Ang Pagtamod sang Biblia

Kon Ngaa ang Pagkamapasipalahon Indi Para sa mga Cristiano

ANG prodyuser sang radyo BBC sang Wales ginsaway tungod sang indi pag-utod sang “malaw-ay nga mga pulong” sa isa ka interbyu sa homoseksuwal nga, suno sa humalambal sang BBC nga ginbalikwat sa The Guardian nga pamantalaan, naggamit sing “sobra kalain nga pulong sa paglaragway sang mga buhat nga mahimo bangdan nga ang isa malatnan sang AIDS.” Dugang pa, 22 porsiento sang mga programa nga ginbantayan sa duha ka semana nga surbey sang pagpalayag sang apat ka tsanel sa telebisyon sa Britanya ang nagaunod sing “malain nga hambal, pagsumpa [pagpanuloy] kag/ukon pagpakamalaut.”

Ina nga mga balita nagapakita sing nagabaliskaray nga mga panimuot. Para sa madamo nga tawo ang sugilanon nga puno sing pasipala nagapakibang kag nagapaakig. Ang iban nagakabig sina nga hambal subong maduagon lamang kag praktikal, nga indi gid dapat kabalak-an. Apang, ang pagkamapasipalahon dapat bala nga may bahin sa panghambal sang mga Cristiano, nga nagahamili sang ila kaangtanan sa Dios kag sa ila mga isigkatawo?

Ngaa Kinaandan Katama?

Ang pagkamapasipalahon amo ang “bisan ano nga sahi sang naandan na nga malain nga hambal.” Ang pagpakamalaut, pagpanuloy, kag pagsumpa nalakip sa sining kahulugan. Ang pagkamapasipalahon nagapabutyag sing kasingkal, kag panghimalaut pa gani. Si Mary Marshall, ang awtor sang libro nga Origins & Meanings of Oath and Swear Words, nagasiling nga “ang mga sumpa kag pamuyayaw ginahambal sang sa ginasulat.” Apang, madamong nobela ang puno sing pasipala.

Ngaa kinaandan katama ang pagkamapasipalahon? Ang iban nga limitado sing bokabularyo mahimo magapuno sang kulang paagi sa bugana nga paggamit sing mga pulong nga nagapanuloy. Ang iban nagagamit sing malaw-ay nga hambal sa pagpadaku. Sa kahulugan, ang pagkamapasipalahon masami naangot sa balatyagon nga kaugot, pagkabang-aw, kag kaakig. Sa pagkamatuod, kon yara sa mabudlay nga mga kahimtangan, ginatugutan sang madamo ang pamuyayaw nga magguwa sa ila bibig subong “pagpautwas sing . . . ginapunggan nga balatyagon.” Ang mananalawsaw nga si Marshall nagasiling nga ang iya alpabetiko nga indese nga kard sang Ingles nga mga pamuyayaw pinakamadamol sa ubos sang mga tinaga nga nagasugod sa matunog kag nagasirit nga mga konsonante.”

Bisan pa nga ang pagpamuyayaw daw nagapamag-an sang ila mga balatyagon, natukiban sang madamo nga ang pagkamapasipalahon nagabunga sing pagkamapasipalahon. Ngaa amo sini? Ginagatungan sang malaw-ay nga hambal ang emosyonal nga kalayo. Halimbawa, sa tunga sang kinagual sa madamol nga trapiko sa isa ka kapital sa Katundan nga Aprika, ang akig nga tsuper nagguwa sa iya salakyan agod makigbais sa isa pa nga ang salakyan nagbalabag sang iya alagyan. Sa pagsilabo sang kaakig, ang malain nga hambal nabatian, ang tagsa nagtinguha sa pagdaug sa isa paagi sa mga insulto. Ang iban sang indi makaagi nga mga motorista naggawa sa ila mga salakyan kag naggatong sa duha nga magpadayon sa pag-insultuhanay.

Ang mga insulto nga nagapakanubo sa isa ka tawo mahimo magpaguwa sing madamong malain nga hambal. Mahimo nalakip ang mga pulong nga nagapaanggid sang puntariya sa isa ka sapat ukon sa isa ka insekto, nagapakanubo nga mga komento nahanungod sa mga ginikanan ukon sa mapangduhaduhaan nga katigulangan sang isa, mga tinaga nga nagapatalupangod sang pisikal nga mga kinaiya, kag, sang mas masakit, malaw-ay, nagapakamalaut, kag binastos nga mga hambal.

