Pagsumponganay sang Gahom sa Bilog nga Globo—Sin-o ang Magadaug?

“ANG panguna nga tulumuron sang mga Sobiet amo ang pagpilit sa amon nga indi pagdayunon ang S.D.I. [Stra­tegic De­fense Ini­tia­tive (“Star Wars”)]. Sa banta ko . . . nahangpan ni Mr. Gor­bachev nga wala kami sing tuyo nga himuon ina.” Amo sina ang ginsiling ni Ron­ald Rea­gan sang E.U. pagkatapos sang komperensia sa Gene­va sang Nobiembre 1985.

Subong sang nahibal-an mo, sang tuig kutob sadto ang pagribalay sa ulot sining mga super­pow­er nagpadayon. Apang madamong mga pungsod nga kaalyado ukon kadampig sa ila, ang nagahuman sang Sidlangan (ang kalabanan grupo sang komunista) kag sang Katundan (sing masami grupo sang kapitalista). Nagahimo ini nga isa ka pagsumponganay sang gahom sa bilog nga globo. Gani nadalahig ikaw. Dugang pa, ang palumba sa hinganiban nagapapadayon sang katalagman sa daku kaayo nga inaway, nagabutang sa katalagman sang imo palaabuton—bisan pa nga nagapuyo ikaw sa indi kaalyado nga pungsod.

Busa, dapat ikaw mangin interesado sa resulta sang pagsumponganay sa gahom. May yara bala ayhan mahidaiton nga solusyon? Kon wala, sin-o ang magadaug? Ang imo paghibalo sina magaapektar sang imo palaabuton.

Kon Paano Ini Nagsugod

Madamong libro sa modernong maragtas ang nagapakita nga ang karon nga pagribalay sa ulot sang Sidlangan kag Katundan nagsugod sang matapos ang Inaway Kalibutanon II. Apang, ang maragtas sang Biblia nagapakita nga kasugpon ini sang pagsumponganay sa pagpangulo sa bilog nga kalibutan nga nagsugod sang halos 2,300 ka tuig ang nagligad.

Kon nabasa mo ang maragtas sang dumaan nga Gresya, mahibal-an mo nga ginhimo ni Alejandro nga Daku ina nga pungsod nga isa ka imperyo. Gintagna ini sang manalagna sang Biblia nga si Daniel. Suno gid sa saad, sang mapatay inang “gamhanan nga hari” sang 323 B.C.E., ang imperyo sang ulihi “gintunga sa apat ka hangin”—sa ulot sang apat niya ka heneral. (Daniel 11:2-4) Tuhoy sa ila, si Seleu­cus I Nica­tor ang nagkontrol sa Siria kag Mesopotamia—mga teritoryo sa aminhan kag sidlangan sang dutang natawhan ni Daniel, ang Juda. Si Pto­lemy Lagus, isa pa ka Griegong heneral, ang naggahom sa Egipto kag Palestina, nga nagbutang sa iya sa bagatnan kag katundan sang teritoryo ni Seleu­cus Nica­tor. Ang ila relatibo nga posisyon naghimo sa ila nga “hari sang aminhan” kag “hari sang bagatnan.”—Daniel 11:5, 6.

Ang “aminhan” kag “bagatnan” nangin simbuliko sang gamhanan nga mga pungsod nga may matagnaon nga mga papel.a Lainlain nga pungsod ang nagkuha sa papel sang duha ka “hari” sa sulod sang mga siglo; apang ining mga pungsod pirme nagakabagay sa matagnaon nga pagkilala. Pirme sila nakilal-an bangod sang ila pagribalay, sing masami samtang nagakontrol sang mga teritoryo sa aminhan kag bagatnan sang kada isa.

Sa karon katumbas ina sa tawag nga “Sidlangan” kag “Katundan.” Mga simbuliko man ini nga tinaga, kay ang duha ka teritoryo nagasampawanay. Ang tawag sang Biblia nga “aminhan” kag “bagatnan” nagakaigo man nga mga simbulo walay sapayan sang kaanggid nga pagsampawanay.

Ang Dios sang “Hari sang Aminhan”

Nagatan-aw sa unahan sang “tion sang katapusan,” si Daniel nagsiling nga ang “hari sang aminhan” “magapakataas sang iya kaugalingon labaw sa tagsa ka dios,” nga “wala nagabinagbinag” sa “Dios sang iya mga ginikanan.” Sa baylo, ihatag niya ang himaya “sa dios sang mga pamakud . . . paagi sa bulawan . . . pilak . . . bato nga bilidhon kag . . . mga butang nga matahom” sa wala pa maglambut “sa iya katapusan.”—Daniel 11:35-39, 45.

