani sa baylo nga mangita sa bituon sing mga tanda kag mga palatandaan sa pagtuytoy sang aton kabuhi, ano ang matun-an naton sa mga bituon? Huo, ano ang masugid sa aton sang mga bituon? Ang masunod nga artikulo nagahatag sing sabat.
[Kahon sa pahina 6]
Sientipiko Bala ang Astrolohiya?
Ang mga natukiban sang siensya kasan-o lang nagpresentar sing daku nga mga hangkat sa astrolohiya. Binagbinaga ining mga kamatuoran:
◼ Nahibal-an na karon nga ang mga bituon nga daw isa ka konstelasyon indi gali isa ka grupo. Ang iban sa ila malayo sa espasyo, ang iban malapit lang. Sa amo, ang mga kinaiya sang mga zodiac sang nanuhaytuhay nga konstelasyon handurawan lamang.
◼ Ang planeta nga Uranus, Neptune, kag Pluto wala anay mahibal-i sang nauna nga mga astrologo, kay natukiban lamang ini sila sang maimbento ang teleskopyo. Paano, nian, ang ila “impluwensia” magamit sang astrolohiko nga tsart nga ginhimo sang una nga mga siglo?
◼ Ang siensya sang pagpanubli nagasugid sa aton nga ang aton mga kinaiya ginaporma, indi sa pagkatawo, kundi sa pagpanamkon, kon ang isa sang minilyon ka uroy (sperm cell) sang amay nagahiusa sa egg cell sang iloy. Apang, ginahimo sang astrolohiya ang horoscope sang isa sa tion nga matawo sia, siam ka bulan sang ulihi.
◼ Ang bahin sang langit nga daw sa amo ang ginahulaghulagan sang adlaw, bulan kag mga planeta, nga ginatawag zodiac, ginatunga sang mga astrologo sa 12 ka palareho nga bahin, ang tagsa may isa ka konstelasyon subong tanda sini. Sa kamatuoran, may 14 ka konstelasyon sa sina nga bahin sang langit. Indi sila palareho sa kadakuon kag nagasampawanay pa sila sa pila ka kasangkaron. Gani ang mga tsart nga ginhimo sang mga astrologo wala sing aktuwal nga pagkaanggid sa kon ano ang yara sa langit.
◼ Ang tiempo sang paglakbay sang adlaw sa tunga sang mga konstelasyon, suno sa panulok sang nagapaduta nga tumalan-aw, atrasado karon sing isa ka bulan kon ipaanggid sang nagligad nga 2,000 ka tuig sang ginhimo ang mga tsart kag mga talaksan sang mga astrologo. Sa amo, ginkalkular sang astrolohiya ang tawo nga nabun-ag sa talipuspusan sang Hunyo ukon sang temprano sang Hulyo subong Cancer—sensitibo kaayo, alabuton, hipuson—bangod suno sa tsart ang Adlaw yara sa konstelasyon nga Cancer. Apang, ang matuod ang Adlaw yara sa konstelasyon nga Gemini, nga ginapatihan nga nagahimo sa tawo nga “palaestorya, maalam, palahambal.”
[Kahon sa pahina 7]
Ang Astrolohiya sa Sidlangan kag Nakatundan
Ang astrolohiya nga ginabuhat sa Nakatundan nagapadungog sing pinasahi nga mga kinaiya sa tagsa sa 12 ka konstelasyon nga ginalakbayan sang adlaw sa sulod sang tuig. Ining mga grupo sang bituon ginhingalanan sang mga Griego, nga naghanduraw sa ila subong mga tinuga, subong ni Aries nga Karnero, ni Taurus nga Baka, kag ni Gemini nga Kapid.
Sing makawiwili, ginabahin man sang astrolohiya sa dumaan nga Tsina kag Hapon ang zodiac sa 12 ka rehiyon nga katumbas sa 12 ka sapat sang ginatawag nga dutan-on nga mga sanga—ido, manok, amo, kanding, kabayo, kag iban pa. Kag ginasiling nga ang tagsa sining mga sapat nagapabatyag sang iya impluwensia suno sa iya kinaiya sa sulod sang isa ka tion. Sa amo, ang magkatumbas nga mga bahin sang langit ginamarkahan sang astrolohiya sang Sidlangan kag Nakatundan subong sang masunod:
Nakatundan nga Zodiac Nasidlangan nga Zodiac
Aries nga Karnero Ido
Taurus nga Baka Manok
Gemini nga Kapid Amo
Cancer nga Kasag Kanding
Leo nga Leon Kabayo
Virgo nga Ulay Man-ug
Libra nga Timbangan Dragon
Scorpio nga Iwiiwi Koneho
Sagittarius nga Manugpana Tigre
Capricorn nga Kanding Baka
Aquarius nga Oso sa tubig Ilaga
Pisces nga Isda Baboy
Ano ang masapwan naton kon ipaanggid naton ining duha ka sistema? Makatilingala nga ang konstelasyon sang Sidlangan kag Nakatundan daw nagapanghikot sa magkatuhay gid nga paagi. Sa amo, ang Nakatundan nga astrolohiya nagapakot nga ang tawo nga mabun-ag kon ang adlaw yara sa Aries, halimbawa, mapiliton, ang sa Taurus, batinggilan, kag padayon pa. Mga kinaiya ini nga indi maangot sang isa sa ido kag manok. Apang, amo sina ang ipakot sang Nasidlangan nga astrolohiya. Amo man ang masiling sa iban pa nga paris. Sa amo, depende sa kon ano nga sistema ang pilion mo, ang pareho nga mga bituon nagapanag-iya sing magkatuhay nga mga kinaiya kag sing magkatuhay nga mga impluwensia. Ang mga bituon bala ukon ang imahinasyon sang mga astrologo ang nagakontrol?
[Laragway sa pahina 8]
Ang pinakadaan nga horoscope sang kalibutan, ayhan sang Abril 29, 410 B.C.E. Ginkalkular ini sa Babilonia
[Ginkuhaan]
Sa maayong kabubut-on sang Visitors of the Ashmolean Museum, Oxford