Paano Mo Mapunggan ang Imo Balatyagon?
MADAMO karon ang nagahandum nga mapukaw ang balatyagon. Nagapangita sila sing kakunyag paagi sa madasig nga pagmaneho, makatalagam nga mga hampang, ginadumilian nga sekso, kag makapukaw nga mga droga. Sa pagkamatuod, ang kalibutan sang komersio kag kalingawan nagapadaku sang pagkinahanglan para sa emosyonal nga eksperiensia. Sa amo, madamo ang indi makaagwanta sa paghidait kag kalinong, nagabatyag nga nagakabagay sila nga makatigayon sing labi ka emosyonal nga kapagsik gikan sa kabuhi.
Siempre pa, kita tanan may balatyagon. Halimbawa, kon kita nagayuhum, nagakadlaw, ukon nagahibi, ginapakita naton ang kahimtangan sang aton balatyagon sa sina nga tion. Apang nahibaloan mo bala nga ang balatyagon makaapektar sang imo lawas, paagi sa pagtuga sing mga pagbalhin sa presyon sang dugo, pagpitik sang tagipusuon, kag pagpamalhas? Nagatuga man ini sing malain nga pamatyag, subong sang sakit sang ulo, sakit sang tiyan, kag sakit sa likod. Gani, sa kalabanan ang mga tawo nagapangita sing maayo nga balatyagon kag nagalikaw sang indi maayo. Ang iban nga mga tawo nagatinguha sa paglikaw sa indi maayo paagi sa pagdalamguhanon, sobra nga pagkaon, kag sobra nga pag-inum. Sa pihak nga bahin, ang nagakaigo nga kahimtangan sa balatyagon nagapadaku sing kaayohan. Ang Hulubaton 14:30 nagasiling: “Ang malinong nga tagipusuon amo ang kabuhi sang unod.”
Sing makawiwili, ang Pulong sang Dios nagasambit sang tanan nga sahi sang tawhanon nga mga balatyagon, subong sang gugma, dumot, kalipay, kasubo, kaisog, kag kahadlok. Ayhan madumduman mo nga kis-a “si Jesus naghibi,” nagpakita sang iya balatyagon sang mapatay sang isa ka abyan. (Juan 11:35) Si Jose nagpanikasog sa pagpugong sang iya mga luha “kay ginhidlaw ang iya tagipusuon tungod sa iya utod,” nga tinuig na nga wala niya makita.—Genesis 43:30.
Ngaa Punggan ang Imo Balatyagon?
Sanglit nagakabuhi kita sa “tion sang pag-ipit” kag kita dihimpit, mas madamo nga indi maayo nga balatyagon ang nagasulod sa aton kabuhi sang sa maayo. (2 Timoteo 3:1-5, Revised Standard) Subong sang ginasiling sang Biblia, “ang paglugos nagapabuang sa maalam.” (Manugwali 7:7) Gani kon wala naton ginatinguhaan nga punggan ang indi maayo nga balatyagon, mahalitan naton ang aton kaangtanan sa aton pamilya, mga kabuhi, mga masigka mamumugon, kag Cristianong mga kaupod.
Natural, naapektohan kita tanan sa balatyagon bangod sang ginatawag sang Biblia nga “tion kag wala ginapaabot nga hitabo.” (Manugwali 9:11) Halimbawa, sang magpauli ang isa ka mag-asawa, nga yara sa bug-os nga ministeryo, sa ila apartment nakita nila nga ginkawat ang kalabanan nila nga pagkabutang. Naakig sila sa sini, tubtob sa punto nga naglain ang ila pamatyag. Nagkinahanglan sing pila ka adlaw nga mapanumbalik liwat ang pagpugong sa ila balatyagon. Sang maulian na sila, nagpadayon sila sa ila hilikuton nga ‘pagpaumpaw sa mga nagalalaw.’—Isaias 61:2.
