Mga Milagro—Nagahisanto bala Ini sa Kinaugali nga mga Kasuguan?

ANG mga milagro amo ang mga hitabo nga nagapukaw sing katingala ukon kahayanghag; mga epekto sa pisikal nga kalibutan nga nagalabaw sa tanan nakilal-an na nga tawhanon ukon kinaugali nga mga gahom kag busa ginapatungod sa labaw sa kinaugali nga gahom. Sa Hebreong Kasulatan ang tinaga nga moh·phethʹ, nga ginabadbad kon kaisa nga “milagro,” nagakahulugan man sing “patimaan,” “kalatingalahan,” kag “tiliman-an.” (Deuteronomio 28:46; 1 Cronica 16:12, foot­note) Masunson ini ginagamit upod sa Hebreong tinaga nga ’ohth, nga nagakahulugan sing “tanda.” (Deuteronomio 4:34) Sa Griegong Kasulatan ang tinaga nga dyʹna·mis, “gahom,” ginabadbad nga “gamhanan nga mga buhat,” “ikasarang,” “milagro.”​—⁠Mateo 25:​15; Lucas 6:​19; 1 Corinto 12:​10, American Standard Version, King James Version, New World Translation, Revised Standard Version.

Ang milagro, nga makatilingala sa mata sang nagatan-aw, isa ka butang nga indi niya mahimo ukon mahangpan pa gani sing bug-os. Isa man ini ka gamhanan nga buhat, nga nagakinahanglan sing mas daku nga gahom ukon ihibalo sangsa iya. Apang gikan sa punto-de-vista sang isa nga amo ang ginhalinan sini nga gahom, indi ini isa ka milagro. Nahangpan niya ini kag may ikasarang sa paghimo sini. Gani, ang madamo nga buhat nga ginahimo sang Dios kalatingalahan sa mga tawo nga nakakita sini apang mga pagpakita lamang ini sang iya gahom. Kon ang isa ka tawo nagapati sa isa ka dios, ilabi na sa Dios sang pagpanuga, indi gid niya mapanghiwala ang gahom sang Dios sa paghimo sing mga butang nga makahalawhaw sa mata sang mga tawo.​—⁠Roma 1:⁠20.

Paagi sa pagtuon kag pagpanilag, nakilala sang mga mananalawsaw ang madamong alalangay nga pagpanghikot sang mga butang sa uniberso kag nahantop ang mga kasuguan nga nagalakip sina nga pagkaalalangay sa kinaugali nga katingalahan. Ang isa sini amo ang ‘kasuguan sang grabidad.’ Ginabaton sang mga sientipiko ang pagkasibod kag pagkamasaligan sining mga kasuguan, kag ang pagtawag sa sini nga “mga kasuguan” nagapakita sang pagluntad sang Isa nga nagapatuman sina nga mga kasuguan. Ginakabig sang mga maduhaduhaon ang milagro subong isa ka paglapas sa mga kasuguan nga ginabaton nila subong nga kinaugali, di-mabalhin, mapag-on; busa, siling nila, wala gid sing nagakatabo nga milagro. Maayo nga dumdumon nga ang ila panimuot amo nga kon indi naton ini mahangpan kag mapaathag suno sa paghantop naton sining mga kasuguan, indi ini mahimo matabo.

Apang, ang sangkol nga mga sientipiko labi pa gid nga nagahalong tuhoy sa pagsiling nga ang isa ka butang imposible. Si Propesor John R. Bro­beck sang Univer­sity of Penn­syl­vania nagsiling: “Ang isa ka sientipiko indi na makasiling sing bunayag nga ang isa ka butang imposible. Makasiling lamang sia nga mabudlay ini matabo. Apang mahimo sia makasiling nga ang isa ka butang imposible nga mapaathag suno sa aton karon nga ihibalo. Ang siensia indi makasiling nga ang tanan nga kinaiya sang materya kag ang tanan nga enerhiya nakilal-an na karon. . . . [Para sa milagro] ang isa ka butang nga kinahanglan idugang amo ang ginhalinan sang enerhiya nga wala naton mahibalui sa aton biolohiko kag pisiolohiko nga mga siensia. Sa aton Kasulatan ini nga ginhalinan sang enerhiya nakilal-an subong ang gahom sang Dios.” (Time, Hulyo 4, 1955) Sugod sang ginhambal ini, ang dugang pa nga pag-uswag sa siensia naghimo sini nga mas maathag.

