Ang Iglesia—Mga Pagbag-o kag Pagkagumon

“Madamo nga tumuluo ang nagamuhan sa mga pagbag-o nga ginapatuman sa ila.”—L’Histoire, Hulyo/Agosto 1987.

“Kuhaa ang isa ka bahin . . . kag ang iglesia indi na mahangpan. . . . Ibutang ang ostia [‘ang sagrado manipis nga tinapay nga ginagamit sa Misa’] sa kamot sa baylo nga sa bibig, kag ‘ginalaglag [mo] ang pagtuo sang madamo nga Pranses.’ ”​—Voyage à l’intérieur de l’Église Catholique.

“Bangod sang pagbag-o sa liturhiya kag pagbaton sa lokal nga hambal, daw nadula sang iglesia ang kalabanan sang mga sumilimba [nga] may daku nga debosyon sa pila ka tradisyon nga ginkabig nga indi mabag-o. . . . Sa hinali, nadula ang pagbatyag sing obligasyon, kag ang pagtuo natay-ug.”—Nord Eclair, Abril 24-25, 1983.

MAATHAG nga ginapakita sang bag-o nga mga binalikwat ang pagkagumon sa madamo nga hunahuna sang mga Katoliko. Ang isa ka pamangkot nagabalikbalik: “Ang amon mga ginikanan kag kalolohan nagtambong sa mga Misa nga ginhambal sa Latin kag nangamuyo sa isa ka pinasahi nga paagi. Ngaa hinali lamang nga gin-islan ini nga paagi?”

Ang bag-o nga pagtamod sang iglesia sa iban nga mga relihion ginahalinan man sang mga problema. Ang matag-adlaw nga pamantalaan sang Pransia nga Le Monde nagpaathag: “Madamo nga tumuluo ang nagabatyag nga gindayaan sila. Madamo nga bes sila ginsingganan nga ang ila relihion amo lamang ang matuod, ukon sa dimagkubos amo ang pinakamaayo.” Matuod, madamo nga Katoliko ang nagapabor sa ideya nga makighambal sa ila “napain nga kauturan,” Ortodokso ukon Protestante man. Apang ini nga pagbag-o sing panimuot ayon sa iban nga mga relihion indi mahangpan sang madamo nga gintudluan sang una nga ‘sa guwa sang iglesia wala sing kaluwasan.’ Ining bag-ong panimuot sang iglesia amo ang daku nga kabangdanan sang pagbulag sang Batikano kag sang mga tradisyonalista, nga ang ila espirituwal nga lider, ang anay arsobispo nga si Marcel Lefebvre, ginsikway ni Papa Juan Pablo II sang 1988.

Ginsikway ang Awtoridad

Masami nga ginapabutyag sang mga Katoliko ang ila pagkagumon paagi sa pagduhaduha sa awtoridad sang iglesia. Bisan pa ginaapresyar si Juan Paulo II bangod sang iya tindog pabor sa hustisya sa kalibutan, madamo nga Katoliko ang wala nagasunod sa moral nga mga talaksan nga iya ginasakdag sa iya mga pamulongpulong publiko. Sa amo, daku nga proporsion sang Katoliko nga mag-asawa ang nagagamit sing mga kontraseptibo nga ginapakamalaut sang iglesia. Ang iban nagapaaborsion.

Ang awtoridad sang iglesia ginaduhaduhaan sa tanan nga bahin. Ang kamatuoran nga ang papa kag ang iban pa sang mataas nga mga prelado nagpili sing isa ka pinasahi nga tindog tuhoy sa isa ka tema wala makapugong sa lego, sa mga pari, kag bisan sa mga obispo sa pagpamatok sa sini. Ang libro nga La Réception de Vatican II nagapaathag: “Gikan sa sini nga punto-de-vista, ang kahimtangan nga gintuga sang konsilyo nakalab-ot sa kabuhi sang iglesia. Ang Iglesia Katolika Romana amo karon ang lingkuranan sang permanente kag mainit nga mga baisay. Bisan gani ang mga rekomendasyon sang papa ginabaisan kag pirme ginamulay. Ang kadamuon sang mga Romano Katoliko nga nagasiling nga indi nila mabaton ang pila sang ginasiling sang Papa​—sa bahin ukon sa bug-os—​nagadamo.”

