Pamangkot sang mga Pamatan-on . . .

Isa ka Alkoholiko nga Ginikanan​—Paano Ko Maatubang?

“Indi ko luyag magpauli. Indi ko pat-od kon yara si nanay, kag kon yara gid man sia, kon bala hubog sia kag magsugod sa pagsinggitan kon daw ano ka walay pulos ako nga anak.”​—Robert.

“Nahuya gid ako magdala sing mga tawo sa balay . . . Ginakahuya ko gid ang amon pamilya.”​—Patricia.

MINILYON sang mga pamatan-on ang nagaantos sang matag-adlaw nga kagamo sang pagpangabuhi upod sa isa ka alkoholiko nga ginikanan. Ang libro nga Teen Troubles nagasiling: “Ang pagkabuhi upod sa alkoholiko nga ginikanan nagakahulugan sing pag-eksperiensia sing kahuol​—kahuol nga maeksperiensiahan mo bangod sang madamo nga rason.”

Madamo sang alkoholiko nga ginikanan ang nagaabuso sa seksuwal kag pisikal sa ila mga kabataan.a Kag bisan pa ang kahimtangan wala nagadalahig sining pag-abuso, ang libro nga Options nagasiling, “kon ang pag-inom nagahimo [sa alkoholiko nga ginikanan] nga dimakatarunganon, iresponsable, dasudaso, ukon alabuton, malain na ini para sa kabataan.”

Indi makatilingala, nian, nga magbatyag ikaw kon kaisa sing kaakig, kahuya, ukon kabang-awan. Apang, bisan mabudlay ang pagkabuhi upod sa alkoholiko nga ginikanan, makatuon ikaw sa pag-atubang sini.

Paghangop sa Palaligban

Una sa tanan, makabulig ang paghibalo kon ngaa nagainom ang imo ginikanan.b “Ang maalam nga tawo makabati kag magdugang sa tinun-an,” siling sang Hulubaton 1:5.

Ang alkoholiko indi lamang isa nga nagapahubog kon kaisa, ukon isa nga palahubog. Ang mga eksperto nagalaragway sang alkoholismo subong isa ka nagabalikbalik nga balatian sa pag-inom nga nagatuga sing mabug-at nga mga palaligban nga nagaapekto sa kabuhi, trabaho, kag panglawas. Ang alkoholiko nawili​—nahuyog gid​—sa alkohol kag indi makapugong sa pag-inom sini. Madamo nga mga eksperto ang nagaugyon nga makontrol lamang ang alkoholismo paagi sa bug-os nga paglihi sa alkohol.c

Samtang ang alkoholismo mahimo nga nagadalahig sang pila ka dikinaandan nga depekto sa lawas nga nagahimo sa iban nga mga tawo nga mas madali magiyan sa alkohol, nadalahig man ang iban nga mga bagay may kaangtanan sa balatyagon. Halimbawa, sa sulod sang isa ka alkoholiko yara ang tuman nga kaugot sa kaugalingon. (Ipaanggid ang Hulubaton 14:13.) “Sa akon eksperiensia,” siling ni Dr. Abraham Twerski, “wala pa ako nakapakig-angot sa isa ka alkoholiko nga may positibo nga pagtamod sa personal nga kabilihanan, nagabatyag sing pagkatakus kag pagsalig sa kaugalingon, antes madalahig sa alkohol.” Sa pagkamatuod, madamo nga mga alkoholiko ang nagdaku sa pamilya nga alkoholiko. Ang pag-inom mahimo nga nagapanas sang kasakit sang pinalian sa balatyagon sang ila pagkabata.

Apang, ang pag-inom nagadugang lamang sang mga palaligban sang alkoholiko. Suno sa libro nga Under the Influence, “ginagumon sang alkohol [ang iya] mga buhat, hunahuna, kag balatyagon.” Ang alkoholiko nian may kapin nga palaligban sang sa palaligban sa pag-inom; may mabug-at man sia nga palaligban sa panghunahuna. Mahimo nga kinahanglan niya ang daku nga bulig, ayhan gikan sa isa ka hanas nga propesyonal, agod mag-untat sa pag-inom. Walay sapayan, bangod sang diutay nga paghangop sa alkoholismo, sa dimagkubos masugdan mo nga tamdon ang imo ginikanan nga may kaluoy.​—Hulubaton 19:11.

