Ang Saad Tuhoy sa Isa ka Kalibutan nga Wala sing Kagarukan

ANG tanan nga patag sang katilingban naapektuhan sang kagarukan. Sa gobierno man ini, sa siensia, sa isport, sa relihion, ukon sa negosyo, daw indi makontrol ang kagarukan.

Sa bug-os nga kalibutan, ang makasulubo nga balita tuhoy sa kagarukan nga mga eskandalo naburuka sa media. Madamo sa mga nangako nga mag-alagad para sa intereses sang mga tawo ang ginbuyagyag nga nagaalagad para sa kaugalingon nga mga interes paagi sa pagbaton sing hiphip kag sobra nga bayad. Ang ginatawag nga ­white col­lar nga krimen tuman ka lapnag. Dugang kag dugang pa nga mga tawo nga may mataas nga tindog sa katilingban ukon manggaranon ang nakasala sing serioso nga paglapas sa pagsulundan kag paghimo sing krimen may kaangtanan sa ila regular nga mga palangitan-an.

May daku nga kabalaka sa kon ano ang ginalaragway sang isa ka pamantalaan sa Europa subong “ ‘halangdon nga kagarukan’​—⁠mga buhat diin ang mataas nga mga opisyales, mga ministro sang gobierno kag, sa masami gid, mga pangulo sang estado nagapangayo sing hiphip kag sobra nga bayad antes aprobahan ang dalagku nga mga balaklon kag mga proyekto.” Sa isa ka pungsod, “ang duha ka tuig nga pag-imbestigar sang kapulisan kag ang halos adlaw-adlaw nga pagpangdakop wala gihapon nakapauntat sa dimatadlong garuk nga mga tawo,” siling sang magasin sa Britanya nga The Economist.

Bangod sang lapnag gid nga kagarukan, madamo sa karon ang nagabatyag nga wala sila sing isa nga masaligan. Ginapalanog nila ang mga balatyagon sang manunulat sang Biblia nga si David sang sia nagsiling: “Tanan sila nagtalikod, sila tanan pareho nga garuk; wala sing isa nga nagahimo sing maayo, wala bisan isa.”​—⁠Salmo 14:⁠3.

Paano mo malandas ang katunayan sang lapnag nga kagarukan? Ang kalabanan nga tawo karon wala nagasapak sa sini. Apang bisan pa indi mo pagsapakon ang kagarukan, makahalit gihapon ini sa imo. Paano?

Ang Kagarukan Nagaapektar sa Imo

Ang dalagku kag diutay nga kagarukan lunsay nagapataas sang bili sang mga butang, nagapanubo sa kalidad sang mga produkto, kag nagaresulta sa mas diutay nga trabaho kag mas manubo nga mga sweldo. Halimbawa, ginbulubanta nga ang mga krimen subong sang pagpangdispalko kag pagpangdaya nagabili sa dimagkubos napulo ka pilo sangsa gintingob nga bili sang tanan nga kinawatan. Ang The New Encyclopædia Britannica (1992) nagasiling nga “ang bili sang krimen sa dalagku nga mga negosyo ukon mga kompanya sa Estados Unidos ginbulubanta nga $200,000,000,000 sa isa ka tuig​—⁠tatlo ka pilo sa bili sang organisado nga krimen.” Ini nagapaathag nga samtang ang mga epekto mahimo nga indi gilayon mamulalungan, “ining mga krimen may daku nga epekto sa kaluwasan sang mga trabahador, mga konsumidor, kag sa palibot.”

Ang mapait nga resulta sang kagarukan nagapahanumdom sa aton sang mga pinamulong ni Hari Solomon: “Ako mismo nagbalik agod akon makita ang tanan nga buhat sang pagpigos nga ginahimo sa idalom sang adlaw, kag, yari karon! ang mga luha sadtong ginpigos, apang wala sila sing manuglipay; kag sa bahin sang ila mga manugpigos may gahom, amo nga wala sila sing manuglipay.”​—⁠Manugwali 4:⁠1.

Batunon na lang bala naton ang kagarukan? Indi na bala ini malikawan? Imposible bala ang isa ka kalibutan nga wala sing kagarukan? Sing makalilipay, indi! Nagatudlo sa aton ang Biblia nga ang inhustisya kag pagkamalinapason pagadulaon sa dili madugay.

Kon Ano ang Ginasugid sa Aton sang Biblia

Nagasugid sa aton ang Biblia nga ang kagarukan nagsugod sang ang isa ka gamhanan nga anghel nagrebelde batok sa Dios kag ginhaylo ang una tawhanon nga mag-asawa sa pagbuylog sa iya. (Genesis 3:​1-6) Wala sing maayo nga resulta ang ila makasasala nga dalanon. Sa baylo, kutob sa adlaw nga si Adan kag Eva nagpakasala batok kay Jehova nga Dios, nagsugod sila sa pag-antos sang malain nga mga resulta sang kagarukan. Ang ila mga lawas nagluya sing amat-amat, nga nagdul-ong sa dimalikawan nga kamatayon. (Genesis 3:​16-19) Kutob sadto, ang maragtas napun-an sing madamong halimbawa sang paghiphip, paglimbong, kag pagdaya. Apang, ang kalabanan nga nagahimo sini wala masilutan sing nagakaigo.

Indi kaangay sa kinaandan nga mga kriminal, ang garuk nga mga manugdumala kag mga politiko malaka nagakabilanggo ukon ginapabayad sang ila kinawatan. Bangod sang patago nga paghiphip, sobra nga bayad kag paghamham, mabudlay mahibaluan ang dalagku nga kagarukan. Apang wala ini nagapahangop nga imposible ang isa ka kalibutan nga wala sing kagarukan.

