‘Nagtimbuok Ako nga may mga Pakpak Subong sang mga Agila’

Subong gin-asoy ni Ingeborg Berg

NATAWO ako sang nagligad nga isa ka gatos ka tuig, sang Hunyo 5, 1889, malapit sa Fredens­borg Castle, sa aminhan lamang sang Copenhagen. Kon may mga bisita gani ang Danes nga harianon nga pamilya, ang mga babayi gikan sa may sarang nga mga puluy-an sa Fredensborg ginaagda sa pagbulig sa pagluto sing pagkaon kag sa pagserbe. Subong isa ka diutay nga bata nga babayi, pirme ako ginapaupod kag ginatugutan sa paghampang kag sa pagduludalagan sa kastilyo.

Ang maathag gid nga madumduman ko amo ang tuhoy kay Czar Nich­olas II sang Rusya kag ang iya pamilya. Sa guwa sang iya hulot-tululugan may nagatindog nga guardia, isa ka cos­sack nga may natagob nga espada. Ang mga cos­sack maluyagon sa kabataan, kag isa ka bes luyag ako hakson sang isa sa ila. Bangod nahadlok ako, labi na sa iya madamol nga bungot, nalagyo ako sa malaba nga mga koridor sang kastilyo.

Sa isa ka okasyon ginduaw nanday Czar Nich­olas II, Emperador Wilhelm II sang Alemanya, kag sang anak nga lalaki ni Reyna Victoria, nga sang ulihi nangin si Hari Edward VII sang Inglaterra, ang Danes nga hari nga si Christian IX. Samtang nagadayandayan sila sa mga kalye sang Fredensborg, nga nagapakighambal sa mga tawo, ginduludapulay ni Czar Nicholas ang akon ulo sang magduko ako sa iya bilang pagtahod kag pagtamyaw. Malinong pa sadto ang tion, kag ang mga pangulo sang mga pungsod wala nagakahadlok sa ila kalig-unan indi subong karon.

Ginkuha ang Paghidait

Sang 1912 nagtrabaho ako subong nars sa South Jutland, nga nagaatipan sa dampig sa Danes nga katawhan sa Aleman nga bahin sang dulunan. Ang South Jutland ginagamhan sang Alemanya sugod pa sang inaway sang 1864 sa ulot sang Denmark kag Prussia. Ginabuligan ko ang mga iloy sa ila bag-o matawo nga mga lapsag kag nakilala ko ang madamo sining lamharon nga mga pamilya.

Sang 1914 ginpamana ko ang isa ka Danes nga guardia sa dulunan kag nagpuyo kami sa Danes nga bahin sang dulunan. Wala madugay sa tapos sadto nagdabdab ang inaway. Sang ulihi gintawag ini nga Daku nga Inaway kag, sang ulihi pa gid, Inaway Kalibutanon I. Isa ka aga, may tunukon nga alambre nga ginbalabag sa dulunan, nga nagasablag sang mahulas nga pagtabok sa sini. Ang paghidait kag kalig-unan nga naeksperiensiahan namon tubtob sadto wala na.

Ang pagkamakakulugmat kag pagkawalay pulos sang inaway naglapit gid sa amon sang mahibaluan namon nga ang hoben pa nga mga amay sang tanan nga pamilya nga ginduaw ko subong nars gintawag sa pag-alagad sa militar. Kag napatay ang tanan luwas sa isa lamang sa Western Front sa Marne! Makapasubo dumdumon ang lamharon nga mga balo, nga nadulaan sing bana kag ang diutay nga kabataan sang ila amay. Paano mataliuma sining lamharon nga mga babayi ang ila uma? “Sa diin ang Dios?” pamangkot ko.

Sa tion sang inaway, ang kahimtangan sa dulunan pirme makakululba kay ang mga refugees nagatinguha sa pagtabok. Gin-asayn ako sa pag-usisa sa mga babayi nga ginasuspetsahan nga naga-ismagol. Sa masami, pagkaon ang dala nila, kag indi ko ini madiparahan kag ginapalakat ko sila. Ang inaway natapos sang 1918, kag sang 1920 ang South Jutland ginhiusa liwat sa Denmark.

Pagsapo sing Pagtuo sa Dios

Bisan pa nagluya ang akon pagtuo sa Dios bangod sang tanan nga inhustisya nga nakita ko, nagapangita ako sing kahulugan sa kabuhi. Si Alfred, nga akon bana, kag ako regular nga nagasimba, apang ang amon mga pamangkot wala masabat.

