Isa ka Kalibutan nga Wala sing Inaway​—⁠San-o?

ANG Karta sang Nasyones Unidas ginpatuman sang Oktubre 24, 1945. Amo ini ang pinakamasangkad nga estratehiya para sa paghidait nga gindesinyo sang mga tawo. Upod sa iya 51 ka orihinal nga katapo nga mga Estado, ang Nasyones Unidas nangin ang pinakadaku nga internasyonal nga organisasyon sa maragtas sang kalibutan. Subong man, sa nahauna nga tion, ang isa ka internasyonal nga organisasyon may hangaway sa pagpatuman sing paghidait kag kalig-unan kag sa pagpaluntad sing isa ka kalibutan nga wala sing inaway.

Sa karon, upod sa iya 185 ka katapo nga mga Estado, ang Nasyones Unidas labi nga nagbaskog. Ngaa, nian, ang pinakamabaskog nga internasyonal nga organisasyon sa maragtas napaslawan sa pagpatuman sing bug-os sang iya maayong mga tulumuron?

Relihion​—⁠Isa ka Daku nga Sablag

Ang isa ka panguna nga kabudlayan amo ang papel nga ginatungdan sang relihion sa hilikuton sang kalibutan. Matuod, kutob sang pagsugod sang Nasyones Unidas, ang pangunang mga relihion sa kalibutan nangako sang ila pagsakdag sa sining organisasyon. Nagapatuhoy sa ika-50 nga anibersaryo sini, si Papa Juan Paulo II naghambal tuhoy sa Nasyones Unidas subong “ang pinakamaayo nga instrumento sa pagpasanyog kag sa pag-amlig sang paghidait.” Ang iya balatyagon pareho sa iya sang bug-os globo nga komunidad sang mga lider sa relihion. Apang indi mahinago sining maalamon nga manugpatunga sa ulot sang relihion kag panguluhan ang katunayan nga ang relihion nangin isa ka upang kag isa ka samong sa Nasyones Unidas.

Sa sulod sang mga siglo ang relihion nagtungod sing panguna nga papel sa pagpasanyog ukon sa pagsakdag sang pungsudnon nga mga pagdumtanay, mga inaway, kag pagpapas sang rasa. Sining karon lang nga mga tinuig, sa likod sang maskara sang relihioso nga kakugi, nagpinatyanay ang mga magkaingod. Ang tinaga nga “pagpapas sa rasa” lapnag nga ginagamit may kaangtanan sa inaway sa Balkans. Apang, ang masingki nga pagdumtanay sang madamo didto napasad sa relihion sa baylo nga sa rasa, bangod kalabanan sa ila ang may pareho etniko nga ginhalinan. Huo, dapat akuon sang relihion ang daku nga salabton sang pagpatulo sing dugo sa anay Yugoslavia, kag wala ini mapunggan sang Nasyones Unidas.

Sing nagakaigo, ang isa ka propesor sang relihion sa isa ka kolehiyo nagsiling sining karon lang nga “sa isa ka kalibutan pagkatapos sang cold-war diin nagauswag ang pagkamilitante sang relihion, ang pag-usisa sa relihion kag sa pagpapas sa rasa mahimo nga isa sang aton labi ka hilingagawon nga mga prioridad, walay sapayan sang mga kabudlayan nga ginadala sini.” Ang bag-o nga ihibalo kon paano ginaupangan sang relihion ang mga panikasog para sa paghidait sa kalibutan maathag sa karon.

Ang isa ka deklarasyon sang Nasyones Unidas sang 1981 nagsiling: “Nabalaka sa ginapakita nga pagkadimapahanuguton kag sang pagluntad sang pagpasulabi sa mga butang tuhoy sa relihion ukon pagpati nga makita gihapon sa pila ka bahin sang kalibutan, Namat-od nga himuon ang nagakaigo nga mga paagi para sa madasig nga pagdula sinang pagkadimapahanuguton sa tanan nga porma kag mga pagpadayag sini kag sa pagtapna kag pag-away sang pagpasulabi pasad sa relihion ukon pagpati.”

Nahisanto sa ila deklarasyon, gindeklarar sang Nasyones Unidas ang 1995 subong ang Tuig sang Pagkamapahanuguton. Apang, sa realistiko nga paghambal, posible ayhan nga matigayon ang paghidait kag kalig-unan sa isa ka kalibutan nga nabahinbahin sang relihion?