Sanglit atiestiko, ang “hari sang aminhan” sa karon nagapanghiwala sa pagluntad sang Dios kag masami nga nagapugong sa relihion. Nagasalig sia sing labi sa mga hinganiban kag militarismo sang sa iban pa nga paagi sa pag-impluensia sa tanan nga pungsod. Gani ginagamit niya ang kalabanan sang iya pinansial nga manggad sa “paghatag sing himaya” sa “dios sang mga pamakud.” Sa pagpaanggid, samtang ang modernong “hari sang bagatnan” nagahimaya man sa mga hinganiban kag militarismo, ginakilala niya ang iban nga mga dios, kag madamo sang iya katawhan ang nadalahig sing makusog sa relihion.

Ang Modernong-Adlaw nga Pagsumponganay sa Gahom

Nagatudlo sa mga hitabo sa aton adlaw, ang tagna nagasiling: “Sa tion sang katapusan ang hari sang bagatnan magasumpong sa [hari sang aminhan], kag batok sa iya ang hari sang aminhan magapaulan sing [kagamitan sa militar]; kag [ang hari sang aminhan] magasulod sa kadutaan kag magasalakay kag magaagi.”—Daniel 11:40.

Ayhan nahibaloan mo nga kutob sang Inaway Kalibutanon II ang ideolohiya kag kontrol sang “hari sang aminhan” naglapnag sa madamo nga teritoryo, walay sapayan sang mga inaway nga gin-away sa pag-upang sa sini. Kon tubtob diin sia magamadinalag-on sa ‘pagsulod sa kadutaan kag pagsalakay kag pag-agi’ wala kita makahibalo; apang ang modernong “hari sang bagatnan” nagtinguha sa pagpugong sa paghilabot niya sa ginatawag nga hilway nga kalibutan. Busa ining mga magkontrahanay “nagasumponganay” sa nahimo na karon nga dugang nga palumba sa hinganiban kag sa kahawaan. Samtang, ginasumbong nila ang kada isa nga maluyag sa paggahom sa kalibutan.

Si Daniel dugang nga nagsiling: “Magagahom sia [ang hari sang aminhan] sa mga tinago nga mga bahandi . . . kag sa tanan nga bilidhon nga mga butang sang Egipto. Kag ang mga Libiahanon kag mga Etiopiahanon magasunod sa iya mga tikang.” (Daniel 11:43) Mahimo ini nagapatuhoy sa kinaugali nga mga manggad; kag ginakontrol matuod sang modernong “hari sang aminhan” ang mga teritoryo nga bugana sing mineral nga mga manggad, lakip ang langis. May makusog man sia nga impluensia sa mga pungsod sa guwa sang iya teritoryo nga bugana sang kinaugali nga manggad. May rason gid kita tanan nga bantayan nga may kawili kon bala makatigayon sia sing mas daku nga pagkontrol sa sini kag kon tubtob diin magalambut ang iya impluensia sa ekonomiya.

Sin-o ang Magadaug?

Apang, ano ang nagapugong sa sining ‘mga hari’ gikan sa hinali nga katapusan nga inaway? Ang isa ka daku nga rason amo nga ginakahadlokan nila ang pagkamalaglagon sang ila nuklear nga mga hinganiban. Ginapakamaayo nila nga maghambalanay sa kasugtanan, bisan pa nga kis-a lang ini ginatuman. Subong sang gintagna ni Daniel: “Magapamulong sila sing kabutigan sa isa ka latok. Apang indi ini magmadinalag-on, kay ang katapusan manginsa tion pa nga ginpat-ud.”—Daniel 11:27.

Gani ayhan luyag mo mahibaloan, Ano ang matabo sa ulihi? Magasugtanay gid man bala sila sa mahidaiton nga paghidait? Ukon mapierde bala sang isa ang isa? Suno sa tagna sang Pulong sang Dios, ang sabat sa duha ka pamangkot amo ang, Indi! Ngaa? Bangod ang ikatlo nga hari magapierde sa ila kag magabulos sa pagkontrol sa kalibutan. Gani may yara pagbalhin sang pagginahom—sa dili madugay!

[Footnote]

[Laragway sa pahina 4]

GAHOM MILITAR SANG DALAGKU NGA PUNGSOD KAG BLOKE

Nuklear nga mga hinganiban

50,000

Tinawo militar

11,913,000

Mga bapor-de-gera

1,350

Bombardero nga eroplano sa inaway

20,100

Mga tangke

95,800