Mga Pangamuyo Nga Ginsabat
ANG handum nga makigsugilanon sa mas mataas nga gahom subong na kadugay sa tawo. Halimbawa, ang pila ka dumaan nga mga tinigib sang Egipto nagaunod sing mga pangamuyo. Ang iban sini nagapangabay sing pangamlig gikan sa isa ka dios, samtang ang iban mga pinamulong sang pagdayaw ukon pagsalig sa diosdios nga ginapatuhuyan. Sa tunga sang mga Griego sang ikawalo ka siglo B.C.E., ang mga himno kag subong man ang mga pangamuyo nga mabinalaybayon kag sa seremonya kinaandan. Sa Romanong mga pangamuyo, kinahanglan ang paghalong kon nagapatuhoy sa isa ka partikular nga dios, bangod madamong dios ang ginasimba sadto anay.
Tubtob karon nga adlaw, ang pangamuyo isa ka kinaandan nga bahin sang dalagku nga relihion sang kalibutan. Kilala katama sa ila masunson nga paggamit sing pangamuyo amo ang mga Budhista, mga Hindu, mga Judiyo, mga Muslim, kag ang nagaangkon nga mga Cristiano. Bisan pa nga ang paggamit sa pangamuyo lapnag sa ika-20 ka siglo nga relihion, ang daku nga pagkananuhaytuhay sa metodo kag estilo sa pangamuyo nagapapalibog sa madamo nga nagapanikasog nga masabat ang ila mga pangamuyo.
Ginasabat Bala ang Tanan nga Pangamuyo?
Bangod madamo sing dagway ang pangamuyo, ang bisan ano lang bala nga pangamuyo mangin epektibo? Nagabatyag ang iban nga basta ang tawo nga nagapangamuyo sinsero kag “nagatuo,” indi importante kon ano nga dagway sang pangamuyo ang ginagamit. Ano sa banta mo? Bangod sang lainlain nga opinyon sa sini nga butang, kinahanglanon ang maglampas sa mga opinyon sang tawo kag magpangita sing nabuyagyag nga impormasyon gikan sa mas mataas nga ginhalinan.
Ang mga sabat sa masunod nga pahina ginkuha gikan sa sina nga ginhalinan, ang Balaan nga Biblia. Ginapakita sini nga indi ang bisan ano lang nga pangamuyo ang ginasabat kon ang indibiduwal nagapaabot nga ang iya pangamuyo pamatian kag sabton.
Ang Biblia Nagapaathag:
Kon kay sin-o dapat ipatuhoy ang mga pangamuyo
Kon ngaa ang iban nga mga pangamuyo wala ginasabat
Kon ano ang mahimo nga ipangabay sa pangamuyo
Ano ang papel sang indibiduwal nga nagapangamuyo?
Ang una nga kinahanglanon amo ang pagtuo, indi lamang ang pagkahanuot sa pagtuo nga ang Dios nagaluntad kag nagapamati sa mga pangamuyo. (Hebreo 11:6) Ginapakita ina nga pangamuyo sa panikasog nga magkabuhi nahisuno sa matarong nga mga talaksan sang Dios nga napahamtang sa Biblia. Sa iya Wali sa Bukid, ginpadaku ni Jesucristo ini nga punto: “Indi ang tagsatagsa nga nagasiling sa akon, ‘Ginuo, Ginuo’ makasulod sa Ginharian sang langit, kundi ang nagahimo sang luyag sang akon Amay nga yara sa langit nga himuon nila.”—Mateo 7:21, Today’s English Version.
Subong halimbawa sang mga pangamuyo nga wala ginapamatian, ang Hebreohanong manalagna nga si Isaias nagsulat: “Bisan kon maghimo kamo sing madamo nga pangamuyo, indi ako [Jehova nga Dios] magpamati; ang inyo mga kamot puno sang dugo.” (Isaias 1:15) Gani ang bisan sin-o nga wala nagatahod sa pagkasagrado sang kabuhi indi makapaabot nga ang ila mga pangamuyo pamatian, bisan kon daw ano kasunson kag kon daw ano kahanuot sila nga nagapangamuyo.
Ngaa ang iban nga “mga tumuluo” masunson nga wala makabaton sing sabat sa ila mga pangamuyo?
