Relihioso nga Krisis sa Netherlands

Sang koresponsal sang Magmata! sa Netherlands

“MAHIMO bala patyon palihug sang katapusan nga pari ang mga suga?” Ining makahalam-ot nga lahog nagalapta sa mga monasteryo sa Netherlands. Ginapanan-aw sini ang tion nga ang katapusan nga monghe ukon pari magaguwa gikan sa katapusan nga aktibo pa nga monasteryo sa sina nga pungsod kag biyaan ini nga wala unod. Kag ginapangabay sia nga pat-uron nga indi pagbiyaan ang mga suga nga nagasiga sa ginbiyaan nga tinukod! Matabo gid ayhan ina nga butang? May katalagman bala nga madula ang mga klero sa Netherlands, upod sa ila mga panong?

Pagbiya sa Pagkapari

Tuhoy sa Iglesia Katolika, kada tuig ang kadamuon sang mga klero naganubo. Kutob sang 1968 tubtob 1978, ang kadamuon sang sekular nga mga pari nag-usmod sing 27.2 porsiento, kag nagpadayon ini nga huyog sugod sadto. Ngaa? Ang isa ka rason nga ginhatag amo ang pilit nga selibato ukon indi pagminyo. Sang 1970 ang National Pastoral Council namat-od nga “ang obligasyon tuhoy sa selibato subong isa ka kinahanglanon para sa pagtuman sang mga katungdanan sang isa subong ministro dapat dulaon.” Nagpati ang Olandes nga mga obispo nga ang mga matutom makabenepisyo pa gani kon maalagdan sila sang minyo nga mga pari. Apang, mabaskog nga ginsikway ni Papa Paulo VI ang ideya. Wala sing duhaduha nga isa ini ka rason kon ngaa 2,000 ka pari ang naghalin sang pamuno sang 1980 kag nagdiutay ang kadamuon sang mga nagasululod sa pagkapari.

Sa paghambal tuhoy sa nagadiutay nga kaparian sa Netherlands, ginhinumdom ni anhing Kardinal Alfrink ang tion nga ang isa ka papa nuncio, nga nagatulok sa isa ka seminaryo sa atubangan sang balay sang kardinal, nagbungat sang iya ginakatingalahan kon ngaa sirhan sang mga obispo yadtong matahom nga mga tinukod. Ang kardinal nagsabat: “Wala gid nimo mahangpi. Wala sing ginsirhan nga mga seminaryo ang mga obispo; ginsira lamang nila ang mga ganhaan sang maghalalin ang mga estudyante.”

Indi lamang mga klero kundi ang mga panong man nila ang nagabiya sa iglesia sa Netherlands. Kag indi ini isa ka bag-o nga butang. Sadto sang 1879 ginpakita sang isa ka sensus nga kubos sa 1 porsiento sang populasyon ang sekular, kon sayuron, indi mga katapo sang isa ka iglesia. Sang 1920, halos 8 porsiento sang populasyon ang nagsiling nga wala sila sing relihion. Sang 1930 ang kadamuon nagtaas tubtob sa 14.4 porsiento. Sang 1982 isa ini ka makapabalaka nga 42 porsiento, kag ang isa ka surbe sining ulihi gid lang nagpakita nga kapin sa 51 porsiento sang mga Olandes ang indi katapo sang bisan anong iglesia.

“Dag-on sang Yelo” Para sa Iglesia

Ang kapin pa gani ka hinali sangsa pag-usmod sang mga katapo sang iglesia amo ang pag-usmod sang mga nagasimba nga katapo sang isa ka iglesia. Sang 1988 ang pamantalaan nga De Telegraaf nag-unod sing ulong-dinalan nga “Dag-on sang Yelo Nagasugod sa Iglesia.” Ang pamantalaan nagsiling: “Wala na sing nagakakibot kon ang isa ka simbahan ginaguba. Ang kadamuon sang mga nagasimba naganubo sa isa ka makahaladlok nga paagi. Amo sini indi lamang sa Katolisismo kundi sa Reformed kag Calvinistic man nga mga iglesia. Kon magpadayon ining pagbiya sa iglesia, sa sulod sang pila lamang ka kaliwatan, wala na sing magasimba.”

Ang pamantalaan nagsiling pa nga ang pag-usmod sa Romano nga Katolisismo amo ang pinakamalubha. Ginsambit sini nga sang 1965 mga 60 porsiento sang tanan nga Olandes nga Katoliko ang nagatambong pa sa Misa. Sang 1975 28 porsiento na lang ang kadamuon. Sining nagliligad nga tinuig nagnubo ini tubtob sa kubos pa sa 16 porsiento.

Ang pagdiutay sang nagasimba nag-apektar sa mga simbahan, nga ginasirhan kon ang daku nga gasto sa pagmentinar kag pagpalakat sini indi na masarangan sang nagadiutay nga mga kongregasyon. Sa amo, madamo nga relihioso nga mga tinukod ang ginaguba ukon ginabaligya para sa iban nga mga katuyuan. Pila lamang sa karon ang nagakakibot sa pagsulod sa simbahan kag makita ini nga ginagamit nga museo, balaligyaan sing bisikleta, halampangan, hiliwatan sing konsierto, balaligyaan sing mga bulak, restawran, ukon mga apartment.

Gani, indi katingalahan nga madulom ang paglaum sang relihioso nga mga awtoridad sa palaabuton. Sa tapos ginduaw ni Papa Juan Paulo II ang Netherlands, ang isa ka obispo nagsiling: “Ginduaw sang papa ang isa ka bangkay, ukon sa dimagkubos isa ka nagatagumatayon nga pasyente nga pagdumdom niya buhi pa sia.”

