Indi Magpalapit Kon May Katalagman

PILA ka tawo lamang ang mas madali makamutik sang katalagman sangsa mga marinero. Dapat sila pirme mangin alisto sa pagbalhin sang paniempo, pagtaub kag paghunas sang tubig, kag kalayuon sang ila barko sa hunasan. Kon ang balod kag hangin nagadaldal sang barko pakadto sa hunasan, ang mga marinero nagaatubang sing lakas nga trabaho kag katalagman.

Sa idalom sining mga kahimtangan​—⁠nga ginatawag nga lee ­shore sa Ingles​—⁠ang marinero nagahatag sing nagakaigo nga kalayuon sa ulot sang iya barko kag sang baybayon, ilabi na kon de-layag lamang ang sakayan. Ang manwal sa paglayag nagapaathag nga ‘ang maabtan sang bagyo sa lee ­shore ayhan amo ang pinakamalain nga paglakbay’ nga maeksperiensiahan sang isa ka marinero. Ang ginarekomendar nga solusyon? ‘Indi pagtuguti ang inyo sakayan nga mangin sa amo kabudlay nga kahimtangan.’ Ang luwas nga paagi nga malikawan nga mabarado sa pasil ukon sa batuhon nga baybayon amo ang indi magpalapit sa katalagman.

Ang mga Cristiano dapat mangin sensitibo sa mga katalagman nga mahimo makalunod sang ila pagtuo. (1 Timoteo 1:19) Sa karon, ang mga kahimtangan indi gid maayo para makapabilin nga nagalakat sing malig-on. Subong nga ang sakayan mahimo madaldal sang hangin kag tubig, ang aton dedikado nga mga kabuhi mahimo man nga magtuhay sing direksion bangod sang dalayon nga pagbutong sang aton dihimpit nga unod kag walay untat nga pagbunal sang espiritu sang kalibutan​—⁠halos mapaanggid karon sa isa ka bagyo sa kabaskugon.

Ang Tawo nga Nagkabuhi sing Makatalagam

Daw ano kahapos magpasimpalad sing dihungod sa makatalagam nga espirituwal nga tubig!

Binagbinaga ang halimbawa nga natabo malapit sa kibon nga dagat, ang Patay nga Dagat. Ginapatuhuyan namon ang halimbawa ni Lot. Ang iya desisyon nga magpuyo sa Sodoma naghatag sa iya sing madamong mga problema kag daku nga kasubo. Sang nag-away ang ila mga manugbantay sang kahayupan, sanday Abraham kag Lot namat-od nga magpuyo sa magkatuhay nga mga lugar. Ginasugid sa aton nga ginpili ni Lot ang Kapatagan sang Jordan kag ginpatindog ang iya layanglayang sa tunga sang mga siudad sang Kapatagan. Sang ulihi, namat-od sia nga magpuyo sa Sodoma, bisan pa nga ang estilo sang pagkabuhi sang mga taga-Sodoma nagpahanusbo sa iya.​—⁠Genesis 13:​5-13; 2 Pedro 2:⁠8.

Ngaa nagpadayon si Lot sa pagpuyo sa imoral gid kaayo nga siudad nga nagpahanusbo sing daku kay Jehova kag ginbangdan pa gani sang dayag nga pagprotesta sang mga tawo nga nagapuyo sa kaingod? Ang Sodoma mabuganaon, kag walay duhaduha nga nalipay ang asawa ni Lot sa materyal nga mga kaayuhan sang pangabuhi sa siudad. (Ezequiel 16:​49, 50) Ayhan bisan si Lot naganyat sa maayo nga pangabuhi sa Sodoma. Ano man ang iya rason sa pagpuyo didto, dapat kuntani nga naghalin sia sing temprano pa sangsa paghalin niya. Bangod lamang sang hilingagawon nga pagpamilit sang mga anghel ni Jehova nga ginbiyaan sang ulihi sang pamilya ni Lot ang makatalagam nga lugar.

Ang kasaysayan sang Genesis nagasiling: “Sang pagpamanagbanag, ginpadalidali sang mga anghel si Lot, nga nagasiling: ‘Tindog ka! Kuhaa ang imo asawa kag ang imo duha ka anak nga babayi nga yari diri, basi maupos ka sa silot sang siudad!’ ” Apang bisan pagkatapos sinang hilingagawon nga paandam, si Lot “nagdulogdulog.” Sang ulihi “gin-uyatan sia [sang mga anghel] kag ang iya asawa kag ang iya duha ka anak nga babayi sa kamot kag gindala nila sia sa guwa sang siudad.”​—⁠Genesis 19:​15, 16.

