“Ang Kamot ni Jehova” sa Akon Kabuhi

PANUGIRON NI LAWRENCE THOMPSON

ISA ka gab-i sang 1946, nagpungko kami ni tatay sa awto nga nagatan-aw sa mga bituon sa naaminhan nga nagasaotsaot sa kalangitan. Ginhambalan namon ang pagkadaku ni Jehova kag ang amon pagkakubos. Ginhanduraw namon ang mga hitabo sadtong mga tuig nga gindumilian ang hilikuton sang mga Saksi ni Jehova sa Canada. Ginpatudok sa akon ni Tatay kon paano ginsakdag kag gintuytuyan ni Jehova ang Iya katawhan sa sulod sadtong mga tinuig.

BISAN nga 13 anyos lamang ako sadto, nahangpan ko ang kamatuoran sang ginpanghambal ni Tatay. Ginpatudok man niya sa akon ang pagbatyag sing pagkahilingagawon kag ang kasangkaron sang pagbantala nga hilikuton nga dapat pa nga himuon. Ginkutlo ni Tatay ang Numeros 11:23 kag ginpadaku sa akon nga, matuod, ang kamot ni Jehova wala gid nangin malip-ot. Ang kakulang lamang naton sing pagtuo kag pagsalig sa iya ang nagalatid sang iya pagahimuon para sa aton. Isa yadto ka hamili nga amay-sa-anak nga paghinun-anon, isa nga indi ko gid malipatan.

Ang pagtuon sa mga publikasyon sang Watch Tower, ilabi na ang libro nga Salvation, nga ginbalhag sang 1939, nakaimpluwensia gid sing daku sa akon pagkapamatan-on. Indi ko gid malipatan ang dramatiko nga nagabukas nga ilustrasyon sadto nga libro: “Ang madasig de-pasahero nga tren, nga puno sing mga pasahero, nagadalagan sa kadasigon nga 160 kilometros por ora. Magatabok ini sa suba paagi sa isa ka taytay nga nagakurba sing halos 180 degree, sa amo makita sang mga tawo nga nagasakay sa pangulihi nga bagon sang tren ang makina . . . Duha ka tawo ang nagasakay sa pangulihi nga bagon . . . nakita nila nga nagakalayo ang isa ka bahin sa pihak nga taytay kag nagakahulog ini sa suba. Narealisar nila nga nagaatubang sila sing daku nga katalagman. Isa gid ka daku nga emerhensia. Sarang bala mapadulog sing hinali ang tren agod nga maluwas ang kabuhi sang madamo nga pasahero?”

Sa pag-aplikar sang ilustrasyon, ang libro naghinakop: “Amo man sa karon, ang tanan nga pungsod kag katawhan sa duta nagaatubang sing pinakadaku nga emerhensia. Ginapaandaman sila subong sang ginasugo sang Dios, nga ang kapahamakan sang Armagedon yara sa unahan. . . . Bangod sini, ang tagsa nga napaandaman kinahanglan nga magpili karon sang iya pilion nga dalanon.”

Ang nagahagunos nga tren, ang nagakalayo nga taytay, kag ang pagkahilingagawon sang pagbantala nga hilikuton nagtudok gid sing madalom sa akon hunahuna.

Maaga nga Hilikuton sa Pagbantala

Nagsugod ako nga makigbahin sa pagbantala nga hilikuton sang 1938, sang lima ka tuig ako. Ginapaupod ako sang duha ka payunir (bug-os tion nga mga ministro), nga sanday Henry kag Alice Tweed, kag nagahinguyang kami sing 10 tubtob 12 ka oras sa isa ka adlaw sa pagpakigsugilanon sa mga tawo. Nalipay gid ako sing lubos sa sadtong masako nga mga adlaw sang pag-alagad kay Jehova. Gani sang masunod nga tuig nalipay ako sang ginpasugtan ako ni Nanay kag ni Tatay nga mangin isa ka manugbantala kag aktuwal nga makareport sang akon nahimuan.

