“World Cup Soccer”​—Hampang Ukon Inaway?

Sang koresponsal sang Magmata! sa Italya

Ang igtalupangod sang kalibutan nasentro sa soccer. Kutob sang Hunyo 8 tubtob Hulyo 8, 1990, ang mga mata sang ginatos ka minilyon ka tawo nag-unay sa ila telebisyon agod sundan ang okasyon sang tuig​—ang kampeonato sa World Cup soccer nga ginhiwat sa Italya. Sa bug-os nga kalibutan, 30,000,000,000 ka tawo ang kabilugan nga nagtan-aw sang 52 ka hampang​—anom ka beses ina sang populasyon sang kalibutan!

Ining talan-awon sa telebisyon ginpaposible sang isa ka wala sing tupong nga organisasyon sang mataas nga teknolohiya​—isa ka sentro sang produksion sang TV nga nagaalagad sa 147 ka network nga nagarepresentar sa 118 ka pungsod, nga may 180 ka kamera sang telebisyon, 38 ka yunit sang produksion, kag 1,500 ka teknisyan. Didto man sa mga hampang, nga ginhiwat sa 12 ka istadyum para sa soccer sang Italya, ang 2,515,000 ka tumalan-aw kag 6,000 ka dyurnalista gikan sa bug-os nga kalibutan. Apang, ini nga numero wala nagasugid sang bug-os nga sugilanon. Agod ilaragway ining daku nga “pagpalagyo gikan sa katunayan,” subong amo ang pagtawag sa sini sang iban, ang mga manunulat, mga sosyologo, mga sikologo, mga manugdibuho, kag bisan ang mga teologo nagkomento tuhoy sa okasyon.

Apang, nag-amot bala ang World Cup soccer sa internasyonal nga pagharmoniya kag pagkaisport? Nahiusa sang ila kakunyag sa sini nga hampang, nalandas bala sang minilyon ka tawo nga nagtan-aw sang mga hampang paagi sa satelayt ang ila nasyonalistiko nga kaugot sa sulod sadtong 30 ka adlaw? Ang soccer bala nangin isa ka puwersa para sa paghiusa?

Hampang Ukon Inaway?

Binagbinagon naton ang isa lamang ka bahin nga kinaandan sa madamo gid sang mga hampang karon​—ang kasingki. Masami ini nagakatabo sa hampang nga soccer​—sa latagon, sa grandstand, kag sa guwa sang istadyum. Ang mga sikologo, mga sosyologo, kag mga dyurnalista nagaugyon nga sa isa ka kalibutan nga tuman kasingki, indi eksepsion ang hampang. Ang kinaandan nga maayong mga kinaiya ginbayluhan. Subong isa ka paninguha nga tabunan ang masingki nga mga katunayan sa moderno nga hampang, ang paggamit sang mga prase subong sang “ang hampang isa ka bunayag nga pag-engkwentrohanay,” “ang espiritu sang pag-abyanay,” ukon “pag-ululutod” indi madinalag-on.

Ang kampeonato sa World Cup indi eksepsion. Antes pa sila magsugod, may nabatian na nga makahaladlok nga mga report. “Ang Masingki nga Pagkapanatiko sa Soccer Nagapahadlok kag ang mga Turista Nagahalin sa Italya,” amo ang isa ka ulong-balita sa La Repubblica 18 ka adlaw antes sang una nga hampang. Ang labi nga ginkahadlukan amo ang kilala sa kalainan nga mga hooligan (huroshuros), isa ka bahin sang Ingles nga mga humalangad sa soccer nga kilala sa bug-os nga Europa sa ila pagpangguba sang mga propiedad antes, sa tion sang, kag sa tapos sang tagsa ka hampang.a