Ang mga sientipiko indi makahangop sing bug-os sa mga kinaiya sang init, kasanag, pagpanghikot sang atomo kag nuklear, elektrisidad, ukon sang bisan ano nga porma sang materya sa idalom sang bisan normal nga mga kahimtangan. Labi pa gid nga kulang ang ila paghangop tuhoy sining mga kinaiya sa idalom sang di-kinaandan ukon abnormal nga mga kahimtangan. Halimbawa, sining karon lamang nga ang tul-id nga mga imbestigasyon ginhimo sa idalom sang sobra katugnaw nga mga kahimtangan, apang sa sining malip-ot nga tion, madamong makatalanhaga nga pagpanghikot sang mga elemento ang napanilagan. Ang tingga, nga indi isa ka himpit nga manugdala sing koryente, kon itum-oy sa likido nga hel­ium nga ginpabugnaw sa temperatura nga -271° C. (-456° F.) makatalanhaga nga mangin isa ka lakas nga manugdala kag isa ka makusog nga elektromagneto kon ang isa ka barita nga bato-balani ibutang sa tupad sini. Sa sinang tuman katugnaw nga temperatura daw ginasikway sang hel­ium ang kasuguan sang grabidad paagi sa amat-amat nga pagkadto sa kilid sang isa ka kristal nga pitsel tubtob sa baba, kag nagaguwa gikan sa suludlan.​—⁠Matter, ­Life Sci­ence Libra­ry, 1963, p. 68, 69.

Ini nga tukib amo ang isa sa madamo nga nagpatingala sa mga sientipiko, nga daw naggumon sa ila anay mga ideya. Paano, nian, makasiling ang bisan sin-o nga ginlapas sang Dios ang iya kaugalingon nga mga kasuguan sa paghimo sing gamhanan nga mga buhat nga daw makatilingala kag milagruso sa mga tawo? Pat-od gid nga kontrolado sing himpit sang Manunuga sang pisikal nga uniberso ang mga gintuga niya kag sarang mamaniobra ining mga butang sa sulod sang balayan sang mga kasuguan nga ginhimo niya nga duna sa sini. (Job 38) Mapaluntad niya ang kahimtangan nga kinahanglanon para mahimo ini nga mga buhat; sarang niya mapadasig, mapahinay, mapahaganhagan, ukon madula ang mga reaksion. Ukon ang mga anghel, nga may gahom nga labaw sangsa mga tawo, makahimo sini subong pagtuman sa kabubut-on ni Jehova.​—⁠Exodo 3:​2; Salmo 78:​44-49.

Pat-od gid nga wala ginatal-usan ukon ginalapas sang sientipiko ang pisikal nga mga kasuguan kon gamiton niya ang dugang nga kainit ukon kabugnaw, ukon ang dugang nga oksiheno, kag iban pa, agod mapadasig ukon mapahinay ang isa ka kemikal nga proseso. Walay sapayan, ginahangkat sang mga maduhaduhaon ang mga milagro sa Biblia, lakip na ang “milagro” sang pagpanuga. Ining mga manughangkat nagasiling, sa katunayan, nga pamilyar sila sa tanan nga kahimtangan kag proseso nga nahanabo. Nagainsister sila nga ang mga hilikuton sang Manunuga mahimo nga ginlatiran lamang sang ila makitid nga paghangop sa mga kasuguan nga nagakontrol sa pisikal nga mga butang.