Sadtong maaga nga mga tion, nagapakigbahin kami sa nagapanudlo nga mga parada, nagalakat sa mayor nga dalan sang mga banwa nga nagasuksok sing mga plakard sa amon mga abaga nga may nasulat nga mga eslogan nga nagabuyagyag sa butig nga relihion kag nagabantala sang Ginharian sang Dios. Nagagamit man kami sang mabulubitbit nga ponograpo kag ginapatokar ang napasad sa Biblia nga mga mensahe sa puwertahan mismo sang mga tagbalay. Ginapatokar namon ang mga pamulongpulong ni J. F. Rutherford, ang presidente sang Watch Tower, nga ang pila sini akon nasaulo. Madumduman ko pa sing maathag nga nabatian ko sia nga nagasiling: “Masami nga ginasiling, Ang relihion isa ka siod kag isa ka daya!”

Gindumilian ang Amon Hilikuton sa Canada

Sa tion sang ikaduhang inaway kalibutanon, gindumilian ang hilikuton sang mga Saksi ni Jehova sa Canada, subong sang sa Nazi nga Alemanya kag sa iban nga kadutaan. Gani Biblia lamang ang amon ginagamit apang ginpadayon namon ang amon aprobado sang Dios nga hilikuton sa pagsunod sa mga instruksion sang Biblia. (Mateo 28:​19, 20; Binuhatan 5:29) Natun-an namon nga landason ang mga pagpang-aresto sang mga pulis sa amon mga miting kag sa amon mga puluy-an. Nangin eksperiensiado man kami sa pagtestigo sa atubangan sang mga hukom kag sa pagsabat sa mga manugpamangkot.

Ako kag ang akon magulang nga lalaki nga si Jim nangin eksperto sa pagpanghaboy sang mga pulyeto gikan sa nagadalagan nga salakyan pakadto sa mga puwertahan kag balkon sang mga kabalayan. Dugang pa nagpakunokuno kami subong mga kartero kag, kon kaisa, subong mga guwardiya para sa mga nagatabok sa dulunan agod magtambong sa mga kombension sa Estados Unidos.

Ang amon balay nahamtang sa guwa nayon sang Port Arthur (karon Thunder Bay), Ontario, sa isa ukon sobra diutay isa ka ektarya nga napalibutan sing mga kakahuyan. May isa kami ka baka, tinday nga baka, mga baboy kag mga manok​—⁠ini tanan nangin maayo nga pakunokuno para sa amon hilikuton sa pagbulig sa mga pamatan-on nga mga masigka-Cristiano nga ginalagas agod bilangguon bangod sang pagbantala sing Ginharian sang Dios.

Kon gab-i, nagaguwa-sulod sa amon nabaw-ing nga duog ang mga awto, mga trak kag mga treyler nga nagadala sing Cristianong mga pamatan-on. Ginapadayon, ginapapanago, ginapakunukunuhan, kag ginapakaon namon ining mga pamatan-on kag dayon ginapalakat sila padayon sa ila kaladtuan. Ang akon amay kag iloy, upod sadtong iban nga maaga nga mga manughikot, mga bug-os kalag nga mga alagad nga nag-impluwensia sa akon lamharon nga tagipusuon nga alagaron kag higugmaon si Jehova nga Dios.

Sang Agosto 1941, gindedikar ko ang akon kabuhi kay Jehova kag ginbawtismuhan sa diutay nga linaw sa kakahuyan. Pila sa amon ang nagtipon para sa sini nga okasyon sa tungang gab-i sa isa ka payag nga may lampara. Ayhan nagaduhaduha, nagpatrolya ang mga pulis, ginapaagihan sing searchlight ang linaw sa tion kag tion, apang wala nila kami makit-an.

Madamo nga Bahin sang Bug-os Tion nga Pag-alagad

Sang 1951, natapos ko ang hayskul kag nagbiyahe sing halos 1,600 kilometros agod magkadto sa asaynment subong payunir sa Cobourg, Ontario. Magamay ang kongregasyon didto, kag wala ako sing kaupod nga payunir. Apang ginadumdom nga indi malip-ot ang kamot ni Jehova, nag-arkila ako sang isa ka kuwarto, nagdigamo sing kinaugalingon, kag malipayon nga nagaalagad kay Jehova. Sang masunod nga tuig gin-agda ako nga mag-alagad sa sanga talatapan sang Watch Tower Society sa Toronto. Didto nakatuon ako sing madamo mapuslanon nga mga leksion nga naghanda sa akon para sa palaabuton nga pag-alagad sa Ginharian.

