Ano ang Kahimtangan sang Patay?
ANG kahadlok sa patay napasad sa isa ka pagpati—nga ang napatay may isa ka kalag ukon espiritu nga padayon nga nagakabuhi sa tapos sang kamatayon. Kon ang Biblia maathag nga nagatudlo nga ini nga pagpati sayop, nian ang pamangkot kon bala ang patay makahalit sa imo nasabat na. Gani, nian, ano ang ginasiling sang Biblia?
Tuhoy sa kahimtangan sang patay, ang Pulong sang Dios nagasiling: “Kay ang buhi nakahibalo nga mapatay sila; apang ang patay wala makahibalo sing bisan ano, kag wala na sila sing balos, kay ang ila handumanan nalimtan. Subong man, ang ila gugma kag ang ila dumot kag ang ila kahisa nawala sing dugay na, kag wala na sila sing bahin sa gihapon sa bisan anong butang nga ginahimo sa idalom sang adlaw.”—Manugwali 9:5, 6.
Pasad sa sina, sarang bala makabulig ukon makahalit ang patay sa imo? Indi, siling sang Kasulatan. Ang patay walay hinalung-ong kag nagapakalinong. Indi sila makapakigkomunikar sa buhi ukon makapabutyag sang bisan anong balatyagon—gugma ukon dumot—ukon sa paghimo sang bisan ano nga hulag. Indi kamo dapat mahadlok sa ila.
‘Ti, huo, mahimo matuod ina kon ang ginapatuhuyan mo amo ang kamatayon sang pisikal nga lawas,’ mahimo isiling sang iban. ‘Apang ang pisikal nga kamatayon indi amo ang katapusan sang kabuhi; ginapaguwa lamang sini ang espiritu sa lawas. Ina nga espiritu makabulig ukon makahalit sa mga buhi.’ Minilyon ka mga tawo sa bug-os nga duta ang nagapati sing subong sina.
Halimbawa, sa Madagascar ang kabuhi ginakabig nga isa lamang ka pagsaylo, gani ang paglubong kag pagkalkal sang bangkay gikan sa lulubngan ginakabig nga mas importante pa sangsa isa ka kasal. Ginapatihan nga ang persona naghalin sa iya mga katigulangan kag nagabalik sa ila sa kamatayon. Gani, ang mga balay para sa mga buhi ginahuman sang tapi kag adobe, mga materyal nga nagagabok paglipas sang tion, samtang ang mga lulubngan, ang “puluy-an” para sa mga patay, sa kabilugan mas matahom kag mabakod. Sa tion sang pagkalkal, ang pamilya kag mga abyan nagapati nga sila pagapakamaayuhon, kag ang mga kababayin-an nagapati nga kon ila matandog ang mga tul-an sang napatay nga himata, mangin mabungahon sila. Apang, sa liwat, ano ang ginasiling sang Pulong sang Dios?
Wala Gintuyo ang Kamatayon Para sa Katawhan
Makawiwili mahibaluan nga gintuga ni Jehova nga Dios ang tawo agod magkabuhi, kag ginhinambit lamang niya ang kamatayon bilang resulta sang pagkamalinapason. (Genesis 2:17) Sing makapasubo, ang unang lalaki kag babayi nagpakasala, kag bilang resulta, ang sala naglaton sa tanan nga katawhan subong makamamatay nga palanublion. (Roma 5:12) Gani masiling mo nga ang kamatayon isa ka katunayan nga ginaatubang naton sa kabuhi kutob sang paglapas sang unang tawhanon nga paris, huo, isa ka masakit nga kamatuoran sa kabuhi. Gintuga kita nga magkabuhi, nga sa bahin nagapaathag kon ngaa mabudlay para sa minilyon-milyon nga batunon ang kamatayon subong amo ang katapusan.
Suno sa kasaysayan sang Biblia, gintinguhaan ni Satanas nga limbungan ang unang tawhanon nga paris paagi sa pagbaliskad sang paandam sang Dios nga ang pagkamalinapason magadala sing kamatayon. (Genesis 3:4) Apang, pagligad sang panahon, nangin matuod nga ang mga tawo nagakapatay subong sang ginsiling sang Dios. Busa, pagligad sang mga siniglo si Satanas nagsabat paagi sa isa pa ka kabutigan—nga ang pila ka espiritu nga bahin sang tawo nagakabuhi pagkapatay sang lawas. Ina nga pagdaya nagakabagay kay Satanas nga Yawa, nga ginlaragway ni Jesus subong “ang amay sang kabutigan.” (Juan 8:44) Sa pihak nga bahin, ang sabat sang Dios sa kamatayon isa ka makapalig-on nga saad.
Ano nga Saad?
