Ang Simbahan sa Latin Amerika Nagakalisang—Ngaa Minilyon ang Nagabiya?

HALIN sa naaminhan nga dulunan sang Mexico tubtob sa nabagatnan nga kaukbungan sang Chile, halos wala sing siudad ukon minuro sa Latin Amerika ang wala nagapadayaw sing isa ka Romano Katoliko nga simbahan sa plasa sini. Apang, ang “daku nga pagbalhin nagakahanabo sa Latin Amerika,” ginabaton ni Joseph E. Davis, ang direktor sang programa sang isa ka institusyon nga nagapasanyog sang Katolikong mga aktibidades. Ginbaton man niya nga ang Latin Amerika, ang rehiyon nga sa kapin sa tatlo ka siglo napaidalom sa impluwensia sang Iglesia Katolika Romana, yara na karon sa bibi sang daku nga pagbalhin.

Indi likom nga ang gahom sang Iglesia Katolika madasig nga nagaluya. Sining karon, ang kadamuon sang aktibo nga mga Katoliko ginbulubanta nga 15 porsiento lamang sang kabug-usan nga populasyon sang Latin Amerika. Ang 1991 Britannica Book of the Year nagreport: “Ang Romano Katoliko nga mga Obispo kag ang papa mismo nagpabutyag sing kahangawa nga ang maragtason nga Katolikong Latin nga Amerika makatalagam nga nagatalikod gikan sa daan nga pagtuluuhan.” Ngaa natabo ini? Ngaa tuman kadamo ang nagabiya sa Katolikong panong? Ano ang natabo sa mga nagbiya?

Pagpangita sa Paathag

Ginabasol sang mga lider sang Katoliko ang ila mga problema sa pagmuad sang “mga sekta.” Ang isa ka Europeanhon nga pari nga nagatrabaho sa Bolivia nagyamo: “Ang simbahan kaangay sang isa ka kahoy nga ang kusog ginasuyop sang katulad sing gamhon nga mga sekta.”

Sa Argentina, 140 ka bag-ong relihion ang ginareport kada tuig, nga ayhan nakaamot sa pagnubo sang katapo sang Iglesia Katolika halin sa 90 porsiento tubtob sa 60 ukon 70 porsiento sugod sang tungatunga sang katuigan 1970. Sa Tijuana, Mexico, 10 porsiento sang duha ka milyon ka pumuluyo ang nagsaylo sa 327 ka di-Katoliko nga mga relihion didto. Ang Time nga magasin nagreport: “Sing makatilingala, halos mas madamo ang taga-Brazil nga mga Protestante sa simbahan kon Domingo sangsa mga Katoliko.” Indi katingalahan nga subong sang ginsiling sang isa ka pamantalaan, sang “ang mga kardinal sa Latin Amerika nakigsapol sa papa sa Siudad sang Batikano agod hambalan ang duha ka butang nga importante gid sa simbahan sa karon,” ang isa sini amo “ang problema sang mga sekta.”

Sa isa ka sinapol upod sa mga obispo sa Mexico, ang papa nagsiling nga ang kadalag-an sang madamong bag-o nga mga relihion “amo ang pagkamaalabaab kag dipagsapak sang mga anak sang simbahan nga wala nagatuman sang ila misyon sa pag-ebanghelyo.” Ngaa ang “mga anak sang simbahan” wala nagasapak sa pagpaayaw sa espirituwal nga mga kinahanglanon sang mga taga-Latin Amerika samtang madamo gid sa ila ang nagatahod sa Biblia? Ang editoryal sa Última Hora, sang La Paz, Bolivia, nagapaathag: “Ang simbahan nagsulod sa kalibutan tubtob sa kasangkaron nga kada adlaw daw dugang nga napatumbayaan sini ang iya kaugalingon nga sakop. Indi gid katingalahan para sa aton nga makita, subong sang nagakatabo gid, nga ang mga pari mas mga sosyologo, ekonomista, peryodista, ukon politiko sangsa mga klerigo.”

Mas mga Politiko Sangsa mga Manugbantala

Ang pagpasilabot sa politika sang simbahan sang dekada 1970 kag dekada 1980 walay duhaduha nga nangin kabangdanan sang disgusto nga nabatyagan karon sang madamong taga-Latin Amerika para sa Katolisismo. Ang isa ka pagtuon nga ginbalhag sang 1985 naghatag sing masunod nga obserbasyon nahanungod sa Mary­knoll, ang Cath­ol­ic Foreign Mis­sion So­cie­ty of Amer­i­ca, upod ang madamo nga misyon sini sa Latin Amerika: “Ang Mary­knoll madinalag-on nga naghimo sang Marxista-Leninista nga mensahe sang masingki nga rebolusyon nga batunon sang publiko bangod lamang kay gintugutan ini sa pagpanghikot subong sanga sang Iglesia Katolika. Ang mensahe sini nakalab-ot indi lamang sa kinaandan nga sumilimba, kundi sa pangunang mga manughimo sing kasuguan sa Amerika, subong man.”

