Mga Flamingo—“Mga Pispis nga Palareho sing Bulbol”

Sang koresponsal sang Magmata! sa Espanya

KINAANDAN apang misteryoso, sikwawi apang elegante, luyag mag-isahanon apang nanamian makig-upod sa iban​—ang flamingo isa ka makatiliplang nga pispis.

Kinaandan halos sa tanan, ang pinasahi nga laragway sini makita sa Egiptohanon nga mga hyroglyphic (nagsimbulo ini sa pula nga duag), sa dumaan nga mga drowing sa kuweba, kag sa moderno nga mga hinimuan sang arte. Apang may madamo pa nga butang nga wala naton mahibaluan tuhoy sa mga flamingo. Tuman ka baw-ing sang mga duog nga ila ginapugaran, kag ang pila ka dalagku sini nakit-an sang nagligad nga 50 ka tuig lamang. Ang babayi kag lalaki magkatulad gid sa amo nga makilala lamang sila sang eksperto nga mga ornitolohista paagi sa paggamit sang isa ka medikal nga instrumento nga ginapasulod sa lawas sini.

Inang malaba kag maligwis nga mga tiil kag inang malaba nga liog​—nga iya ginawaug palibot kag ginasuksuk sa idalom sang iya pakpak subong nga daw human ini sa goma​—nagadugang sa iya sikwawi nga hitsura. Apang, kon nagaubog-ubog sa manabaw nga tubig kag nagasulusalom sa tubig agod makakuha sang mga pakinhason nga iya ginakaon, may yara sia sing indi mapangduhaduhaan nga pagkaelegante, pagkaelegante nga mangin isa ka makahalawhaw nga katahom kon maglupad na ini.

Pila lamang sang kinaugali nga mga talan-awon ang mapaanggid sa nagalupad nga panong sang mga flamingo. Ang pula kag itom nga mga duag sa ila mga pakpak tuhay kaayo sa ila rosas kag puti nga mga duag sa lawas.a Daw subong bala nga ang sarisari sing duag nga mga kuyab ginapaypay sing dulungan samtang hinayhinay nga nagalupad ang panong pasaka sa kahanginan. Kag nian ang ila matahom nga mga korte kag suno sa tiempo nga mga paghulag nagahimo sa ila subong sang mga manugsaot sing ballet sa kalibutan sang mga pispis.

Sing makapasubo, indi madali makita ang amo nga talan-awon. Ang mga flamingo maluyagon makig-upod nga sahi sang mga pispis, apang ginapili nila nga makaupod ang pareho nila sing sahi​—isa sila ka himpit nga halimbawa sang panong sang “mga pispis nga palareho sing bulbol.” Pilit nga ginalikawan nila ang madamo sing tawo nga mga duog kag masami nga nagatililipon sa nabaw-ing lamang nga parat nga mga linaw ukon katunggan.

Talalupangdon nga mga Kinaugali

Agod makatuon sing dugang pa tuhoy sa sining makawiwili nga mga pispis, gin-interbyu sang Magmata! si Manuel Rendón, direktor sang Fuente de Piedra Reserve, sa Málaga, Espanya.

Ang mga flamingo bala maluya subong nga daw amo kon tulukon sila? “Indi gid man. Nagdaku sila sa maparat nga mga linaw sa putukputukan sang Andes nga wala sing iban nga pispis ang maluyag magpuyo. Sa Aprikano nga mga linaw nga ila ginasayuhan, ang tubig tuman kainit kag kaparat nga makasunog sang imo panit, apang ang madamol sing panit nga mga tiil sang flamingo nagaamlig sa ila gikan sa halit.”

