Ang Pagtuo kag ang Imo Palaabuton

“Ang pagtuo amo ang masaligan nga pagpaabot sang mga butang nga ginalauman.”​—⁠HEBREO 11:⁠1.

1. Ano nga sahi sang palaabuton ang luyag sang kalabanan nga mga tawo?

INTERESADO bala ikaw sa palaabuton? Ang kalabanan nga mga tawo interesado. Nagalaum sila sa palaabuton nga may paghidait, hilway sa kahadlok, makaalayaw nga mga kahimtangan sa pagkabuhi, mapatubason kag makalilipay nga trabaho, mapagros kag malawig nga kabuhi. Walay duhaduha nga luyag sang tanan nga kaliwatan sa maragtas ina nga mga butang. Kag karon, sa sining kalibutan nga tuman kagamo, ina nga mga kahimtangan labi pa gid ka halandumon.

2. Paano ginpabutyag sang isa ka estadista ang pagtamod sang isa sa palaabuton?

² Samtang ang katawhan nagapasulod sa ika-21 nga siglo, may paagi bala sa pagpat-od kon mangin ano ang palaabuton? Ang isa ka paagi ginpabutyag kapin na sa 200 ka tuig ang nakaligad sang Amerikanong estadista nga si Patrick Henry. Sia nagsiling: “Wala ako sing nahibaluan nga paagi sa pagpat-od sa palaabuton kundi paagi sa nagligad.” Suno sa sining pagtamod, ang palaabuton sang tawhanon nga pamilya sarang mahibaluan sa daku nga kasangkaron paagi sa kon ano anay ang ginhimo sang tawo. Madamo ang nagaugyon sa sina nga pagtamod.

Ano Bala ang Kahimtangan sang Nagligad?

3. Ano ang ginapakita sang rekord sang maragtas nahanungod sa mga paglaum para sa palaabuton?

³ Kon ang palaabuton mangin pagsulit sang nagligad, makapalig-on bala ina para sa imo? Nangin maayo bala ang palaabuton sang nagligad nga mga kaliwatan sa sulod sang madamo nga dag-on? Indi. Walay sapayan sang mga paglaum sang katawhan sa sulod sang linibo ka tuig kag walay sapayan sang materyal nga pag-uswag sa madamong duog, ang maragtas napun-an sing pagpigos, krimen, kasingki, inaway, kag kaimulon. Ining kalibutan nakaagom sing lainlain nga kalamidad, nga natabo bangod sang indi maayo nga paggahom sang tawo. Ang Biblia nagasiling sing husto: “Gingamhan sang tawo ang tawo sa iya kasamaran.”​—⁠Manugwali 8:⁠9.

4, 5. (a) Ngaa malaumon ang mga tawo sang maaga nga bahin sang ika-20 nga siglo? (b) Ano ang natabo sa ila mga paglaum para sa palaabuton?

⁴ Ang matuod amo nga ang malain nga maragtas sang katawhan ginasulitsulit lamang​—⁠apang sa mas daku kag mas makahalalit nga kasangkaron. Ining ika-20 nga siglo pamatuod sa sina. Nakatuon kag nalikawan bala sang katawhan ang mga kasaypanan sang nagligad? Ti, sa pamuno sining siglo, madamo ang nagtuo sa mas maayo nga palaabuton bangod sang malawiglawig nga kalinong kag bangod sang mga pag-uswag sa industriya, siensia, kag edukasyon. Sadtong maaga nga bahin sang dekada 1900, siling sang isa ka propesor sa unibersidad, ginpatihan anay nga imposible na nga mag-inaway bangod “ang mga tawo sibilisado kaayo.” Ang anay primer ministro sang Britanya nagsiling tuhoy sa panimuot sang mga tawo sadto nga tion: “Ang tanan amat-amat nga magauswag. Amo ini ang kalibutan nga akon natawhan.” Apang pagkatapos sina sia nagsiling: “Hingalagan lamang, sa wala ginapaabot, isa ka aga sang 1914 ang tanan narumpag.”

⁵ Walay sapayan sang malig-on nga pagpati sa isa ka mas maayo nga palaabuton sadto nga tion, haluson pa lang gani makasugod ang bag-ong siglo sang ang kalibutan ginlambasan sing pinakamalubha nga hinimo-sang-tawo nga kapahamakan​—⁠ang Inaway Kalibutanon I. Subong isa ka halimbawa sa kon ano nga sahi ini, binagbinaga ang natabo sang 1916 sa isa ka inaway sang ginsalakay sang mga hangaway sang Britanya ang kuta sang mga Aleman malapit sa Somme River sa Pransia. Sa sulod lamang sang isa ka adlaw 20,000 ang napatay sa mga taga-Britanya, kag madamo ang napatay sa mga Aleman. Halos napulo ka milyon ka soldado kag madamo nga sibilyan ang napatay sa sulod sang apat ka tuig. Ang populasyon sang Pransia nagdiutay bangod sang madamo nga kalalakin-an nga napatay. Ang ekonomiya nahalitan, nga nagdul-ong sa Daku nga Kapurauton sang dekada 1930. Indi katingalahan nga ang iban nagsiling nga sang adlaw nga nagsugod ang Inaway Kalibutanon I amo man kuno yadto ang adlaw nga ang kalibutan nagbuang!