Sang 1923 nagsaylo kami sa isa ka diutay nga minuro sa Flensburg Fjord nga ang palangabuhian diri pagpangisda, kag si Alfred nagsugod sa pagpangisda. Wala madugay nangin suod kami sa isa ka pamilya nga mga Baptist. Bisan pa Luterano kami, ginbaton namon isa ka adlaw ang ila imbitasyon sa isa ka pamulongpulong sa Biblia sa Ferry Inn sa Egernsund. Antes kami maglakat, nagluhod ako kag nangamuyo: “Kon may Dios, pamatii palihog ang akon pangamuyo!”

Ang pamulongpulong nahanungod sa babayi sa bubon sang Sicar, kag napukaw sini ang akon handum nga basahon ang Biblia. Subong resulta, daw nangin isa ako ka bag-o nga tawo! Nagsulat ako sa akon iloy: “Pirme mo anay ginasiling nga dapat makombertir ako sa Dios. Sa banta ko natabo na ini karon; nahadlok ako manugid sa imo kay basi madula ang akon kalipay. Apang nagapabilin ini!”

Pila ka tion sang ulihi, sang 1927, may nakita ako nga polyeto sa amon alibungan nga natig-uluhan Freedom for the Peoples. Nakuha sini ang akon igtalupangod, kag nawili gid ako sa kaundan sini nga nalipatan ko ang oras kag duog. Nag-untat lamang ako sa pagbasa sang magpauli ang kabataan gikan sa eskwelahan kag makaon na.

Pagpauli ni Alfred sadto nga gab-i, mapagsik nga ginsugiran ko sia nahanungod sa akon nabasahan. Ginsugiran ko sia nga kon matuod ang ginasiling sang polyeto, nian ang simbahan indi ang balay sang Dios, kag dapat kami magresayn kag biyaan ini sa gilayon. Ginhunahuna ni Alfred nga mangin padasudaso ini, kag amo gid ang iya ginsiling. Apang nagsugtanay kami nga masulat sa sanga talatapan sang Watch Tower Society sa Copenhagen kag mangabay sing dugang pa nga literatura.

Bilang sabat sa amon pangabay, ginpadala si Christian Rømer, isa ka nagalakbay nga manugtatap, sa pagduaw sa amon. Ginpagamit namon sa iya ang hulot sang kabataan kag ginbutang ang ila mga katre sa alibungan. Kon aga kag hapon, si Utod Rømer nagabantala sa kabalayan, kag kada gab-i nagatuon kami. Nagtener sia sing apat ka adlaw, kag katahom gid sang amon pag-inupdanay. Sang makalakat na sia, ginpamangkot ko liwat si Alfred nahanungod sa pagresayn sa simbahan. Sini nga tion mapagsik sia nga nagsugot.

Gani ginkadtuan ni Alfred ang ministro nga dala ang amon resignasyon. Nagdumdom ang ministro nga nag-abot si Alfred bangod may bata naman liwat nga bulunyagan. Apang, sang mahangpan ang kabangdanan sang pagkari ni Afred, indi sia makapati. “Ano ang sala sa iglesia?” luyag niya mahibaluan. Ginsambit ni Alfred ang mga doktrina sang Trinidad, sang pagkadimamalatyon sang kalag, kag sang dayon nga pagpaantos. “Wala ini ginatudlo sang Biblia,” siling ni Alfred. Sang magsabat ang ministro nga indi gid sia maghambal tuhoy sa sini nga mga butang sa mga tawo nga makahunahuna para sa kaugalingon, si Alfred malig-on nga nagsiling: “Luyag namon maghalin sa iglesia!”

Sorpresa nga Napangisdaan kag ang Bawtismo

May kombension nga hiwaton sa Copenhagen, apang kulang kami sing kuwarta kag indi namon masarangan ang paglakbay. Nangamuyo ako sa Dios nga ipakita sa amon ang dalan agod makakadto kami didto, kay luyag namon magpabawtismo. Sang malapit na lang ang kombension, nangisda si Alfred. Kadamo gid sang iya nakuha sa bagay nga napuno ang sakayan, kag may inugplete na kami. Nakibot ang lokal nga mga mangingisda, kay diutay lamang nga isda ang nakuha nila sa sadto nga bahin sang dagat sadto nga tuig. Sa kamatuoran, pagligad sang 50 ka tuig, ginahambalan gihapon sang lokal nga mga mangingisda ang nahanungod sa “milagro.” Gintawag namon ini nga napangisdaan ni Pedro. Gani sang Agosto 28, 1928, nagpabawtismo kami.

