Si Adan kag si Eva—Mito Bala Ukon Matuodtuod?

“INDI bala pagsumpakil sing daku sa pagsiling nga si Adan kag si Eva naghalin sa ginharian sang mga sapat?” Ini nga pamangkot, ginpautwas sang semanal nga La ­Croix sang Romano Katoliko, nagpadiutay sang problema nga ginaatubang sang madamu nga mga Cristiano. Nagapalibog sila kon ano gid ang Cristia­nismo kon ang pagpanuga ginaduhaduhaan.

Para sa mas maayo nga paghangop sa mga problema nga nadalahig, dapat nga usisaon naton kon ano ang ginasiling sang Biblia nahanungod sa sala kag kamatayon. Una sa tanan, balikan naton ang kasaysayan sa kon ano anay ang natabo sa katamnan sang Eden.

Ang Sala kag ang Gawad

Ang Genesis kapitulo 2 nagasiling nga ginhatagan sang Dios ang nahaunang tawo sing sugo. Indi sia dapat magkaon sang isa ka kahoy nga ginatawag “ang kahoy sang pagkilala sang maayo kag malain.” (Genesis 2:17) Subong sang ginapaathag sang The Jerusalem Bible sa foot­note, sang ginlapas niya ang sugo sang Dios, ginkuha sang tawo ang kinamatarong nga wala matungod sa iya, “ang ikasarang sa pagpamat-od sa iya kaugalingon kon ano ang maayo kag kon ano ang malain kag sa pagpanghikot sing nahisuno, ang pag-angkon sing bug-os nga pagkaindependiente sa moral sa diin wala ginakilala sang tawo ang iya tindog subong gintuga.”

Paagi sa paglapas sa kasugoan sang Dios, si Adan nagpakasala kag nagpasulod sang pagkadihimpit sa tawhanon nga rasa, nga nagresulta sa kamatayon subong sang gintagna sang Dios. Subong nga nadula na ang ila pagkahimpit, ang nahauna nga tawhanon nga mag-asawa makaliton lamang sing pagkadihimpit sa ila mga kaanakan. Ang tanan palaabuton nga kaliwatan ni Adan kag ni Eva—sa iban nga hambal, ang bug-os tawhanon nga rasa—gintangdoan nga mapatay.—Genesis 3:6; Salmo 51:5; Roma 5:14, 18, 19.

Paano ang katawhan makatigayon liwat sing paglaum nga kabuhi nga walay katapusan nga gindula ni Adan? Ang “kabuhi sa kabuhi” nga prinsipio nga ginpabutyag sa Kasugoan sang Dios nga ginhatag paagi kay Moises nag-athag kon ano ang kinahanglanon: ang himpit nga kabuhi dapat ihalad para sa himpit nga kabuhi nga nadula ni Adan. (Deuteronomio 19:21, The New English Bible) Si Jesus, ang batong sadsaran sang Cristianismo, kalipikado gid sa sini. Wala sing sala kag himpit, sia lamang ang makahatag sang himpit tawhanon nga kabuhi subong “katumbas nga gawad para sa tanan.” (1 Timoteo 2:5, 6) Ginpakita ni Cristo nga amo ini ang nahauna nga katuyoan sang pagkari niya sa duta, sang magsiling sia: “Ang Anak sang tawo nagkari, indi agod alagaron, kundi mag-alagad kag maghatag sang iya kalag nga gawad nga katumbas para sa madamu.”—Mateo 20:28.

Ining amo man nga kinahanglanon—nga amo, nga ang gawad dapat nga ihatag sang isa nga superyor sa dihimpit nga tawo—gin-athag sang Salmo 49:7, diin aton mabasa ang nahanungod sa nadangatan sang tawo: “Wala sing isa sa ila sa bisan ano nga paagi makagawad sang iya utod, ukon makahatag sa Dios sing gawad para sa iya.” (King James Version) Ngaa nga wala sing isa nga “makagawad sang iya utod”? Bangod wala sing dihimpit nga kabuhi ang makatumbas sa himpit nga kabuhi nga nadula ni Adan.