Pagkatapos nga nakaalagad ako subong payunir sa Toronto sa sulod sang kapin sa isa ka tuig, nagpakasal kami ni Lucy Trudeau, kag sang tigtulugnaw sang 1954, nakabaton kami sing asaynment sa pagpayunir sa Levis, Quebec. Tuman katugnaw sang tiempo didto, makahaladlok ang pagpanalakay sang akig nga grupo sang mga tawo kag sang mga pulis, kag isa ka hangkat ang magtuon sing Pranses nga hambal. Sa likod sadtong tanan ang kamot ni Jehova wala nangin malip-ot, gani walay sapayan sang mabudlay nga mga kahimtangan, madamo man kami sing natigayon nga mga pagpakamaayo.

Halimbawa, ginpangabay kami nga inspeksionon ang duha ka barko (ang Arosa Star kag ang Arosa Kulm) nga ginaplano nga gamiton sang Sosiedad sa pagdala sa mga delegado sa daku nga internasyonal nga kombension sa Europa sang 1955. Interesado nga makuha ang ginatanyag sang Sosiedad, ginaabiabi kami kon kaisa sang mga ehekutibo sang kompanya sang barko, nga isa ka makalilipay nga pahuway gikan sa makakalapoy nga pagministeryo sa Quebec sadto nga tion.

Sang tigragas sang 1955, gin-agda ako sa pag-alagad subong isa ka nagalakabay nga manugtatap, kag ginhinguyang namon yadto nga tigtulugnaw sa pagduaw sa nabaw-ing nga mga kongregasyon sa matugnaw nga naaminhan nga Ontario. Sang masunod nga tuig nagtambong kami sa Watchtower Bible School of Gilead sa Estados Unidos, kag pagkatapos gintangdo kami subong mga misyonero sa Brazil, Bagatnan nga Amerika.

Makunyagon nga ginsugdan namon ang amon bag-o nga asaynment kag wala magdugay nakabantala na kami kag nakapanudlo sa Portugues nga lenguwahe. Sang temprano sang 1957, liwat ako nga gintangdo sa pag-alagad subong nagalakbay nga manugtatap. Sa sini nga tion, sa baylo sang tuman nga katugnaw sang Aminhan, dapat namon batason ang makapalaso nga init. Madamo nga tion nga dapat kami magdulog agod kuhaon ang makapalaso nga balas sa amon mga sapatos ukon agod mag-utod sing tubo agod pang-uson kag sa amo makatigayon liwat sing kusog. Apang may yara mga pagpakamaayo.

Sa banwa sang Regente Feijo, ginhambal ko ang hepe sang pulisiya, kag ginpasira niya ang tanan nga balaligyaan kag ginsugo ang tanan nga magkadto sa plasa. Sa idalom sang handong sang malapad sing dahon nga nagapamulak nga kahoy, naghatag ako sing pamulongpulong sa Biblia sa tanan nga tawo sang banwa. Sa karon may yara isa ka kongregasyon sang mga Saksi ni Jehova didto.

Pagpadaku sang Amon Kabataan sa Brazil

Sang magbusong si Lucy sang 1958, nagpuyo kami sa Juiz de Fora kag nag-alagad subong mga espesyal payunir. Sa nagsunod nga duha ka tuig, natawo ang amon kabataan nga babayi nga sanday Susan kag Kim. Nangin matuod gid sila nga pagpakamaayo sa ministeryo, nangin kalamag-uhan sa banwa. Samtang ginatulod namon ang ila karito sa batuhon nga mga kalye, nagaguwa ang mga tawo agod tan-awon sila. Sanglit daku ang kinahanglanon para sa mga manugbantala sang Ginharian sa Recife, aminhan lamang sang ekuwador, nagsaylo kami sa sadtong tuman kainit nga duog.