Gin-analisar sang Hunyo 1, 1990, nga edisyon sang pamantalaan sang Turin nga La Stampa ang mga kabangdanan sang kasingki sa mga istadyum kag ang pagkaharasharas sang mga huroshuros, nga nagakomento: “Sa tribo sang soccer, wala na karon sing tungatunga. Ang mga kontra indi na mga kontra lamang kundi ‘mga kaaway’; ang pagbangigay indi ang eksepsion kundi ang talaksan, kag dapat mangin matigdas ini, ang pinakamatigdas nga mahimo.” Apang ngaa? “ ‘Bangod nagadumot kami sa isa kag isa,’ sabat sang pila ka huroshuros sang soccer gikan sa Bologna.” Sa pagpaathag sang lohika sa likod sina nga dumot, ang sosyologo nga si Antonio Roversi nagsiling: “Ang mga pamatan-on sa istadyum nagaantos sing ‘bedouin syndrome.’ Ang mga nagaantos sini nga syndrome nagakabig sa mga kaaway sang ila mga abyan nga ila mga kaaway, sa mga abyan sang ila mga kaaway nga ila mga kaaway, kag, baliskad, ang abyan sang isa ka abyan isa ka abyan kag ang kaaway sang isa ka kaaway abyan.”

Dumot, kasingki, pagribalay, bandalismo, kag “bedouin syndrome”​—manug-umpisa pa lang ang kampeonato sa World Cup soccer, apang ang atmospera kaangay na sang pagdeklarar sing inaway. Walay sapayan sini, ang Italya naghanda para sa okasyon sa isa ka daw piesta nga panimuot.

Pagbendisyon sang Papa

Bisan ang papa, nga indi madula sa madamo nga tumalambong, nagduaw sa “templo” sang World Cup, ang ginkay-o nga Olympic Stadium sa Roma, kag ginbendisyonan ini. Sia nagsiling: “Luwas nga isa ka piesta sang hampang, ang Kampeonato sang World Football mahimo mangin isa ka piesta sang paghiusa sa ulot sang mga tawo.” Nagdugang sia nga dapat likawan sang modernong hampang ang daku nga mga katalagman, subong sang sobra nga pagtinguha sa materyal nga daug, sobra nga pagpadaku sa makatilingala nga butang, paggamit sing droga, pangdaya, kag kasingki. Naglaum sia “nga ang mga panikasog kag mga sakripisyo nga nahimo magahimo sa ‘Italia ’90’ nga isa ka tion sang pag-uswag sa pag-ululutod para sa inyo masigkabanwahanon kag para sa tanan nga katawhan.” Ginsulit sang Jesuita nga si Paride Di Luca, isa anay ka humalampang sing soccer, ang balatyagon sang papa sa iya ‘Pangamuyo sang Humalangad sang Soccer’ sang magsiling sia: “Kari ka, O Ginuo ko, kag tan-awa ang World Cup.”

Apang isa gid bala ka daku nga piesta ang World Cup? Interesado bala ang Dios sang uniberso? Usisaon naton ang hampang sa kon ano ini, sa mga prinsipio nga ginabayaw sini.

Ang mga Huroshuros sang Hampang

Bangod sang mga huroshuros, ang mga siudad subong sang Cagliari kag Turin magamo sa una nga bahin sang kampeonato. Yari ang pila sang mga ulong-balita sa mga pamantalaan: “Ang Rimini Gintay-ug sang Pag-inaway”; “Cagliari, Nagdabdab ang Inaway”; “Kasingki sa Turin: Ginbuno ang isa ka Aleman kag Isa ka Britaniko”; “Isa ka Adlaw sang Pagkinagula sa Ulot sang Ingles, Aleman, kag Italyano nga mga Humalangad”; “Luwasa Kami Gikan sa Ingles nga mga Humalangad​—Ang Meyor sang Turin Nag-apelar”; “Mga Gab-i sang Pag-engkwentrohanay sa Ulot sang Duha ka Grupo nga Sobra sing Pagtamod. Ang Meyor: Ang mga Taga-Turin Amo ang Matuod nga mga Huroshuros.” Yari ang isa pa ka makangilidlis nga halimbawa: “ ‘Kon Paano Bun-on ang Kontra nga Humalangad​—Ginbalhag sa Inglaterra, ang Manual sang Matuod nga Huroshuros.” Ining mga ulong-balita tuman na sa paghatag sang laragway sang kahimtangan. Apang ina nga mga butang isa ka natural lamang nga bunga sang katilingban nga nagatan-aw sing kasingki.

