Makatagna Bala ang mga Damgo sing Palaabuton?
HALIN pa sang dumaan nga mga tion, interesado na gid ang mga tawo sa mga damgo. Ang mga Egiptohanon naghimo sing tul-id nga mga libro para sa pagpatpat sing mga damgo, kag ang mga Babilonianhon may mga manugpatpat sing damgo. Ang kinabatasan anay sa tunga sang mga Griego amo nga patulugon ang nagabalatian nga mga tawo sa mga altar ni Asclepius agod nga paagi sa ila mga damgo makabaton sila sing mga instruksion para sa maayong panglawas. Sang ikaduha nga siglo sang aton Komon nga Dag-on, nagsulat si Artemidorus sing isa ka libro diin ginpatpat niya ang simbolo sang mga damgo. Madamong kaanggid nga mga libro nga nasulat kutob sadto ang ginpasad sa iya libro. Tubtob sa karon, ginapanikasugan gihapon nga patpaton ang mga damgo, apang nagahatag gid bala ini sing paghantop sa mga hitabo sa palaabuton?
Agod may kahulugan ini sa palaabuton, dapat nga ginagabayan ini sang isa ka superyor nga kusog. Makasapo kita sa Biblia sing madamo nga hitabo diin ina gid nga kusog naghalin sa Dios. Naghatag sia sing matagnaon nga mga damgo sa iya mga alagad subong man sa pila nga wala nagasimba sa iya. Sa katunayan, ang Job 33:14-16 nagasiling: “Ang Dios nagapamulong . . . sa damgo, sa palanan-awon sang kagab-ihon, kon mag-abot sa mga tawo ang hamuok nga katulugon, sa mga katulugon sa higdaan. Nian ginabuksan niya ang mga igdulungog sang mga tawo.”
Ginhimo ini sang Dios sa kaso sang Egiptohanon nga Faraon sang mga adlaw ni Jose, nga nagkabuhi kapin sa 1,700 ka tuig sa wala pa ang Komon nga Dag-on. Ang damgo ni Faraon masapwan sa Genesis 41:1-7, kag sa bersikulo 25 tubtob 32, ginpatpat ini ni Jose subong nagatagna sing pito ka tuig “sang dakung kabuganaan sa bug-os nga duta sang Egipto,” nga sundan sang pito ka tuig sang tiggulutom. Ginpaathag ni Jose kay Faraon: “Ang buot nga himuon sang matuod nga Dios ginpakita niya kay Faraon.” (Genesis 41:28) Gintagna sang damgo ang aktuwal nga natabo.
Amo man ang naeksperiensiahan sang isa ka kilala nga hari sang mga Babilonianhon. Nagdamgo si Nabokodonosor sing isa ka damgo nga nagtublag sa iya sing tuman, apang indi niya madumduman ini. Gani ginpatawag niya ang iya mga diwatahan agod isugid sa iya ang damgo kag ang kahulugan sini. Isa ini ka pangabay nga indi gid nila mahatag.—Daniel 2:1-11.
Sanglit ang Dios ang nagpadamgo sa hari, ginbuligan Niya si manalagna Daniel sa pagsugid sang damgo kag sang kahulugan sini. Ang Daniel 2:19 nagasiling: “Nian ang tinago ginpahayag kay Daniel sa palanan-awon sang kagab-ihon.” Ginpadunggan ni Daniel ang Dios sa sining damgo: “Ang tinago nga ginapangayo sang hari indi mapahayag sa hari sang mangin-alamon nga mga tawo, sang mga manugbabaylan, sang salamangkero nga mga saserdote kag sang mga astrologo. Apang, may isa ka Dios sa mga langit nga Manugpahayag sang mga tinago, kag sia nagpakilala kay Hari Nabokodonosor sang mahanabo sa ulihi nga mga adlaw.”—Daniel 2:27, 28.
Kon kaisa ang Dios naghatag sing mga instruksion sa iya katawhan paagi sa mga damgo, kag kon kaisa naman naghatag sia sing pasalig sang iya kahamuot ukon nagbulig sa ila nga mahangpan kon paano sia nagabulig sa ila. Sa kaso ni Jacob, ginpahayag sang Dios ang iya kahamuot paagi sa isa ka damgo.—Genesis 48:3, 4.
Sang matukiban ni Jose, ang nag-adoptar nga amay ni Jesus, nga nagabusong si Maria, namat-od sia nga diborsiohan sia. Nian nakabaton sia sing mga instruksion paagi sa isa ka damgo nga indi paghimuon ini. Ang Mateo 1:20 nagasiling: “Sang nagapanghunahuna sia sini, yari karon! nagpakita sa iya sa damgo ang anghel ni Jehova, nga nagasiling: ‘Jose, anak ni David, dili ka magkahadlok sa pagbaton kay Maria nga imo asawa, kay ang iya ginapanamkon iya sang balaan nga espiritu.’ ” Sang ulihi ginpaandaman sia sa isa ka damgo: “Ang anghel ni Jehova nagpakita kay Jose sa damgo, nga nagasiling: ‘Bangon ka, kag dalha ang bata kag ang iya iloy kag palagyo pa Egipto.’ ”—Mateo 2:13.
