Nangin Mabungahon ang Isa ka Kigas nga Duta
PANUGIRON NI ARTHUR MELIN
Isa sadto ka manayanaya nga adlaw sang tigpamulak sang 1930, kag nagatindog ako sa isa ka dulungkaan sa Prince Rupert, British Columbia. Nagatan-aw sa sakayan nga nabara sa letso sang dagat, nagpalibog ako, ‘Diin nagkadto ang tubig?’ Amo ini ang akon una nga eksperiensia sa paghunas sang Dagat Pasipiko sa Nakatundan nga baybayon sang Canada diin ang katupungan sang dagat mahimo magnabaw tubtob sa 7 metros sa sulod lamang sang anom ka oras. Apang paano ang isa ka taga-uma nga bata nga lalaki sa kapatagan sang Canada nakadangat sa baybayon sang Dagat Pasipiko?
GIN-AGDA ako nga pasangkaron ang akon pribilehiyo sang bug-os tion nga pag-alagad kay Jehova paagi sa pagbuylog sa grupo sang mga tripulante sang sakayan nga Charmian. Ang amon asaynment amo nga sugdan ang pagbantala nga hilikuton sa nabaw-ing nga nakatundan nga baybayon halin sa Vancouver padulong sa Alaska. Nagalakip ini sa halos minilya ka laba nga baybayon sang British Columbia, nga kulang gid sing aktibo nga mga dumalayaw kay Jehova. Ang lamang nga eksepsion amo ang diutay nga grupo sang mga manugbantala sang Ginharian sa banwa sang Prince Rupert.
Luyag ko na makasugod sa pagbantala, busa pagkapanaog gid sa tren, gilayon ako nga nagpadulong sa dulungkaan agod makita ang sakayan nga Charmian kag ang mga tripulante sini nga sanday Arne kag Christina Barstad. Wala sing tawo sa sakayan, gani naglakat ako. Sang pagbalik ko sang ulihi, nakibot ako. Daw sa mahubsan ang baybay!
Apang ano ang nagdul-ong sa sining makawiwili nga asaynment?
Isa ka Espirituwal nga Pinanubli
Ang akon pag-apresyar sa espirituwal nga mga butang nagsugod sa amon puluy-an sa kapatagan sang Alberta, Canada. Ang akon amay nakakita sing isa ka tract nga ginsulat ni Charles Taze Russell sang Zion’s Watch Tower Tract Society nga nagpabag-o sing daku sang iya kabuhi. Nagsugod si Tatay sa pagpanaksi sa iya mga kaingod, walay sapayan sang iya nagaubos sing oras nga trabaho sa pagpanguma sa Calmar, Alberta. Mga isa ka gatos ka tuig na yadto nga nakaligad, sang maaga nga bahin sang dekada 1890.
Sa sulod sining mahinadlukon sa Dios nga panimalay nga natawo ako sang Pebrero 20, 1905, ang ikawalo sang nangin napulo ka mag-ulutod nga lalaki kag babayi. Si Tatay, subong sang iban sa sining Swiso nga komunidad, nangin katapo sang International Bible Students. Sang ulihi, nagpatindog sila sing isa ka duog tilipunan, nga gintawag sang ulihi nga Kingdom Hall. Isa yadto sang una nga mga Kingdom Hall sa Canada.
Wala maupangan sang mga hilikuton sa uma ang pagtambong namon sa Cristianong mga miting, ang iban sini amo ang mga pamulongpulong sang nagaduaw nga mga humalambal nga ginpadala sang Watch Tower Society. Ginpalambo sining mga pamulongpulong ang amon handum nga makigbahin sa pagbantala nga hilikuton. Subong resulta, malig-on nga naglakat sa kapawa sang kamatuoran sang Biblia ang halos tanan sa amon pamilya.
Pagpakigbahin sa Pagbantala nga Hilikuton
Sang maaga nga bahin sang dekada 1920, ginhatagan ako sang akon una nga asaynment sa pagpanaksi. Magapanagtag ako sing mga imbitasyon para sa miting publiko sa balay kag balay sa siudad sang Edmonton. Samtang nagatindog ako didto sing isahanon sadto nga adlaw, may natun-an ako nga isa ka mapuslanon nga leksion: Magsalig kay Jehova. (Hulubaton 3:5, 6) Malipayon gid ako nga natuman ko yadtong una nga asaynment sa bulig ni Jehova!
