Bag-o nga Ngalan Para sa Isa ka Dumaan nga Rito

SANG KORESPONSAL SANG MAGMATA! SA HAPON

SA Britanya, dalidali nga ginbuksan sang 15-anyos nga si Ann ang isa ka sobre nga bag-o lang mag-abot sa koreo. Isa ka kard ang iya nakita. Ang atubang sini nadekorasyunan sing matahom nga laragway sang mga tagipusuon. Ang sulod sini nagaunod sing isa ka romantiko nga mensahe, kag napirmahan sing: “Halin sa isa ka humalangad.” Nanghayhay si Ann nga nagadalamguhanon ang iya mga mata kag nagapalamula diutay ang iya guya. Maathag nga nalipay gid sia, apang nagapalibog. ‘Sin-o ayhan ang nagpadala sa akon sining valentine?’ palibog ni Ann.

Sa Japan, si Yuko nagsugod sa pagtrabaho sa isa ka opisina. Nagahilapit na ang Valentine Day. Ginabulubanta ni Yuko nga 200 ka U.S. nga dolyares ang iya magasto sa pagbakal sing gamay nga mga kahon sang tsokolate para sa mga lalaki nga kaupod niya sa trabaho. Ginhinguyang ni Yuko ang tigpalanyaga upod sa iya mga amiga sa pagpamakal sing ila ginatawag nga giri-choco​—obligado nga mga tsokolate.

Ang Pebrero 14 amo ang adlaw nga ang malangkagon nga mga romantiko sa bilog nga kalibutan nagahulat nga singganan, sa nanuhaytuhay nga mga paagi, sing “Ginahigugma ko ikaw.” Wala gid sing hinalung-ong si Ann ukon si Yuko kon paano nagsugod ining selebrasyon. Mahimo nga makibot gid sila kon mahibaluan nila ini.

Ang gamot sang ginatawag karon nga Valentine Day sarang masumay sa dumaan nga Gresya, diin nag-uswag ang pagsimba kay Pan. Ining ginasugidsugid nga tunga-tawo-tunga-kanding nga diosdios sang pertilidad may magaris, indi mapaktan nga kinaugali nga nagapakibang sa mga tawo. Sing nagakaigo, ang Ingles nga tinaga nga “panic” literal nga nagakahulugan sing “kay Pan.”

Dapat nga bantayan ni Pan ang mga kanding samtang nagapahuni sang iya plawta. Apang, madali sia nga nalinga. Si Pan may madamo nga paghirupay sa mga tamawo kag mga diosa. Ang isa ka eskultura nagalaragway kay Pan nga nagahirupay kay Aphrodite, ang diosa sang gugma. Si Eros, nga diosdios sang gugma, yara sa ibabaw nila nga nagakapaykapay sang iya mga pakpak​—kaangay gid ni Cupido nga makita sa mga valentine karon.a

Sa Roma madamo ang nagasimba sa kaanggid nga dios nga si Faunus. Sia man ginlaragway nga tunga tawo kag tunga kanding. Ang pagsimba kay Faunus kilala gid sa Lupercalia, isa ka ritwal nga kapiestahan nga ginasaulog kada tuig kon Pebrero 15. Sa tion sining kapiestahan ang halos hubo nga mga lalaki madasig nga nagadalagan sa palibot sang isa ka pukatod, nga ginahabyughabyog ang mga latigo nga human sa panit sang kanding. Ang mga babayi nga luyag mag-anak nagatindog malapit sa alagyan sining nagadalagan nga mga lalaki. Ginapatihan sang mga Romano nga ang paglatigo sa isa ka babayi magapasalig nga manganak sia.

Suno sa The Catholic Encyclopedia, ang Lupercalia gindula ni Papa Gelasio I sang talipuspusan sang ikalima nga siglo C.E.b Apang, makakita kita karon sing modernong-adlaw nga katumbas nga nagapadayon sa titulo nga “Saint Valentine’s Day.” May nanuhaytuhay nga mga teoriya tuhoy sa ginhalinan sining “Cristiano” nga ngalan. Suno sa isa ka sugilanon, gindumilian sang ikatlong-siglo nga Romanong emperador nga si Claudio II ang pamatan-on nga mga lalaki sa pagpangasawa. Si Valentine, nga isa ka pari, patago nga nagkasal sa pamatan-on nga mga magnobyo. Ang iban nagasiling nga ginpatay sia sang Pebrero 14, sang mga 269 C.E. Kon ano man ang kamatuoran, ang isa ka “santo” nga titulo indi makatago sang makangilil-ad nga ginhalinan sining selebrasyon. Ang Valentine Day naghalin sa pagano nga mga rito kag busa wala ginasaulog sang matuod nga mga Cristiano. (2 Corinto 6:​14-18) Sa bilog nga tuig ang pagpabutyag sing tunay nga gugma mas makapaladya sangsa umalagi nga kapritso sang isa ka sentimental nga kapiestahan.

[Mga footnote]

[Kahon sa pahina 17]

Kon San-o ang Gugma Isa ka Daku nga Negosyo

ANG paghilapit sang Valentine Day sa Japan nagapukaw sing mabaskog nga mga balatyagon​—indi lamang sa tagipusuon kundi sa daku nga mga negosyo. Sa sulod sang mga dekada ginapanugyan sang mga industriya sang tsokolate ang paghatag sing tsokolate subong tanda sang gugma kon Pebrero 14. Nagmadinalag-on ang lapnag nga mga pasayod kay ang binaligyaan sa mga tsokolate dalayon nga nag-uswag.

Indi kaangay sa Katundan, sa kinabatasan sang mga Hapones ang mga babayi ang nagaregalo sa mga lalaki. Apang ang negosyo sang Valentine Day wala nagadulog sa Pebrero 14. Pagligad sang isa ka bulan, kon Marso 14, ang mga lalaki dapat magbalos​—paagi sa puti nga mga tsokolate. Ngaa? Ang The Daily Yomiuri nagasabat: “Ang puti nga mga regalo nagapugong sa bisan sin-o nga kuripot ukon malalangon nga mga lalaki sa pagbalik sang tsokolate nga ila nabaton kag wala makaon.”

[Picture Credit Line sa pahina 16]

Old-Fashioned Romantic Cuts/Dover