Ang pagpati lamang indi bastante sa pagpahamuot sa Dios kag sa pagpasabat sa iya sa aton mga pangamuyo. Bisan ang madali magpati nga tawo magaangkon nga nagatuo sia. Agod may kabilihanan ang pagpati, dapat ini napasad sa sibu nga ihibalo, nga matigayon lamang paagi sa pagtuon sa Biblia. Dugang pa, ang pagpati kag pagtuo dapat pamatud-an paagi sa mga buhat nga ginapatubas sini. “Subong nga ang lawas patay kon wala sing espiritu, amo man ang pagtuo patay kon walay mga binuhatan.”—Santiago 2:26.
Ang matuod nga tumuluo dapat magbinagbinag sa Dios sa adlaw-adlaw, nga wala lamang nagapangamuyo kon ginaatubang sing emerhensia. Magahimo man sia sing mga buhat sang pagtuo, matarong nga mga binuhatan nga nagalakip sang pagsugid sa iban nahanungod sa iya pagpati kag pagtuo sa Dios.
Ano ang dapat nga dagway sang pangamuyo?
Ang pangamuyo indi dapat nga mangin ritwal lamang, ukon nga dapat ini basahon sa isa ka libro; ang pangamuyo indi dapat mag-unod sing sulitsulit nga mga prase subong nga daw ang pagsulit nagahimo sini nga mas epektibo. Kag ang pangamuyo indi dapat “himuon” para pakitakita ukon pagpahamuot sa iban. Ginhatag ni Jesus ining matahom nga laygay nahanungod sa kon ano ang dapat nga dagway sang aton mga pangamuyo kag kon ano ang dapat naton nga likawan: “Kon ikaw magpangamuyo, dili ka magsubong sa mga salimpapaw; kay maluyag sila magtindog kag magpangamuyo sa mga sinagoga kag sa mga nasikohan sang mga dalan agod nga makita sang mga tawo. . . . Sa pagpangamuyo dili maggamit sing mga pagsulitsulit nga walay pulos subong sang mga tawo sang mga pungsod, nga nagahunahuna nga pamatian sila tungod sang ila madamong paghambal.”—Mateo 6:5-7.
Wala sing partikular nga posisyon sang lawas ang ginakinahanglan agod pamatian ang pangamuyo. Apang, ang isa nga nagapangamuyo dapat mangin mapainubuson kag matinahuron sa posisyon kag sa pulong nga ginagamit sa iya pangamuyo.
Kay sin-o dapat ipatuhoy ang mga pangamuyo?
Ang tolon-an nga Hebreo sa Biblia nagahambal tuhoy sa isa ka tawo nga “nagapalapit sa Dios.” (Hebreo 11:6) Sin-o ining Dios? May isa lamang ka Labing Gamhanan nga Dios, bisan pa nga may madamong hinimu-sang-tawo kag butig nga mga dios. (1 Corinto 8:5, 6) Ang labing gamhanan nga Dios sa Biblia ginahingalanan nga Jehova. (Salmo 83:18) Sia ang Manunuga sang tanan nga butang, kag bangod sini nga rason ang pangamuyo dapat ipatuhoy lamang sa iya. Maathag nga gintudluan ni Jesucristo ang iya mga sumulunod sa pagpangamuyo: “Amay namon sa mga langit.” (Mateo 6:9) Wala pagtudlui ni Jesus ang iya mga disipulo sa pagpangamuyo sa iya, sa iya iloy nga si Maria, ukon sa iban pa nga persona. Kundi ginakinahanglan sang Dios nga kilalahon naton ang posisyon sang iya Anak kag ihatag ang tanan naton nga mga pangamuyo sa ngalan ni Jesus. Amo sina kon ngaa ginsilingan ni Cristo ang iya mga sumulunod: “Walay nagaabot sa Amay kundi paagi sa akon.”—Juan 14:6.
Agod mangin kalahamut-an sa Dios ang mga pangamuyo, nian, dapat ini ipatuhoy kay Jehova nga Dios paagi sa iya Anak, si Jesucristo. Kon sayuron, dapat ini ipabutyag sa Dios sa ngalan ni Jesus.
Ano ang mahimo nga ipangabay sa mga pangamuyo?