Mga Damgo nga Indi Gikan sa Dios
Ang katunayan nga ang pagpatpat sing mga damgo kinaandan anay sa tunga sang mga tawo nga indi katapo sang katawhan sang Dios nagapakita nga ang mga damgo sa kabilugan indi makabig subong masaligan nga mga manugpahayag sing palaabuton. Sang mga adlaw anay sang manalagna sang Dios nga si Jeremias, ang butig nga mga manalagna nagasiling: “Nagdamgo ako! Nagdamgo ako!” (Jeremias 23:25) Ang ila katuyuan amo nga patalangon ang katawhan sa paghunahuna nga ang Dios nagapakighambal paagi sa ila. Tuhoy sining mga manugdamgo, gin-inspirar si Jeremias sa pagsiling: “Amo ini ang ginsiling ni Jehova sang kasuldadusan, ang Dios sang Israel: ‘Dili kamo magpalimbong sa inyo mga manalagna nga yara sa tunga ninyo kag sa inyo mga manugpamakot, kag dili kamo magpamati sa ila mga damgo nga ginadamgo nila. Kay “nagatagna sila sing dimatuod sa inyo sa akon ngalan . . . ,” siling ni Jehova.’ ”—Jeremias 29:8, 9.
Sanglit ining butig nga mga manalagna “mga manugpamakot,” mahimo gid nga ang ila mga damgo gin-impluwensiahan sang malaut nga mga espiritu sa tuyo nga limbungan ang katawhan. Amo man ang ginapakita sa ginsiling sa Zacarias 10:2: “Ang mga terafim mismo nagpamulong sing kalatingalahan nga butang; kag ang mga manugpamakot, sa ila bahin, nagpanan-aw sing kabutigan, kag nagasugid sila sing walay pulos nga mga damgo.”
Ang Yawa amo ang punong manuglimbong nga sa sulod sang linibo ka tuig nagagamit sa relihioso nga mga lider sa pagpakunokuno nga ang Dios nagapakighambal sa ila paagi sa mga palanan-awon kag mga damgo, subong sang ginahimo anay sang butig nga mga manalagna sang mga adlaw nanday Jeremias kag Zacarias. Tuhoy sa ila, ang inspirado nga manunulat sang Biblia nga si Judas nagsulat sa mga Cristiano sang unang siglo: “May pila ka tawo nga nagsulod sing tago nga gintandaan nga daan sang Kasulatan sa sining katagudilian, didiosnon nga mga tawo, nga nagabaylo sang dibagay nga kaluoy sang aton Dios sa balibad para sa lugak nga pagginawi kag nagapanghiwala sang aton isa lamang ka Agalon kag Ginuo, si Jesucristo.” Ining mga tawo, siling niya, kon sa aton pa, “nagapatuyang sa mga damgo.”—Judas 4, 8.
Tilawi ang mga Pangangkon
Ang isa ka tawo mahimo mangangkon nga ang Dios nagpakighambal sa iya sa isa ka damgo ukon nga ang iya mga damgo tuhoy sa palaabuton nga mga hitabo nagmatuod gid, apang indi ina bastante nga rason sa pagpati sa iya kag magsunudsunod sa iya. Talupangda ang mga instruksion nga ginsulat sa mga Israelinhon, nga masapwan sa Deuteronomio 13:1-3, 5: “Kon may magtindog sa tunga nimo nga isa ka manalagna ukon manugdamgo sing mga damgo kag maghatag sa imo sing tanda ukon katingalahan, kag mahanabo ang tanda ukon ang katingalahan nga ginpamulong niya sa imo, nga nagasiling, ‘Magsunod kita sa iban nga mga dios, nga wala mo makilal-i, kag mag-alagad kita sa ila,’ dili ka magpamati sa mga pulong sina nga manalagna ukon sina nga mga manugdamgo sing mga damgo . . . Kag ina nga manalagna ukon ina nga manugdamgo sing mga damgo patyon.” Gintugutan sang Dios ini nga mga tawo nga maghambal sing butig subong isa ka pagtilaw sa katutom sang iya katawhan.
Sa baylo nga patihan lamang ang mga pangangkon sang charismatic nga mga manugdamgo, ang maalamon nga dalanon amo nga tilawan ang ila mga pangangkon agod indi mapatalang sang dikitaon nga punong manuglimbong, nga “nagadaya sa bug-os napuy-an nga duta.” (Bugna 12:9) Apang paano sila matilawan sing masaligan?