Duha ka Mabug-at nga mga Pamatuod

Paagi sa pag-usisa sa kon ano ang ginsiling nanday apostol Pablo kag ni Cristo mismo tuhoy sa sini, makapamat-od kita para sa aton kaugalingon kon bala ang kasaysayan nanday Adan kag Eva simbuliko kag kon bala nagluntad sila anay ukon wala.

Ginpaanggid ni apostol Pablo ang papel ni Adan kag ni Jesus, nga nagapaathag: “Paagi sa isa ka tawo [si Adan] ang sala nagsulod sa kalibutan, kag paagi sa sala ang kamatayon . . . Kay kon paagi sa sala sang isa ka tawo ang kamatayon naggahom, paagi sa isa ka makasasala, labi na yadtong makabaton sing mas daku nga kasangkaron sang kaawa sang Dios, kag sang iya dulot sang pagkamatarong, magkabuhi kag maggahom paagi sa isa ka tawo, si Jesucristo.” (Roma 5:12, 17, NE) Amo man sini nga punto ang iya ginpaguwa sa iya isa pa ka sulat, diin gintawag niya si Jesus nga “ang katapusan nga Adan,” sa amo nagapakita nga si Jesus lamang ang makagawad sa kon ano ang nadula ni Adan. Nian, pagkatapos sang iya pagkabanhaw pakadto sa espiritu nga kabuhi sa mga langit, si Jesus mangin “nagahatag-kabuhi, nga espiritu” tungod sa tanan nga ginluwas. (1 Corinto 15:45) Karon, kon si Adan simbulo lamang sang katawhan, ukon sang “grupo nga mga tawo,” subong sang ginasiling sang foot­note sang Pranses nga Traduction Œcuménique de la Bible (Ec­u­men­i­cal Trans­la­tion of the Bi­ble), ano ang sadsaran sang argumento ni apostol Pablo?

Apang, ang labing importante nga panaksi nahanungod sa pagkamasaligan sang kasaysayan sang Genesis tuhoy kanday Adan kag Eva ginhatag ni Cristo mismo, nga nagpatuhoy sa sini sang ginpamangkot sia sang relihioso nga mga lider sang iya adlaw. Nagsiling sia: “‘Wala gid bala ninyo mabasa [sa Genesis] nga ang Manunuga naghimu sa ila kutob sa ginsugoran nga lalaki kag babayi?’; kag nagdugang sia, ‘Bangod sini bayaan sang lalaki ang iya amay kag iloy, kag maghiusa sa iya asawa; kag ang duha mangin isa ka unod. . . . Kon ano ang gintingob sang Dios, dili pagbulagon sang tawo.’” (Mateo 19:4-6, NE) Mahanduraw bala naton si Jesus nga magapasad sang iya pagpanudlo nahanungod sa pagkasagrado sang kasal sa isa ka butang nga handurawan lamang ukon mito?

Kaalam sang Kalibutan Ukon Kaalam sang Dios

Ang Pranses nga Jesuita nga pari nga si Teilhard de Chardin naghatag sang isa pa sang pinakadaku nga pagbalhin sa panghunahuna sang Katoliko. Ginkabig niya ang ebolusyon nga isa ka amat-amat nga pagsaka sa espiritu nga pagkabuhi. Suno sa iya teoriya, ang kabuhi nagtuhaw, nga nagaagi sa halintang sang sapat kag tawo, kag sa ulihi natangdo nga mahiusa sa katapusan nga punto—kay Cristo. Bisan pa nga ginpakamalaut primero sang iglesia, ang teoriya gin-aprobahan sang madamung Katoliko nga eklesiastiko. Apang, supak gid ini sa Makasulatanhon nga pamatuod kag nagapasipala sa Dios mismo, nga nagapanghiwala sang pagkinahanglan nga gawaron ang mga tawo agod matigayon uli ang himpit tawhanon nga kabuhi.

Ining indi sientipiko nga teoriya may yara serioso katama nga mga resulta para sa iglesia. Subong sang ginpaathag sang libro nga L’épopée des adamites (The Epic of the Adam­ites) ni Jean Rondot: “Ang tanan nga pagkamabinatuon ukon rebolusyonaryo nga huyog sa Iglesia, sa tunga sang klero kag lego, literal nga nagsilabo sa paglapas nga ginbuksan ni Teilhard. Karon nga ang kahilwayan sa pagpatpat sa Kasulatan gintugotan (bisan pa nga nagakahulugan ini sang pagbalhin sa ideya sang teksto), ngaa indi paghimuslan sing labi kag tukoron ang isa ka bag-o nga relihion suno sa luyag sang indibiduwal?”