Sang 1961, indi lamang nga nakabulig ako nga himuson ang pagsakay sa eroplano sang mga Saksi padulong sa kombension sa São Paolo kundi ako man mismo nakatambong sa sadtong indi malipatan nga kombension. Apang, pagligad sang mga 20 minutos nga paglupad, hinali nga nagsarurot paidalom ang eroplano, kag nagtinabog ang mga pasahero sa sulod sang kabin. Naguba ang sulod sang eroplano; ang mga pulungkuan nagkalahukas, kag nagkalapilasan kag nagkaladug-an ang mga pasahero. Sing makalilipay, napunggan sang piloto ang pagsarurot sang eroplano, kag nakahugpa kami nga luwas sa katalagman. Wala sing isa sa amon ang nahalitan sing daku sa bagay nga indi kami makadiretso sa São Paolo sakay sa lain nga eroplano. Nakatambong kami sa sadtong makalilipay nga kombension, apang nagsiling ako nga indi na gid ako liwat magsakay sa eroplano!

Apang, sang makapauli ako halin sa kombension, isa naman ka asaynment ang nagahulat sa akon. Pagadumalahan ko ang isa ka kombension sa kagulangan sang Teresina, Estado sang Piauí. Kinahanglan ko nga magsakay sa eroplano pakadto didto. Walay sapayan sang akon kahadlok, ginbaton ko ang asaynment, nagasalig sa kamot ni Jehova.

Sang 1962 ang amon anak nga lalaki, nga si Greg, natawo sa Recife. Walay sapayan nga indi na ako makapayunir bangod may daku na ako nga pamilya, natigayon ko nga makahatag sing positibo nga impluwensia sa isa ka diutay nga kongregasyon. Luyag pirme sang amon kabataan nga magbuylog sa amon sa ministeryo, sanglit ginhimo namon ini nga makawiwili sa ila. Ang tagsa sa ila, halin sa edad nga tatlo ka tuig, nakasarang sa paghimo sing presentasyon sa mga ganhaan. Ginhimo namon nga batasan nga indi gid magpal-at sa pagtambong sa mga miting ukon sa pagpakigbahin sa pag-alagad sa latagon. Bisan pa kon ang isa sa pamilya nagamasakit kag may isa nga magpabilin sa balay upod sa iya, ang iban kinahanglan nga magtambong sa miting ukon makigbahin sa ministeryo sa latagon.

Sa sulod sang mga tinuig, regular namon nga ginahambalan subong pamilya ang mga kurso sa eskwelahan sang kabataan kag ang ila mga tulumuron sa kabuhi, nagahanda sa ila para sa isa ka karera sa organisasyon ni Jehova. Nagahalong kami nga indi sila mapadayag sa makapaluya nga mga impluwensia, subong sang telebisyon. Wala kami sang TV sa amon balay tubtob nga nagsinultero kag nagdinalaga na ang mga kabataan. Kag bisan nga may ikasarang kami, wala namon sila pagpagusahi sa materyal nga mga butang. Halimbawa, nagbakal kami sing isa lamang ka bisikleta, agod bulusbulusan nila nga tatlo.

Dungan namon nga ginahimo ang mga butang kon posible, nagahampang sing basketball, nagalangoy, kag nagabiyahe subong pamilya. Ginatuon namon ang amon pagbiyahe sa pagtambong sa Cristianong mga kombension ukon pagduaw sa mga puluy-an Bethel sa iban nga mga pungsod. Ini nga mga pagbiyahe nakahatag sa amon sing tion nga makasugilanon sing hilway kag tingob agod mahibaluan namon ni Lucy kon ano ang yara sa tagipusuon sang amon kabataan. Ginpasalamatan gid namon si Jehova sa sadtong makalilipay nga mga tinuig!

Sang ulihi, ang amon napulo ka tuig nga pagpuyo sa Tropiko malapit sa ekuwador nagdala sing malain nga epekto sa ikaayong lawas ni Lucy. Gani ginbaton namon ang bag-o nga asayment sa mas haganhagan nga klima sang bagatnan, sa Curitiba, Estado sang Paraná.

