Pamangkot sang mga Pamatan-on . . .

Ngaa Indi Magpakita sing Dugang nga Interes ang Akon mga Ginikanan sa Akon?

“Kon pangayuon ko sa akon iloy ang lima ka minuto sang iya tion,” panalambiton sang isa ka tin-edyer nga babayi, “masako sia pirme.”

SI Christina 16 anyos​—dalaga kag nagamabdos. Bisan nagahinulsol sa natabo sa iya, akig man sia. “Wala gid ginpaathag sa akon sang akon iloy ini nga mga butang,” hibi niya. “Wala man lang sia sing tion nga mangin interesado sa kon ano ang ginhimo ko.”

Amo bala sina ang imo balatyagon kon kaisa​—nga ang imo ginikanan indi man lang interesado sa imo? Mahimo nga indi mo huyog ang magpabutyag sang imo mga kapaslawan subong ni Christina. Kag nakahibalo ka nga ang pagtigayon sing mapinatumbayaon nga mga ginikanan indi rason para sa malain nga paggawi. Bisan amo sina, mahimo ka masaklaw sing daku kon ginapatumbayaan ka nila. Bisan manughamtong ka na, sa gihapon mahimo mo mabatyagan ang makusog nga pagkinahanglan sang gugma kag supurta sang ginikanan. Ang dipagsapak sang imo mga ginikanan nagahimo sa imo nga magbatyag nga gintalikdan. “Kon pangayuon ko sa akon iloy ang lima ka minuto sang iya tion,” panalambiton sang isa ka tin-edyer nga babayi, “masako sia pirme.”

Indi makakilibot, nian, nga suno sa isa ka surbey, 25 porsiento sang mga pamatan-on ang “nagabatyag nga wala sila sing bastante nga tion upod sa ila mga ginikanan.” Ang isa ka pamatan-on nagsiling: “Kuntani mas malapit ako sa akon mga ginikanan kag mas makapabutyag sing bunayag sang akon mga balatyagon sa ila.” Bisan pa ang mga pamatan-on kag mga ginikanan nagaulupod sa pisikal, mahimo nga nagahilayuay sila sa emosyon. Mahimo nga wala sing importante nga komunikasyon.

Kon Ngaa Daw Wala Sila Nagasapak sa Imo

Hunahunaa: Bug-os adlaw ka nga naghulat agod isugid ang imo problema sa imo iloy. Apang pag-abot niya sa balay halin sa obra, naglingkod sia kag nagtan-aw sang balita sa TV. Sang luyag mo sia sugilanunon, ginsing-alan ka niya, “Wala mo bala nakita nga nagapahunayhunay ako?”

Isa ka dimasinapakon, dimahigugmaon nga ginikanan? Indi, malaka lang nga hungod nga ginapatumbayaan sang mga ginikanan ang ila mga kabataan. Apang nagapuyo kita sa “ital-ital nga mga tion nga mabudlay pakig-angutan.” (2 Timoteo 3:​1-3) Kag mahimo nga ginahul-an ang imo mga ginikanan sing labi pa sang sa nagligad. Mahimo nga tuman sa ila kadali maugot, maakig, ukon makapoy sa bagay nga wala sila sing kusog agod maghinguyang sing de-kalidad nga tion upod sa imo. Matuod ini labi na kon nagapuyo ka sa isa-sing-ginikanan nga pamilya. Gani tubtob ang imo mga ginikanan indi makabati sing reklamo gikan sa imo, ayhan ginahunahuna nila nga ang tanan maayo.

Ang mga ginikanan mahimo man nga masako sa iban nga mga butang. Kon ang imo amay isa ka aktibo nga Cristiano, ayhan nagaabaga sia sing mabug-at nga lulan sang responsabilidad sa kongregasyon. (Ipaanggid ang 2 Corinto 11:​28, 29.) Kag bisan talagsa lang sia nagamuno nahanungod sini, ang imo iloy mahimo ginatublag sang mga problema sa kapagros. May mga utod ka bala nga lalaki kag babayi? Nian mahimo nga masako man ang imo mga ginikanan sa pag-atipan sang ila mga kinahanglanon.