Ang bunga sini nga huyog labi na nga makita karon. Sang 1980 ang isa ka surbey nga gin-organisar sang isa ka importante nga Pranses nga asosasyon nagpakita nga 40 porsiento lamang sang Pranses nga mga Katoliko ang nagapati kay Adan kag kay Eva kag sa orihinal nga sala. Ang pangduhaduha naglaton man sa iban pa importante man nga mga bagay, sanglit 59 porsiento lamang sang mga Katoliko sa Pransya ang nagapati karon sa pangunang Cristianong doktrina tuhoy sa pagkabanhaw ni Jesucristo.

Wala nagapabilin nga suod sa Makasulatanhon nga panudlo, ang lainlain nga mga iglesia nga nag-adoptar sang teoriya sang ebolusyon nagapakita nga ginatinguhaan nila labaw sa tanan nga batunon ang bantog, uso nga mga pilosopiya. Ginpaandaman ni Pablo ang dumaan nga mga Cristiano batok sina nga panghunahuna. Ginpahanumdom niya ang mga taga-Corinto nga ang Cristianismo wala sing labot sa mga ideya ukon mga pilosopiya nga bantog sang iya kaadlawan. Nagsiling sia: “Diin bala ang maalam? Diin bala ang escriba? Diin bala ang manugbais sining sistema sang mga butang? Wala bala pagpakabuanga sang Dios ang kaalam sang kalibutan? . . . Kay ang mga Judiyo nagakinahanglan sing mga tanda kag ang mga Griego nagapangita sing mga kaalam; apang amon ginawali si Cristo nga ginlansang, . . . sa mga pungsod kabuangan.”—1 Corinto 1:20-23.

Sing kaanggid man sa karon, ang paghingamo sinang “kaalam sang kalibutan” indi magadul-ong sa tawo sa ihibalo sang Dios ukon sa pagtigayon sang Iya kahamuot. (Ipaanggid ang Juan 17:3.) Ang kaluwasan nga nagadul-ong sa kabuhi nga walay katapusan matigayon sang tanan nga nagabaton sing bug-os sang halad ni Cristo, ang gawad nga ginbayad niya agod baklon uli ang himpit nga kabuhi nga gindula ni Adan. Paagi lamang sa sining halad nga ang tawo makapalapit sa Dios kag ang ila sala patawaron. Si apostol Pedro kombinsido gid sa sini sang magsiling sia sa atubangan sang relihioso nga mga lider nga nagtipon sa Jerusalem: “Walay kaluwasan kay bisan sin-o nga iban [luwas kay Jesus], kay wala sing iban nga ngalan sa idalom sang langit nga ginahatag sa mga tawo nga paagi sa iya kinahanglan kita nga maluwas.”—Binuhatan 4:12.

Ginatos ka linibo ka mga tawo ang nagbutang na sang ila pagsalig sa sining “nagahatag-kabuhi nga espiritu.” Malangkagon nga ginahulat nila ang malapit nga palaabuton nga ang Paraiso ipasag-uli sa duta kag matuman nila ang paglaum nga nadula ni Adan, ang magkabuhi sing dayon sa duta. Kon wala mo pa ina mahimu, makatigayon ka sining importante nga ihibalo sang Biblia paagi sa pagtuon upod sa mga Saksi ni Jehova, nga walay bayad, kag paagi sa pagtambong sa ila Cristianong mga miting. Sa amo maton-an mo kon ano ang kinahanglanon agod mangin isa sang mga disipulo ni Jesus. Paagi sa iya, “ang katapusan nga Adan,” mahimu mo mapanubli ang makatilingala nga mga pagpakamaayo gikan sa Dios.—1 Corinto 15:45; Bugna 21:3, 4.

[Laragway sa pahina 6]

Si Jesus katumbas sang himpit nga si Adan