May Nagdesinyo Bala Sini?
Ang Mata sang Sugbasugba
● Ang kalabanan nga sugbasugba nagalupad kon gab-i. Pero indi pareho sa iban nga sapat nga aktibo kon gab-i, ang mata sang sugbasugba may pinasahi nga cornea. Gani, wala ini gawa nagasiga kon masilakan.
Binagbinaga: Ang cornea sang mata sang sugbasugba may tuman ka gamay nga mga kudolkudol nga naidas sing korte hexagon. Ini nga mga kudolkudol “gamay pa sa wavelength sang kapawa,” siling ni Peng Jiang, nga isa ka assistant nga propesor sang chemical engineering sa University of Florida, U.S.A. Wala nagabanda ang kasanag sa mata sang sugbasugba bangod sa pagkaplastar kag kadakuon sining mga kudolkudol. Tuman gid ini ka gamay kay nagataas lamang ini sing 200 asta 300 ka nanometro, samtang ang kadakuon sang buhok sang tawo mga 80,000 ka nanometro!
Nagalaum ang mga engineer nga ang dugang pa nga pagtuon sa cornea sang sugbasugba makabulig sa ila nga panamion pa gid ang ila pagdesinyo sang mga light-emitting diode (LED) kag liquid crystal display (LCD), nga ginagamit sa elektroniko nga mga kagamitan. Mahimo man mailog ang desinyo sang mata sang sugbasugba sa paghimo sing solar power. Mga 35 porsiento sang kapawa ang mahimo magbanda sa silicon solar panel, kag daku ini nga usik sa enerhiya. Pero sang gin-ilog ni Jiang kag sang iya mga kaupod ang pagkaplastar sang mga kudolkudol sa mata sang sugbasugba, nakahimo sila sang silicon nga wala pa 3 porsiento sang kapawa ang nagabanda. “Madamo gid ang aton matun-an sa sining natural nga mga desinyo,” siling ni Jiang.
Ano sa banta mo? Natabuan lang bala ang desinyo sang mata sang sugbasugba nga wala nagasiga bisan masilakan? Ukon may nagdesinyo sini?
[Retrato sa pahina 30]
Ang cornea sang mata sang sugbasugba may tuman ka gamay nga mga kudolkudol nga naidas sing korte hexagon
[Mga Retrato sa pahina 30]
Ang silicon wafer nga ginabutang sa solar panel para indi magbanda ang kapawa
[Picture Credit Lines sa pahina 30]
Moth eye close-up: Courtesy of Dartmouth Electron Microscope Facility; silicon close-up: Courtesy Peng Jiang