Huo, ang pila ka mga ginikanan nagapakig-away sa mabug-at nga mga problema subong sang alkoholismo kag indi makasarang sa paghatag sang mga kinahanglanon sang ila mga kabataan. Apang ang iban indi lamang makahibalo kon paano ipakita ang ila interes sa ila mga kabataan. Ti, ang mga kabataan nagatuon sang gugma gikan sa ila mga ginikanan. (Ipaanggid ang 1 Juan 4:19.) Kag ayhan ang imo mga ginikanan ginpadaku sang mga ginikanan nga wala magpakita sing interes sa ila.

Nian yara ang katunayan nga ang pila ka mga kultura halos wala nagasapak sang mga kinahanglanon sang mga pamatan-on. Sa mga lugar sa Aprika, ginapatuman sang kustombre nga sa tion sang pagkaon ang mga ginikanan, mga iloy, kag mga kabataan indi mag-ulupod. Kag ano ang epekto? Panugiron ni Collin, isa ka 14-anyos nga Aprikano nga pamatan-on: “Mabudlay nga mangin suod sa emosyon sa akon mga ginikanan. Daw nagapangalapkap ako sing isahanon sa kabuhi.”

Mga Siod nga Likawan

Ano man ang rason sang daw pagpatumbaya sang imo mga ginikanan, nagabilin gihapon ini sa imo sang balatyagon nga nasaklaw kag naakig. Ang pila ka pamatan-on nagabalus paagi sa indi pagbulig ukon indi pagtuman. Ang iban nagapamat-od nga ang pagrebelde amo ang lamang nga paagi sa pagtawag sing igtalupangod sa ila kahimtangan. Apang kaangay ni Christina, nga ginsambit sa umpisa, ang rebelyuso nga mga pamatan-on masunson nga nagasaklaw pa gid sing labi sang ila kaugalingon sa ginahimo nila. “Ang pagtalikod sang mga buangbuang magapatay sa ila,” paandam sang Hulubaton 1:32.

Sa pihak nga bahin, diutay lamang ang mahimo sang dipagsapak sa sitwasyon​—labi na kon nagasaklaw ini sa imo sing daku. “Napunaw ka na bala sa adlaw sang kapiotan?” pamangkot sang Hulubaton 24:10. Kon amo, “ang imo kusog diutay.” Ang emosyonal nga mga pilas mahimo nga mas matuod kag subong kasakit sa pisikal nga mga pilas. (Hulubaton 18:14) Kag kon pabay-an ini nga magnana, padayon ini nga magatuga sing kasakit sa pagkahamtong. Binagbinaga ang isa ka pamatan-on nga nagahingalan kay Johan. “Sang nagadaku ako,” panugiron ni Johan, “ang akon alkoholiko nga amay indi ko gid masugilanon kon san-o nga kinahanglan ko gid sia.” Nagadugang sia: “Masako sia katama sa iya kaugalingon nga mga problema agod mamati sa akon.” Subong isa ka hamtong, si Johan nag-antos sang malawig nga kapung-aw kag mga balatyagon nga nakasala.

Paagi sa bulig sang pila ka maayong mga abyan, natigayon liwat ni Johan ang pagtahod sa kaugalingon. Apang, ang iya inagihan nagapakita sang kabilihanan sang pagtinguha nga makasapo sing positibo nga mga paagi sa paglandas sa kahimtangan nga ginaatubang mo sa puluy-an.

Palambua ang Ila Interes sa Imo

Halimbawa malaka lang nagauna si Tatay ukon si Nanay sa pagpakigsugilanon sa imo. Sarang mo masugdan nga tapuson ang masaw-a nga kalinong paagi sa pagpakita sing interes sa ila. (Mateo 7:​12; Filipos 2:4) Magboluntaryo sa pag-upod sa ila kon may kaladtuan sila. Mamangkot kon may mabulig ka sa ila, ayhan paagi sa paghanda sang pagkaon ukon paagi sa pagpaninlo. Sa ulihi masugdan mo nga masugid ang imo mga kabalaka, subong sang kon ano ang nagakatabo sa eskwelahan.