Ang kahilwayan sa kagarukan magagikan sa Manunuga sang tawo, si Jehova nga Dios. Ang pagpahilabot sang Dios amo lamang ang solusyon. Ngaa? Bangod ang dimakita nga kaaway sang katawhan, si Satanas nga Yawa, padayon nga nagapatalang sa katawhan. Subong sang aton mabasa sa 1 Juan 5:​19, “ang bug-os nga kalibutan yara sa gahom sang isa nga malauton.” Paano pa mapaathag ang nagadugang nga kagarukan​—⁠ang kalabanan ginhimo nga wala masilutan?

Wala sing tawhanon nga panikasog ang makadaug kay Satanas kag sa iya mga demonyo. Ang pagpahilabot lamang sang Dios ang makagarantiya sa matinumanon nga katawhan “sing mahimayaon nga kahilwayan sang mga anak sang Dios.” (Roma 8:21) Nagasaad si Jehova nga sa dili madugay pagadumilian si Satanas agod indi na niya mapatalang ang katawhan. (Bugna 20:3) Samtang, kon luyag naton magkabuhi sa wala sing kagarukan nga bag-ong kalibutan sang Dios, dapat naton sikwayon ang garuk nga mga dalanon sining kalibutan.

Mahimo Magbag-o ang mga Tawo

Sang mga adlaw ni Jesucristo, may mga nag-abuso sang ila gahom kag nagpigos sang ila isigkatawo. Halimbawa, ang mga manugsukot sing buhis nabantugan sa ila garuk nga mga buhat. Ini walay sapayan sang maathag nga kasuguan sang Dios: “Dili ka magbaton sing hamham, kay ang hamham nagabulag sa makakita nga mga tawo kag makapatiko sang mga pulong sang matarong nga mga tawo.” (Exodo 23:8) Si Zaqueo, isa ka pangulo nga manugsukot sang buhis, nag-ako nga nagpangwarta sia paagi sa sayop nga panumbungon. Apang sa baylo nga pasanyugon ang masangkad nga sosyal nga reporma, ginpangabay ni Jesus ang mga indibiduwal nga maghinulsol kag bayaan ang ila garuk nga dalanon. Subong resulta, ang kilala nga garuk nga mga manugsukot sing buhis subong nanday Mateo kag Zaqueo nagbiya sang ila una nga pagginawi.​—⁠Mateo 4:​17; 9:​9-13; Lucas 19:​1-10.

Yadtong nadalahig sa dibunayag nga mga buhat sa karon mahimo man magsikway sa kagarukan paagi sa pagsuksok sing “bag-o nga personalidad nga gintuga suno sa kabubut-on sang Dios sa matuod nga pagkamatarong kag pagkatutom.” (Efeso 4:24) Ayhan indi mahapos ang bunayag nga pagbayad sing buhis ukon ang pag-untat sa pagpakigbahin sa mapangduhaduhaan nga mga padihot. Sa gihapon, ang mga benepisyo takus sa bisan ano nga panikasog.

Wala na nagaugyon sa sining garuk nga kalibutan, yadtong nagaulikid sa kaayuhan sang iban nakatigayon sing nasulod nga paghidait. Wala na sila nagakabalaka nga madakpan bangod sa paghimo sing kalautan. Sa baylo, natigayon nila ang isa ka matinlo nga konsiensia. Ginailog nila ang halimbawa sa Biblia sang manalagna nga si Daniel. Ang rekord sang Biblia nagasiling nga nangita sing kahigayunan ang mataas nga mga opisyales batok kay Daniel. “Apang wala sila makakita sing kahigayunan ukon sayop, kay masaligan sia kag wala sing pagpatumbaya ukon garuk nga butang nga nakita sa iya.”​—⁠Daniel 6:⁠4.

Ang Saad ni Jehova

Nagasaad si Jehova nga “bisan ang isa ka makasasala maghimo sing malaut nga butang sing isa ka gatos ka beses kag padayon nga maglawig subong luyag niya, apang nakahibalo man ako nga mangin maayo sa sadtong nagakahadlok sa matuod nga Dios, bangod nagakahadlok sila sa iya. Apang ini indi mangin maayo sa malauton, kag indi sia magpalawig sang iya mga adlaw nga kaangay sang landong, bangod wala sia nagakahadlok sa Dios.”​—⁠Manugwali 8:​12, 13.

Daw ano nga paumpaw kon ang kagarukan indi na mangin kabangdanan sang kasubo! Daw ano nga pagpakamaayo nga magkabuhi sa isa ka kalibutan nga wala na sing kagarukan! Indi ini imposible. Nagasiling ang Biblia tuhoy sa “paglaum sang kabuhi nga walay katapusan nga ginsaad sang Dios, nga indi makabutig, sa wala pa ang mga tion nga nagligad.” (Tito 1:2) Kon ginadumtan mo ang kagarukan kag ginahigugma ang pagkamatarong, may maayong kahigayunan nga makita mo ang katumanan sang saad sang Dios tuhoy sa isa ka kalibutan nga wala sing kagarukan.

[Retrato sa pahina 4]

Ang kagarukan lapnag sa sulod sang gobierno kag negosyo

[Retrato sa pahina 5]

Ang kagarukan masami nagaapektar sa mga pagpakig-angot sa mga opisyales sang publiko