Ukon ayhan may kilala ka nga mga tawo nga nagapahanugot sang ila kaugalingon nga mapukaw sa balatyagon bangod sang pagtan-aw sing mga soap opera ukon mga drama sa telebisyon. Nangin pamilyar sila katama sa mga artista amo kon ngaa masunson sila nga nagahibi bangod sa sining patopato lamang. Binagbinaga man ang kaso sang isa ka dalaga nga nagapangabuhi sing nagaisahanon. Isa ka gab-i nagtan-aw sia sing makahaladlok nga sine. Bisan pa nga “nahadlok,” nagpadayon sia sa pagtan-aw. Pagkatapos sadto, madugay sia nga nakatulog. Sang matulogan na sia, mahanduraw mo kon ano ang iya gindamgo: mga bampira kag mga aswang. Ang punto: Naapektohan ang aton balatyagon sa nagakatabo sa palibot naton. Sa pagkamatuod, nian, dapat kita mangin mapilion, nagalikaw sa mahaliton ukon indi nagakaigo nga nagatublag sang aton pagkatimbang sa balatyagon.
Pagpadaku sang Maayong Balatyagon
Sa pihak nga bahin, ang Pulong sang Dios nagarekomendar nga kita “maghaganhagan sa batasan,” nagagamit sang ‘aton ikasarang sa pagpangatarungan.’ (Tito 2:2; Roma 12:1) Wala ina nagakahulugan nga punggan naton ang aton kaugalingon tubtob sa punto nga mangin indi masinapakon sa kabuhi. Ang napunggan sing nagakaigo nga balatyagon nagadugang sing rekado sa kabuhi. Ang Biblia nagasiling, halimbawa: “Wala na sing maayo pa sang sa magpangalipay ang tawo sa iya mga binuhatan.”—Manugwali 3:22.
Busa, agod ang kabuhi mangin makalilipay, maton-an naton nga palambuon ang positibo nga mga balatyagon. Ini, sa baylo sang negatibo nga panghunahuna, magabulig sa aton nga “malangkag sa paghimo sing maayo.” (Tito 2:14, New International Version) Ang makusog kag maayo nga balatyagon nagapabakud sang determinasyon kag pagkamapinadayunon agod matigayon kon ano ang maayo. Siempre, nahibaloan sang mga Cristiano nga wala sila nagahimo sing pila ka butang sa pag-alagad sa Dios bangod sang positibo nga panghunahuna sa sini. Sa baylo, ginakilala nila ang pagkinahanglan nga magsalig sing bug-os sa espiritu ni Jehova agod maatubang ang palaabuton. (Lucas 11:13; Binuhatan 19:21) Paano, nian, naton mapunggan ang balatyagon, nagapadaku sang mga mapuslanon?
“Dili Kamo Magmahimud-uson sing Hunahuna”
Bangod sang ila mahaliton nga mga epekto, ang mga balatyagon subong sang kasingkal, kahisa, kaakig, kag kahadlok dapat punggan. Sa pag-ilustrar kon paano naton ini himuon, binagbinaga ang isa lamang ka balatyagon: paghimud-os.
Ang aktibo nga kusog sang Dios nagapabakud sa iya kinabubut-on kag matutom nga mga alagad sang nagligad, subong man karon. Ginatuytuyan sang balaan nga espiritu, gintipigan ni Jesus ang positibo nga panimuot paagi sa pagwili sing tudok sa espirituwal nga mga bagay. Ginlaygayan niya ang iya mga sumulunod nga “dili magmahimud-uson sing hunahuna.” (Lucas 12:29) Nakapat-od gid sia tuhoy sa mahigugmaon nga pag-ulikid sang iya Amay. (Juan 15:9, 10) Ang iya kakugi kag kapagsik wala gin-upangan sang kataka kag kapaslawan. Sing kaanggid man, kon luyag mo mapunggan ang paghimud-os, hunahunaa ang ‘dalayawon nga mga butang.’ (Filipos 4:8) Huo, ang pagsalig kay Jehova magadula sang negatibo nga mga panghunahuna.
