Kalig-onan—Diin Ini Masapwan?

Ang duha ka pamatan-on malain ang buot, nadulaan sing paglaum—kag wala sing palamugnan. Suno sa Time nga magasin, ila “gintakdan sing hose ang tubo nga gulowaan sang gas, ginpakadto ini sa hulot sang mga pasahero kag gindaskan sang mga trapo ang mga kal-ang sa bintana.” Ang ila ginbilin nga sulat makapulonaw: “Ano ang pulos nga mabuhi karon [nga] wala naman sing palamugnan para sa tanantanan?

Ang mga balita kasubong sini nagapakita sang daku nga kapaslawan nga ginabatyag sang mga tawo karon. Kita tanan, sa bisan paano, nahalitan sang implasyon, pagkawalay palamugnan kag pirme nagadugang nga lulan sa buhis. Para sa iban nga panimalay nagakahulugan ini nga patrabahuon ang mga asawa, kag sa iban nga kaso ang mga bata. Para sa iban nagakahulugan ini sang paghimu sang dalagku nga pagbag-o sa kalan-on, paglingawlingaw kag pagbalay. Bisan ang kuarta sa banko indi garantiya sang kalig-onan bangod sang nagakapugday nga epekto sang implasyon. Husto gid ang pagtagna sang Biblia nga ini mangin “ital-ital nga panahon nga mabudlay atubangon.”—2 Timoteo 3:1-5.

Bisan ang mga manggaranon naapektohan sang mga kakulangan nga resulta sang implasyon. (Bugna 6:6) Agod “maamligan” batok sa implasyon, ang iban namuhonan sa mga istak, real estate, mga kuarta sa luwas ukon malahalon nga mga metal. Apang bisan ang pinakamaalam nga manugpuhonan nasiod sang hinali kag wala ginapaabot nga pagbag-o. Dumduma, halimbawa, kon paano ang presyo sang bulawan sa pila ka adlaw nagnubo halin sa mataas nga $875/​oz. pakadto sa magkubos sa $650, kag sang ulihi sa manubo sa $300 (U.S). Busa napilitan ang mga mnugpuhonan nga bantayan sing maayo kag sing dimahim-os ang ila mga puhonan. Ginapahanumdum kita sang pinamulong sang Biblia sa Manugwali 5:12: “Ang pagkabusog sang manggaranon indi magtugot sa iya sa pagtulog.”

“Wala Makahibalo sang Dalan Paguwa”

Apang, matuytuyan bala sang mga ekonomista ang pagguwa sa sining libog? Paano samtang may daku nga dipag-ugyonay sa tunga nila? Halimbawa, ang magkaingod nga mga pungsod sang Britanya kag Pransya nagtuman sa laygay sang ila mataas nga mga manuglaygay sa ekonomiya. Apang ining duha ka pungsod naghimu sang lain gid katama nga mga polisa sa ekonomiya. Ginatinguhaan sang Britanya nga panubuon ang implasyon paagi sa pagbuhin sang galastuhon sang pangulohan kag sa pagpahanugot sang mataas nga saka. Apang ginarisgo sang Pransya nga pataasan ang implasyon paagi sa ‘pagbukas sa talagoan-kuarta sang pungsod’ kag sa paggasto sang daku nga kuarta agod makatuga sang mga palamugnan. Nagakomento sa sining anomalya, ang Time nga magasin nagsiling, ”Indi maglayoay ang duha ka pilosopiya ukon, sa itololok sang madamu, ang ila kahigayunan nga magmadinalag-on mas pareho.”

Gintagna sing sibu sang Biblia nga may “kalisang sang pungsod, nga wala makahibalo sang dalan paguwa.” (Lucas 21:25) Busa kon ang mga lider mismo sang kalibutan naligban sa mga problema sa ekonomiya sang kalibutan, ano ang tsansa sang kinaandan nga tawo, kasubong nimo, nga makalampuwas? May yara gid bala masaligan nga ginhalinan sang laygay? May maayo bala nga puhonan nga makagarantiya sang isa ka malig-on nga palaabuton?