Pagbalik sa Canada

Sang 1977, pagkatapos sang halos 20 ka tuig sa Brazil, nagbalik kami ni Lucy upod sa amon kabataan sa Canada agod makabulig atipan sa akon nagamasakit nga amay. Isa gid yadto ka bag-o nga palibot para sa amon pamilya! Apang indi sa espirituwal, bangod namentinar namon ang pareho nga rutina upod sa amon Cristianong mga kauturan.

Sa Canada ang bug-os tion nga pagministro isa ka butang nga nagadalahig sa bug-os nga pamilya bangod ang amon kabataan nga mga babayi isa-isa nga nagsulod sa bug-os tion nga ministeryo sa pagpayunir. Tanan kami sa pamilya nagabinuligay. Ang bisan ano nga kinitaan gikan sa part-time nga trabaho ginabutang sa pundo sang mga galastuhan agod mamentinar ang amon puluy-an kag ang tatlo ka salakyan nga kinahanglanon sa pagtuptop sa amon malapad nga teritoryo. Kada semana, sa tapos sang amon pangpamilya nga pagtuon sa Biblia, ginahambalan namon ang mga plano sang pamilya. Nakabulig ini sa pagpahangop sa tanan kon diin kami nagapadulong kag kon ano ang ginahimo namon sa amon kabuhi.

Ang amon anak nga lalaki, nga si Greg, kaangay sang iya magulang nga mga babayi, luyag man magsulod sa bug-os tion nga ministeryo. Halin pa sang lima sia ka tuig, ginpabutyag niya ang iya handum nga mag-alagad sa sanga talatapan sang Sosiedad, nga ginatawag Bethel. Wala gid niya ginkalipatan yadto nga tulumuron, kag pagkatapos nga makagraduwar sia sa hayskol, ginpamangkot niya kami sang iya iloy: “Dapat na bala ako mag-aplay para sa Bethel?”

Walay sapayan nga masakit para sa amon nga tugutan sa paglakat ang amon anak nga lalaki, nagsabat kami sing walay pagduhaduha: “Indi mo mabatyagan ang pag-atipan ni Jehova sing labi sangsa mabatyagan mo sa Bethel​—⁠ang pinakasentro sang organisasyon ni Jehova.” Sa sulod sang duha ka bulan nagkadto sia sa Bethel sa Canada. Tuig 1980 sadto, kag nag-alagad sia didto kutob sadto.

Ang katuigan 80 nagdala sing bag-o nga mga hangkat sa amon ni Lucy. Nagbalik kami sa amon ginsuguran​—⁠duha na lamang kami. Sadto nga tion namana si Susan kag nagpayunir kaupod sa iya nga bana, kag sanday Kim kag Greg pareho nga nagaalagad sa Bethel. Ano ang amon himuon? Yadto nga pamangkot madasig nga ginsabat sang 1981 sang gin-agda kami nga mag-alagad sa isa ka Portuges nga sirkito, nga nalapta sa mga 2,000 kilometros sang Canada. Naluyagan gihapon namon ang nagalakbay nga hilikuton.

Nagpamana si Kim kag nakatambong sa Gil­ead, kag nagaalagad sia karon upod sa iya bana sa sirkito nga hilikuton sa Brazil. Si Susan kag ang iya bana didto gihapon sa Canada, nagapadaku sing duha nila ka kabataan, kag nagapayunir ang bana ni Susan. Walay sapayan nga ang amon pamilya nabahinbahin sa pisikal sining karon nga mga tinuig bangod sang nanuhaytuhay nga mga asaynment sa bug-os tion nga pag-alagad, padayon kami nga malapit sa espirituwal kag sa balatyagon.

Ginatulok namon ni Lucy ang isa ka malipayon nga palaabuton kaupod sang amon pamilya sa natinluan nga duta. (2 Pedro 3:13) Kaangay sadto ni Moises, una namon nga naeksperiensiahan ang kamatuoran sang sabat sa retoriko nga pamangkot sa Numeros 11:23: “Naglip-ot bala ang kamot ni Jehova? Karon makit-an mo kon matuman sa imo ang akon pulong ukon indi.” Huo, wala sing makapugong sa kamot ni Jehova sa pagpakamaayo sa iya mga alagad bangod sang ila bug-os tagipusuon nga pag-alagad.

[Piktyur sa pahina 25]

Upod sa akon asawa, nga si Lucy