Samtang nagadugang ang akon paghangop sa Pulong sang kamatuoran ni Jehova labi pa gid nga nagdaku ang akon pagsalig sa iya kitaon nga organisasyon kag sa iya matutom kag mainandamon nga ulipon nga klase. Ginsikway ko ang madamo nga mga buhat kag mga kinabatasan sang Cristiandad, subong sang pagsaulog sang Paskuwa kag mga kaadlawan. Ang personal nga kaluwasan indi na ang pinakaimportante nga butang; sa baylo, ang pagbantala sang Ginharian amo ang ginhatagan sing nagakaigo nga importansia. Ining tanan nakaapektar sing daku sa akon kabuhi. Gani wala madugay pagkatapos nga gindedikar ko ang akon kabuhi kay Jehova sang Abril 23, 1923, ginhimo ko ang bug-os tion nga ministeryo subong akon tulumuron.
Sadtong tion sang tigtulugnaw nga ang temperatura manubo pa sa Zero Fahrenheit, nagpanaksi kami sa mga kaumhan sakay sa karusa nga ginaguyod sang kabayo. Isa ka bes duha ka semana nga nag-upod ako sa isa ka grupo nga gintawag house car work (paggamit sing de-motor nga balay sa pagpanaksi sa kaumhan). Ining pinasahi nga mga salakyan nangin mapuslanon sa pagpanaksi sa masangkad nga mga duog sang mga kapatagan sang Canada. Walay sapayan sang pinansial nga mga problema, mabudlay nga mga panahon, kag malayo nga mga lalakbayon, nahimo ko nga makapadayon sa payunir nga ministeryo sa Alberta sing pabalikbalik sa sulod sang halos tatlo ka tuig tubtob sadtong indi ko gid malipatan nga adlaw sang 1930 sang gin-agda ako nga mag-alagad sa Nakatundan nga baybayon sang Dagat Pasipiko. Sanglit wala ako sing hinalung-ong tuhoy sa dagat ukon mga sakayan, ginligban ako sa amo nga pangagda.
Ti, sugod sang pag-abot ko sa Prince Rupert, wala ako madugayi sa pagpasibu sang akon kaugalingon sa akon bag-o nga mga masigkamanugpangabudlay sa sakayan. Si Utod Barstad isa ka lantip nga mananagat, nga nakatrabaho sa komersial nga pagpangisda sa madamo nga tinuig. Ang masunod nga anom ka tuig nangin tion sang mainit nga pagpanaksi, nagabuluburdahi sa baybayon sang British Columbia halin sa Vancouver pakadto sa Alaska. May isa pa ako ka leksion nga natun-an: Batuna pirme ang isa ka asaynment halin kay Jehova, kag indi gid mangalag-ag sa pagbaton sini.
Pagsab-ug sing Binhi sa Baybayon
Ang amon una nga gindungkaan sadtong tigpamulak sang 1930 amo ang Ketchikan, Alaska, diin nagkarga kami sing 60 ka karton sang literatura sa Biblia. Sa sulod sang pila ka semana, ginduaw namon ang tanan nga puluy-an sa Ketchikan, Wrangell, Petersburg, Juneau, Skagway, Haines, Sitka, kag ang iban pa nga nagalayuay nga mga minuro. Masunod ginkobrehan namon ang bug-os nga baybayon sang British Columbia, gintapos ini antes matapos ang tig-ilinit. Ginduaw namon ang nabaw-ing nga mga trosohan, mga pabrika sang mga de-lata, mga minuro sang mga Indian, magagmay nga mga banwa, subong man ang nabaw-ing nga mga pumuluyo kag mga mangangayam. Kon kaisa mabudlay biyaan ang ginamingaw nga manugbantay sang parola nga nagaabiabi sang isa nga makasugilanon.
Sang ulihi, ginhatagan kami sang sosiedad sang mabulubitbit nga mga ponograpo kag mga plaka sang mga pamulongpulong sa Biblia. Gindala namon ini, upod sa mga libro, mga Biblia, kag mga magasin. Masami namon nga ginabakintol ini kon nagataklad kami sa mga kabatuhan sa baybayon. Sa tion sang hunas, ginapasaka namon ini kon kaisa paagi sa nagauyauya nga mga andamyo pasaka sa mataas nga mga dungkaan. Nagpasalamat ako bangod sang pisikal nga paghanas nga akon natigayon sa akon pagpangabudlay sang bataon pa ako sa kapatagan.