Sa guwa sang siudad, ang mga anghel naghatag sing katapusan nga mga sugo sa pamilya ni Lot: “Palagyo tungod sang inyo kabuhi! Dili magbalikid sa likod ukon magpabilin sa bisan diin sa Kapatagan! Palagyo sa kabakuluran basi maupos kamo!” (Genesis 19:17) Bisan sadto, nakiluoy si Lot nga tugutan sia nga magkadto sa kaingod nga siudad sang Zoar sa baylo nga biyaan sing bug-os ang rehiyon. (Genesis 19:​18-22) Sing maathag, nangalag-ag si Lot nga magpahilayo sa katalagman.

Sang nagapakadto sa Zoar, ang asawa ni Lot nagbalikid sa Sodoma, ayhan nanugunan sa mga butang nga ginbilin niya. Bangod sang dipagsapak sa mga sugo sang mga anghel, nawasi niya ang iya kabuhi. Si Lot​—⁠isa ka matarong nga tawo​—⁠nakalampuwas sa kalaglagan kaupod sang iya duha ka anak nga babayi. Apang daw ano nga bili ang ginbayad niya bangod sang pagpili nga magpuyo malapit sa katalagman!​—⁠Genesis 19:​18-26; 2 Pedro 2:⁠7.

Pagpalayo sa Katalagman

Ang mapait nga inagihan ni Lot nagapakita kon ano ang matabo kon magpalapit kita ukon magpabilin sa makatalagam nga palibot. Ang kaalam magadikta sa aton nga, kaangay sang maayo nga mga marinero, indi gid naton pagtugutan ang aton kaugalingon nga mangin yara sa amo kabudlay nga kahimtangan. Ano ang pila sa makatalagam nga mga bahin nga dapat naton palayuan? Ang iban nga mga Cristiano napahilayo bangod sang sobra nga pagkasako sa negosyo, pagsuod sa kalibutanon nga mga kaabyan, ukon pagpakigsuod sa emosyon sa isa nga tuhay nga sekso bisan pa indi sila hilway sa pagminyo.

Ang maalamon nga dalanon, sa tagsa ka kaso, amo ang pagpalayo sa katalagman. Halimbawa, alisto bala kita sa espirituwal nga mga katalagman nga ginadala sang ginatawag nga maayo nga kahigayunan sa negosyo? Ang iban nga mga kauturan nagkonsentrar sa komersial nga mga negosyo nga sa kahalitan sang ila mga pamilya, sang ila panglawas, kag sang ila teokratikong mga salabton. Kon kaisa ang ganyat amo ang mas masulhay nga estilo sang pagkabuhi nga mahatag sang kuwarta. Kon kaisa ang hangkat amo ang pagtilaw sang ila ikasarang sa pagnegosyo. Ayhan mangatarungan ang iban nga ang ila motibo amo ang paghatag sing trabaho sa iban nga mga kauturan ukon pag-amot sing mas dakudaku para sa bug-os kalibutan nga hilikuton. Ayhan nagahunahuna sila nga kon magkaayuhan ang negosyo, mas madamo pa nga tion ang mahinguyang nila sa mga interes sang Ginharian.

Ano ang pila sa mga siod? Ang pagkawalay kapat-uran sang kahimtangan sa pangabuhi kag ang “dimapaktan nga mga hitabo” mahimo nga magalunod sang naplano sing maayo gid nga pasimpalad sa negosyo. (Manugwali 9:11) Ang paghimud-os nga may yara daku nga utang nagapalisang kag nagatabon sang espirituwal nga mga butang. Kag bisan pa magmadinalag-on ang negosyo, ayhan magakuha ini sing daku nga tion kag enerhiya sa hunahuna, kag mahimo nga nagakinahanglan sing madamodamo nga pagpakig-upod sa kalibutan.