Halimbawa, ang isa ka may sablag nga bata nga babayi sa São Paulo, Brazil, nabalaka tuhoy sa iya kakulang sing kalantip kag sa iya palaabuton. Ginaatipan niya ang magagmay nga kabataan sa balay samtang ang iya mga ginikanan lunsay nagatrabaho. Nagabatyag nga diutay lamang ang kapuslanan, nagsulat sia: “Nahadlok ako nga basi magbuang ako, magahimo sang pila ka butang nga binuang. Naghunahuna pa gani ako sa paghikog. Nagbatyag ako nga indi gid ako makapamana.” Sa tapos mabaton ang isa ka sulat nga nagalaygay sa iya nga pauswagon ang iya pagtuon sang Biblia, nagsulat sia: “Nagbatyag ako nga may isa gid man nga interesado sa pag-analisar sang akon palaligban. Ginpakita mo sa akon kon daw ano ka importante ang magpuyo sa bag-o nga sistema ni Jehova.” Gani, sa baylo nga magpalibog lamang, ngaa indi magpahamtang sing pat-od nga mga tulumuron, labi na ang mga espirituwal, subong sang paghimo sing labi pa sa pagpalapnag sang maayong balita sang Ginharian ukon paghinguyang sing dugang nga tion sa pagtuon sang Pulong sang Dios?
Matuod, ang pila ka umalagi nga paumpaw mahimo nga matigayon paagi sa pagrelaks, pagdayandayan, pagbag-o sing rutina ukon palibot, ukon pagpamati sa makalilipay nga musika. Apang, nahuyog man kita sa paghunahuna sing negatibo kag paghimud-os, depende sa mga butang nga gintudlo sa aton ukon naeksperiensiahan. Bangod sini nga rason, ang maalamon nga ikasarang kag kabubut-on indi bastante sa pagpatubas sing kalinong sa hunahuna ukon sa pagdul-ong sa isa sa kahamuot sang Dios. Dapat naton ton-an nga ‘itugyan ang aton tanan nga paghimud-os kay Jehova.’ Mahimo naton ini ‘bangod nagaulikid sia sa aton.’—1 Pedro 5:7.
Ang Personal nga Interes sang Dios sa Imo
Indi luyag sang Manunuga nga ang tagsatagsa mangin palareho kag magahulag sa pareho nga paagi. Sa Biblia, naghatag sia sing nagatuytuy nga mga prinsipio nga nagakaigo kag bastante para sa tanan. Naghatag man sia sing maid-id nga mga halimbawa tuhoy sa iya pagpakita sing personal nga interes sa kaayohan sang iya mga alagad. “Si Jehova malapit sa mga buong sing tagipusuon . . . Madamo ang kapipit-an sang matarong, apang si Jehova nagaluwas sa iya sa sini tanan sa ila.” (Salmo 34:18, 19) Sa katunayan, nahibaloan ni Jehova ang aton nasulod nga mga balatyagon, bisan ang aton mga palaligban kag mga kasubo. Ang Salmo 56:8 nagapabutyag sini sa sining paagi: “Isulod sa imo suludlan ang akon mga luha. Wala bala sila sa imo tolon-an?” Gani, kon kita nagakinahanglan gid, bisan pa nga “imol kag nawad-an,” si Jehova mangin ang aton “kabulig kag Manluluwas.” (Salmo 40:17) Apang ano ang dapat nga himuon agod matigayon ini nga bulig?
Ang apresasyon sa ekselente nga mga kinaiya sang Dios, ang iya “malum-ok nga kalulo,” nagabulig sa aton sa paglikaw nga magkonsentrar sing dinagakaigo sa aton kaugalingon. (2 Corinto 1:3, 4) Indi naton masunod ang aton balatyagon sing kinaugalingon bangod ang tawhanon nga tagipusuon mahimo nga “malimbungon,” nagadul-ong sa indi maayo nga mga buhat, kag sa imoral pa gani nga kaangtanan. (Jeremias 17:9) Halimbawa, isa ka minyo nga babayi sa Latin Amerika ang naganyat sa isa ka lalaki sa tupad balay. Ginpahulag sang iya balatyagon, ginpakamatarong niya ang iya handum nga “buligan” sia. Maayo na lang, nangayo sia sing espirituwal nga laygay gikan sa hamtong nga mga Cristiano. Bangod sang daku nga apresasyon sa mga kinaiya sang Dios, gintapos niya ang kaangtanan. Karon malipayon sia nga nagasiling: “Ang akon pag-asawahay nasalbar.” Sa pagkamatuod, mas maayo nga palambuon naton tanan ang kahanda nga tudloan ni Jehova kag magmalapit sa iya.—Salmo 19:7-11.