Binagbinaga man ang ginatawag nga mahigko nga inaway diin, sa katingalahan, halin sa 10,000 tubtob 30,000 ka taga-Argentina ang ginkidnap kag ginpatay nga wala sing kasaba sang talipuspusan sang dekada 1970. Ang isa ka editoryal sa National Catholic Reporter, sa ubos sang ulong-dinalan nga “Namantsahan sing Dugo ang Simbahan sa Argentina,” nagsiling: “Ang inagihan sang Argentina nagaanggid gid sa ginhimo sang simbahan sang Katoliko sa Nazi Alemanya, nagapautwas ini sa liwat sing pamangkot sa kon bala ang kagamhanan mas importante sa simbahan sangsa Ebanghelyo nga kinahanglanon agod mangin panaksi sa kamatuoran.”

Ang paghandum sang simbahan sa kagamhanan sa mga panguluhan sang kalibutan maathag nga nagatanda sini subong kaaway sang Dios. Ang Biblia nagasiling: “Wala bala kamo makahibalo nga ang paghimo sa kalibutan nga inyo abyan nagahimo sa Dios nga inyo kaaway? Ang bisan sin-o nga nagapili sa kalibutan nga abyan niya nagahimo sang iya kaugalingon nga kaaway sang Dios.” (Santiago 4:​4, Katolikong Jerusalem Bible) Indi katingalahan, nian, nga madamo ang wala na nagapangayo sing espirituwal nga panuytoy sa Iglesia Katolika. Apang ano ang natabo sa katawhan nga nagbiya sa Katolikong panong?

Mga Karnero nga Wala sing Manugbantay

Kaangay gid sila sang katawhan nga ginpabay-an sang espirituwal nga mga lider sang Judaismo sadtong unang siglo. Ang Biblia nagasiling nga si Jesus “naluoy sa ila bangod nasit-an sila kag napung-awan, kaangay sang mga karnero nga wala sing manugbantay.” (Mateo 9:​36, JB) Madamo ang naghalin sa Iglesia Katolika kag nagkadto sa ginatawag nga ebanghelistiko nga mga relihion. Gin-atipan bala nila sing maayo pa ang nagtalang nga mga karnero? Ang mga Protestante bala labi nga nahuyog nga mangin subong sang ginsiling ni Jesus tuhoy sa iya matuod nga mga sumulunod: “Indi sila bahin sang kalibutan, subong nga ako indi bahin sang kalibutan”?​—⁠Juan 17:⁠14.

Madamong indi Katoliko nga mga relihion ang nagapakitakita nga matinumanon sa Biblia sa baylo nga mga sumulunod sang relihiosong tradisyon. Sa masami salimpapaw lamang ini. Ang sadsaran nga mga doktrina sang Protestante nga mga organisasyon pareho gid sa Iglesia Katolika nga mahapos magamit sang madamong manugpanilag ang Andeanhon nga hulubaton: “Es la misma cholita con otra pollera” (Amo gihapon ini ang katitiya nga Indian nga babayi nga lain lang sing palda).

Halimbawa, ang halos tanan nga mga Protestante nga grupo nagatudlo nga ang Dios Trinidad, apang indi ini isa ka panudlo sa Biblia. Ang The Encyclopedia of Religion nagabaton: “Ang mga nagapaathag sang teksto kag mga teologo karon nagaugyon nga ang Hebreong Biblia wala nagaunod sang doktrina sang Trinidad . . . Ang Bag-ong Testamento wala man nagaunod sing maathag nga doktrina sang Trinidad.”⁠a

Ang mga Protestante maathag gid nga nagapasilabot sa sining kalibutan kag sa politika sini kaangay sang mga Katoliko. Ang Encyclopedia of Latin America nagasiling: “Ang Protestantismo sa Latin Amerika nagsunod man sang . . . pagpamulitika para sa intereses sang mga botante. Ang tumandok nga mga pastor masunson nga nangin mga kliyente sang mga sumalakdag sa politika kag nagahatag sing mga boto bilang baylo sa mga pabor sang gobierno sa ila mga simbahan.” Ang Latin American Research Review nagasiling: “Ang Protestantismo nakasal sa politika sa Guatemala kutob sang una ini nga nag-abot sa pungsod,” nagadugang nga ini “isa ka paagi sa pagpaalinton sang politikal kag sosyal nga mga pagginawi sangsa isa ka dagway sang relihion.”

