Napaidalom sa Presyon sang Hangin kag Nagapakig-away nga Mabuhi
“MANAGITLON ka! Importante nga managitlon ka agod makigbagay sa presyon sang hangin!” Amo ini ang unang mga tinaga nga nabatian ko pagkatapos sang operasyon para kuhaon ang pila ka bahin sang akon colon (daku nga tinai). Nahunahuna ko: “Makatilingala ina—tiyan ko ang ila gin-operahan. Ngaa apektado ang akon mga dulunggan?”
Apang sing amat-amat, samtang nangin pamilyar ako sa akon palibot, narealisar ko nga indi ini isa ka ordinaryo nga hulot sa ospital. Yara ako sa sulod sang isa ka malaba, makitid, korte-torpedo nga hulot—isa ka hyperbaric chamber.
Mga Komplikasyon Sadtong Tion sang Operasyon
Natukiban ko nga ang akon operasyon mas malawig sang sa una nga gintuyo. Ang kanser naglatom sa akon atay kag gindugo ako sing grabe sa sulod. Sang naghalin ako sa operating room ang nibel sang hemoglobin sang akon dugo nagnubo sa 3.6. (Ang normal nga hemoglobin sa isa ka adulto mga 15 g/100 ml sang dugo.) Ginkulbaan ang mga doktor kag ginpatawag ang akon amay sa ospital. Sia man isa ka Saksi ni Jehova kag wala niya ginbali ang akon desisyon nga indi magpatayhon sing dugo.—Binuhatan 15:20, 29.
Gilayon nga nangayo sing pahanugot ang akon manugbusbos nga gamiton ang hyperbaric chamber sa deep-sea diving complex sa banwa sang Dyce, malapit sa Aberdeen, Scotland. Mahimo ini makabulig agod isirkular ang oksiheno sa diutay nga dugo nga nabilin sa akon lawas. Ginhatag ang pahanugot. Ginsundan ini sang walo ka kilometro nga madasig nga pagdalagan sang ambulansia halin sa Aberdeen pakadto sa Dyce diin ginpaidalom ako sa presyon sang hangin nga katumbas sa presyon sa mga 15 metros sa idalom sang nibel sang dagat.
Isa ini ka bag-o nga eksperiensia para sa tanan nga nadalahig, kay ang hulot kinaandan nga ginagamit agod panubuon ang presyon sang hangin sa mga manugsalom nga nagatrabaho sa mga pagkutkot sing langis sa North Sea. Para sa una nga paggamit sini sa pagbulong pagkatapos sang operasyon, duha ka nars kag isa ka teknisyan, nga lunsay nagaedad sing mga beintihon, nag-upod sa akon sa unit diin dapat sila magpabilin tubtob nga makuhaan ini sing presyon sang hangin. Sa guwa, ginatatap sang mga espesyalista sa hyperbaric chamber ang mga kontrol sa complex.
Napaidalom sa Presyon sang Hangin
Samtang ginabomba ang hangin sa sulod sang hulot, nagtaas ang presyon sa sulod. Ang pagginhawa paagi sa isa ka maskara nga duha kag tunga ka pilo nga mas mataas sang sa normal nga presyon atmosperiko nagkahulugan nga ginapuno ko ang akon baga sang duha kag tunga ka pilo sang kinaandan nga kadamuon sang oksiheno. Ang pagpuwersa sa oksiheno nga magkadto sa likido nga bahin sang akon dugo (ginapadamo karon sang mga volume expander) ang nagbawi sang kulang nga hemoglobin.a
Ang nagsunod nga mga inadlaw tuman kabudlay. Ang mga bisita lamang nga nakapasa sa estrikto nga medikal nga mga pagtilaw ang mahimo makasulod sa katupad nga hulot kon diin ang presyon sang hangin mahimo panubuon. Ang isa ka diutay nga buho sa uluhan nayon sang torpedo ang nagapaposible nga makita ako sang iban nga mga bisita, apang isa ka mata lamang ang makita ko!
Ang akon manghud nga lalaki, nga isa man ka Saksi, nagduaw sa akon sa sulod sang hulot sing makadali. Nagpapagsik gid ini sing daku sa akon. Amo man ang tanan nga mga kard nga ginpadala sang madamo ko nga mga abyan sa pagpabutyag sang ila gugma kag Makasulatanhon nga mga panghunahuna. Ini tanan nga mga mensahe daw nag-inabot sadtong mga tion nga tuman sa akon kaluya.