Indi makalilipay ang katapusan sang daku nga hampang. Ang nagapakanubo nga pagpanihol sang Italyano nga mga humalangad batok sa team sang mga taga-Argentina kag sa kampeon sini, ang Maradona, bangod ginwigit sini ang team sang mga Italyano, nangibabaw sa kalipay sang hingapusan kag nagpierdi sang nagatakop nga sambuwa. Sadto nga gab-i sang Hulyo, wala sing “daku nga paghiliutod sa hampang” sa Olympic Stadium; ang “templo” sang World Cup gintamay. Ang Il Tempo sang Hulyo 10, 1990, nagkomento: “Sa latagon, ginpierdi nila ang hampang​—sa grandstand, ginhigkuan nila ang hampang.”

Isa ka masubo nga pagtakop sa isa ka okasyon nga ginlauman sang iban nga magahimo sang kalibutan nga isa ka “bug-os globo nga minuro” nga wala sing mga balagbag sa dimagkubos 30 ka adlaw. Apang kon ang soccer indi makapaluntad sing paghidait kag paghiusa sa sulod ukon sa guwa sang latagon, realistiko bala hunahunaon nga makaimpluwensia ini para sa bug-os kalibutan nga paghidait?

Isa ka Balanse nga Pagtamod sa Soccer

Gindayaw sang La Stampa ang soccer, ginlaragway ini subong isa ka “balaan nga bilin sang pagpanikasog sang aton mga katigulangan, ang football subong simbulo sang pagkadimapaktan, ang kahulugan sang tanan nga sambuwa.” Ginabinagbinag ini nga panghunahuna, paano dapat tamdon sang isa ka sinsero nga Cristiano ang soccer? Sa pagkamatuod, paano dapat tamdon sang isa ka Cristiano ang tanan nga propesyonal nga hampang?

‘Ang mga indi maluyagon sa soccer may ginawasi sa ila kabuhi,’ siling kono ni Bertrand Russell. Sa pagkamatuod, ang paghampang sing soccer ukon sing bisan ano nga hampang mahimo nga makalilipay kag makapapagros, labi na bangod madamo nga tawo ang pirme lang nagapungko sa ila trabaho. Apang nagakahulugan bala ini nga wala sing katalagman nga nadalahig?

Ang Biblia nagasiling: “Dili kita magpadayawdayaw, nga nagahangkatanay, nga nagahinisaay.” (Galacia 5:26) Ginapakita gid sang kampeonato sa World Cup kon paano ang kasingki kag ang panimuot nga magdaug bisan ano man ang matabo masami nga nagaupdanay. Amo ini ang negatibo nga bahin sang propesyonal nga hampang. Agod malikawan ina nga “mga buhat sang unod,” dapat punggan sang mga Cristiano nga mga humalampang kag mga tumalan-aw ang ila espiritu, labi na ang handum nga mangin numero uno. (Galacia 5:​19-21) Dumduma ang ginsiling sang mamalaybay: “Kay kon ang Isa nga Dakung Manuglista sang Puntos magsulat batok sa imo ngalan, isulat niya​—indi nga ikaw nagdaug ukon napierdi​—kundi kon paano ka naghampang.”

Ang isa pa ka bahin nga indi dapat kalimtan amo ang tion nga nadalahig. Lakip ka bala sa minilyon sang palatan-aw sing telebisyon nga nagahinguyang sing madamo nga inoras sa pagtan-aw sang mga hampang? Sa pagpatuhay, pila sang imo tion ang ginahinguyang mo sa paghimo sing pisikal nga ehersisyo? Balanse​—amo ini ang sekreto nga tinaga. Nagakahulugan ini sing pagpangita sing tion para sa pisikal nga pag-ehersisyo kag paglingawlingaw, nga wala ginapatumbayaan ang kapin ka importante nga espirituwal nga mga hilikuton. Ginlaygayan ni apostol Pablo si Timoteo nga maaplikar sing kapin karon: “Ang paghanas nga lawasnon may diutay nga kapuslanan; apang ang diosnon nga debosyon mapuslanon sa tanan nga butang, kay may saad ini sang kabuhi karon kag sa palaabuton.”​—1 Timoteo 4:8.

[Footnotes]

[Picture Credit Line on page 10]

Retrato sang Agenzia Giuliani