Ang Palaabuton sang Relihion

Ginahatag sang isa ka tagna sa tulun-an nga Bugna sang Biblia ang sabat. Nagahambal ini tuhoy sa isa ka simbuliko nga “dakung makihilawason nga babayi” nga nagalingkod subong “isa ka reyna” kag “nagahari sa ibabaw sang mga hari sang duta.” Ining makihilawason nga babayi nagakabuhi sa “tuman nga pagpatuyang” kag nagapakighilawas sa mga panguluhan sang kalibutan. Ining mga panguluhan ginalaragway subong “isa ka mapula sing duag nga sapat nga mapintas,” nga ginasakyan sang babayi nga makihilawason nga may kasulhay. (Bugna 17:​1-5, 18; 18:7) Nakilala subong ang “Babilonia nga Daku,” ining gamhanan kag imoral nga babayi ginhingalanan suno sa dumaan nga Babilonia, ang ginhalinan sang idolatroso nga relihion. Sing nagakaigo, ginarepresentar karon sang makihilawason nga babayi ang tanan nga relihion sa kalibutan, nga nagapasilabot sa mga hilikuton sang mga panguluhan.

Ang rekord padayon nga nagasiling nga sa ulihi, ibutang sang Dios sa tagipusuon sang militaristiko nga mga bahin sang sapat nga mapintas ang paghimo sang iya katuyuan. Ini “magadumot sa makihilawason nga babayi kag magapamingaw kag magapahubo sa iya, kag magakaon sang iya unod kag magasunog sa iya sa kalayo.” (Bugna 17:16)⁠a Busa si Jehova nga Dios mismo ang naghimo sing inisyatibo paagi sa pagmaniobra sa gamhanan nga mga pungsod sa isa ka kampanya sa pagdula sa butig nga relihion. Ang bug-os kalibutan nga sistema sang relihion, upod ang malahalon nga mga templo kag mga simbahan sini, malaglag sing bug-os. Ang pag-upang sang relihion sa pagpatuman sing paghidait kag kalig-unan indi na makapugong sa mga politiko sa pagpatuman sini. Apang bisan sa sina nga tion, matigayon gid bala ang matuod nga paghidait kag kalig-unan sa duta?

Dihimpit Tawhanon nga Kinaugali

May garantiya bala nga ang pagdula sa relihion makadul-ong gid sa isa ka kalibutan nga wala sing inaway? Wala. Ang Nasyones Unidas padayon nga magaatubang sing wala nagahisantuanay nga kahimtangan. Sa isa ka bahin, luyag sang katawhan ang paghidait kag kalig-unan. Apang, sa isa pa ka bahin, ang mga tawo mismo ang pinakadaku nga peligro sa paghidait kag kalig-unan. Ang dumot, bugal, pagkamaiyaiyahon, kakagod, kag pagkawalay hinalung-ong amo ang tawhanon nga mga kinaiya nga ginatunaan sang tanan nga binangig kag inaway.​—⁠Santiago 4:​1-4.

Ang Biblia nagtagna nga sa aton mga adlaw ang mga tawo mangin “mahigugmaon sang kaugalingon, mahigugmaon sing kuwarta, bugalon, palabilabihon, mapasipalahon, malalison sa mga ginikanan, dimapinasalamaton, dibalaan, walay pasunaid, dimalugpayan, mapatupatuon, dimapinugungon, mabangis, madumot sa kaayuhan, maluib, dasudaso, nagahabok sa pagpadayaw.”​—⁠2 Timoteo 3:​1-4.

Ginkilala ni Sekretaryo-Heneral Bout­ros Bout­ros-Gha­li nga “ang kalibutan nagaantos gikan sa sosyal kag moral nga krisis nga tuman ka lapnag sa madamo nga katilingban.” Wala sing diplomatiko nga mga pamaagi ang makapahaganhagan sa makahalalit nga mga kinaiya sang dihimpit nga kinaugali sang tawo.​—⁠Ipaanggid ang Genesis 8:​21; Jeremias 17:⁠9.

