Isa ka Kalibutan nga Wala sing Sala—Paano?

ANG malinong nga purok sang Tokyo gintublag sang mga singgit nga nagapangayo sing tabang sadtong isa ka kaagahon sang tigtulugnaw. Halin sa lima tubtob napulo ka minuto, madamo ang nakabati sa mabaskog nga mga singgit sang isa ka babayi nga nagapangdul-ong sing pamantalaan nga ginlagas samtang sulit-sulit nga ginbuno. Wala man lang ni isa ang naghulag agod hibaluon kon ano ang nagakatabo. Napatay sia bangod sang madamo nga dugo nga nadula. “Kon may isa sa ila ang nagreport sang natabo sa polis sa gilayon pagkabati nila sang iya singgit,” siling sang isa ka imbestigador, “naluwas pa kuntani ang iya kabuhi.”

Bisan pa nga yadtong nakabati sa nagatagumatayon nga babayi wala sing ginhimo nga malain pa kundi ang dipagsapak lamang sa iya, makatarunganon bala nga masiling nila nga wala sila sing sala? “Gintublag ako sang akon konsiensia sa bug-os nga adlaw sang Biernes sang nabalitaan ko ang nahanungod sa pagpatay,” siling sang isa ka lalaki nga nakabati sang iya mga singgit. Nagatiklod ini sa aton sa pagpamangkot, Ano gid bala ang sala?

Ano Bala ang Sala?

Nagatudlo sa pagkahibalo sa sala, si Hideo Odagiri, kritiko sa literaryo kag retirado nga propesor sa Hosei University sa Tokyo, Japan, nagsiling, subong sang ginbalikwat sa Asahi Shimbun nga pamantalaan: “Indi ko madula ang akon maathag nga handumanan tuhoy sa ihibalo sa mga sala, subong sang malaw-ay nga pagkamaiyaiyahon nga nagaluntad sa isa ka bata, makahuluya nga kahisa, pagluib sa isa. Ini nga ihibalo ginpatudok sa akon hunahuna sadtong elementarya pa ako kag sa gihapon nagatublag sa akon.” Nabatyagan mo na bala ang subong sina? May tingog bala sa sulod mo nga nagapakamalaut sa imo kon may ginhimo ka nga butang nga nahibaluan mo nga malain? Ayhan wala sing krimen nga ginhimo, apang ang dimahim-os nga balatyagon nagapabilin kag nagapabug-at sang imo hunahuna. Amo ini ang imo konsiensia nga nagapanghikot, kag ginapatuhuyan ini sang Biblia sa masunod nga teksto: “Kon ang mga pungsod nga walay kasuguan nagahimo sa kinaugali sang ginakinahanglan sang kasuguan, sila kasuguan sa ila kaugalingon, bisan pa sila walay kasuguan. Nagapahayag sila nga ang ginakinahanglan sang kasuguan nasulat sa ila mga tagipusuon, samtang ang ila mga konsiensia man nagasaksi sini kag ang ila mga panghunahuna magasumbong ukon ayhan magaapin sa ila.” (Roma 2:14, 15) Huo, sa kinaugali ang kalabanan nga mga tawo ginatublag sang mga buhat subong sang panglahi, pangawat, kag pagbutig. Ang ila konsiensia nagasaksi sa sala.

Apang, kon ang tingog sang konsiensia pirme ginapasapayanan, wala na ini nagaalagad subong maayo nga tuytoy. Mahimo ini mangin disensitibo kag nadagtaan. (Tito 1:15) Ang pagkasensitibo sa kon ano ang malain nadula. Sa katunayan, ang konsiensia sang kalabanan nga mga tawo sa karon patay kon nahanungod sa sala.

Paagi lamang bala sa konsiensia matakus ang sala, ukon may butang pa nga nagaalagad subong bug-os nga talaksan sa kon ano ang nalakip sa sala kag kon ano ang wala? Sang nagligad nga kapin sa 3,000 ka tuig, ang Dios naghatag sa iya pinili nga katawhan sang kasuguan, kag paagi sa sining Kasuguan, ang sala “ginkilala subong sala.” (Roma 7:13, New International Version) Bisan ang paggawi nga ginkahamut-an anay ginpahayag karon kon ano gid ini—sala. Ang pinili nga katawhan sang Dios, ang mga Israelinhon, ginbuyagyag subong mga makasasala kag bangod sina gintagudilian sila.

