Ang Britanya, ang Dugo, kag ang AIDS

SANG nagligad nga duha lamang ka tuig, Ang Lalantawan nagbalhag sing artikulo nga “Ang mga Talaksan ni Jehova Nagabulig sa Aton.” (Salmo 20:4) Naghatag ini subong isa ka halimbawa sang bulig nga matigayon gikan sa wala sing peligro kag sigurado nga mga giya sang Dios, ang pangamlig nga nagaabot sa mga Cristiano nga nagatuman sang iya kasugoan batok sa pagpasulod sing dugo. Sadto anay sa Estados Unidos ang igtalupangod bag-o lang ginsentro sa bag-o nga katalagman sa ikaayong lawas—ang AIDS. May mga suspetsa nga ining makamamatay nga syn­drome magalapnag paagi sa pagtughong sang dugo. Apang, ang mga bumalasa sa Europa kag bisan diin pa mahimu nga nagbatyag sadto nga ini nga katalagman sang paglapas sang kasugoan sang Dios nalatiran lamang sa pila ka malayo nga lugar. Duha ka tuig sang ulihi lamang, binagbinaga ining ulihi nga impormasyon gikan sa Gran Britanya.

“OLOPERAHAN ang akon utod nga babayi apang nahadlok sia nga malatnan sang AIDS. Indi kami mga Saksi ni Jehova, apang mabuligan bala ninyo kami paagi sa pagrekomendar sing isa ka manugbusbos nga magaopera nga wala nagagamit sang dugo?” Amo ina ang isa lamang sang tinagipusuon nga mga pangabay nga nabaton sining ulihi lang sang mga Saksi ni Jehova sa ila ulong talatapan sa London, Inglaterra. Ano ang yara sa likod sining mga pangabay?

Kutob sa iya ginsugoran, ang Brit­ish ­Blood Trans­fu­sion Ser­vice nagpabugal sa iya kaugalingon bangod sang abiyo nga dugo gikan sa boluntaryo nga nag-alamot. “Pahuway lang pagkatapos sang pagdonar [sang isa ka yunit sang dugo], pag-inum kag pagkaon sing biskwit, kag balik na sa obra. Ngaa indi ini pagtilawan?” palig-on sang ila nagapasayod nga polyeto. Subong resulta, duha ka milyon ka boluntaryo nga donasyon ang ginhimu kada tuig sang 3 porsiento sang populasyon.

“Ang dugo nga natipon gikan sa wala sing bayad nga mga boluntaryo, subong sa Britanya, superyor sing kalidad sang sa natipon gikan sa mga tawo nga ginbayaran tungod sini,” siling sang The Guard­ian. Sa iban nga hambal, madugay na ginatamod nga ang Britanya nakalikaw sa katalagman sang impeksion gikan sa dugo nga ginbakal gikan sa mga alkoholiko ukon sa iban nga diutay na lang sing mabaligya. Apang, ining ulihi lang nga mga hitabo nagpakita sang serioso nga mga sayop sa sining laragway, nga nagresulta sa dimatupongan nga pagkadula sang kompiansa sang publiko. Pagkatapos mapatay ang duha ka hemophiliac, ang isa ka humalambal sang Hae­mo­phil­iac So­ci­ety nagsiling nga ang ‘abiyo nga dugo [sang Na­tion­al ­Health Ser­vice] indi na makabig nga wala sing peligro.’ Ano ang natabo?

Bisan pa nga nahibaloan sing tinuig nga imposible salaan ang dugo sang tagsa ka balatian kag nga ang serioso nga impeksion, subong sang hep­a­ti­tis ukon malaria, sarang maliton paagi sa pagtughong, ina nga mga katalagman wala ginbalhag sing lapnag sa Britanya. Ginakilala pirme nga ang gindonar nga dugo wala nagahatag sing kabangdanan nga magpangandam. Apang ang duha ka makakilibang nga rason nagtingob, nga nagtiklod sa The Dai­ly Tele­graph sa paghinakop: “Ang Britanya napierde sa pagpakig-away nga tapnaon ang kagaw sang AIDS sa pagsulod sa mga abiyo nga dugo.”

