Madamo Gid nga Pag-antos
“NGAA may amo gid sini ka daku nga indibiduwal kag kabilugan nga pag-antos . . . ? Ang Dios amo kuntani ang personipikasyon sang tanan nga katuyuan apang tuman kadamo ang wala sing kabilinggan sa sining kalibutan, tuman kadamo ang wala sing katuyuan nga pag-antos kag wala sing pulos nga sala. Ini bala nga Dios amo ang ginasumbong ni Nietzche nga amo sia: mapiguson, mapakunukunuhon, manugtonto, manugpatay?”—On Being a Christian, ni Hans Küng.
Makita mo nga ginahatag lamang sang Katolikong teologo nga si Hans Küng ang problema nga nagapalibog sa madamo—ngaa ginatugutan sang labing gamhanan, mahigugmaon nga Dios ang tuman kadamo nga pag-antos? Wala ka bala sing nabatian nga mga tawo nga nagapamangkot sing subong sina? Ang bisan sin-o nga mainawaon nagakasubo sa ginalaragway ni Küng subong “walay katapusan nga pag-agay sing dugo, balhas kag luha, kasakit, kalisod kag kahadlok, kasubo kag kamatayon.” Sa katunayan, kaangay ini sa kasulgan, sa pagbaha sang kalahadlukan kag kasakit nga naghalit sa kabuhi sang minilyon sa bug-os nga maragtas.—Job 14:1.
Puno sing “Mabudlay kag Masakit nga mga Butang”
Hunahunaa ang pag-antos nga resulta sang inaway, ang kasakit nga ginbatyag indi lamang sang mga biktima kundi sang mga namatyan man, subong sang mga ginikanan kag mga himata sang biktima nga mga bata kag sang iban pa nga ginpintasan. “Sang kapin sa 10 ka tuig nga nagligad,” siling sang Red Cross sining karong lang, “1.5 milyones ka bata ang napatay sa mga inaway.” Sa Rwanda sang 1994, ang Red Cross nagareport, “ginatos ka libo ka lalaki, babayi kag kabataan ang mapintas kag sistematiko nga ginpamatay.”
Indi man naton dapat pagkalimtan ang kasakit nga tuga sang mga pedopilya. Ang isa ka nagakalisod nga iloy, nga ang iya anak nga lalaki naghikog pagkatapos nga gin-abusuhan sang isa ka trabahador sa sentro sang pag-atipan sa bata, nagsiling: “Ang tawo nga nag-abuso sa akon anak nga lalaki . . . nagpatay sa iya kag sa madamo pa nga bata nga lalaki sa labing sistematiko, tiko nga paagi nga mahunahuna.” Kag kamusta naman ang makatulublag nga kasakit nga nabatyagan sang mga biktima sang kabalan nga mga manugpatay ukon mga serial killer, kaangay sadtong nadakpan sa Britanya nga “nagkidnap, naglugos, nagsakit kag nagpatay nga wala masilutan sa sulod sang 25 ka tuig”? Sa bug-os nga siglo daw wala sing latid ang halit nga ginhimo sang mga lalaki kag mga babayi sa isa kag isa paagi sa kasakit kag pag-antos.—Manugwali 4:1-3.
Idugang sa sini ang pag-antos nga tuga sang balatian sa emosyon kag lawas kag ang daku nga kasakit sang kalisod nga nabatyagan sang mga pamilya kon ang mga hinigugma mapatay sing hilaw. Yara man ang kalisang nga nabatyagan sang mga biktima sang gutom ukon sang iban pa nga ginatawag nga kinaugali nga mga kalamidad. Pila lamang ang magabais sa ginsiling ni Moises nga ang aton 70 ukon 80 ka tuig puno sing “mabudlay kag masakit nga mga butang.”—Salmo 90:10.
Bahin Bala sang Katuyuan sang Dios?
Mahimo bala, subong sa ginasiling sang iban, nga ining dalayon nga pag-antos bahin sang dimahantop nga katuyuan sang Dios? Kinahanglan bala kita mag-antos karon agod mahangpan ang kabuhi ‘sa pihak nga kalibutan’? Matuod bala, subong sa ginpatihan sang Pranses nga pilosopo nga si Teilhard de Chardin, nga ang “pag-antos nga nagapatay kag nagadunot, kinahanglanon sa tawo agod ini mabuhi kag mangin espiritu”? (The Religion of Teilhard de Chardin; amon ang italiko.) Indi gid!
Ang mapatugsilingon bala nga desinyador hungod nga magatuga sing makamamatay nga palibot kag nian magapangangkon nga mainawaon kon luwason niya ang mga tawo gikan sa mga epekto sini? Indi gid! Ngaa himuon ina sang isa ka mahigugmaon nga Dios? Gani ngaa ginatugutan sang Dios ang pag-antos? Matapos gid bala ang pag-antos? Hinun-anunan sang masunod nga artikulo ining mga pamangkot.
[Picture Credit Line sa pahina 3]
Retrato ni P. Almasy para sa WHO