Ang Panghunahuna sang Dios sa Pagkamapasipalahon

Matuod, ang sayop nga paggamit sa balaan nga ngalan isa ka mabug-at nga sala. Ang Exodo 20:7 nagasiling: “Dili ka maggamit sang ngalan ni Jehova nga imo Dios sa wala sing kapuslanan.” Ang pagsupak sa sining sugo nagabutang bala sa katalagman sang kaangtanan sang sumilimba sa Dios? Huo; ang Kasuguan nagpadayon: “Indi pagkabigon ni Jehova nga wala sing sala ang nagagamit sang iya ngalan sa walay kapuslanan.”

Agod iilustrar kon daw ano ka importante ang pagtuman sa sining sugo, ang Biblia nagarekord sang pag-away sang isa ka Israelinhon kag sang isa pa ka tawo. Ang naulihi “nagpasipala sang Ngalan kag nagpanghimalaut.” Paano ginhukman sang Dios ina nga sitwasyon? Sia nagsugo: “Ang nagapasipala sang ngalan ni Jehova patyon.” (Levitico 24:10-16) Bisan pa wala ginhatag ang espesipiko nga mga detalye sina nga pasipala, ining makasulatanhon nga halimbawa nagapakita sang panghunahuna sang Dios tuhoy sa dimatinahuron nga hambal kag paggawi.

Ang Cristianong Griegong Kasulatan nagatagna sa aton adlaw nga “ang ital-ital nga mga tion nga mabudlay atubangon magaabot. Kay ang mga tawo . . . mapasipalahon [Griego, blaʹsphe·moi], . . . likawi ang subong nga mga tawo.” (2 Timoteo 3:​1, 2, 5) Ang Griegong tinaga nga bla·sphe·miʹa nagapaalinton sing kapin pa sa ideya sang dimatinahuron nga hambal batok sa mga butang nga ginakabig nga balaan. Sa pagkamatuod, ang kahulugan sini nagalakip sang bisan anong makahalalit kag mapasipalahon nga hambal nga nagahalit sa iban.

Ang mga tawo nga ang hambal mapasipalahon nagapadayag sing “daan nga personalidad” nga ginalaygay sa mga Cristiano nga “ubahon” kaangay sang mabaho nga amerikana diin wala na ini sing pulos.a Si apostol Pablo nagalaygay: “Panghuklas kamo sini tanan, kaakig, kasingkal, malain nga hunahuna, pasipala, kag malaw-ay nga pululungon sang inyo baba.” “Isikway ninyo ang tanan nga kapaitan kag kasingkal kag kaakig kag sininggitanay kag pagpasipala upod sa tanan nga kalainan.” (Colosas 3:​8, 9; Efeso 4:31) Dugang pa, talupangda palihug nga yadtong nagainsulto kag nagapasipala sa iban, nga ginalaragway ni Pablo subong “mga mapasipalahon,” ginlakip sa tunga sang “mga dimatarong nga indi makapanubli sing ginharian sang Dios.”​—1 Corinto 6:​9, 10.

Tagudilii ang Pagkamapasipalahon!

Ang matuod nga gugma sa Dios magapahulag sa isa ka Cristiano sa paghimo kon ano ang nagapahamuot sa Iya. (1 Juan 5:3) Subong nga ang Dios nagapakita sing kabalaka sa tanan nga tawo, ang Cristiano maluyag man magpakita sina nga balatyagon sa iya panimuot sa iban, busa nagatuman sang duha ka pinakadaku nga sugo, nga amo, ang gugma sa Dios kag sa isigkatawo. (Mateo 22:​37-39) Busa, “ang tagsa sa aton magpahamuot sa iya isigkatawo sa maayo sa pagpalig-on sa iya.” (Roma 15:2) Gani pamangkuta ang imo kaugalingon, ‘Ang akon bala pinili nga pulong nagapaakig ukon nagapalig-on?’

Huo, ang pagtinlo sang hambal sang isa indi mahapos kon ang pagkamapasipalahon madugay na nga batasan. Apang, posible ini​—paagi sa bulig. Ang espiritu sang Dios makabulig sa isa nga maislan ang panghambal. Apang, dapat anay ang isa mangin handa sa pagtipon sing bokabularyo nga puno sing maayo nga mga tinaga kag nian tayuyon nga​—gamiton ini.​—Roma 12:2.

“Ang dila nga nagahimalaut utdon,” paandam sang maalam nga si Hari Solomon. Gani indi pagtuguti ang higko sang pagkamapasipalahon nga magdagta sang imo hambal. Sa baylo, tinguhai nga mangin isa ka tawo nga nakahibalo sang matinlo nga butang nga isiling kag nagasiling sini sing mainayuhon!​—Hulubaton 10:​31, 32, Today’s English Version; Colosas 4:6.