Makaamlig Bala sa Imo ang mga Anting-anting?

ISA ka mutya sa bulsa sang taga-Brazil nga tawo. Isa ka swerte nga sensilyo sang Amerikano nga humalampang. Isa ka krus ni Santa Brigida nga nagakabit sa katre sa balay sang isa ka pamilya sa Ireland. Minilyon ka tawo ang nagagamit sina nga mga butang subong mga panagang ukon anting-anting.a Nagapati sila nga ang pagpanag-iya sining mga anting-anting makaamlig sa ila gikan sa halit kag makahatag sa ila sing maayong swerte.

Binagbinaga ang Brazil, halimbawa. Suno sa magasin nga Veja, madamo nga taga-Brazil ang nagadala sing “mga bato kag medyo bilidhon nga mga bato nga kuno may gahom sa paghatag sing swerte kag kusog sa isa nga nagapanag-iya sini.” Sa kahadlok nga masaklaw ang mga engkanto, ang iban pa gid sa sina nga pungsod nagapakabit sing relihioso nga emblema ukon teksto sa dingding sang ila balay. Ginagamit pa gani sang iban ang Biblia subong isa ka sagrado nga panagang; ginatungtong nila ini sa ibabaw sang lamesa, nga nabukad sing permanente sa Salmo 91.

Sa bagatnan nga mga rehiyon sang Aprika, ginagamit man sa kaanggid nga paagi ang muti, ukon tradisyonal nga bulong, indi lamang bangod sang ikasarang sini sa pagbulong, kundi subong pangamlig batok sa kademalason. Ang balatian, kamatayon, pagbaliskad sa pinansial, kag ang mga kapaslawan pa gani sa gugma masami ginahunahuna nga resulta sang panghiwit sang mga kaaway ukon sang kapaslawan sa pagpahamuot sa patay nga katigulangan. Ang muti masami nga makuha gikan sa isa ka albularyo nga nagahimo sing bulong gikan sa mga tanom, mga kahoy, ukon mga bahin sang lawas sang sapat. Apang, sing makawiwili, ang muti indi lamang sa kaumhan ginagamit; lapnag ini sa mga siudad sang Bagatnan nga Aprika. Ang mga negosyante kag mga gradwado sa unibersidad nagasalig man sa muti.

Ang pagpangita sing maayong swerte kinaandan man sa mga pungsod sang Europa. Ang libro nga Studies in Folklife Presented to Emyr Estyn Evans nagapahibalo sa aton: “Malaka lang ang isa ka parokya ukon banwa sa Ire­land nga wala sing sapatos sang kabayo nga nasab-it sa mga ganhaan ukon sa ibabaw sini sang pila ka puluy-an ukon mga tinukod.” Ang kapin pa gani ka kinaandan sa sina nga pungsod amo ang mga krus nga human sa tanom nga rush nga nagakabit sa mga katre kag mga ganhaan agod magdala sing maayong swerte. Ang mga manugpanilag nagasiling nga, kon tulukon sa guwa, madamo sa Ire­land ang nagapasapayan sa sina nga mga disparatis. Apang, pila lamang ang nagasikway sini sing bug-os.

Ang Pagpangita sing Pangamlig

Ano ang pangganyat sinang disparatis nga mga pagpati? Mahimo nga ginahatag sini ang kalig-unan nga ginakinahanglan sang mga tawo. Sa pagkamatuod, pila bala ka tawo ang nagabatyag sing kalig-unan sa ila mga puluy-an, kag labi na sa paglakat sa mga kalye kon gab-i? Idugang sa sina ang kabudlayan sang pagpamugon kag ang pagsagod sa kabataan. Huo, nagakabuhi kita sa ginatawag sang Biblia nga “tion sang kagamo.” (2 Timoteo 3:​1, The New English Bible) Gani kinaugali lamang nga ang katawhan mabaskog nga nagahandum sing pangamlig.

Mahimo nga amo sini ilabi na sa mga kultura nga sa diin popular ang nanuhaytuhay nga mga porma sang espiritismo kag salamangka. Ang kahadlok sa ginapatihan nga mga espiritu sang mga patay ukon nga basi mabiktima sang sumpa sang kaaway makahimo sa ginatawag nga pangamlig sang isa ka panagang ukon anting-anting nga daw kinahanglanon gid. Kon ano man, ang The World Book Encyclopedia nagasiling: “Ang kalabanan nga tawo nagabatyag nga walay kalig-unan bangod sang ila kahadlok. Ang mga disparatis nagabulig sa paglandas sina nga mga kahadlok paagi sa paghatag sing kalig-unan. Nagapasalig ini sa mga tawo nga makuha nila kon ano ang luyag nila kag malikawan ang problema.”

Ang Maduhaduhaan nga Gahom sang mga Anting-anting

Busa, ang nanuhaytuhay nga mga sahi kag mga korte sang mga anting-anting, mga pangalap, kag mga panagang ginasuksok, ginadala, kag ginapasundayag sang mga tawo sa bug-os nga kalibutan. Apang makatarunganon bala patihan nga ang hinimo sang tawo nga panagang makaamlig gid? Madamo nga produkto sang komersio ang ginagamit sing popular subong mga panagang. Indi bala batok sa lohika kag sentido kumon ang magpati nga ang butang nga ginhimo sa isa ka pabrika may gahom? Kag bisan gani ang bulong nga pinasahi nga ginsakot sang isa ka albularyo mga sinakot lamang sang ordinaryo nga mga ingrediente​—⁠mga gamot, mga dahon-dahon, kag kaangay sini. Paano makatigayon sing gahom ina nga sinakot? Luwas pa, may yara bala ebidensia nga ang mga tawo nga may anting-anting nabuhi sing mas malawig​—⁠ukon mas malipayon⁠—​sangsa mga wala sini? Indi bala nga sila mismo nga nagahimo sing mga panagang nabiktima man sang balatian kag kamatayon?

Sa baylo nga maghatag sa mga tawo sing matuod nga pangamlig kag balatyagon nga may kontrol sila sa ila kabuhi, ang disparatis nga paggamit sing mga anting-anting kag mga panagang aktuwal nga nagapalas-ay sa mga tawo nga atubangon sing maalamon ang ila mga problema kag nagapalig-on sa ila nga tamdon ang swerte subong bulong sa tanan. Ang pagsalig sa gahom sang mga anting-anting makahatag man sa nagagamit sini sing sayop nga pagbatyag sing kalig-unan. Ang isa ka tawo nga yara sa idalom sang impluwensia sang alkohol mahimo magasiling nga ang iya mga kakilas kag mga abilidad wala maapektuhi, apang kon magmaneho sia, mahimo gid nga mahalitan niya ang iya kaugalingon ukon ang iban. Ang isa nga nagasalig sa gahom sang isa ka anting-anting mahimo man nga magahalit sa iya kaugalingon. Bangod sang ilusyon nga may pangamlig sia, mahimo nga mahuyog sia sa pag-atubang sa binuang nga mga peligro ukon maghimo sing dimaalamon nga mga desisyon.

Ang pagpati sa gahom sang mga anting-anting may iban pa nga daku nga mga katalagman nga natago gikan sa minilyon nga nagagamit sini. Ano ining mga katalagman, kag may yara bala nagakaigo nga paagi sa pagtapna sa halit? Binagbinagon sang masunod nga artikulo ining mga pamangkot.

[Footnote]