Ang pagpakigbahin sang mga Protestante sa politika masami nga nagdul-ong sa pagpakigbahin sang mga Protestante sa inaway. Si anhing Harry Emerson Fosdick, ginkabig nga isa sang pinakaimpluwensiado nga Protestante nga klerigo sa maragtas sang Amerika, nagbaton: “Ang amon Nakatundan nga maragtas amo ang alagisod nga mga inaway. Ginpadaku namon ang mga tawo para sa inaway, ginhanas ang mga tawo para sa inaway; ginhimaya namon ang inaway; ginhimo namon ang mga mangangaway nga amon mga baganihan kag ginpakabit namon bisan sa sulod sang amon simbahan ang mga bandera sa inaway . . . Gindayaw namon ang Prinsipe sang Paghidait kag ginhimaya man ang inaway.”

Ano ang Dapat Mo Himuon?

Sa tapos malaragway ang butig nga relihion subong isa ka simbuliko nga makihilawason nga nagapakighilawas sa mga gobierno sa duta, ang tulun-an sang Bugna sa Biblia nagasiling: “Guwa ka sa iya, katawhan nakon, agod nga indi kamo makaambit sa iya mga krimen kag makaagom sing pareho nga kalalat-an.”​—⁠Bugna 18:​4, JB.

Madamo ang nakahibalo nga may daku nga kagarukan sa simbahan, apang nagapang-alag-ag sila sa pagbiya bangod ang Iglesia Romana may karaan na nga maragtas. Apang, dumduma nga ang Judiyong sistema sang pagsimba karaan na katama; apang ginsikway sang Dios ang mga Judiyo subong iya pinili nga katawhan sang mag-apostata sila gikan sa iya matuod nga mga panudlo. Ang matutom nga mga alagad sang Dios nagbiya sa Judaismo sang nahangpan nila nga ginagamit na karon sang Dios ang Cristianong kongregasyon. Paano mo makilal-an ang matuod nga Cristianong kongregasyon sa karon?

Halos isa ka milyon ka taga-Latin Amerika ang nangin mga Saksi ni Jehova sa nagligad nga duha ka dekada. Ngaa ginhimo nila ini nga pagbalhin? Ang pamantalaan sa Martínez de la Torre, Veracruz, Mexico, nag-usisa sini nga pamangkot. Ini nagsiling: “Ining mga Estudyante sa Biblia halos 100 porsiento nga mga aktibista anay sang lainlain nga mga relihion, kalabanan mga Katoliko, nga nakatalupangod sa pagliso sang relihion sa politika kag sa pagbaton kag pagkahamuot sini sa dibiblikanhon nga mga buhat kaangay sang sinamo nga pagtuo, imoralidad, kag kasingki. Isa ka tuburan sang kaayawan para sa ila ang magsunod sa Makasulantahon nga mga prinsipio sang paggawi nga wala nagabuhat sang idolatriya ukon mga tradisyon nga may madulom nga ginhalinan. Naghatag ini sa ila sing dalayawon nga paghiusa sa pagtuo nga daw nagapakilala sa ila bisan diin sila makita.”

Ang isa pa ka pamantalaan sa Latin Amerika nagsiling sing amo sini: “Ang mga Saksi ni Jehova mapisan, bunayag, mahadlukon sa Dios nga katawhan. Sila konserbatibo kag mahigugmaon sa tradisyon kag ang ila relihion ginapasad sa mga panudlo sang Biblia. Ginaagda namon kamo nga magtuon sang Biblia upod sa mga Saksi ni Jehova bisan diin man kamo nagapuyo. Matun-an ninyo nga ang ila paglaum kag ang ila bug-os nga dalanon sang pagkabuhi ginapasad sa Biblia. Huo, matun-an ninyo kon paano magsimba sa Dios “sa espiritu kag sa kamatuoran.”​—⁠Juan 4:​23, 24.

[Footnote]

[Chart on page 21]

MGA SAKSI NI JEHOVA SA PILA KA PUNGSOD SA LATIN AMERIKA

1971 1992

Pungsod Manugbantala Manug­bantala

Argentina 20,750 96,780

Bolivia 1,276 8,868

Brazil 72,269 335,039

Chile 8,231 44,067

Colombia 8,275 55,215

Costa Rica 3,271 14,018

Dominican Republic 4,106 15,418

Ecuador 3,323 22,763

El Salvador 2,181 20,374

Guadeloupe 1,705 6,830

Guatemala 2,604 13,479

Honduras 1,432 6,583

Mexico 54,384 354,023

Panama 2,013 7,732

Paraguay 901 4,115

Peru 5,384 43,429

Puerto Rico 8,511 25,315

Uruguay 3,370 8,683

Venezuela 8,170 60,444

KABUG-USAN 212,156 1,143,175