Ang una nga kakibot nag-abot sang ang mga balita sang prensa nagpakita nga sing madamung tinuig na ang Britanya sa pagkamatuod nagabakal sing dugo gikan sa luwas. “Ang dugo ginbakal gikan sa mga tawo sang imol nga mga pungsod diin may yara mataas nga pagdugang sing ginpaliton sang dugo nga balatian,” tu-ad sang isa ka tiglawas sang unyon sa laboratoryo sang mga produkto sang dugo. Dugang pa, mga 70 milyones ka yunit sang nakonsentrar nga Factor VIII ang gin-importar gikan sa Estados Unidos kag gingamit sa pagbulong sa mga hae­mo­phil­iac sang Britanya. Ang kada gingamit nga Factor VIII naghalin sa plasma nga ginkuha gikan sa 2,500 ka mga nag-alamot sang dugo. Daw subong bala nga paagi sa pag-importar sining produkto sang dugo ang kagaw sang AIDS ginliton sa abiyo sang Britanya.

Nag-abot ang dugang nga kakibot sang ginkompirmar nga ang AIDS nag-impeksion sa sistema sang mga agi nga nag-alamot gikan sa Brit­ish ­Isles. Bisan pa nga ang mga agi amo ang pila sadtong wala ginapangabay nga magdonar sing dugo bangod sang ila mas mataas nga katalagman nga may AIDS, ang paandam wala pag-ihatag sing tuman ka kusog sa kon ano gid ini, baton sang Departamento sa Ikaayong Lawas. Ang paandam sa ila pampleta sa AIDS nagapatuhoy lamang sa “Mga agi nga may lainlain nga mga paris.” Ang ulihi nga pag-imprinta sing sobra sang polyeto nga A.I.D.S. kag kon paano ini nagahilabot sa mga nagadonar sing dugo nagapakita nga ang “Mga agi nga mga lalaki kag mga bi­sex­u­al” amo ang “labi na nga madali malatnan” sang AIDS. Apang ulihi na ang paandam. Sang ginsugoran sang 1985 kapin sa 40 ka indibiduwal, lakip ang bag-o nabun-ag nga lapsag, ang nalatnan. Dugang pa, yara ang makalilibog nga kamatuoran nga ang kagaw sang AIDS may yara inkubasyon nga panag-on nga tubtob sa duha ka tuig. Gani pila pa ang nalatnan na? May yara “isa ka ­time-bomb nga elemento,” subong sang ginasiling sang The Sun­day ­Times. Sing nahisuno, ang Na­tion­al ­Blood Trans­fu­sion Ser­vice sining karon lang naghanda sing dugang nga pampleta para sa tanan nga posible nga magadonar sing dugo sa Britanya, Ang Pila ka Rason Kon Ngaa Indi Ikaw Dapat Maghatag sing Dugo.

May yara na mga 50 ka kamatayon bangod sang AIDS sa Britanya, gikan sa kapin sa 100 ka ginreport nga mga kaso. Ang kadamuon sang mga tawo nga nagaantos sang balatian sa karon nagadoble kada walo ka bulan. Ang isa ka mediko nga koresponsal para sa The Sun­day ­Times nagbanabana nga mahimu nga may kapin sa 12,000 ka kaso sa sulod sang lima ka tuig. Kag ang labi pa ka makakilibot nga pagbanabana gikan sa Ro­yal Col­lege of Nurs­ing sang Unit­ed King­dom amo nga isa ka milyon ka tawo sa Brit­ish ­Isles ang mahimu nga malatnan sa tuig 1991 kon wala sing ginahimu nga aksion agod tapnaon ang paglapnag sang AIDS.

Ang nagapamangkot nga ginsambit kaina nagsiling: “Daw subong bala nga kamo nga mga Saksi ni Jehova napamatod-an nga husto sa sini nga bagay sang pagtughong sang dugo.” Sing labi pa ka sibu, siempre pa, si Jehova nga Dios, paagi sa iya Pulong, ang Biblia, ang labi nga nabindikar. Sang nagligad nga siniglo ginsugo niya nga ang mga Cristiano ‘maglihi sa dugo.’ (Binuhatan 15:29; 21:25) Ang iya laygay kag mga talaksan pirme napamatod-an nga pangamlig para sa iya katawhan kag padayon nga mangin amo sini.

[Kahon sa pahina 30]

Ano bala ang AIDS?

Ang AIDS amo ang ginpalip-ot gikan sa Ac­quired Im­mune De­fi­cien­cy Syn­drome. Ang AIDS mismo wala nagapatay. Apang, subong sang ginapakita sang iya ngalan, ang biktima ginabilin nga may sablag sa sistema sa pagbato. Bangod wala sini nga proteksion, ang isa nga may balatian masami nga mapatay gikan sa impeksion, subong sang pinasahi nga sahi sang pneu­monia ukon malaka sing sahi nga kanser sa panit, ang Kaposi’s sar­co­ma. Ang mga pagpanalawsaw sa paghibalo kag pagsayasat yara pa sa temprano nga mga halintang, kag wala pa karon sing nahibal-an nga bulong para sa AIDS.