BULIG PARA SA PAMILYA | GINIKANAN
Paano Mo Istoryahon ang Imo Tin-edyer Parte sa Sexting?
NGAA MABUDLAY?
Nabatian mo nga kinaandan ang sexting sa mga pamatan-on. ‘Himuon man ayhan ina sang bata ko?’ mahimo ka mamangkot.
Gusto mo istoryahon ang imo bata parte sini—pero paano? Antes mo ina sabton, binagbinaga anay kon ngaa ginhimo ini sang pila ka pamatan-on kag kon ngaa dapat ka mabalaka sa sini.a
NGAA NAGAKATABO INI?
Ang pila ka tin-edyer nagapadala sang binastos nga mga mensahe para magpakiat sa mga naluyagan nila.
Sa iban naman, nagapadala sang binastos nga piktyur ang isa ka tin-edyer nga babayi bangod ginapilit sia sang isa ka lalaki nga himuon ini.
Kon kaisa ginapasa sang isa ka lalaki sa iya mga abyan ang binastos nga piktyur sang isa ka babayi para himuon nga kalingawan ukon para magbalos pagkatapos sila mag-break.
Ano man ang rason, mahimo mabutang sa katalagman ang tin-edyer basta may cell phone sia. “Sa isa lang ka pagtum-ok,” siling sang libro nga CyberSafe, “magabag-o ang kabuhi.”
Wala mahunahuna sang madamo nga kon maglab-ot na sa Internet ang isa ka piktyur, wala na sia sing mahimo kon paano ini gamiton sang iban. Sa isa ka kaso, report sang pamantalaan halin sa Federal Bureau of Investigation (FBI) sang U.S., ang 18 anyos nga babayi “naghikog pagkatapos nga napadala niya paagi sa cell phone ang iya hublas nga piktyur sa iya nobyo nga nagpadala man sini sa ginatos ka tin-edyer sa eskwelahan sang babayi. Ginapahog kuno sia sang iban nga estudyante nga padayon nga nagapasa sang iya piktyur sa iban.”
May salabton man sa kasuguan ang nadalahig sa sexting. Halimbawa, sa pila ka lugar, ginkasuhan sang child-pornography ang pila ka tin-edyer nga nagpadala sang binastos nga mga piktyur sang iban nga tin-edyer kag ginlakip sa listahan sang mga may kaso parte sa sekso. Bilang ginikanan, mahimo ka man manabat kon ang kontrata sang cell phone ara sa imo ngalan ukon kon wala mo gintinguhaan nga punggan ang imo bata sa pag-sexting.
ANO ANG MAHIMO MO?
Maghimo sang maathag nga pagsulundan. Bisan pa indi mo bug-os nga makontrol kon paano gamiton sang imo bata ang iya cell phone, mahimo mo pat-uron nga nahibaluan niya ang imo pagsulundan, amo man ang mga resulta kon indi sia magsunod sa sini. Dumduma man nga bilang ginikanan, may kinamatarong ka nga usisaon ang cell phone sang imo tin-edyer.—Prinsipio sa Biblia: Efeso 6:1.
Buligi ang imo tin-edyer nga mahangpan ang problema. Mahimo ka magsiling: “Madamo sing opinyon kon ano gid ang sexting. Ano ang buot silingon sini para sa imo?” “Ano nga sahi sang piktyur ang sa banta mo indi maayo?” “Sa iban nga lugar, ginakabig nga krimen ang pagpadala sang isa ka tin-edyer sang hublas nga piktyur sa isa pa ka tin-edyer. Sa banta mo amo gid man bala ini kalain?” “Ngaa sala ang sexting?” Pamatii sing maayo ang iya pangatarungan, kag buligi ang imo tin-edyer nga dumdumon niya pirme ang mangin resulta.—Prinsipio sa Biblia: Hebreo 5:14.
Dumduma ang mangin resulta
Magpresentar sang mga sitwasyon nga mahimo matabo. Mahimo mo isiling sa imo bata nga babayi: “Halimbawa, ginapilit sang isa ka lalaki ang isa ka babayi nga ‘i-sext’ sia. Ano ang dapat niya himuon? Mapasugot na lang para indi maguba ang ila pag-abyanay? Mangindi pero mapakiat gihapon sa iya? Untaton ang relasyon? Manugid sa isa ka hamtong?” Buligi ang imo bata nga babayi nga mangatarungan. Siempre, puede mo man ini himuon sa imo bata nga lalaki.—Prinsipio sa Biblia: Galacia 6:7.
Pahulaga ang iya konsiensia. Mahimo mo sia pamangkuton: Importante gid bala sa imo ang maayo nga reputasyon? Ano ang gusto mo nga pagkilala sang iban sa imo? Ano ang batyagon mo kon nahuy-an ang isa kay nagpadala ka sa iban sang iya binastos nga piktyur? Ano ang batyagon mo kon nakapanindugan ka sa kon ano ang husto? Buligi ang imo tin-edyer nga ‘huptan ang maayo nga konsiensia.’—1 Pedro 3:16.
Magpakita sang maayo nga halimbawa. Nagasiling ang Biblia nga ang kaalam halin sa Dios matinlo kag wala nagapakunokuno. (Santiago 3:17) Ginapakita mo man bala ini? “Kita mismo dapat magpakita sang maayo nga halimbawa kag indi maglantaw sang mga piktyur kag mga Web site nga binastos ukon ilegal,” siling sang libro nga CyberSafe.
a Ang “sexting” nagapatuhoy sa pagpadala sang binastos nga mga mensahe, piktyur, ukon video paagi sa cell phone. Para sa dugang nga impormasyon, kadtui ang Web site nga jw.org/hil kag basaha ang artikulo nga “Pamangkot sang mga Pamatan-on—Ano ang Dapat Ko Mahibaluan Parte sa Sexting?”—Buksi ang PANUDLO SANG BIBLIA > TIN-EDYER.