Ang bawtismo sadto tuhay sa bawtismo karon. Ang pool para sa bawtismo may kurtina. Sang ginbuksan ang kurtina, didto na si Utod Christian Jensen nga handa sa pagtugmaw. Nakapanapot sia sing amerikana, nga nagatindog sa tunga-tunga sang pool kag ang tubig tubtob sa iya hawak. Kami nga mga kandidato para sa bawtismo nakapanapot sing malaba nga panapton nga puti. Una nga ginbawtismuhan amo ang mga lalaki kag pagkatapos ang mga babayi.

Sa tion sang kombension sa Copenhagen, nagtener kami sa akon mga ginikanan. Pagpauli ko sadto nga gab-i, ginpamangkot ako sang akon amay kon sa diin kami maghalin.

“Nagtambong kami sa miting,” siling ko.

“Ano ang natabo didto?”

“Nagpabawtismo kami,” sabat ko.

“Ginbawtismuhan kamo?” nagdaku ang iya tingog. “Indi pa bala tuman ang bawtismo sa imo sang bata ka pa?”

“Indi, Tay,” sabat ko. Nian ginpatup-an niya ako sing masakit nga hampak sa dulunggan, nga nagasinggit: “Bawtismuhan ko ikaw!”

Treintay-nuebe anyos ako kag may lima na ka kabataan sang mabaton ko ang katapusan nga hampak sa dulunggan gikan sa akon amay, nga tuman kaayo kag kabuot kon indi bangod sang akon pagpabawtismo. Wala na gid niya pagsambita liwat yadtong natabo. Maayo lang nga si Alfred wala pa makapauli, kag ginsugiran ko sia sang natabo pagligad pa sang mga tinuig.

Tion sang Pagsala

Pagpauli namon, ginduaw ko ang isa nga gintamod namon nga utod kag mapagsik nga ginsugiran ko sia nahanungod sa kombension kag sa amon pagpabawtismo. Nagapungko sia nga tuman kahipos kag dayon nagsiling: “Makaluluoy nga Utod Berg. Indi ka na dapat magpati sa sini. Sa isa sini nga mga adlaw may utod nga maabot halin sa Flensburg, kag ipaathag niya sa aton ang kamatuoran.”

Wala ako makatingog. Daw indi ako makatakod sa pagbisikleta pauli. Ang lingganay sang simbahan sa malapit nagabagting, kag sa kada bagting daw subong bala nga mabatian ko ang “kamatayon, kamatayon.” Sa akon kaugalingon nanawag ako kay Jehova nga nagapangayo sing bulig, kag nadumduman ko ang mga pulong sang Salmo 32:​8, 9: “Instruksionan ko ikaw kag tudluan ikaw sang dalanon nga dapat mo laktan: tuytuyan ko ikaw paagi sa akon mata. Dili kamo magsubong sa kabayo ukon sa mula nga wala sing paghangop: nga ang ila mga inugpahagop inugpakagat kag busal sa pagpugong sa ila, basi nga indi sila magpalapit sa imo.”​—⁠King James Version.

Pag-abot ko sa balay, ginkuha ko ang akon Biblia kag ginbasa ang Pangamuyo sang Ginuo. Napasalig ako liwat. Nagsulod sa akon hunahuna ang parabola tuhoy sa perlas nga mataas sing bili. (Mateo 13:​45, 46) Ang Ginharian kaangay sadto nga perlas. Luyag ko ihatag ang tanan nga yara sa akon agod lamang matigayon ko ang Ginharian. Ining mga panghunahuna naglipay sa akon. Kag may iban pa nga mga pagpakamaayo.

Sang 1930 ang magasin nga The Golden Age (karon Awake!) ginbalhag sa Danes sa idalom sang ngalan nga The New World. Kag sang masunod nga tuig, kami nga mga Estudyante sang Biblia nalipay sa pagbaton sang ngalan nga mga Saksi ni Jehova. Pila lamang kami sadto sa amon ginapuy-an, kag kon kaisa ang mga miting ginahiwat sa amon puluy-an. Sanglit ang kalye nga amon ginapuy-an ginhingalanan The Stair­case, gintawag kami The Stair­case Congregation.

Pagbatas sang Dugang Pa nga mga Pagtilaw

Sang 1934 gin-operahan ako kag subong resulta, naparalisado ako. Nagparumatay ako sa higdaan sing duha ka tuig kag tunga, kag ginpakot sang mga manugbulong nga magagamit ako sing wheel­chair tubtob nagakabuhi ako. Mabudlay gid yadto nga tion para sa akon, apang daku gid nga bulig ang akon pamilya.