Ang sistema sang tunog sa amon sakayan nangin isa ka makusog nga galamiton sa pagpalapnag sing mensahe sang Ginharian. Bangod ginapalanog sang tubig ang sound wave, ang narekord sa plaka nga mga pamulongpulong masami mabatian sang mga tawo bisan sa minilya nga kalayuon. Isa ka bes sang pagdungka namon sa isa ka nabaw-ing nga gibwangan sa Vancouver Island, ginpatokar namon ang isa sining mga pamulongpulong sa Biblia. Sang masunod nga adlaw malangkagon kami nga ginsugiran sang mga tawo sa takas nga: “Nakabati kami kahapon sing isa ka sermon nga direkta nga naghalin sa langit!”
Sang isa pa ka okasyon isa ka tigulang na nga magtiayon ang nagsiling nga nakabati sila sing musika halin sa ila simburyo, apang sang magguwa sila, wala sila sing nabatian. Sang pagsulod nila, may nabatian sila nga isa ka tingog. Ngaa amo sadto? Ti, samtang didto sila sa guwa, nagailis kami sadto sang plaka. Nagapatokar anay kami sang musika agod makuha ang igtalupangod sang mga tawo, dayon nagapatokar sing isa ka pamulongpulong sa Biblia.
Sa isa pa gid ka okasyon, sang nagdungka kami malapit sa isa ka isla sang minuro sang mga Indian, duha ka tumandok nga tin-edyer nga lalaki ang nagabugsay sang bangka palapit sa amon agod hibaluon kon diin nagahalin ang mga tingog. Naghunahuna ang pila sa isla nga mga tingog yadto sang ila nabanhaw nga mga patay!
Indi katingalahan ang magpahamtang sing isa ka gatos ka libro sa isa ka adlaw sa mga nagatrabaho sa nabaw-ing nga pabrika sang mga de-lata. Bangod wala sing madamo nga tublag, may tion sila sa paghunahuna tuhoy sa espirituwal nga mga butang. Sang ulihi madamo sining napahilayo ang nangin mga Saksi. Sa masunod nga mga pagbiyahe, ginpaabot namon ang pagduaw sa ila agod ‘makapalig-unay sa isa kag isa.’—Roma 1:12.
Padayon nga Pag-alagad nga may Asawa
Sang 1931, ginpangasawa ko ang manghod ni Christina Barstad, nga si Anna. Pagkatapos ginpadayon namon ang amon pagpayunir sa sakayan kag nakatigayon sing madamong makapaladya nga mga eksperiensia sa sulod sang mga tinuig. Ang mga balyena, lumbalumba, seal, porpoise, usa, oso, kag mga agila amo ang amon mga kaupod sa likod sang makadalayaw nga danyag sang mga kabukiran, nabaw-ing nga mga gibwangan, kag malinong nga mga linaw, nga puno sang mga sedro, pines, kag dalagku nga mga Douglas fir. Madamo nga tion nga ginbuligan namon ang ginlapyo nga usa kag ang ila mga totoy samtang nagatabok sila sa masulog nga mga suba agod malagyo sa kaaway nga mga sapat.
Isa ka hapon natalupangdan namon ang isa ka bulog nga agila nga nagalupad sing manubo patabok sa suba, hugot nga ginahugakom sang iya mga kuko ang isa ka daku nga salmon. Tuman ka daku sang isda agod ilupad paguwa sa tubig, sa amo ang agila nagalupad padulong sa hunasan nga ginaguyod ang salmon. Nakita ini ni Frank Franske, isa ka katapo sang mga tripulante, kag nagdalagan sia padulong sa hunasan agod sugataon ang lapyo nga agila kag ginpilit ini nga buhian ang iya nadagit. Nakasud-an kami sing manamit nga salmon sa amon pagpanihapon sadto nga gab-i, kag nakatuon ang agila sa pagpaambit, bisan pa may pagpangalag-ag.
Sa isa ka diutay nga isla sa aminhan nga punta sang Vancouver Island, ginbaton sang mag-asawa nga sanday Thuot ang kamatuoran sang Biblia. Ang bana indi makahibalo magbasa kag magsulat, malig-on sing panimuot, independiente nga tawo nga nagapang-idaron sing kapin sa 90 anyos, kag ang iya asawa nagapang-idaron sing kapin sa 80 anyos. Walay sapayan, nangin interesado gid sia sa kamatuoran sa bagay nga nagpaubos sia kag gintugutan ang iya asawa nga tudluan sia sa pagbasa. Sang ulihi nahimo niya nga matun-an sing kinaugalingon ang Biblia kag ang mga publikasyon sang Sosiedad. Kubos sa tatlo ka tuig sang ulihi, malipayon ko sila nga ginbawtismuhan didto sa ila nabaw-ing nga puluy-an sa isla, nga nagagamit sang amon bangka subong tangke nga balawtismuhan!
