Indi Magpadaya sa Dagway
NAGDAYON kami sa malinong nga balay sang akon amiga sa tunga sang kakahuyan, kag nagtulog kami sa idalom sang daw basement nga apartment. Bangod sini, ang mga bintana tupong sa amon mga mata sa sulod kag tupong sa duta kon sa guwa. Sa una nga aga, sang mga alas seis, nakabugtaw ako bangod sang mga gahod nga daw nagahalin sa lainlain nga bahin sang apartment. Bangod sang katingala, nagbangon ako kag nagkadto sa kusina agod tan-awon kon bala ang repridyeretor ukon ang heater amo ang nagagahod. Indi man. Samtang nagapalibog ako, hinali ko nabatian ang gahod gikan sa hulot nga ginahampangan sang pamilya. Naglakat ako sing hinayhinay, kag sa daku ko nga kakibot, nakita ko ang isa ka masili nga pula nga pispis sa guwa, isa ka cardinal nga ginasalakay ang mga bintana! Ginahampas sini kag ginatusik ang kristal. Nagsulusaylo ini sa mga bintana palibot sa balay—sa higdaan, sa kasilyas, sa kuwarto sang telebisyon—bisan diin nga may kuwarto nga tupong sa duta. Natingala gid ako.
Samtang amat-amat ako nga nagapalapit sa bintana, nakit-an ko ang sabat sa misteryo—may isa ka munga nga cardinal sa guwa, mga pila ka pulgada lamang ang kalayuon, malinong nga nagatuka sing mga liso. Apang ngaa ginaatake sang sulog ang mga bintana? Sing maathag nasal-an niya ang iya kaugalingon nga dagway nga isa ka kaagaw nga cardinal kag luyag niya nga tabugon ini! Nadayaan sia sang mga dagway.
Napamatud-an ko sang ulihi nga amo ini ang rason sang makatilingala nga hulag sang pispis. Sa iya libro nga The Cardinal, si June Osborne nagasiling nga ang sulog nga cardinal “nagahimo sang bug-os niya nga masarangan agod pat-uron nga ang iya duog hilway gikan sa nagasulod nga iban nga sulog nga cardinal. . . . Wala lamang [niya] ginalagas ining mga kaagaw, kilala man ini nga . . . nagasalakay sang iya kaugalingon nga dagway sa mga hubcap, salaming sang salakyan, kristal nga mga bintana, kag sliding nga kristal nga mga puwertahan.” Nian nagdugang pa sia nga ginaugyunan man namon: “Makatulublag ini sa kalinong sang tagbalay.” Napamatud-an namon ini, sing temprano kada aga.
Ano ang mahimo agod matapna ining masupog nga ugali sang sulog nga cardinal? Ang manunulat nga si Osborne nagapanugda: “Kon kaisa kinahanglan nga takpan mo ang mahining nga mga kadaygan agod matigayon liwat ang kalinong . . . dugang pa agod malikawan nga masamaran sang pispis ang iya kaugalingon sa sining halos pagpakamatay nga mga pagsalakay.”—Gin-amot.