Ang isa ka Cristianong gulang sa Espanya may daku nga problema sa pinansial sang gintanyagan sia sing makasululay sang isa ka kompanya sa pasiguro. Bisan pa nga mahimo sia makakita sing daku nga kuwarta subong hilway nga ahente sang pasiguro, wala niya pagbatuna ang tanyag. “Indi yadto isa ka mahapos nga desisyon, apang nalipay ako nga nangindi ako,” paathag niya. “Una, nangalag-ag ako nga makakuwarta​—⁠bisan sing indi direkta⁠—​paagi sa akon teokratikong mga kilala. Kag bisan pa naluyagan ko ang ideya nga magtrabaho sing kinaugalingon, kinahanglan ako magbiyahe kag maghinguyang sing madamo nga inoras sa trabaho. Dimalikawan nga magakahulugan ini sang pagpatumbaya sa akon pamilya kag sa kongregasyon. Labaw sa tanan, kombinsido ako nga kon ginbaton ko yadto nga tanyag, kuntani indi ko na makontrol ang akon kabuhi.”

Wala sing Cristiano ang makabatas nga mawasi ang pagkontrol sa iya kabuhi. Ginpakita ni Jesus ang masubo nga mga resulta sina nga dalanon paagi sa pagsugid sang isa ka ilustrasyon tuhoy sa isa ka lalaki nga nagtipon sing dugang kag dugang nga manggad agod magretiro kag magkabuhi sing masulhay. Apang sang gab-i mismo nga namat-od sia nga nakatipon na sia sing bastante nga kuwarta, napatay sia. “Amo man sia nga nagatigana sing bahandi sa iya kaugalingon kag indi manggaranon sa Dios,” paandam ni Jesus.​—⁠Lucas 12:​16-21; ipaanggid ang Santiago 4:​13-17.

Dapat man kita mag-andam batok sa sobra nga pagpakig-upod sa kalibutanon nga mga tawo. Ayhan ini isa ka kaingod, abyan sa eskwelahan, kaupod sa trabaho, ukon kasosyo sa negosyo. Mahimo kita mangatarungan, ‘Ginatahod niya ang mga Saksi, may maayo sia nga moral, kag ginahambalan namon kon kaisa ang nahanungod sa kamatuoran.’ Apang, ginapamatud-an sang eksperiensia sang iban nga sa ulihi mahimo pa nga masapwan naton ang kaugalingon nga nagapakamaayo sa sinang kalibutanon nga kaupdanan sangsa espirituwal nga utod nga lalaki ukon babayi. Ano ang pila sa mga katalagman sina nga pagpakig-abyan?

Mahimo naton pakadiutayon ang pagkahilingagawon sang tion nga aton ginapuy-an ukon ipakita ang dugang pa nga interes sa materyal sa baylo sang espirituwal nga mga butang. Ayhan, bangod sang kahadlok nga indi mapahamut-an ang aton kalibutanon nga abyan, handumon pa gani naton nga batunon sang kalibutan. (Ipaanggid ang 1 Pedro 4:​3-7.) Si salmista David, sa pihak nga bahin, nagpakamaayo nga makig-upod sa mga tawo nga naghigugma kay Jehova. “Ipahayag ko ang imo ngalan sa akon mga utod; sa tunga sang katilingban dayawon ko ikaw,” sulat niya. (Salmo 22:22) Maamligan kita kon ginailog naton ang halimbawa ni David, nagapangita sang pagpakig-abyan nga makapabakod sa aton sa espirituwal.

Ang isa pa ka makatalagam nga dalanon amo ang pagpakigsuod sa emosyon sa isa ka tuhay nga sekso nga ang isa indi hilway sa pagminyo. Ang katalagman mahimo magautwas kon ang isa magasuod sa isa nga makagalanyat, nga ang pagpakigsugilanon makapulukaw, kag nga ayhan pareho sing panimuot kag palalahog. Ayhan nanamian ang isa sa pagpakig-upod sa iya, nga nagapangatarungan, ‘Nahibaluan ko kon tubtob diin ako. Mag-abyan lamang kami.’ Walay sapayan, ang mga balatyagon nga napukaw indi mahapos punggan.