Nalipay man kami nga makita nga ginbaton sang pamilya Sallis sa Powell River ang mensahe sang Ginharian. Ginbasa ni Walter ang polyeto nga War or Peace—Which? kag gilayon nga ginkilala ang kaundan sini subong ang kamatuoran. Wala madugay, ang bug-os nga pamilya nagbuylog kay Walter sa grupo sang mga payunir sa Vancouver, diin ginadungka namon ang Charmian sa tion sang tigtulugnaw. Nangin makugi gid sia katama, kag sa sulod sang mga tinuig ginpakamahal sia sang bug-os nga paghiliutod sa duog sang Vancouver. Natapos niya ang iya dutan-on nga kabuhi sang 1976, nga nagbilin sing isa ka daku nga pamilya sang mga Saksi.
Paglandas sa Pagpamatok
Pirme ginapamatukan sang mga klero sa mga minuro sang mga Indian ang amon hilikuton, ginakabig kami nga mga manug-agaw sa ila espirituwal nga teritoryo. Sa Port Simpson, ang lokal nga klerigo nagsugo nga dumilian kami sang pangulo sang minuro sa pagduaw sa mga puluy-an. Ginsugilanon namon ang pangulo sang minuro kag ginpamangkot sia kon nagaugyon sia nga husto nga tamdon ang iya mga tinawo nga tuman ka ignorante sa paghimo sang ila kaugalingon nga mga desisyon. Ginpanugda namon nga hatagan sing kahigayunan ang iya mga tinawo nga makapamati sa paghinun-anon tuhoy sa Pulong sang Dios kag padesisyunon sa ila kaugalingnon kon diin ang luyag nila nga patihan. Ang resulta: Ginhatagan niya kami sing permiso nga magpadayon sa pagbantala sa minuro.
Isa pa ka pangulo sang minuro ang tinuig na nga nagpaslaw sa tanan nga pagtinguha sang mga katapo sang konseho kag relihioso nga mga grupo nga upangan ang mga Saksi ni Jehova sa pagpakig-angot sa iya mga tinawo. “Tubtob nga ako ang pangulo,” siling niya, “hilway sa pagkari diri ang mga Saksi ni Jehova.” Matuod, indi kami pirme hilway sa pagkadto bisan diin, apang walay sapayan sang pagpamatok wala kami ginpilit nga maghalin sa isa ka duog. Sa amo, natigayon namon nga matuman ang amon ministeryo sa tagsa ka pagdungka namon.
Pagbatas sa mga Kabudlayan sa Dagat
Sa sulod sang mga tinuig, nasumalang namon ang mga kabudlayan sa mga bagyo, balod, natago nga kabatuhan, kag problema sa makina kon kaisa. Isa ka bes naanod kami malapit katama sa Lasqueti Island, mga 160 kilometros sa aminhan sang Vancouver. Nabara kami sa isa ka kabatuhan bangod sang dalagku nga mga balod, kag ang amon kaluwasan nasandig sa panahon. Kon naglain pa gid ang tiempo, pat-od nga nawasak ang sakayan bangod sang kabatuhan. Nagpalipod kami tanan sa kabatuhan kag ginhimo ang amon labing masarangan sa idalom sang malain nga kahimtangan. Nagpanyaga kami, nagpaligad sang tion paagi sa pagtuon, kag naghulat nga magtaob liwat.
Walay sapayan sang madamo nga katalagman kag mga kabudlayan, isa yadto ka mapuslanon, malipayon nga kabuhi. Apang, ang pagkatawo sang duha namon ka kabataan nga lalaki, nagdala sing daku nga pagbalhin. Nagpadayon kami sa pagpuyo sa sakayan, apang sa tagsa ka tion nga manakayon kami padulong sa aminhan sang Oona River, nagapabilin si Anna kag ang kabataan sa iya mga ginikanan samtang ang iban sa amon nagapadayon sa naaminhan sa Alaska. Nian, sa amon pagbalik pabagatnan, nagaupod liwat sa amon si Anna kag ang kabataan.
Wala ko gid madumduman nga nagreklamo ukon nagmasakit ang kabataan. Nagasuksok sila sing mga life belt sa tanan nga tion, kag kon kaisa ginahigtan pa namon sila sing kalat. Huo, may makakululba gid nga mga tion.
Dugang nga mga Pagpasibu
Sang 1936 kinahanglan namon nga biyaan ang Charmian, kag nangita ako sing sekular nga trabaho. Sang ulihi nakatigayon kami sing ikatlo nga anak nga lalaki. Sa amo nga tion, nagbakal ako sing isa ka sakayan pangisda, nga wala lamang gingamit subong palangabuhian kundi nagtugot man sa amon nga makapadayon sa pagbantala nga hilikuton sa baybayon.
