Kasingki Batok sa Kababayin-an—Problema sa Bug-os nga Kalibutan
ANG Nobiembre 25 amo ang Internasyonal nga Adlaw sa Pagdula Sang Kasingki Batok sa Kababayin-an. Ini nga adlaw gindeklarar sang General Assembly sang Nasyones Unidas sang 1999, kag katuyuan sini nga ipahangop sing labi pa sa mga tawo ang tuhoy sa pagtapak sa kinamatarong sang kababayin-an. Ngaa kinahanglan himuon ini nga tikang?
Sa madamo nga kultura, ang kababayin-an ginakabig nga kubos ukon segunda klase nga mga banwahanon. Madugay na ini nga diskriminasyon. Ang tanan nga sahi sang kasingki batok sa kababayin-an problema gihapon, bisan sa ginatawag nga manggaranon nga mga pungsod. Suno kay Kofi Annan, anay Sekretaryo-Heneral sang Nasyones Unidas, “ang kasingki batok sa kababayin-an nagakatabo sa tanan nga katilingban kag kultura sa bug-os nga kalibutan. Nagaapektar ini sa kababayin-an sang tanan nga rasa, etniko nga grupo, katilingban, ginhalinan, ukon estado.”
Si Radhika Coomaraswamy, ang anay UN Special Rapporteur sang Komisyon sa Tawhanon nga Kinamatarong tuhoy sa kasingki batok sa kababayin-an, nagsiling nga para sa kalabanan nga kababayin-an, ang kasingki batok sa ila “isa ka butang nga dapat ihinago kag indi dapat hambalan, bangod makahuluya ini.” Suno sa estadistika nga ginpagua sang isa ka institusyon sa Holland nga nagatuon tuhoy sa mga biktima sang kasingki, 23 porsiento sang kababayin-an sa isa ka pungsod sa Bagatnan nga Amerika, ukon mga 1 sa kada 4 ka babayi, ang biktima sang pila ka sahi sang kasingki sa sulod-balay. Subong man, ginabanabana sang Council of Europe nga 1 sa 4 ka babayi sa Europa ang nakaeksperiensia sing kasingki sa sulod-balay. Suno sa British Home Office, sa Inglaterra kag Wales sining ulihi lang nga tuig, mga duha ka babayi kada semana ang ginpatay sang ila karon nga mga tiayon ukon sang ila anay mga tiayon. Ang magasin nga India Today International nagreport nga “ang mga babayi sa India may rason gid nga pirme mahadlok kag sa bisan ano nga oras, mahimo sila malugusan bisan diin sila magkadto.” Ginalaragway sang Amnesty International ang kasingki batok sa kababayin-an subong “pinakalapnag nga problema sa tawhanon nga kinamatarong” karon.
Ginapakita bala sang mga estadistika nga ginsambit sa ibabaw ang pagtamod sang Dios sa kababayin-an? Ini nga pamangkot binagbinagon sa masunod nga artikulo.