Si Jesucristo​—⁠Ang Prinsipe sang Paghidait

Sing maathag, ang Nasyones Unidas wala sing ikasarang sa pagpaluntad sing bug-os kalibutan nga paghidait. Ang mga katapo kag mga sumalakdag sini dihimpit tanan nga mga tawo, walay sapayan sang ila mataas nga mga tulumuron. Ang Biblia nagasiling nga “ang dalanon sang tawo wala sa iya kaugalingon. Wala sa tawo ang pagtuytoy sang iya tikang.” (Jeremias 10:23) Dugang pa, ang Dios nagapaandam: “Dili kamo magsalig sa mga prinsipe, ukon sa anak sang tawo, nga sa iya wala sing kaluwasan.”​—⁠Salmo 146:⁠3.

Ginatagna sang Biblia kon ano ang himuon ni Jehova paagi sa iya Anak, ang “Prinsipe sang Paghidait.” Ang Isaias 9:​6, 7 nagasiling: “Sa aton natawo ang isa ka bata, sa aton ginhatag ang isa ka anak nga lalaki; kag ang pagbulut-an mangin sa iya abaga. Kag tawgon ang iya ngalan Makatilingala nga Manuglaygay, Dios nga Gamhanan, Amay nga Nagapadayon, Prinsipe sang Paghidait. Nahanungod sang pagdugang sang iya pagbulut-an kag sang paghidait walay katapusan.”

Ang mga pungsod sa kalibutan ginakapoy na sa 50 ka tuig sang dimadinalag-on nga mga panikasog. Sa dili na gid lang madugay laglagon sini ang tulad-makihilawason nga relihiosong mga organisasyon. Nian si Jesucristo, ang “Hari sang mga hari kag Ginuo sang mga ginuo,” kag ang iya hubon sang langitnon nga mga hangaway magadula sa tanan tawhanon nga panguluhan kag ­pamatyon ang tanan nga nagasikway sa pagka­soberano sang Dios. (Bugna 19:​11-21; ipaanggid ang Daniel 2:44.) Sa sini nga paagi paluntaron sang Dios ang isa ka kalibutan nga wala sing inaway.

[Footnote]

[Kahon sa pahina 7]

ANG CRISTIANONG PAGTAMOD SA NASYONES UNIDAS

Sa tagna sang Biblia, ang tawhanon nga mga panguluhan masami nga ginasimbulo sang mga sapat nga mapintas. (Daniel 7:​6, 12, 23; 8:​20-22) Busa, sa sulod sang madamong siglo ang magasin nga Watchtower nagaangot sa mga sapat nga mapintas sang Bugna kapitulo 13 kag 17 sa karon kalibutanon nga mga panguluhan. Nagalakip ini sang Nasyones Unidas, nga ginalaragway sa Bugna kapitulo 17 subong ang mapula sing duag nga sapat nga may pito ka ulo kag napulo ka sungay.

Apang, wala ginatugutan sining Makasulatanhon nga tindog ang bisan anong porma sang dipagtahod sa mga panguluhan ukon sa ila mga opisyales. Ang Biblia maathag nga nagasiling: “Ang tagsa ka tawo magpasakop sa superyor nga awtoridad. Kay walay awtoridad nga indi gikan sa Dios, kag ang karon nga mga awtoridad tinangduan sang Dios. Busa ang nagabato sa awtoridad nagasumpong sa kahimusan sang Dios; kag ang mga nagasumpong magabaton sing paghukom.”​—⁠Roma 13:​1, 2.

Sing nagakahisuno, ang mga Saksi ni Jehova, nga nagahupot sing estrikto nga neutralidad, wala nagapasilabot sa tawhanon nga mga panguluhan. Wala gid sila nagasugyot sing pagrebelde ukon nagapakigbahin sa mga buhat sang sibil nga dipagtuman. Sa baylo, ginakilala nila nga ang pila ka porma sang panguluhan kinahanglanon agod mahuptan ang kasuguan kag kahim-ong sa katilingban sang tawo.​—⁠Roma 13:​1-7; Tito 3:⁠1.

Ginatamod sang mga Saksi ni Jehova ang organisasyon sang Nasyones Unidas subong sang pagtamod nila sa iban pa nga mga hubon sang panguluhan sa kalibutan. Ginakilala nila nga ang Nasyones Unidas padayon nga nagaluntad suno sa pagpahanugot sang Dios. Nahisanto sa Biblia, ang mga Saksi ni Jehova nagahatag sing nagakaigo nga pagtahod sa ­tanan nga panguluhan kag nagatuman sa ila tubtob nga ining pagtuman wala nagasugo sa ila nga magpakasala batok sa Dios.​—⁠Binuhatan 5:⁠29.