Sadtong ikalima nga adlaw sa sulod sang chamber, ang doktor nga nagadumala sa unit nagpalapit sa akon. Maathag nga nabalaka sia kag nagpaathag: “Tuman na gid karon kadamo sang oksiheno sa imo dugo.” Subong resulta, ang akon utok sa tul-an maathag nga wala na nagapanghikot. Nagsiling sia nga ang akon dugo naglus-aw, kag ginapaabot nga ang diutay nga dugo nga nabilin magaguwa bangod sa indi pagbilog sang dugo. (Sini nga tion ang akon hemoglobin nagnubo kaayo agod matakus sang instrumento. Halos 2.6 ini.)
Ang mga nars naghinibi. Ginhimo ko ang tanan nga mahimo agod lugpayan sila kag gintugyan ko na ang mahanabo sa mga kamot ni Jehova.
Pagpanubo sa Presyon sang Hangin—Madinalag-on!
Sa sugo sang doktor, ang proseso sa pagpanubo sang presyon sang hangin gilayon nga ginsugdan. Makita na karon sa mga nars ang malain nga mga epekto nga nagakatabo kon napaidalom sa presyon sang hangin sa sulod sang malawig nga tion; tatlo ka adlaw ang pinakamadugay para kay bisan sin-o nga yara sa sulod sang hyperbaric chamber sadto. Amo na ini ang ikalima nga adlaw para sa amon tanan! Kinahanglan namon karon nga maghulat sing duha pa ka adlaw agod ang presyon sang hangin amat-amat nga panubuon.
Sadtong masunod nga tion nga nagsulod ang doktor, mas malipayon sia tan-awon kag nagsiling: “Bangod sang dimapaathag nga rason, ang imo nibel sang hemoglobin nagtaas diutay.” Nagpati sia nga ang utok sang tul-an nagsugod liwat sa pagpanghikot. Nalipay gid ako sing daku.
Isa ka semana pagkatapos sang operasyon, sa ulihi nagguwa ako sa chamber nga may nibel sang hemoglobin nga 4.6 kag ginsaylo ako sa kaingod nga hulot agod hulaton ang ambulansia nga magdala sa akon sa intensive care unit sa Aberdeen. Samtang didto ako, isa sang amon kaupod nga mga Saksi ang nag-abot nga may dala nga mga magasin nga nabaton niya sa Kingdom Hall sadtong nagligad nga gab-i. Ang panghapin nga artikulo nga “Medical Decisions—Who Should Make Them?” (Awake! Hulyo 8, 1984) ulueksakto gid ang pag-abot! Gingamit ko ini agod ipakita ang rason sang tindog nga ginhimo ko.
Ang akon hemoglobin amat-amat nga nagtaas sobra sa 5, kag ginkuha ako sa listahan sang mga tawo nga yara sa kritikal nga kahimtangan. Wala na ako makabaton sing pagbulong luwas sa masustansia nga pagkaon. Ang akon lawas nagapanghikot karon sing talalupangdon sing kinaugalingon. Bangod ang akon nibel sang hemoglobin 7.8, ginpaguwa ako sa ospital sang madason nga adlaw.
Bangod sang kalawigon sang tion nga masami nga ginakinahanglan agod makabawi gikan sa sining sahi sang operasyon, ginhatagan ako sing tatlo ka bulan nga bakasyon sa trabaho agod magpabaskog. Ang akon hemoglobin sa dugo naglab-ot na karon sa 15.3, kag natigayon ko liwat ang 9.5 kilos nga nadula sa akon.
Daku gid ang akon kalipay nga nag-ayo ang akon kahimtangan sining nagligad nga mga tuig agod padayon nga ipaambit ang akon pagtuo sa iban! Nagapasalamat gid ako kay Jehova, ang Tagasakdag sang kabuhi, subong man sa mabuot nga medikal nga mga tinawo nga naghatag sa akon sinang moderno nga pagbulong nga madinalag-on gid.—Panugiron ni Doreen Strachan.
[Mga footnote]
a Sa teoriya, ang pagsalili sa mga likido sang lawas sing saline, dextrose, ukon mga dextrant solution kaupod sang hyperbaric nga oksiheno isa ka realistiko nga paagi sa maabtik nga emerhensia nga pagbulong sa grabe nga pagkadula sang dugo bangod sang anemia. Apang, kaangay sang bisan ano nga dagway sang medikal nga pagbulong, mahimo nga may yara mga komplikasyon, kag ang luwas nga paggamit sang hyperbaric unit nagakinahanglan sing daku nga kalantip kag pag-atipan.—Tan-awa ang artikulo nga natig-uluhan “A Lifesaving New Treatment” sa Awake! sang Mayo 22, 1979.
[Piktyur sa pahina 15]
Si Doreen, isa ka semana pagkatapos makaguwa sa ospital
[Picture Credit Line sa pahina 14]
Sa Maayong Kabubut-on sang Grampian Health Board