Kon Paano Ka Apektado

Kon ang ginikanan isa ka alkoholiko, apektado ang tagsa ka katapo sang pamilya. (Ipaanggid ang 1 Corinto 12:26.) Ayhan puno sing pangduhaduha ang imo kabuhi. Magapauli ayhan ang imo ginikanan nga indi hubog ukon hubog? Hakson ka ayhan ukon sumbagon? Huo, ang alkoholiko nga mga ginikanan masami nga nagabulosbulos sa duha ka nagabaliskadanay nga butang. “Mahimo sila nga maluluy-on kag responsable kon indi hubog, tuman kasingki kag abusador kon hubog,” siling ni Dr. James P. Comer. Ining pagkadimapaktan makahimo sang imo kabuhi nga nagabulubaylo ang balatyagon. Ginahigugma mo ang imo alkoholiko nga ginikanan sa isa ka tion, ginakaugtan mo sia sa isa naman ka tion. “Kon kaisa ginapakamaayo ko nga mapatay sia,” tu-ad sang isa ka pamatan-on nga babayi.

Kon kaisa, ang epekto sang pagdaku sa isa ka alkoholiko nga pamilya indi mamutikan sa madamong tinuig. Ang kabataan sang mga alkoholiko masami nga nagadaku nga alkoholiko man​—ukon nagaminyo sa isa ka alkoholiko. Isa ka pamatan-on nga Cristiano nga babayi nian ang nagpakigrelasyon sa isa ka lalaki nga ginasiling niya nga “nagasugod sa pagkaalkoholiko.” Bisan pa may kilala sia nga pila ka maayo, masaligan nga Cristianong mga lalaki, indi sia interesado sa ila. Ngaa naganyat sia sa isa ka alkoholiko? Nagahambal para sa iban kaangay niya, sia nagsiling: “Amo lamang ini nga mga lalaki ang amon napakig-angutan kag mahangpan.”

Ang isa ka Cristiano nga gulang nakabulig sa iya sa pagliwat sang iya panghunahuna tuhoy sa sini nga bagay, kag nian nagtapna sang makahalalit nga siklo sang alkoholismo. Sing maathag, nian, wala ka natigana sa kasubo bangod lamang nagakabuhi ka sa isa ka alkoholiko nga panimalay. Posible nga mabuhinan ang kahalitan kag ayhan mabuligan ang imo alkoholiko nga ginikanan.

Kon Paano Maatubang

Si Dr. Stanton E. Samenow nagsiling: “Ang palibot sa diin ang isa ka tawo naghalin indi tuman ka importante sang sa pagpili nga ginahimo sang indibiduwal samtang nagahulag sia sa sinang palibot.” Huo, bisan daw indi na makontrol ang mga nagakatabo sa balay, makontrol mo ang imo kabuhi. Paano?

Indi pagbasula ang imo kaugalingon bangod sang pag-inom sang imo ginikanan. “Ginhambalan ako sang akon mga ginikanan nga ako ang may sala,” siling sang 13 anyos nga si Beth. Gindat-ol nila ang ila pag-inom sa iya pagkasalawayon. “Nagbatyag gid ako nga balasulon sining tanan,” pagbaton niya. Apang, ang imo ginikanan​—kag ang imo ginikanan lamang​—ang may salabton sa iya pagkaalkoholiko. “Kay ang tagsa ka tawo magadala sang iya kaugalingon nga lulan,” siling sang Galacia 6:5.

Indi mo nian mabulong ang imo alkoholiko nga ginikanan. Diutay ang mahimo sang pagpamurugso, pagpangakig, paghibi, kag pagbais sa iya. Sa pihak nga bahin, indi ikaw obligado sa pag-amlig sa iya sa mga resulta sang iya pag-inom paagi sa pagbinutig para sa iya ukon pagguyod sa iya gikan sa salamputan kon natumba sia diri sa kahubog.