Ano ang ila panguna nga problema? “Walay duhaduha amo ang pagpangita sing nagakaigo nga duog nga mapangitlugan. Kinahanglan nila ang wala sing disturbo, manabaw nga maparat nga linaw nga may magagmay nga mga isla nga mahimuan nila sang ila mga pugad. Mabudlay pangitaon sa karon ina nga mga duog. Sa katunayan, sa bug-os nga nakatundan sang Mediteraneo, may yara kita duha lamang ka kasubong nga mga duog: ang isa sa Espanya kag ang isa sa Pransya.b

“May dugang sila nga kabudlayan diri sa Fuente de Piedra. Ang linaw nga ila ginapangitlugan madasig nga nagahubas sa idalom sang makapalaso nga init sang adlaw sang Andalusia​—antes makalupad ang ila mga buto.”

Ano ang matabo kon mahubas sing lubos ang linaw? “Kinahanglan namon magsuplay sing artipisyal nga tubig sa pila ka tuig agod indi madula ang bug-os nga duog nga ila ginapangitlugan. Nasapwan namon nga kon mapadayon namon nga mabutangan sing tubig ang anum ka ektarya, tuman na ini, bisan pa nagakahulugan ini nga ang gulanggulang nga mga flamingo dapat manginaon sa mga linaw madamo nga kilometro ang kalayuon. Ang mga flamingo magauyang sang kalabanan nila nga panahon sa pagbalikbalik lupad sa duog nga ginapanginan-an nila, samtang nagabilin sang ila mga buto sa pag-atipan sang pila ka gulanggulang nga mga pispis​—daw kaangay gid sang mga buluthuan para sa kabataan (kindergarten).”

Ano pa ang dugang ninyo nga napanilagan? “Bangod sa pagbutang sing tanda sa sining mga pispis, nakatuon kami sing dugang pa tuhoy sa ila pagpanglugayawon. Ang mga flamingo wala nagasaylo sing duog nga mapuy-an, kundi nagalupad gikan sa isa ka duog nga ginapanginan-an pakadto sa iban pa, sa bisan diin nga luyag nila kadtuan. Sa amo, ang isa ka pispis mahimo nga magpaligad sang tingadlaw sa Espanya kag sang tigtulugnaw sa Aminhan nga Aprika, samtang ang iban nagahimo sing kabaliskaran. Matawag mo sila nga mga eskursionista, bisan pa nga ang ila pagpanglugayawon maathag nga naangot sa pagkuha sing suplay sang pagkaon sangsa paglingawlingaw.

“Ang maathag amo nga kon mabuligan sila kag mahatagan sing proteksion, magadamo pa ang mga flamingo. Antes sang 1980 nagpamuto lamang sila diri sing malaka kag tuman ka diutay. Paagi sa paglimite sa pagtublag sang mga tawo kag paghupot sa hustuhan nga kadalumon sang tubig sa linaw tubtob makalupad na ang mga buto, nakita namon ang daku nga pag-uswag sa ila kadamuon. Sang 1988 halos napulo ka libo ka piso ang amon nasagod.”

Isa ka Kalatingalahan sang Pagpanuga

Pila lamang sa mga nakakita sa mga flamingo sa kalasangan ang malipat sa amo nga eksperiensia. Kag bangod sang ila kaluyagon sa nabaw-ing nga mga duog kag sa dedikasyon sang mga manugpangamlig, may yara gihapon sing pila ka maayo nga mga duog sa kalibutan diin makit-an ang dalagku nga panong sa ila kinaugali nga duog.

Ang duta indi tanto ka makawiwili nga duog kon wala inang kalatingalahan sang pagpanuga nga nagapahamuot sa mga mata kag nagapaayo sang pamatyag. Sa pagkamatuod, masiling nga ining “mga panong sang pispis nga palareho sing bulbol” nagadugang sang ila tingog sa mga “nagalupad nga kapispisan” nga nagadayaw sa ngalan ni Jehova.​—Salmo 148:​10, 13.

[Mga footnote]

[Picture Credit Line sa pahina 25]

Mga retrato sa ibabaw kag sa ubos: Zoo de la Casa del Campo, Madrid