Kon Ngaa Nagabiya Sila sa Iglesia

Ang pagdiutay sang nagasimba ginpadasig pa sang bag-o nga mga kabangdanan. Lakip sa sini amo ang pagkalusod sang pagtahod sa awtoridad. Indi na luyag batunon sang mga tawo ang mga butang bangod lamang ginasugo sila sang isa nga may awtoridad. May kaangtanan sa sini ang pagpadaku sa indibiduwal nga kahilwayan. Sa karon, luyag sang mga tawo mamat-od para sa ila kaugalingon kon ano ang ila patihan kag kon paano sila magahikot.

Ang duha pa ka kabangdanan amo kuno ang impluwensia sang media kag ang huyog karon nga indi magsalig sa mga institusyon. May yara man pagpati nga ginakuha sang establisado nga mga institusyon ang kahilwayan kag pagkaindibiduwal. Dugang pa, bisan pa kon relihioso gihapon ang mga tawo, ang mga kahimtangan mahimo nga magapahulag sa ila nga biyaan ang ila iglesia. Halimbawa, ang mahunahunaon sa tradisyon nga mga katapo sang iglesia mahimo nga indi komportable sa iglesia nga may ministro ukon pari nga nagapabor sa mga pagbag-o. Kag ang moderno sing panghunahuna nga mga sumilimba indi makasaho sa konserbatibo nga mga kongregasyon.

Sa bahin sang mga Protestante, ang Calvinistic Church madugay na nakilal-an nga nagapabilin sa kinaraan nga moralidad. Gani, madamo ang nakibot sang ginlaygayan sang Netherlands Calvinistic Synod sang 1979 ang mga sumilimba nga batunon ang mga homoseksuwal sa eukaristiya kag sa ministeryo. Sang 1988 ginpangabay sang internasyonal nga Calvinistic Ecumenical Synod sa Netherlands nga binagbinagon ini liwat, apang nagpadala sing sulat ang sinodo nga ang desisyon indi na mabag-o. Sang 1989 ang sinodo sang Dutch Reformed Church nagbotar man sa pagpamatok sa bisan anong disiplina nga mga tikang batok sa mga homoseksuwal. Handurawa kon daw ano ang ginbatyag sang “kinaraan” nga mga Protestante sang ang isa ka Calvinista nga ministro, nga isa ka homoseksuwal, nagsiling sa simbahan nga ang “homoseksuwalidad isa ka dulot sang Dios; ginahigugma man sang Dios ang mga homoseksuwal”!

Madula Ayhan ang Cristianismo?

Bangod sang nasambit na nga mga kabangdanan kag sang madamo pa, makapakibot bala nga madamo ang nagabiya sa mga iglesia sa Netherlands kag sa madamo pa nga mga pungsod? Sa pagkamatuod, ang mahunahunaon nga mga tawo nakadangat sa konklusion nga ayhan ang matuod nga Cristianismo indi masapwan bisan diin. Madula ayhan sa ulihi ang Cristianismo?

Gintagna sang Biblia ang pagmala sang supurta para sa Cristiandad, upod sa iban pa nga mga relihion, sa aton adlaw. (Bugna 16:12; 17:15) Apang ginpanan-aw man sini nga ang iban magabiya sa butig nga relihion indi lamang bangod sang pagkadikontento ukon kapaslawan kundi bangod sang isa ka positibo nga katuyuan. Ang Biblia matagnaon nga nagalaygay: “Guwa ka sa iya, katawhan nakon, kon indi ninyo luyag makaambit sa iya mga sala.” (Bugna 18:4) Ang “iya” nga ginapatuhuyan amo ang simbuliko nga relihioso nga makihilawason, ang “Babilonia nga Daku,” nga nagalakip sa tanan nga relihion sang kalibutan, lakip ang mga katapo sang modernong Cristiandad. Ang “katawhan nakon” amo ang sinsero nga mga nagapangita sing kamatuoran nga nagabiya sa Babilonia nga Daku bangod luyag nila mag-alagad sa Dios suno sa paagi nga gintudlo ni Jesus. Tuman na kalayo ang pagsipak sang Cristiandad gikan sa matuod nga Cristianismo amo kon ngaa dapat magguwa ang sinsero nga mga tawo agod makaalagad sa Dios sing kalahamut-an.

Ang matuod nga Cristianismo buhi kag nagauswag sa Netherlands subong man sa bilog nga globo. Ang mga Saksi ni Jehova, walay sapayan sang ila mga dikahimpitan, nagasunod sa mga panudlo kag mga buhat ni Cristo. Wala ikaw ginapaabot nga batunon lamang ina nga ginasiling. Ngaa indi usisaon ang mga pagtuluuhan sang mga Saksi sa kapawa sang Biblia, kag pamatud-i ini sa imo kaugalingon. Tun-i gikan sa Pulong sang Dios ang Cristianismo sang mga apostoles ni Jesus, nga batok sa ginatudlo kag ginabuhat sa sulod sang mga siglo sang mga iglesia sang Cristiandad. Subong ginpaathag ni apostol Pablo, magahatag ini sa imo sing mga benepisyo para sa “kabuhi karon kag sa palaabuton.”​—1 Timoteo 4:8.

[Retrato sa Pahina 10, 11]

Madamo nga simbahan sa Europa ang ginagamit na karon para sa sekular nga mga katuyuan. Pahina 10: Isa ka garahe sa Netherlands. Pahina 11: Tilipunan sang mga pensionado, workshop, klab sang mga pamatan-on nga lalaki, kag ginbiyaan nga simbahan sa Penygraig, Wales