Kawatan Gid Bala ang Pispis nga Magpie?

SANG ginsulat sang isa ka Italyano nga manugkomposo sang ika-19 nga siglo ang opera nga La gazza ladra (Ang Makawat nga Magpie), sang 1817, nagpati gid sia nga ang pispis nga magpie isa ka kawatan. Kag amo man ang opinyon sang iban pa tuhoy sining mahuyaon nga pispis. “Mahuyugon manunlog, ang mga magpie isa sang mga hurushuros sang Nakatundan,” siling sang Book of the North American Birds. Ining itom sing tuktok nga mga magpie, bisan pa kilala sila sa iban nga duog, natukiban sa Estados Unidos sa tion sang bantog nga ekspedisyon nanday Lewis kag Clark sang 1804-06 nga nagbukas sang Nakatundan. Ang mga katapo sang grupo nagsiling nga ang mga magpie nagsulod sa ila mga layanglayang kag nangawat sing kalan-on.

Kon nagapuyo ikaw sa Europa, Asia, Australia, ukon Katundan nga Amerika, mahimo nga makilala mo ang inyo lokal nga mga magpie. Sa masami isa ini ka daku nga pispis, tubtob sa 56 sintemetros sa kalabaon, nga may maathag nga itom-kag-puti nga desinyo sa iya mga pakpak kag lawas. May yara ini isa ka malaba nagainggat nga berde nga ikog kag mabakod nga tuktok. Ang mga magpie masami nga nagagrupogrupo kag mabaskog nga nagapangapin sang ila teritoryo, bisan batok sa mga tawo.

Ang magpie sang Britanya mahimo nga sa una nga pagtulok daw itom lamang nga may puti nga tiyan kag mga pakpak, apang may yara ini pila ka masili apang indi athagon nga mga duag. Yara ang nagainggat nga purpura kag berde nga badlak sa lawas kag malaba nga mga balahibo sang ikog, nga may yara man sawaysawayon nga duag malapit sa punta. Ang kalabaon sang ikog sini kapin sa katunga sang bug-os nga kalabaon sini.

Ang mga magpie sang Australia makalilipay pamatian samtang ginalanton nila kag ginaamba ang ila malulot nga huni. Ang mga huni sang mga magpie kag sang kookaburra, nga ginatawag palakadlaw nga buangbuang, isa ka sigurado nga tanda nga yara ikaw sa Australia. Luwas sa tuhay gid nga pag-amba sang magpie, makilala mo ini paagi sa puti nga mga pintok-pintok sa iya mahining nga likod, taludtod, mga pakpak, kag sa idalom sang ikog.

Gani kawatan gid bala ini? Ang libro nga Song and Garden Birds of North America nagasiling: “Sa nakatundan nga Estados Unidos ang itom sing tuktok nga magpie madugay na ginatamay subong isa ka kawatan kag manugtipon basura.” Apang, sa sinang katapusan nga ginsambit, may yara komplimento. Ngaa? Bangod ginatinluan sang mga manugtipon basura ang mga bangkay sang iban nga mga sapat kag mga pispis. Kon bala ginatamay ukon ginaapresyar, ang magpie isa pa sang 9,300 ka espesyi sang mga pispis nga nagapauswag kag nagapatahom sang aton duta.