Nagpatindog kami sing balay sa Digby Island, sa tabok sang linaw gikan sa Prince Rupert, kag sang ulihi isa ka diutay nga kongregasyon ang natukod. Sa tion sang Ikaduhang Inaway Kalibutanon, sang ang hilikuton sang pagbantala sang mga Saksi ni Jehova gindumilian sa Canada, nagasakay kami sa sakayan padulong sa Prince Rupert sa tungang gab-i kag ginasulong namon sing tingob ang teritoryo, nga nagabilin sing literatura sa tagsa ka puluy-an. Wala gid sing isa ang nanugid sang amon pagtabok kon gab-i agod sa pagpanagtag sing ginadumilian nga literatura!
Ang Duta Nangin Mabungahon
Sing amat-amat madamo nga tawo ang nagsugod sa pagpakig-angot sa mga Saksi ni Jehova, kag sang 1948 nangin maathag ang pagkinahanglan sang isa ka Kingdom Hall sa Prince Rupert. Sa tapos mabakal ang isa ka tinukod sang army nga nahamtang sa tabok sang pantalan, ginpanaltal namon ini, ginsakay sa balsa, kag ginhakot padulong sa duog nga pagatukuran. Ginpakamaayo ni Jehova ang amon lakas nga pagpangabudlay, kag nakatigayon kami sang amon kaugalingon nga Kingdom Hall.
Sang 1956, nagpayunir ako liwat, kag ginbuylugan ako ni Anna sang 1964. Liwat kami nga nagpanghikot paagi sa sakayan sa baybayon sang Dagat Pasipiko. Sa sulod sang pila ka tion nagpakigbahin man kami sa sirkito nga hilikuton, nagaduaw sa mga kongregasyon gikan sa Queen Charlotte Islands pasidlangan tabok sa mga kabukiran padulong sa Fraser Lake, kag sang ulihi tubtob sa Prince George kag Mackenzie. Sa sulod sang mga tinuig, nagbiyahe kami sa bug-os nga Naaminhan-Nakatundan sang Pasipiko sing linibo ka milya sakay sa awto, sa sakayan, kag sa eroplano.
Padayon kami nga nakatigayon sing maayo nga mga eksperiensia sa ministeryo sa Prince Rupert. Kami ni Anna nakatudlo sa mga indibiduwal nga sang ulihi nakatambong sa Watchtower Bible School of Gilead kag sang ulihi nag-alagad subong mga misyonero sa iban nga mga pungsod. Daw ano nga kalipay nga makita ang amon espirituwal nga mga anak nga nagadala sing putli nga mensahe sang Ginharian sa malayo nga mga kadutaan!
Sa karon pareho na kami nga kapin sa 80 anyos ang edad kag nagabatas sang nagaluya nga panglawason, apang malipayon gihapon kami sa pag-alagad kay Jehova. Ang kinaugali nga mga katahom nga nakita namon sa Alaska kag sa British Columbia nagdala sing hamili nga mga handumanan. Apang labi nga makalilipay nga makita ang anay kigas espirituwal nga kahanayakan sining malapad nga duog nga karon nagapamukadkad sing madamo nga kongregasyon sang mga dumalayaw kay Jehova.
Labi pa gid kami nga nalipay nga makita ang amon kaugalingon nga mga anak, subong man ang amon espirituwal nga mga anak, nga nagadaku kag nagahimaya kay Jehova. Nalipay kami nga nakaamot kami sing diutay nga bahin sa espirituwal nga pagtubo sa sining bahin sang duta. Halimbawa, ang Alaska sa karon, may iya kaugalingon nga sanga talatapan nga nagahituhog sang hilikuton sang kapin sa 25 ka kongregasyon.
Sang 1988 nakatigayon kami sing pribilehiyo diri sa Prince Rupert nga idedikar ang isa ka matahom nga Kingdom Hall, sa sentro mismo sang siudad. Huo, nagakalipay kami kaangay ni Isaias, nga nagasiling: “Gindugangan mo ang pungsod; O Jehova, . . . ginhimaya mo ang imo kaugalingon. Ginpasangkad mo ang tanan nga ginsakpan sang duta.”—Isaias 26:15.
[Piktyur sa pahina 21]
Nagaalagad sa sirkito nga hilikuton 1964-67
[Piktyur sa pahina 24]
Ang sahi sang sakayan nga gingamit sa pagpanaksi sa baybayon