Palig-una sia nga mangita sing bulig. Sa masami nagakinahanglan ini sang bulig sang imo ginikanan kag mga utod nga indi alkoholiko.d Ang Disiembre 8, 1982, nga Awake!, nagahatag sing ispisipiko nga mga panugda tuhoy sa kon paano ang mga katapo sang pamilya (1) makabulig sa alkoholiko nga maatubang ang mga resulta sang iya pag-inom kag (2) makasugid sa iya sing direkta nahanungod sa iya pag-inom. Ang pagpakig-angot sa mga bagay sa sining paagi makabulig sa iya nga makita ang kinahanglanon nga mangayo sing bulig.

Bayai ang duog sang kagamo. Nagasiling ang Hulubaton 17:14: “Bayai ang sinuay sa wala pa sing inaway.” Indi pag-ibutang ang imo kaugalingon sa katalagman paagi sa pagpatunga sa inaway sang ginikanan. (Hulubaton 26:17) Kon mahimo, magsulod sa imo hulot, ukon magkadto sa balay sang isa ka abyan. Kon may katalagman sang kasingki, mahimo kinahanglanon ang bulig sang iban.

Batuna ang imo balatyagon. Ang iban nga mga pamatan-on ginakonsiensia bangod akig sila sa ila amay. Apang kinaandan lamang nga magbatyag sing amo, labi na kon ang iya pag-inom nagapugong sa iya sa paghatag sa imo sang pag-atipan kag pagsakdag nga imo ginakinahanglan. Matuod, ang Biblia nagaobligar sa imo nga padunggan ang imo ginikanan. (Efeso 6:​2, 3) Apang ang ‘pagpadungog’ nagakahulugan nga tahuron mo ang iya awtoridad bilang ginikanan subong sang pagtahod mo sa isa ka pulis ukon hukom. Wala ina nagakahulugan nga nahamuot ka sa iya pag-inom. (Roma 12:9) Ukon malain ka nga tawo bangod ginakangil-aran mo ang iya pag-inom; kalangil-aran ang pagpahubog! (Tan-awa ang Hulubaton 23:​29-35.) Apang, ayhan, matun-an mo nga isentro ang imo kaakig sa iya pagkaalkoholiko sa baylo sang sa iya mismo.​—Ipaanggid ang Judas 23.

Mangita sing makapalig-on nga kaupdanan: Kon ang pangabuhi sa puluy-an magamo, mahimo nga indi ka na makahibalo sang normal nga pangginawi. Importante nian nga matigayon mo ang pagpakig-upod sang mga tawo nga mapagros sa espirituwal kag sa balatyagon. Ang Cristianong kongregasyon tuburan sang “mga utod nga lalaki kag babayi kag mga iloy” nga makaaman sing daku nga pagtatap kag pagsakdag. (Marcos 10:30) Makahatag man sila sa imo kon kaisa sing pahuway gikan sa kabug-atan sa pamilya. Ang pagpakig-upod sa Cristianong mga pamilya makahatag man sa imo sing maayo nga huwaran sang pagpangabuhi sang pamilya, isa nga makabalhin sang tiko nga huwaran nga naobserbahan mo sa imo puluy-an.

Mangayo sing bulig. Ang isa ka hamtong, masaligan nga adulto nga sarang mo mapautwasan sang imo balatyagon makabulig gid. Ang mga gulang sa kongregasyon masami nga nagaalagad sa sini nga katungdanan. “Bisan ano kalain ang imo ginabatyag,” pahanumdom ni Dr. Timmen Cermak, “dumduma nga indi ka kinahanglan mag-antos sing nagaisahanon.”

Indi, ayhan indi mo mabag-o ang kahimtangan sa puluy-an. Apang subong sang ginsulat ni Dr. Claudia Black: “Sarang mabag-o sang mga katapo sang pamilya ang paagi diin apektado ang ila kabuhi.” Sa baylo nga kontrolon ang alkoholiko, maghugod sa isa ka tawo nga sarang mo makontrol​—ikaw. Tatapa ang imo espirituwal nga mga kinahanglanon. (Mateo 5:3; 24:14; Hebreo 10:​24, 25) “Panikasugi ang inyo kaluwasan,” siling sang Biblia sa Filipos 2:12. Ang paghimo sini makabulig sa imo nga mahuptan ang positibo nga pagtamod, kag ayhan makatiklod sa imo ginikanan nga mangita sing bulig para sa iya palaligban.

[Mga footnote]

[Piktyur sa pahina 12]

Hinun-anuni sing bukas ang imo balatyagon sa isa ka ginasaligan nga adulto