“Kon magpangayo kita sing bisan anong butang suno sa iya kabubut-on, nagapamati sia [Dios] sa aton.” Ining daw indi mapatihan nga garantiya ginarekord sa 1 Juan 5:14. Apang natalupangdan mo bala ang paandam—“suno sa iya kabubut-on”? Huo, ang panguna nga rason kon ngaa madamong pangamuyo ang wala ginasabat amo nga ang isa nga nagapangamuyo wala anay nagtinguha sa paghibalo kon ano ang kabubut-on sang Dios.—Hulubaton 3:5-7.
Subong isa ka mabuligon nga giya ukon modelo, ginhatag ni Jesus sa iya mga disipulo ang pangamuyo nga kilala sing maayo sa karon subong “Pangamuyo sang Ginuo.” (Mateo 6:9-13) Bisan pa nga indi ini dapat nga mitlangon sing ritwal, ginahatag sini ang nagakaigo nga unahon. Nagauna ang ngalan kag katuyuan sang Dios. Nagasunod ang materyal nga mga kinahanglanon, kapatawaran, kag kaluwasan gikan sa pagsulay sang malauton. Ang ekspresyon “Amay namon” mahimo magabulig sa isa nga nagapangamuyo sa pagpasangkad sang iya mga pangamuyo kag sang iya panghunahuna sa paglakip indi lamang sa mga katapo sang pamilya kag mga himata kundi sa iban man nga nagatinguha sa pagpahamuot sa ila Magbubuhat.—Binuhatan 17:26,27.
Daw ano dapat kalawig ang mga pangamuyo?
Ang Biblia wala nagapahamtang sing ispisipiko nga kalawigon sang mga pangamuyo. Mahimo ini nga tuman kalip-ot ukon mahimo nga himuon sing hipos. (Nehemias 2:4; 1 Samuel 1:12, 13) Sa pihak nga bahin, ang mga pangamuyo sarang mangin malawig. May tion sadto anay nga si Jesus “nagpadayon sa bug-os nga gab-i sa pagpangamuyo sa Dios.” Pagpangabay ini sing balaan nga bulig sa pagpili sa iya 12 ka apostoles. (Lucas 6:12) Gani ang kalabaon sang kalahamut-an nga mga pangamuyo nagalainlain suno sa kinahanglanon.
Ang mga Pangamuyo Pat-od nga Ginasabat
Ang Biblia bugana sing kasaysayan sang mga pangamuyo nga ginsabat sang dakung “Manugpamati sang pangamuyo,” si Jehova nga Dios. (Salmo 65:2) Ang isa ka tumalagsahon nga halimbawa amo ang “pagtilaw sa pangamuyo” sang kaadlawan ni Elias nga manalagna, nga narekord sa 1 Hari kapitulo 18. Sang unang siglo, naeksperiensiahan sang mga disipulo ni Jehova ang gilayon nga sabat sa pangamuyo: “Sang nagapangamuyo sila, nag-uyug ang duog diin sila nagtipon sing tingob; kag napuno sila tanan sang balaan nga espiritu kag nagpamulong sila nga may kasidla sang pulong sang Dios.”—Binuhatan 4:23-31.
Ang iban sang madamong eksperiensia nga nabaton sang mga manugbalhag sining balasahon amo ang iya sang mga lalaki kag mga babayi sang tanan nga pangedaron nga nagbatyag nga nakalab-ot sila sa isa ka krisis. Bangod sang resulta, kombinsido sila nga ang mga mga pangamuyo ginpamatian kag ginsabat.
Bilang pag-ilustrar: Ang isa ka pamatan-on nga nagaistar sa nabaw-ing nga nalupyakan sang Swiss mountain malapit sa dulunan sang Italya nagsiling: “Ang akon walay ikasarang sa paghibalo sang solusyon [sa mga problema sa kabuhi] tuman kadaku sa bagay nga ginhandum ko na lang ang mapatay. . . . Ginhimo ko ang lamang nga butang nga nagsulod sa akon hunahuna. Nangamuyo ako: ‘O Dios nga wala makilal-i, dapat nga nagaluntad ka, kag dapat nga isa ikaw ka Dios sang gugma. Tabangi ako! Indi na ako makaagwanta—tabangi ako sa pagsapo sa kamatuoran.’” Pila ka adlaw sang ulihi, ang lamharon nga mag-asawa nga mga Saksi ni Jehova nagduaw sa sining lalaki. Ginhimus ang isa ka pagtuon sa Biblia, kag isa na sia karon ka bawtismado nga saksi ni Jehova.