Ano ining mga sala nga ginasugid sa aton sang aton konsiensia kag ginsambit sing ispisipiko kag ginlista sang Mosaikong Kasuguan? Sa paggamit sang Biblia sa tinaga, ang sala nagakahulugan sang indi pagsunod sa talaksan kon nahanungod sa Manunuga. Ang bisan ano nga wala nahisanto sa iya personalidad, mga talaksan, mga paagi, kag kabubut-on sala. Indi niya mahimo hatagan sing padayon nga pagluntad ang bisan anong tinuga nga wala nagasunod sa talaksan nga ginpatok niya. Gani ang isa ka batid sa kasuguan sang nahaunang siglo nagpaandam sa Hebreong mga Cristiano: “Andam kamo, mga kauturan, basi kon may isa sa inyo nga may malaut nga tagipusuon sang pagkadimatinuuhon, nga nagapahilayo sa inyo sa buhi nga Dios.” (Hebreo 3:12) Huo, ang pagkadimatinuuhon sa Manunuga isa ka daku nga sala. Busa, ang kasangkaron sang sala subong sang ginpaathag sa Biblia mas masangkad sang sa ginakabig sing normal nga sala. Ang Biblia nagapadayon sa pagsiling: “Ang tanan nagpakasala kag nawad-an sang himaya sang Dios.”—Roma 3:23.

Ginhalinan sang Sala

Nagakahulugan bala ina nga ang tawo gintuga nga isa ka makasasala? Indi, si Jehova nga Dios, ang Ginhalinan sang tawhanon nga kabuhi, naghimo sang nahaunang tawo nga isa ka himpit nga tinuga. (Genesis 1:26, 27; Deuteronomio 32:4) Apang, ang nahaunang tawhanon nga mag-asawa wala magtuman sa talaksan sang ginlapas nila ang lamang nga pagdumili nga ginhatag sang Dios, sang ginkaon nila ang gindumilian nga “kahoy sang ihibalo sang maayo kag malain.” (Genesis 2:17) Bisan pa gintuga sila nga himpit, sila karon wala magtuman sing bug-os sang ila Amay, nangin mga makasasala, kag nagakaigo nga gintagudilian nga mapatay.

Ano ang kahilabtanan sining dumaan nga maragtas sa sala karon? Ang Biblia nagapaathag: “Paagi sa isa ka tawo nagsulod ang sala sa kalibutan kag paagi sa sala ang kamatayon, kag gani ang kamatayon naglaton sa tanan nga tawo kay ang tanan nakasala.” (Roma 5:12) Sing walay eksepsion kita tanan mga makasasala bangod sang napanubli; busa, napaidalom kita sa tagudili sang kamatayon.—Manugwali 7:20.

Tawhanon nga mga Panikasog sa Pagpanas sang Sala

Ginliton ni Adan ang sala sa iya mga anak, apang ginliton man niya ang hatag-Dios nga kinaiya sang konsiensia. Ang sala mahimo magatuga sing dimahim-os nga balatyagon. Subong sang ginsambit kaina, ang mga tawo naghimo sing lainlain nga mga padugi sa pagpakanay sinang mga balatyagon. Apang, epektibo gid bala ini?

Sa Sidlangan kag Katundan, ang mga tawo nagtilaw sa pagdula sang epekto sang sala paagi sa pagbalhin sang ila mga talaksan ukon paagi sa pagpanghiwala sa pagluntad mismo sang sala. (1 Timoteo 4:1, 2) Ang makasasala nga kahimtangan sang katawhan mahimo mapaanggid sa kahimtangan sang isa ka pasyente nga may hilanat. Ang sala mahimo mapaanggid sa virus nga nagatuga sang mga sintoma, samtang ang natublag nga konsiensia mapaanggid sa dikomportable nga hilanat. Ang pagbuka sa termometro wala nagabalhin sang katunayan nga ang pasyente may mataas nga hilanat. Ang pagtalikod sa moral nga mga talaksan, subong sang ginhimo sang madamo sa Cristiandad, kag ang dipagsapak sa panaksi sang kaugalingon nga konsiensia sang isa indi makabulig sa pagpanas sa sala mismo.

