Pagkombertir kay Constantino—Sa Ano?
ANG ginasiling nga pagkombertir sa Romanong emperador nga si Constantino madugay na nga nagwili sa mga estudyante sa relihion. Suno sa iya kaugalingon nga kasaysayan, sa bisperas sang isa ka inaway sadtong 312 C.E., nga gindag-an niya, ang paganong si Constantino nakakita sing palanan-awon nahanungod sa isa ka krus nga may hulubaton: “Sa sining [tanda] magdaug.” “Nakombertir” sia dili madugay pagkatapos sadto (sang 313 C.E.) kag nagtapos sang paghingabot sa mga Cristiano sa Romanong emperyo. Ginpalig-on ni Constantino ang dagway sang Cristianismo sadto anay subong relihion sang Estado, kag nagpasilabot pa gani sa nasulod nga binais sang simbahan. Apang, naghimo man sia sing mga buhat nga nagpangduhaduha sang pagkatunay sang pagkombertir sa iya kag ginbawtismuhan lamang sia antes sia napatay mga 24 ka tuig sang ulihi.
Sa isa ka artikulo sang Bible Review, ang numismatista (nagatuon sang kuwarta) kag estudyante sang pagkamanunudlo sang teolohiya nga si Stanley A. Hudson nagpahayag kon paano ang paghimo sing sensilyo sang panahon nga naggahom si Constantino nag-amot sa makawiwili nga impormasyon nahanungod sini nga topiko. Tubtob sang panahon ni Constantino, kinaandan na para sa Romanong mga sensilyo nga ilaragway ang bantog nga Romanong mga dios. Apang si Hudson nagreport nga sa tapos makombertir si Constantino, ang paganong mga tema nagdiutay—luwas sa isa. Ang mga sensilyo nga nagalaraway kay Sol, ang dios adlaw—paborito anay ni Constantisno—ginhimo sing bugana. Ngaa?
Si Hudson naghatag sing duha ka posibilidad. Una, ang pagkombertir kay Constantino mahimo nga amat-amat—walay sapayan sang iya dramatiko nga palanan-awon. Ukon mahimo nga si Constantino aktuwal nga naggumon kay Sol kay Jesus. Ang syncretismo (kombinasyon sang lainlain nga dagway sang pagtuluohan) indi kinaandan bisan karon. Halimbawa, sa Latin nga Amerika, ang Columbian anay nga mga diosa nga sanday Pacha-Mama kag Tonantzin ginasimba gihapon sa idalom sang ngalan ni Birhen Maria. Sa amo man nga paagi, si Constantisno mahimo nga nagsimba kay Sol sa idalom sang ngalan ni Jesus.
Ina nga syncretismo nagapaathag kon ngaa ang ika-25 sang Disiembre, ‘ang kaadlawan sang dimadaug nga adlaw,’ amo ang ginpili nga adlaw sa pagsaulog sang pagkatawo ni Jesus. Nagabulig man ini sa aton sa paghangop kon ngaa ang sensilyo nga ginhimo sa pagdumdom sa kamatayon ni Constantino may inskripsion nga “DV Constantinus” (“Balaan nga Constantino”). Ini nagapakita nga, walay sapayan sang pagkombertir sa iya kag sang pagbawtismo sa iya sang ulihi, si Constantino gintamod subong dios sang napatay sia, kaangay sang paganong mga emperador antes sa iya.
[Picture Credit Line sa pahina 7]
The Metropolitan Museum of Art Ginpapanubli ni Gng. F. F. Thompson, 1926 (26.229)