Ang isa ka rehistrado nga nars nga may masubo nga kabuhi bangod sang pagkababayidor sang iya bana kag sang pagbulagay nila sang ulihi ang relihioso katama. Isa ka adlaw nangamuyo sia sing masinulub-on, nakiluoy nga pahibaluon sia sang Dios kon bala may yara sia maayo nga katuyuan. Sadto gid nga hapon, ang mga Saksi ni Jehova nagduaw sa iya ganhaan sa ila pamalaybalay nga hilikuton sa pagbantala. Ginpasulod niya sila sa iya balay, nagpamangkot sing madamo, kag nakatigayon sing Makasulatanhon nga mga sabat. Sang ulihi, ang nars nangin manugbantala sang “maayong balita” kag nagadumala na sing isa ka pagtuon sa Biblia.—Mateo 24:14.
Ang isa ka Saksi ni Jehova nagabasa sing Ang Lalantawan sa iya awto sang hinali nga may nagliab sa iya. Hanuot sia nga nangamuyo kay Jehova nga Dios. Ang nagliab wala makagiho kag naghalog ang iya pagliab. Ginpaandar sang Saksi ang awto, nagpaalam sa tawo, kag nagbilin sa iya nga kaangay sang isa ka estatwa sa tunga sang dalan.
Sa kalibutan sang nagadugang nga pagpangalag-ag kag pangduhaduha, ang mga nagahigugma sa Dios kag sa kamatuoran nagadumdom sang positibo nga pasalig nga ang mga pangamuyo kay Jehova nga Dios paagi sa husto nga alagyan, sa husto nga paagi, kag paagi sa husto nga panimuot sang hunahuna kag tagipusuon ginapamatian. Indi lamang nga ginapamatian sang Dios nga labing gamhanan ina nga mga pangamuyo kundi ginasabat man niya ini sa walay duhaduha, suno sa iya balaan nga kabubut-on kag sa iya gintalana nga tion.
[Kahon sa pahina 4]
Mga Dagway sang Pangamuyo
Ang malip-ot nga pag-usisa sa lainlain nga dagway sang pangamuyo nga ginagamit karon napamatud-an nga makapalig-on.
Ang masunson nga ginagamit sa Hinduismo amo ang sadsaran nga pangamuyo nga nagahatag sing pagsimba sa isa ka pinili nga dios ukon diosa, diin may ginasimba nga mga 330,000,000 sa mga 10,000 ka templo. Apang, sing mas masunson, ang Hindu nga mga pangamuyo detalyado kag mahimo nga may yara duha ka dagway—mahimo nga pamalandong (dhyana) ukon pagdayaw (stotra). Daku nga importansia ang ginahatag sa paghambal sing mabaskog nga mga pangamuyo.
Sa Intsik nga Budhista kag Taoista nga mga monasteryo, ang mga pangamuyo ginahimo sing tayuyon sing tatlo ka beses sa isa ka adlaw (sing kaagahon, udto, kag gab-i). Ining mga pangamuyo ginaupdan sing pagkilingkiling sa diutay nga lingganay. Sa pagbulig sa ila sa pangamuyo, ang Budhista nga mga monghe nagauyat sing rosaryo nga may 108 ka bead. Ginagamit man sang iban nga lego ining metodo sa rosaryo agod maisip ang kadamuon sang mga pangamuyo nga ginasiling.
Sa debotado nga mga Muslim, ang pinakaimportante nga bahin sang ila pagsimba amo ang matag-adlaw nga pangamuyo (salat). Ginasulitsulit ini sing lima ka beses sa isa ka adlaw samtang nagaatubang sa Mecca sa Saudi Arabia.
Ang Judiyong mga pangamuyo nagalakip sadtong direkta nga ginkuha gikan sa Biblia, subong sang mga Salmo. Ang iban nga mga pangamuyo nagalakip sadtong gindugang sang lainlain nga mga rabbi.
Sa tunga sang nagaangkon nga mga Cristiano, madamo sing sahi sang pangamuyo kag mga metodo sa pagpangamuyo. Halin ini sa mga pangamuyo nga ginasulitsulit nga nagauyat sing rosarito tubtob sa naimprinta nga mga pangamuyo, kag subong man ang pila ka pulong nga ginabungat nga wala sing ensayo.
[Laragway sa pahina 7]
Ang mga pangamuyo ni Jesus ginsabat. Mahimo man sabton ang imo mga pangamuyo