Ang isa mahimo magabutang sing ice bag sa pagpakanay sang iya hilanat. Kaangay ina sang pagtinguha nga pamag-anon ang hinali nga kasakit sang konsiensia paagi sa pakulahaw nga paghimo sang Shinto nga mga ritwal sa pagputli. Ang ice bag mahimo nga umalagi nga magapabugnaw sa isa nga may hilanat, apang wala ini nagadula sang kabangdanan sang hilanat. Ang mga saserdote kag mga manalagna sang panahon ni Jeremias nagtilaw sang kaanggid nga pagbulong para sa mga Israelinhon sadto anay. Gin-ayo nila sing “hapaw” ang espirituwal kag moral nga mga pilas sang katawhan, nga nagasiling, “Ang tanan maayo, ang tanan maayo.” (Jeremias 6:14; 8:11, An American Translation) Ang paghimo lamang sang relihioso nga mga buhat kag pag-amba sang subong sang “ang tanan maayo” wala magbulong sa pagkalusod sa moral sang katawhan sang Dios, kag ang mga rito sa pagputli wala magbalhin sang prinsipio sa moralidad sang mga tawo sa karon.

Mahimo mag-ugdaw ang hilanat sang isa paagi sa pag-inom sang bulong, apang ang virus yara gihapon sa iya lawas. Amo man sa Confucianhon nga paagi sa pagdula sang malaut paagi sa edukasyon. Sa kadaygan mahimo ini magabulig sa tawo sa pagtalikod sa malaut, apang ang pagbuhat sang li nagapugong lamang sang makasasala nga paggawi kag wala nagadula sa tawo sang iya duna nga huyog sa pagpakasala, ang sadsaran nga kabangdanan sang malaut nga paggawi.—Genesis 8:21.

Kamusta ang Budhista nga panudlo tuhoy sa pagsulod sa Nirvana sa pagdula sang makasasala nga mga huyog sang isa? Ang kahimtangan sang Nirvana, ginasiling nga nagakahulugan sang “pagpatay,” ginakunokuno nga dimalaragway, ang pagpatay sa tanan nga silabo kag kaibog. Ang iban nagasiling nga pag-untat ini sang pagluntad sang indibiduwal. Indi bala daw kaangay ina sang pagsiling sa isa ka tawo nga nagahilanat nga mapatay agod mapaumpawan sia? Dugang pa, ang pagtigayon sang kahimtangan sang Nirvana ginakabig nga tuman kabudlay, imposible pa gani. Ini bala nga panudlo nagabulig sa isa nga may ginatublag nga konsiensia?

Kahilwayan Gikan sa Sala

Maathag nga ang tawhanon nga mga pilosopiya tuhoy sa kabuhi kag makasasala nga mga huyog, sa idalom sang pinakamaayo nga kahimtangan, nagapalinong lamang sang konsiensia sang isa. Wala sini ginakuha ang makasasala nga kahimtangan. (1 Timoteo 6:20) May paagi pa bala sa pagkuha sang makasasala nga kahimtangan? Sa Biblia, ang dumaan nga libro nga ginsulat sa Malapit nga Sidlangan, makita naton ang yabi padulong sa kahilwayan gikan sa sala. “Bisan ang inyo mga sala subong sang escarlata, mangin maputi sila subong sang nieve . . . Kon kamo buot kag magmatinumanon, magakaon kamo sang kaayuhan sang duta.” (Isaias 1:18, 19) Nagapamulong diri si Jehova sa mga Israelinhon, nga, bisan pa pinili niya nga katawhan, wala nakasunod sang talaksan sang integridad sa iya. Apang, ini man nga prinsipio naaplikar sa katawhan subong kabilugan. Ang pagpakita sang kahanda sa pagpamati sa mga pinamulong sang Manunuga amo ang yabi sa pagtinlo, paghugas, kon hambalon pa, sang mga kasal-anan sang isa.