Amo ini ang saad nga pagkabanhaw para sa madamo. Ang Griegong tinaga nga ginbadbad “pagkabanhaw” amo ang a·naʹsta·sis. Ini literal nga nagakahulugan sing “liwat nga pagbangon,” kag nagapatuhoy sa isa ka pagkabanhaw gikan sa kamatayon. Huo, ang tawo nagatulog sa kamatayon, apang sarang mabuhi liwat sang Dios ang isa ka persona paagi sa iya gahom. Ang tawo nagakadulaan sang kabuhi, apang sarang sia liwat mahatagan sang Dios sing kabuhi. Ang anak sang Dios, si Jesucristo, nagsiling “nga ang takna magaabot nga ang tanan nga yara sa lulubngan magapamati sang iya tingog kag magaguwa.” (Juan 5:28, 29) Ginpabutyag ni apostol Pablo ang iya “paglaum sa Dios . . . nga may pagkabanhaw sang mga matarong kag dimatarong.” (Binuhatan 24:15) Si Job, isa ka matutom nga alagad sang Dios antes sang Cristianong panahon, nagpabutyag man sang iya paglaum sa pagkabanhaw: “Kon ang tawo mapatay, mabuhi pa bala sia? Sa tanan nga adlaw sang akon pagpakig-away magahulat ako, tubtob nga mabuhian ako. Magapanawag ka [ang Dios], kag ako magasabat sa imo.”—Job 14:14, 15.
Indi bala nga ginapamatud-an sang maathag nga saad sing pagkabanhaw ang ideya nga ang patay nagakabuhi sa espiritu nga dagway isa ka kabutigan? Kon ang patay nagakabuhi kag nagaluntad sa langit ukon sa pila ka kalibutan sang mga espiritu, ano pa ang katuyuan sang pagkabanhaw? Indi bala nga nabaton na nila ang ila padya ukon kapalaran? Ginapakita sang isa ka pagtuon sa Pulong sang Dios nga ang mga patay matuod gid nga patay, walay hinalung-ong, nagakatulog tubtob sa dakung pagpukaw paagi sa pagkabanhaw sa isa ka bag-ong kalibutan—isa ka paraiso–nga ginsaad sang aton mahigugmaon nga Amay, si Jehova. Apang kon ang kamatayon wala nagakahulugan sang pagbulagay sang lawas kag espiritu kag kon ang espiritu wala nagapadayon sa pagkabuhi, kamusta ang tuhoy sa daw pagpakigkomunikar gikan sa kalibutan sang mga espiritu?
Mga Komunikasyon Gikan sa Duog sang mga Espiritu
Madamo sang kaso nga ginreport tuhoy sa mga komunikasyon nga nabaton gikan sa duog sang mga espiritu. Ano gid ang ginhalinan sini? Ang Biblia nagapaandam sa aton nga “si Satanas nagapakunokuno subong anghel sang kapawa. Busa kinaugali lamang para sa iya mga ahente ang magpakunokuno subong mga ahente sang kaayuhan.” (2 Corinto 11:14, 15, The New English Bible) Huo, agod dayaan kag patalangon sing mahapos ang mga tawo, ang mga demonyo (rebelyuso nga mga anghel) nagpakigkomunikar sa mga buhi, kon kaisa nagapakunokuno nga mabinuligon.
Si apostol Pablo naghatag sing dugang nga paandam batok sa sining kampanya sang pagdaya: “Ang iban magatalikod sa pagtuo, nga nagatalupangod sa nagapatalang nga inspirado nga mga pinamulong kag mga pagtulun-an sang mga demonyo.” (1 Timoteo 4:1) Gani ang bisan anong sabat nga ginapatuhoy sa patay mahimo gid nga gikan sa mga demonyo nga nagapakunokuno subong mga “ahente sang kaayuhan” kag nagasakdag sang isa ka relihioso nga kabutigan, nga nagaulipon sa mga tawo sa mga disparatis nga nagapahilayo sa ila gikan sa kamatuoran sang Pulong sang Dios.
Nagapamatuod nga ang patay indi makahambal sing bisan ano, makahimo sing bisan ano, ukon makabatyag sing bisan ano, ang Salmo 146:3, 4 nagasiling: “Dili kamo magsalig sa mga prinsipe ukon sa anak sang tawo, nga sa iya wala sing bulig. Kon magguwa ang iya espiritu, nagabalik sia sa iya duta; sa amo nga adlaw nagakawala ang iya mga hunahuna.” Ano ining espiritu nga “nagaguwa”? Amo ini ang puwersa sang kabuhi sang tawo nga ginasakdag sang pagginhawa. Busa, kon ang napatay magdulog sa pagginhawa, ang iya mga sentido wala na nagapanghikot. Nagasulod sia sa isa ka kahimtangan sang bug-os nga pagkawalay pangalibutan. Gani imposible gid para sa iya nga makatigayon sing gahom sa mga buhi.