Apang, kon kaisa, may mabug-at nga mga problema ikaw nga isugid. Indi maayo para sa imo nga palapitan si Tatay samtang nagahigda sia sa sofa, nagapahunayhunay pagligad sang makakalapoy nga adlaw sa trabaho. Tinguhai nga makakita sing “nagakaigo nga dag-on”​—kon sia relaks gid kag masadya​—agod hambalan ini. (Hulubaton 15:23) Ayhan mangin mas interesado sia sa imo mga problema.

Apang, kumusta kon ang imo mga ginikanan wala nagahulag sa imo pinakamaayo nga mga panikasog?a Ang Hulubaton 15:​22 nagapahanumdom sa aton nga “sa wala sing laygay, ang mga katuyuan napaslawan.” Huo, ayhan kinahanglan nga sugiran mo ang imo mga ginikanan (sa malulo kag mataktikanhon nga paagi, siempre pa) nga sa pamatyag mo wala sila nagapakita sing nagakaigo nga interes sa imo kag nga ini nagasaklaw sa imo kag nagabatyag nga wala ginahigugma. Ayhan luyag mo lang ang komendasyon sa pulupanag-on, ukon apresyahon ang bulig sa imo homework.

Ayhan makibot ang imo mga ginikanan sa paghibalo nga amo gali sini ang imo balatyagon. Mahimo sila mangin maabtik sa pagpasalig sa imo sang ila gugma kag ayhan magapangayo pa sing pasaylo tungod sang paghatag sa imo sing malain nga impresyon. Sa masami ang mga ginikanan magahimo sing daku nga panikasog nga magbaylo sa tion nga ang problema ginpatalupangod sa ila.

Sa pihak nga bahin, ayhan ang inyo paghambalanay magapakita nga wala ka lang makahangop. Ayhan wala mo lang matalupangdi ang pila sang lainlain nga mga paagi nga ginpakitaan nila ikaw sing interes. Ano man ang kaso, ang paghambalanay isa ka importante nga tikang padulong sa pagpauswag sang mga nagakatabo sa balay.

Pagpuno sa Kulang

Ano kon wala ka gihapon makatigayon sing maayo nga reaksion gikan sa imo mga ginikanan? Sing halangpunon, masakit ini. Apang, may iban pa nga pililian nga bukas sa imo.

Halimbawa, tilawi nga mangita sang isa​—ayhan isa nga mas magulang sa imo​—nga makabulig sa pagpuno sang kulang nga ginbilin sang imo dimatinatapon nga mga ginikanan. Subong sang ginasiling sang Hulubaton, may isa ka abyan nga “natawo tungod sa kapiotan.” (Hulubaton 17:17) Pangitaa ina nga abyan. Apang mangin mapilion tuhoy sa laygay nga ginabaton mo, nagapat-od nga para ini sa imo pinakamaayo nga interes kag nahisuno sa Pulong sang Dios.

Ang isa pa ka tuburan sang bulig kag supurta amo ang lokal nga kongregasyon sang mga Saksi ni Jehova. Didto masapwan mo ang espirituwal nga mga kauturan nga lalaki kag babayi, mga amay kag mga iloy nga magapakita sing matuod nga interes sa imo kag magabulig sa imo sa pag-uswag sa espirituwal kag emosyonal. (Marcos 10:30) Si Collin, ang Aprikano nga pamatan-on nga ginsambit kaina, nakasapo sing subong nga mga abyan. Nagbatyag sing pagkinahanglan sing panuytoy, nagsugod sia sa pagtambong sa mga miting sang mga Saksi ni Jehova. Gin-abyan sia sang ulihi sang mga katapo sang kongregasyon nga nagpabatyag sa iya nga ginahigugma kag ginaluyagan. Sang ulihi ang iya mga ginikanan kag mga utod nagsugod man sa pagtambong sa Cristianong mga miting.

Sa masami, ang imo mga ginikanan tunay nga nagaulikid sa imo apang dapat lamang pahibaluon sang imo mga kinahanglanon. Magmatumato, kag pahibalua sila kon ano gid ina nga mga kinahanglanon! Sin-o ang nakahibalo? Ayhan matukiban mo nga mas interesado gid gali sila sang sa ginahunahuna mo.

[Mga footnote]

[Piktyur sa pahina 16]

Ang mga ginikanan sa karon masami nagabatyag nga ginahul-an sing daku kag ginakapoy sa paglubad sa mga problema sang ila mga kabataan