Ginbaklan ako ni Alfred sing Biblia nga dalagku sing letra, kag ginhimuan ini sang amon kinagot nga lalaki sing ­stand agod nga makabasa ako bisan nagahilay sa katre. Apang luyag ko man magbantala, gani nagbutang si Alfred sing plakard sa higad sang dalan nga nagapasayod sang aton bag-o nga mga magasin. Ang mga interesado nakigkita sa akon, kag nakighambal ako sa ila. Ang epekto sining plakard amo nga gintawag sang mga tawo sa amon lugar ang amon pamilya nga The New ­World.

Ang nagalakbay nga manugtatap alisto sa pagduaw sa akon. Sa amo nakilala ko sing suod ining hamtong kag eksperiensiado nga mga kauturan, kag napalig-on nila ako sing daku. Subong man, gingamit ko ang tion sa pagtuon sang Biblia, kag ang ihibalo nagpabaskog sa akon. Daw subong bala nga ‘ginpatimbuok ako nga may mga pakpak subong sang agila.’​—⁠Isaias 40:⁠31.

Sang mag-athag ang identidad sang “dakung kadam-an” sang 1935, ang kalabanan nga kauturan nga mga lalaki kag mga babayi sa amon lugar, lakip ang amon kamagulangan nga anak nga lalaki kag babayi, nag-untat sa pagpakig-ambit sa tinapay kag alak sa Memoryal. Apang, ang pila sa amon wala gid magduhaduha sa amon langitnon nga pagkatawag. Apang, nalipay man kami nahanungod sa amon bag-o nga paghangop sa daku nga katuyuan ni Jehova tuhoy sa dakung kadam-an kag sa ila padya nga kabuhi nga wala sing katapusan sa duta.​—⁠Bugna 7:​9; Salmo 37:29.

Ang akon panglawas amat-amat nga nag-ayo, batok sa ginpaabot sang mga doktor, kag sa liwat nakapakigbahin ako sing bug-os sa importante nga hilikuton sa pagbantala kag pagpanudlo.

Inaway Kalibutanon II kag Pagkatapos

Sa tabok sang pangpang makita namon ang Alemanya, kag nabatyagan namon ang impluwensia sang Nazismo. Ang iban sang amon mga kaingod nangin mga Nazi, kag ginpahog nila kami: “Hulat lang kamo pag-abot ni Hitler. Nian matupa gid kamo sa kampo konsentrasyon ukon sa isa ka nahapay nga isla!”

Ginabatyag namon nga maayo pa nga maghalin kami. Ginbuligan kami sang pila ka mainabyanon nga mga tawo nga makakuha sing apart­ment sa Sønderborg, isa ka mas daku nga banwa indi tanto kalayo. Ang Inaway Kalibutanon II nagsugod sang Septiembre 1939; nagsaylo kami sang Marso 1940; kag sang Abril 9, gin-agaw sang mga Aleman ang Denmark. Apang, makatilingala nga wala paghingabuta sang mga Aleman ang mga Saksi ni Jehova sa Denmark.

Sang mapukan sang ulihi ang damgo ni Hitler nga manakop, nagahiwat ako sing mga pagtuon sa Biblia upod sa madamo sang napaslawan nga mga Aleman nga nagapuyo sa Sønderborg. Daw ano ka makalilipay nga indi lamang makita ang madamo sining mga estudyante sang Biblia nga nagdedikar sang ila kabuhi kay Jehova kundi man nga ang kalabanan sang akon mga anak kag mga apo aktibo sa Cristianong pag-alagad!

Namatyan akon sing bana sang 1962, sing apo sang 1981, kag sing panganay nga babayi sang 1984. Ang pagpabilin nga aktibo sa pag-alagad kay Jehova amo ang nakabulig sa akon nga malandas ining mga tion sang kasubo.

Makalilipay gid nga makita ang pag-uswag sang hilikuton sang Ginharian sa Denmark kutob sang tion nga nagsugod ako sang 1928. Sadto mga 300 ka manugbantala lamang kami, apang karon may kapin na sa 16,000! Nagapasalamat ako nga sa gihapon, sa edad nga isa ka gatos ka tuig, aktibo ako sa pag-alagad. Naeksperiensiahan ko gid ang katumanan sang mga pulong sa Isaias 40:​31: “Apang ang mga nagalaum kay Jehova magabag-o sang ila kusog. Magatimbuok sila nga may mga pakpak subong sang mga agila. Magadalagan sila kag indi paglapyuon; magalakat sila kag indi pagpunawon.”

[Piktyur ni Ingeborg Berg sa pahina 26]