Amo sina kon ngaa ginapaanggid sang Biblia ang kamatayon sang isa ka tawo sa iya sang isa ka sapat, nagasiling nga pareho sila nga nadulaan sing pangalibutan sa kamatayon kag nagabalik sa yab-ok nga gikan sa sini sila ginhimo. Ang Manugwali 3:19, 20 nagasiling: “Kay ang nagakahanabo sa mga anak sang tawo nagakahanabo sa mga sapat, isa ka butang ang nagakahanabo sa ila. Subong nga ang isa nagakapatay, sa amo nagakapatay ang isa; kag sila tanan may isa ka espiritu, kag wala sing kinalabaw ang tawo sa mga sapat, kay ang tanan kadayawan. Ang tanan nagakadto sa isa ka duog. Ang tanan gikan sa yab-ok, kag ang tanan nagabalik sa yab-ok.”
Nakahibalo nga ang mga demonyo nagatinguha sa paglimbong sa mga tawo sa paghunahuna nga makapakigkomunikar sila kag mahalitan sang mga patay, ginpaandaman ni Jehova nga Dios ang iya katawhan, ang dumaan nga mga Israelinhon: “Mangin wala makita sa imo . . . bisan sin-o nga nagagamit sing pagpamakot, ang manuglagpat, ukon manugbabaylan, ukon diwatahan, ukon manugtiwtiw, ukon manugpaguwa sang mga espiritu ukon salamangkero, ukon manugpamangkot sa mga napatay. Kay ang tagsatagsa nga nagahimo sining mga butang kangil-aran kay Jehova.”—Deuteronomio 18:10-12.
Sing maathag, ang ideya nga ang patay makahalit sa aton wala maghalin sa Dios. Sia isa ka Dios sang kamatuoran. (Salmo 31:5; Juan 17:17) Kag may yara sia matahom nga palaabuton nga ginatigana para sa mga nagahigugma sa kamatuoran nga nagasimba sa iya “sa espiritu kag kamatuoran.”—Juan 4:23, 24.
Si Jehova, Isa ka Dios sang Kamatuoran kag Gugma
Ang aton mahigugmaon kag langitnon nga Amay, “nga indi makabutig,” nagsaad: Minilyon-milyon nga napatay kag ginlubong ang pagabanhawon nga may paglaum sang walay katapusan nga kabuhi sa bag-ong kalibutan sang pagkamatarong! (Tito 1:1, 2; Juan 5:28) Ginapakita sining mahigugmaon nga saad sang pagkabanhaw nga si Jehova may tudok nga interes sa kaayuhan sang iya tawhanon nga tinuga kag may tinagipusuon nga handum nga dulaon ang kamatayon, kalisod, kag kasakit. Gani indi na kinahanglan mahadlok sa patay ukon mabalaka sing dinagakaigo tuhoy sa ila kag sa ila palaabuton. (Isaias 25:8, 9; Bugna 21:3, 4) Ang aton mahigugmaon kag matarong nga Dios, si Jehova, makasarang kag magabanhaw sa ila, nagadula sing kasakit sang kamatayon.
Ang Pulong sang Dios, ang Biblia, bugana sa mga paglaragway sa kon mangin ano ang kahimtangan sa duta sa sinang ginsaad nga bag-ong kalibutan sang pagkamatarong. (Salmo 37:29; 2 Pedro 3:13) Mangin tion ini sang paghidait, kalipay kag gugma para sa tanan nga katawhan. (Salmo 72:7; Isaias 9:7; 11:6-9; Miqueas 4:3, 4) Ang tanan may kasiguruhan, matahom nga mga puluy-an, subong man makalilipay nga trabaho. (Isaias 65:21-23) May bugana nga pagkaon para sa tanan. (Salmo 67:6; 72:16) Ang tanan makatigayon sing maayong panglawas. (Isaias 33:24; 35:5, 6) Samtang ang mga apostoles kag ang pila nga may limitado nga kadamuon magagahom sa langit upod kay Jesus, ang Biblia wala maghinambit sang ginpakamaayo nga kahimtangan sa langit para sa mga kalag sang iban pagkatapos sang kamatayon. (Bugna 5:9, 10; 20:6) Mangin makatilingala ini kon ang binilyon sadtong mga napatay magakabuhi sa tapos sang kamatayon.
Apang indi makatilingala kon nahibaluan naton ang maathag nga panudlo sang Biblia: Ang patay nag-untat sa pagluntad subong buhi nga mga kalag. Indi sila makahalit sa imo. Yadtong sa mga lulubngan nagapahuway lamang, walay hinalung-ong tubtob sa ila pagkabanhaw sa gintangdo nga tion sang Dios. (Manugwali 9:10; Juan 11:11-14, 38-44) Ang aton mga paglaum kag mga handum, nian, nasandig sa Dios. “Magkalipay kita kag magkasadya sa iya kaluwasan”.—Isaias 25:9.
[Piktyur sa pahina 7]
Subong maathag nga ginapakita sang Pulong sang Dios, ang patay bug-os nga diaktibo tubtob sa pagkabanhaw