Gikan sa Bato Pakadto sa Hiyas

Sang koresponsal sang Magmata! sa Belgium

BANGOD sang tumalagsahon nga katahom sini, nangin paborito ini nga hiyas sa sulod sang madamong dag-on. Bangod sang katig-a sini—amo ini ang pinakatig-a duna nga bagay nga kilala sang tawo—masami ini nga ginagamit sa mga kasangkapan kag makinaryas. Ining makawiwili nga bato amo ang brilyante.

Ang pila ka bantog nga mga brilyante may makawiwili nga mga sugilanon. Ang isa nga ginhingalanan Koh-i-noor, nga nagakahulugan sing “Bukid sang Kapawa,” nasapwan sa India sang nagligad nga pito ka siglo. Sang primero, ining magaras nga bato 191 ka carat, apang sang ulihi gin-utod ini nga nangin 109 ka carat.a Nian, yara man ang Cullinan, nga isa sang mga hiyas sa Britaniko nga korona kag amo ang pinakadaku nga brilyante nga nasapwan kag nakortihan.

Gikan sa Isa ka Bato Pakadto sa Isa ka Hiyas

Ang mga brilyante indi matahom nga mga hiyas sa primero. Ang kalabanan sini ginakutkot sa duta. Sa promedyo, 250 ka tonelada nga duta ang dapat kutkuton kag ayagon agod makatigayon sing isa ka carat sang puraw nga brilyante. Sa 40 tubtob 50 milyones ka ­carat nga ginamina kada tuig, diutay lamang nga bahin ang nagakabagay nga mangin alahas.

Ang magaras nga mga brilyante dapat klasehon sa kadakuon, pagkapuraw, duag, kag korte. Sa duna nga kahimtangan sini, halos ang tagsa ka brilyante may mga samo. Apang kon kaisa ang isa ka bahin wala sing samo ukon mahimo may diutay gid lamang sini. Kon amo sini, ang bahin nga wala sing samo ginapain paagi sa pagpihak ukon paglagari. Kon dalagku kag malahalon nga mga bato ang nadalahig, ang mga manugkorte kon kaisa nagapaiway sa pag-utod sa sini sa pila ka bulan. Halangpunon ina kon hunahunaon mo nga bangod sang isa lamang ka sayop sa pagpihak, daku ang mabuhin sa balor sang brilyante ukon mahimo maguba ang bilog nga bato.

Sa katapusan, ang pagpahining nagahatag sa brilyante sing nanuhaytuhay nga nawong, nga dapat magsanto sa iya korte. Ining mga nawong nagahatag sa hiyas sing ikasarang sa pagpabanaag sing kapawa, amo kon ngaa kilala gid ang brilyante sa pagbadlak sini.

Sa masunod nga tion nga mabihag sang brilyante ang imo igtalupangod bangod sang iya badlak kag katahom, dumduma ang mabudlay nga trabaho sang mga minero kag ang pagkasibu kag kalantip sang mga manugkorte. Kon indi bangod sa ila, indi gid mabalhin ang brilyante gikan sa isa ka malaw-ay daw kristal nga bato pakadto sa isa ka matahom nga hiyas.

[Footnote]