Isa ka Matinlo nga Duta—Kinahanglan Naton Ini

Sang koresponsal sang Magmata! sa Britanya

NAHIBALUAN bala ninyo nga ang mga tsuper sang taxi sa London obligado sang kasuguan nga huptan ang ila taxi nga matinlo? Ang ila kapaslawan sa paghimo sini mahimo magresulta sa pagdumili sa ila sa pagbiyahe sa mga kalye sang siudad sa sulod sang isa ka hut-ong sang tion. Bisan pa yab-ukon ang dalan kag ang kalabanan nga salakyan mahigko sa sulod sang mga inadlaw, ang taxi sa London matinlo gid. Ang nagahininghining nga kadaygan sang taxi ginapabugal sang tsuper kag sang iya mga pasahero.

Sing kaanggid, kon matinlo ang aton puluy-an, ang aton mga panapton, kag ang aton mga pagkabutang, maayo man ang aton pamatyag. Masubuan gid ang isa ka iloy kon makita niya ang iya anak nga magsulod sa balay kag magbilin sing agi sang lunang sa alpombra gikan sa iya mahigko nga sapatos!

Sa katunayan, ang maayong panglawas nasandig sing daku sa kaugalingon nga pagkatinlo. Ang aton lawas nagakinahanglan sing regular nga pag-atipan kag pagtinlo agod kuhaon ang higko nga mahimo bangdan sang balatian. Daku ang ginaganansya sang komersial nga mga kompanya sa pagbaligya sing mga cleanser, mga detergent, mga pangpahining, mga habon, mga shampoo, kag mga kemikal batok sa kagaw nga ginagamit naton sa paghupot sang aton kaugalingon kag sang aton palibot nga matinlo. Sa pagkamatuod, ang kalabanan nga tawo mabinalak-on sa pagkatinlo. Apang kon nagapuyo ka sa isa ka siudad, nahibaluan mo nga kapin pa sa sini ang kinahanglan.

Katalagman—Polusyon

Nahibaluan gid sang mga taga-siudad ang polusyon kag ang mahigko nga palibot. Makita nila ini sa wala ginahakot nga mga basura, sa mga sagbot nga ginalapta sa mga kalye, kag sa mga kuriskuris nga ginapanulat sa publiko nga mga tinukod. Mapanimahuan nila ini sa makapapuot nga mga aso gikan sa madamo nga salakyan kag sa mapait nga mga aso kag alisngaw nga nagahigko sa pila ka siudad.

Amo kon ngaa siguro madamo sang taga-siudad ang kon kaisa nagatinguha sa pagpaligad sing tion sa mga uma. Luyag nila makahaklo sing matinlo nga hangin, kag ayhan mag-inom sing subong sa kristal katin-aw nga tubig gikan sa sapa sang bukid. Ang iban luyag magkadto sa baybay kag magpahunayhunay sa balas ukon magpabugnaw sa dagat.

Apang, hulat anay! May higko man kag polusyon dira. ‘Paano ina matabo?’ ipamangkot mo. ‘Daw katinlo gid sini tulukon.’ Ti, usisaon naton sing maayo pa inang “matinlo” nga hangin kag “matin-aw” nga tubig.