Ang nasulat nga Pulong sang Dios amo ang aton ginhatag sang Dios nga panuytoy sa kamatuoran. Tuhoy sini, si Jesucristo nagsiling: “Ang imo pulong kamatuoran.” (Juan 17:17) Gani ginalaygayan kita sa 1 Juan 4:1: “Mga hinigugma, dili ninyo pagpatihan ang tagsa ka inspirado nga pahayag, kundi tilawi ang inspirado nga mga pahayag kon naghalin ini sa Dios, kay madamo ang dimatuod nga mga manalagna nga naglapnag sa kalibutan.” Kon mahalungon nga ipaanggid sa Biblia, ang ila mga pangangkon, mga pilosopiya, kag mga aksion magasumpakil sa sini. Ang Pulong sang Dios amo ang awtoridad sa kon ano ang kamatuoran.
Nagagamit gid bala sing pagpamakot ukon iban pa espiritistiko nga mga buhat ang manugdamgo nga nagapangangkon sing pinasahi nga ihibalo? Kon amo sia sina, ginapakamalaut sia sang Pulong sang Dios. “Wala dapat sing makita sa imo nga bisan sin-o . . . nga nagagamit sing pagpamakot, ang salamangkero ukon bisan sin-o nga nagapangita sing mga palatandaan ukon diwatahan, ukon isa nga manugtiwtiw ukon bisan sin-o nga nagakonsulta sa espiritista ukon propesyonal nga manugtagna sang mga hitabo ukon bisan sin-o nga nagapamangkot sa mga patay. Kay ang tanan nga nagahimo sining mga butang kangil-aran kay Jehova.”—Deuteronomio 18:10-12.
Kon nagapangangkon sia nga may kalag sia nga indi mapatay, ginasumpakil niya ang Pulong sang Dios nga nagasiling sing maathag: “Ang kalag nga nagapakasala—ini gid mapatay.” (Ezequiel 18:4) Ginabayaw bala niya ang iya kaugalingon kag nagatipon sing personal nga mga sumulunod? Ang Mateo 23:12 nagapaandam: “Ang bisan sin-o nga magpakataas sang iya kaugalingon paubson.” Kag ang Binuhatan 20:30 nagapaandam sa mga Cristiano: “Gikan sa inyo gid magalutaw ang mga tawo kag magahambal sing tiko nga mga butang agod ipalayo ang mga disipulo kag magsunod sa ila.”
Nagaugyon bala sia sa masingki nga mga aksion? Ang Santiago 3:17, 18 nagapakamalaut sa iya: “Ang kaalam gikan sa hitaas una sa tanan putli, ugaling mahidaiton, makatarunganon, handa sa pagtuman, puno sing kaluoy kag maayong mga bunga, wala nagadampigdampig, indi salimpapaw. Dugang pa, ang bunga sang pagkamatarong may binhi nga ginasab-ug sa mahidaiton nga mga kahimtangan para sa mga nagapakighidait.” Nagatinguha bala sia sing politikal nga awtoridad ukon impluwensia sa kalibutan? Ginapakamalaut gid sia sang Pulong sang Dios, nga nagasiling: “Ang bisan sin-o . . . nga luyag mangin abyan sang kalibutan nagahimo sang iya kaugalingon nga kaaway sang Dios.” Sa amo ginabuyagyag sang Biblia kon ano ang butig.—Santiago 4:4.
Kon ang isa ka tawo nagdamgo man nga napatay ang isa ka katapo sang pamilya ukon ang isa ka abyan, ayhan bangod nabalaka sia sa sini nga tawo. Ang katunayan nga ang tawo napatay sang gab-i gid nga gindamgo ini wala nagapamatuod nga ang damgo matagnaon. Kay sa tagsa ka subong sini nga sahi sang damgo nga daw nagamatuod, ginatos ang wala nagamatuod.
Bisan pa gingamit sang Dios ang mga damgo sang una agod ipahayag ang matagnaon nga mga hitabo kag maghatag sing mga instruksion samtang ginasulat pa ang iya nasulat nga Pulong, indi niya kinahanglan nga himuon ini karon. Inang nasulat nga Pulong nagaunod sing tanan nga instruksion halin sa Dios nga ginakinahanglan sang katawhan sa sining tion, kag ang mga tagna sini nagasugid sing mga hitabo nga matuman pa sa kapin sa isa ka libo ka tuig nga magaabot. (2 Timoteo 3:16, 17) Gani makasalig kita nga ang aton mga damgo indi mga palatandaan gikan sa Dios tuhoy sa palaabuton nga mga hitabo kundi kinahanglanon nga mga pagpanghikot sang utok agod maamligan ang aton mapagros nga panghunahuna.
[Retrato sa pahina 7]
Subong nga ginpakita sang damgo ni Faraon kon ano ang maabot sadto, ang Pulong sang Dios nagahatag sing kapawa sa aton palaabuton