Ang makusog nga pagtuo, kon sayuron, ang napasalig nga paghulat kag may kompiansa nga paglaum, nagaamot sa positibo nga panimuot, samtang ang wala mahibaloi nagapukaw sing paghimud-os kag kahadlok. (Hebreo 11:6) Sa pagkamatuod, ang negatibo nga panghunahuna ukon pangduhaduha nagahimo sa aton nga mapaslawan sa kon diin kita kuntani nagmadinalag-on. Ang kakulang sing pagtuo nagapakita sang pagkinahanglan nga palambuon ang dugang nga pagsalig sa ikasarang sang Dios sa pagbulig. (1 Juan 5:10) Daw ano ka importante, nian, nga magsalig sa Dios, magpangayo pirme sing bulig paagi sa pangamuyo nga mapunggan ang aton balatyagon!—Santiago 1:5.
Ang pagpugong sa kaugalingon kag pagkamakatarunganon mga kinaiya man nga dapat naton palambuon agod mapauswag ang matahom nga kaangtanan sa iban. “Ang tawo nga mahinantupon mabugnaw sa espiritu,” nagapugong sang iya balatyagon. (Hulubaton 17:27) Luwas sini, si apostol Pablo nagsulat: “Ipakita ang inyo pagkamakatarunganon sa tanan nga mga tawo,” sa amo nagaamot sa mahim-ong kag mahidaiton nga pagkabuhi.—Filipos 4:5.
Ang gugma sa iban nagapauswag sa labing makalilipay nga balatyagon, subong nga handa sa pagpalig-on sa iban kag pagpasulhay sa ila. “Sa gugma sang paghiliutod magmalulo kamo ang isa sa isa. Sa kadungganan pasulabihon ang iban.” “Ang gugma mapailubon kag malulo; wala nagakahisa ukon nagapabugal; ang gugma wala nagapangita sang iya kaugalingon ukon makagud ukon mainakigon; ang gugma wala nagahupot sang rekord sang kalautan.”—Roma 12:10; 1 Corinto 13:4, 5, Today’s English Version.
Kon padayon mo nga ginapalambo ining mga kinaiya, pat-od nga buligan ka ni Jehova. Subong sang ginsulat ni Pablo: “Ang paghidait sang Dios nga nagalabaw sa tanan nga paghangop magatipig sang inyo mga tagipusuon kag inyo mga painoino sa kay Cristo Jesus.”—Filipos 4:7.
Ano ang Luyag Mo nga Himuon?
Bisan pa nga nahibaloan sang kada isa sa aton ang iya kinahanglanon nga punggan ang balatyagon sing maayo pa, makasalig kita nga ang pag-uswag kag daku nga kalipay matigayon naton. Bangod sina, dapat kita maghalong nga indi maghanduraw ukon magpadala sa dimapunggan nga balatyagon subong sang dinakaigo nga pagpalibog. Sa baylo, panikasogan naton nga palambuon ang positibo, maayo nga mga balatyagon agod mangin mahidaiton sa aton kaugalingon, sa aton mga kaupdanan, kag sa Dios.
Huo, maayo nga mangin determinado sa paghimo sina, nagapaabot sa adlaw nga si Jehova ‘magapaayaw sa handum sang tagsa ka butang nga buhi.’ (Salmo 145:16) Gani, mangabudlay sing dalayon sa pagtigayon sing kabuhi sa mahidaiton nga bag-ong sistema sang mga butang sang Dios. Ang paghimo sina magaamot pa gani sa imo karon nga kalipay, nga sa pagkamatuod labing maayo nga balatyagon.