Ginbaton sang iban nga mga Katoliko ang mga pagbag-o bangod sang katutom sa iglesia apang nagapadayon gihapon sa pagbuhat sang mga ritwal sini. Ang iban ginatublag sang kahimtangan kag kontento na nga mangin mga katapo sang iglesia bisan pa wala nagaugyon sa tanan nga ideya sini. Suno sa karon nga mga estadistika, may yara man isa ka daku nga ikatlo nga grupo sang mga Katoliko sa ngalan lamang nga wala na nagasakdag sa iglesia.

Indi lamang ang Iglesia Katolika sa Pransia ang may relihioso nga pagkagumon. Sa Netherlands man, may mga krisis nga nag-utwas para sa mga Katoliko kag mga Protestante, subong ipaathag sang amon masunod nga artikulo.

[Kahon/Piktyur sa pahina 9]

Inaway Sibil sa Iglesia sang Inglaterra?

Sang koresponsal sang Magmata! sa Britanya

ISA bala ka hitabo nga indi mahimo? Indi suno sa The Sunday Times sang London. “Ang Iglesia sang Inglaterra Natunga,” siling sini. “Ang Nabahinbahin nga Iglesia Nagapadulong sa Inaway Sibil.” Ano ang ginbangdan sinang makaluluoy nga kahimtangan sang establisado nga iglesia sang Inglaterra? Amo ang ginbuko nga pag-orden sa mga babayi.

Sa isa ka maragtason nga desisyon sang nagligad nga Nobiembre, ang dos-tersia nga mayoriya sang sinodo sang Iglesia sang Inglaterra nagbotar nga ordenahan ang mga babayi subong mga pari. Mga 3,500 ka klerigo, ikatlo nga bahin sang kabilugan nga kadamuon sang iglesia, ang ginsiling nga namatok sa desisyon, kag ang iban naghalin na sa iglesia bangod sang pagkagumon. Ang iban, sa idalom sang pagpanguna sang anay obispo sang London, nagahandum sa paghupot sang ila Anglikano nga identidad samtang nagatinguha sa pagtigayon sing “kaangtanan sa Sede ni Pedro,” sa Roma.

Ang Arsobispo sang Canterbury nanguna sa kampanya pabor sa pagbag-o. “Ang pag-orden sa mga babayi sa pagkapari,” siling niya, “wala nagabag-o sang isa ka pulong sang mga kredo, sang kasulatan ukon sang pagtuluuhan sang aton Iglesia.” Nagdugang pa sia: “Mahimo nga makabulig pa gani ini sa pagkamapatihan sang iglesia sa opinyon sang nabilin nga bahin sang kalibutan. Matuod gid nga ginabuhat sini ang iya ginatudlo kon nagahambal ini tuhoy sa pagkaalangay.”

Apang indi tanan ugyon. Ang isa ka lego, nga nagtawag sang desisyon sang sinodo nga “apostasya,” gilayon nga naghalin sa iglesia agod mangin Romano Katoliko sang mahibal-an na ang desisyon. “Ang desisyon sa pag-orden sa mga babayi nangin isa ka kibot. May espirituwal nga kagamo. Indi mahibaluan sang kalabanan nga tawo kon ano ang himuon,” panganduhoy sang isa ka klerigo sa London. Sa amo man nga tion, ang Batikano, samtang mahalungon nga nagaabiabi sa mga tawo nga nagsalaylo sa ila bahin, nagatamod sa desisyon subong “isa ka bag-o kag daku nga sablag sa bug-os nga proseso sang pag-uliay.”

Ginabanta nga 1,400 ka babayi ang nagahulat nga ordenahan, apang dapat pa aprobahan sang Parlamento sang Britanya ang desisyon, nga dayon magabaton sang Harianon nga Pag-ugyon sang Reyna. Ini tanan magalawig sing duha ka tuig. Makapainteres tan-awon kon ano ang mangin kahimtangan sang Iglesia sang Inglaterra sa amo nga tion.

[Picture Credit Line on page 7]

Camerique/H. Armstrong Roberts