Ano ang ginasiling sa aton sang Pulong sang Dios nahanungod sa paghugas sang mga sala sang katawhan? Subong nga paagi sa sala sang isa ka tawo ang tanan nga katawhan nangin mga makasasala, paagi sa himpit nga pagkamatinumanon sa Dios sang isa pa ka tawo, ang matinumanon nga katawhan pagahilwayon gikan sa ila kabudlayan, siling sang Biblia. (Roma 5:18, 19) Paano? “Ang Dios nagapakilala sang iya kaugalingon nga gugma sa aton nga sang mga makasasala pa kita, si Cristo napatay tungod sa aton.” (Roma 5:8) Si Jesucristo, natawo subong isa ka himpit kag walay sala nga tawo, ang katumbas sang orihinal nga si Adan sa wala pa sia magpakasala, yara sa kahimtangan sa pagdula sang mga sala sang katawhan. (Isaias 53:12; Juan 1:14; 1 Pedro 2:24) Bangod ginpatay sa usok sang pag-antos subong nga daw isa ka kriminal, ginhilway ni Jesus ang katawhan gikan sa pagkaulipon sa sala kag kamatayon. “Sang mga maluya pa kita,” paathag ni Pablo sa mga Cristiano sa Roma, “si Cristo napatay sa nagakaigo nga panag-on tungod sa mga didiosnon. . . . Subong nga naghari ang sala sa kamatayon amo man maghari ang bugay paagi sa pagkamatarong nga sa kabuhi nga walay katapusan paagi kay Jesucristo nga aton Ginuo.”—Roma 5:6, 21.

Ang kamatayon ni Cristo para sa bug-os nga katawhan kag pagbalanse sa timbangan nga ginpawalay pulos ni Adan gintawag nga kahimusan sa “gawad.” (Mateo 20:28) Mahimo ini mapaanggid sa isa ka bulong nga nagabatu sa virus nga nagatuga sang hilanat. Paagi sa pag-aplikar sang balor sang gawad ni Jesus sa katawhan, ang masakiton nga kahimtangan sang katawhan nga gintuga sang sala—lakip ang kamatayon mismo—mahimo mabulong. Ining proseso sa pagbulong ginlaragway sing malaragwayon sa katapusan nga tulun-an sang Biblia: “Sa tagsa ka pangpang sang suba, yara ang kahoy sang kabuhi nga nagadala sing napulog duha ka sari sang bunga, nga nagapatubas sang iya bunga sa tagsa ka bulan. Kag ang mga dahon sang kahoy bulong sa mga pungsod.” (Bugna 22:2) Hunahunaa lamang! Ang malaragwayon nga suba sang tubig sang kabuhi nagailig sa tunga sang mga kahoy sang kabuhi kag ang ila mga dahon, ang tanan para sa pagbulong sa katawhan. Ining ginbugna sing balaan nga mga simbulo nagalaragway sa aman sang Dios para sa pagpasag-uli sa katawhan sa kahimpitan sa sadsaran sang halad gawad ni Jesus.

Ang matagnaon nga mga palanan-awon sang tulun-an sang Bugna mangin matuod sa ulihi. (Bugna 22:6, 7) Nian, paagi sa bug-os nga pagpadapat sa kabilihanan sang halad gawad ni Jesus sa katawhan, ang tanan nga matarong sing tagipusuon mangin himpit kag “hilwayon sa kahiolipnan sang pagkamadinulunton kag makaagom sang mahimayaon nga kahilwayan sang mga anak sang Dios.” (Roma 8:21) Ang katumanan sang mga tagna sang Biblia nagapakita nga ining mahimayaon nga kahilwayan malapit na. (Bugna 6:1-8) Sa dili madugay dulaon sang Dios ang kalautan sa globo, kag ang katawhan magaagom sang kabuhi nga dayon sa paraiso nga duta. (Juan 3:16) Mangin isa gid ina ka kalibutan nga wala sing sala!

[Laragway sa pahina 7]

Ang halad gawad ni Jesus magahimo sa mga pamilya kaangay sini sa pag-agom sang dayon nga kalipay