Ini nga kaluyahon sang mga sientipiko ginakilala sang isa ka Sueko nga propesor sang plas­ma phys­ics, nga nagsiling: “Wala sing isa ang nagaduhaduha sa pagsunod sang atmospera sang duta sa mga kasuguan sang me­chan­ics kag atom­ic phys­ics. Ang tanan alalangay, mahimo nga mabudlay gid para sa aton nga mahibaluan kon paano nagapanghikot ining mga kasuguan may kaangtanan sa bisan anong kahimtangan nga nagahilabot sa katingalahan sa atmospera.” (Worlds-Antiworlds, ni H. Alfvén, 1966, p. 5) Gingamit sang propesor ini nga panghunahuna sa ginhalinan sang uniberso. Ginpatok sang Dios ang pisikal nga mga kasuguan nga nagakontrol sa duta, adlaw, kag bulan, kag sa sulod sang balayan sini ang mga tawo nakahimo sing makatilingala nga mga butang. Pat-od gid nga ang Dios makahimo sing mga kasuguan nga magaresulta sa butang nga wala ginapaabot sang mga tawo; indi problema para sa iya ang pagtunga sa Dagat nga Mapula agod ang “mga tubig nangin dingding” sa tagsa ka bahin. (Exodo 14:22) Walay sapayan, nga para sa tawo, ang paglakat sa tubig isa ka tumalagsahon nga binuhatan, daw ano lang ini kahapos himuon sa gahom sang “Isa nga nagabitad sang mga langit subong sang kumbong, nga nagahumlad sa ila subong sang layanglayang nga puluy-an.” Dugang pa, ang Dios ginalaragway subong nagatuga, kag nagakontrol, sa tanan nga butang sa langit, kag ginasiling nga “bangod sa pagkabugana sang dinamiko nga enerhiya, subong nga sia man makusog sa gahom, wala sing isa sa sini nga nakulang.”​—⁠Isaias 40:​21, 22, 25, 26.

Sugod sang ginbaton ang pagluntad sang kasuguan, subong sa kasuguan sang grabidad, nga nagapahangop sa isa ka manughimo-kasuguan nga may di-matupungan, labaw sa kinaugali nga kinaalam kag gahom, ngaa duhaduhaan ang iya ikasarang sa paghimo sing makatilingala nga mga butang? Ngaa tinguhaan nga latiran ang iya pagpanghikot sa makitid gid katama nga ihibalo kag eksperiensia sang tawo? Ginalaragway ni patriarka Job ang kadudulman kag kabuangan sang mga nagapaindis-indis sang ila kaalam batok sa Dios.​—⁠Job 12:​16-25; ipaanggid ang Roma 1:​18-23.

Ang Pagsunod sang Dios sa Iya Moral nga Kasuguan

Ang Dios sang pagpanuga indi isa ka nagabulubag-o nga Dios, nga dimasaligan nga nagalapas sa iya kaugalingon nga mga kasuguan. (Malaquias 3:6) Makita ini nga katunayan sa pagsunod sang Dios sa iya moral nga mga kasuguan, nga nagahisanto sa iya pisikal nga mga kasuguan apang mas mataas kag mas daku sangsa sini. Bangod sa katarungan indi niya mapahanugutan ang pagkadimatarong. “Ikaw putli gid sing mga mata nga makita ang malain; kag indi ka makatulok sa pagkabalingag,” siling sang iya manalagna. (Habacuc 1:​13; Exodo 34:7) Ginpabutyag niya ang iya kasuguan sa Israel: “Kalag sa kalag, mata sa mata, ngipon sa ngipon, kamot sa kamot, tiil sa tiil.” (Deuteronomio 19:21) Sang luyag niya magpatawad sa wala sing inugpangapin, mahinulsulon nga mga tawo tungod sa sala nga amo ang kabangdanan sang ila kamatayon, ang Dios dapat nga may legal nga sadsaran agod masunod niya ang iya kasuguan. (Roma 5:​12; Salmo 49:​6-8) Matutom niya nga gintuman ang kasuguan, tubtob sa punto sang pagsakripisyo sa iya bugtong nga Anak subong gawad tungod sa mga sala sang katawhan. (Mateo 20:28) Ginapakita ni apostol Pablo nga, “paagi sa paghilway bangod sa gawad nga ginbayad ni Cristo Jesus,” si Jehova “nagpakita sang iya kaugalingon nga pagkamatarong . . . agod mangin matarong sia bisan kon nagapahayag nga matarong sa tawo nga may pagtuo kay Jesus.” (Roma 3:​24, 26) Kon nahangpan naton nga ang Dios, tungod sa pagtahod sa iya moral nga mga kasuguan, wala mag-isol sa paghalad sa iya hinigugma nga Anak, makasiling gid kita nga indi gid kinahanglan nga “lapason” niya ang iya pisikal nga kasuguan agod mahimo ang bisan ano nga luyag niya sa sulod sang pisikal nga pagtuga.