Si Mary, isa ka lamharon nga minyo nga utod nga babayi, nanamian makig-upod kay Michael.⁠a Si Michael isa ka maayo nga utod apang nabudlayan sia makig-abyan. Madamo sing mga butang nga pareho nila nga naluyagan, kag natukiban nila nga mahimo sila makalahugay. ­Nanamian si Mary sa paghunahuna nga ang isa ka diminyo nga utod nga lalaki maluyag magtu-ad sa iya. Wala magdugay, ang daw inosente nga pag-abyanay nangin madalom nga kaangtanan sa emosyon. Dugang kag dugang nga tion ang ginhinguyang nila nga magkaupod kag sang ulihi nakahimo sing imoralidad. “Dapat nga nahibaluan ko ang katalagman sa ginsuguran,” panghakroy ni Mary. “Kon ang pag-abyanay magtubo, mangin kaangay ini sang hatay-hatay nga nagasuyop sa amon sing labi.”

Indi gid naton dapat pagkalimtan ang paandam sang Biblia: “Ang tagipusuon malimbungon labaw sa tanan nga butang kag lakas gid kadunot. Sin-o bala ang makahibalo sini?” (Jeremias 17:⁠9) Ang aton malimbungon nga tagipusuon, kaangay sang taub nga nagadaldal sang sakayan pakadto sa kabatuhan, mahimo nga magadaldal sa aton pakadto sa makahalalit nga emosyonal nga kaangtanan. Ang solusyon? Kon indi ikaw hilway sa pagminyo, hungod nga pangabudlayi nga indi magpalapit sing emosyunal sa isa nga nakita mo nga makagalanyat.​—⁠Hulubaton 10:⁠23.

Pagbulag kag Pagpabilin nga Hilway sa Katalagman

Ano kon masapwan na naton ang aton kaugalingon sa espirituwal nga katalagman? Ang mga marinero, kon ginadaldal pakadto sa batuhon nga baybayon sang hangin kag tubig, nagapangabudlay sing lakas nga ipalayo sa hunasan ang ila barko, tubtob makalab-ot sila sa mas luwas nga tubig. Sa kaanggid, dapat kita manikasog nga hilwayon ang aton kaugalingon. Paagi sa pagpamati sa Makasulatanhon nga laygay, pagpangamuyo sing hanuot sang bulig ni Jehova, kag pagpangayo sing bulig gikan sa hamtong nga Cristianong mga kauturan, makabalik kita sa luwas nga dalanon. Pakamaayuhon kita liwat sing kalinong sa hunahuna kag tagipusuon.​—⁠1 Tesalonica 5:⁠17.

Ano man ang aton mga kahimtangan, maalamon nga huptan naton nga maathag ang “mga butang sang kalibutan.” (Galacia 4:⁠3) Kabaliskaran ni Lot, ginpakamaayo ni Abraham nga magpuyo malayo sa kalibutanon nga mga Canaanhon, bisan pa nagkahulugan ini sang pagpuyo sa mga layanglayang sa madamong tinuig. Ayhan kulang sia sing pila ka materyal nga mga kasulhayan, apang ang iya simple nga estilo sa pagkabuhi nag-amlig sa iya sa espirituwal. Sa baylo nga malunod ang iya pagtuo, sia nangin “amay sang tanan nga nagatuo.”​—⁠Roma 4:⁠11.

Ginapalibutan man kita sang mapatuyangon sa kaugalingon nga kalibutan nga ang “espiritu” mas makusog pa, dapat naton sundon ang halimbawa ni Abraham. (Efeso 2:⁠2) Kon ginabaton naton ang laygay ni Jehova sa tanan nga mga butang, pakamaayuhon kita paagi sa pagbaton una sang iya mahigugmaon nga pangamlig. Magabatyag kita kaangay sang ginbatyag ni David: “Ginapahaulian niya ang akon kalag. Ginatuytuyan niya ako sa mga banas sang pagkamatarong tungod sa iya ngalan. Sa pagkamatuod ang pagkaayo kag ang mahigugmaon nga kaluoy magasunod sa akon sa tanan nga adlaw sang akon kabuhi; kag ako magapuyo sa balay ni Jehova sa gihapon.” Wala sing duhaduha sa sini, ang paglakat sa “banas sang pagkamatarong,” sa baylo sang pagliso sa banas sang katalagman, magadala sing dayon nga mga kabulahanan.​—⁠Salmo 23:​3, 6.

[Footnote]

[Piktyur sa pahina 24]

Kon indi ka hilway sa pagminyo, indi magpalapit sing emosyunal sa isa nga nasapwan mo nga makagalanyat