6. Nag-ayo bala ang kabuhi pagkatapos sang Inaway Kalibutanon I?

⁶ Amo bala sini ang palaabuton nga ginlauman sadto nga kaliwatan? Indi. Ang ila mga paglaum nadugmok; wala man yadto magdul-ong sa maayo pa nga kahimtangan. Duha ka pulo kag isa ka tuig lamang pagkatapos sang Inaway Kalibutanon I, ukon sang 1939, isa ka labi pa kalain nga hinimo-sang-tawo nga kapahamakan ang nagsugod​—⁠ang Inaway Kalibutanon II. Mga 50 milyones ka lalaki, babayi, kag kabataan ang napatay. Ang mga siudad napapas bangod sang mga pagpamomba. Sang Inaway Kalibutanon I, linibo ka soldado ang napatay sa isa ka inaway sa sulod lamang sang pila ka oras, samtang sang Inaway Kalibutanon II, duha lamang ka bomba atomika ang nagpatay sa kapin sa 100,000 ka tawo sa sulod lang sang pila ka segundo. Ang ginakabig sang madamo nga malain pa amo ang mapahituon nga pagpatay sa minilyon sa mga kampo konsentrasyon sang mga Nazi.

7. Ano ang matuod nga natabo sa sining bug-os nga siglo?

⁷ Ang pila ka balasahon nagasiling nga kon ilakip naton ang mga inaway sa tunga sang mga pungsod, ang mga inaway sibil, kag ang pagpatay sang mga gobierno sa ila mismo mga banwahanon, ang napatay sa sining siglo may kabug-usan nga mga 200 milyones. Isa ka balasahon ang nagbulubanta pa gani sini sa 360 milyones. Handurawa lamang ang tanan nga kakugmat​—⁠ang kasakit, luha, kalisang, kag naguba nga mga kabuhi! Dugang pa, sa promedyo, mga 40,000 ka tawo, kalabanan mga kabataan, ang nagakapatay kada adlaw bangod sa kapigaduhon. Tatlo ka pilo sina nga kadamuon ang napatay bangod sa aborsion kada adlaw. Subong man, mga isa ka bilyon ka tawo ang indi gani makabakal sing kalan-on nga kinahanglanon sa isa ka adlaw nga pagtrabaho bangod sang sobra nga kaimulon. Ini tanan nga kahimtangan mga pamatuod sa kon ano ang gintagna sa Biblia nga nagakabuhi kita sa “katapusan nga mga adlaw” sining malauton nga sistema sang mga butang.​—⁠2 Timoteo 3:​1-5, 13; Mateo 24:​3-12; Lucas 21:​10, 11; Bugna 6:​3-8.

Wala sing Tawhanon nga mga Solusyon

8. Ngaa indi malubad sang tawhanon nga mga lider ang mga problema sang kalibutan?

⁸ Samtang ining ika-20 nga siglo manughingapos na, madugang naton ang mga inagihan sini sa nagligad nga mga siglo. Kag ano ang ginasugid sang maragtas? Nagasugid ini sa aton nga wala gid malubad sang tawhanon nga mga lider ang dalagku nga mga problema sang kalibutan, nga wala nila ini ginalubad karon, kag indi nila ini malubad sa palaabuton. Indi gid sila makasarang sa pag-aman sing palaabuton nga luyag naton, bisan ano man kaayo ang ila tinutuyo. Kag ang pila nga may awtoridad wala sing maayo nga tinutuyo; luyag nila ang posisyon kag gahom para lamang sa ila kaugalingon kag materyal nga kaayuhan, indi para sa kaayuhan sang iban.

9. Ngaa may rason nga duhaduhaan nga ang siensia may mga sabat sa mga problema sang tawo?

⁹ May mga sabat bala ang siensia? Wala kon binagbinagon naton ang nagligad. Ang mga sientipiko sang gobierno nagahinguyang sing madamo nga kuwarta, tion, kag panikasog sa paghimo sing tuman ka malaglagon nga kemiko, biolohiko, kag iban pa nga sahi sang mga hinganiban. Ang mga pungsod, lakip na ang pinakaimol, nagagasto sing kapin sa 700 bilyones dolyares sa mga armas kada tuig! Subong man, ang ‘pag-uswag sa siensia’ mahimo man basulon tungod sa mga kemiko nga nagdagta sa hangin, duta, tubig, kag kalan-on.

10. Ngaa bisan ang edukasyon wala nagapasalig sing isa ka mas maayo nga palaabuton?

¹⁰ Makalaum bala kita nga ang mga eskwelahan sang kalibutan magabulig sa pagtukod sing isa ka mas maayo nga palaabuton paagi sa pagtudlo sing mataas nga mga talaksan sa moralidad, pagpatugsiling sa iban, kag gugma sa isigkatawo? Indi. Sa baylo, nagakonsentrar sila sa mga karera, sa mga butang nga makuwartahan. Ginapalambo sini ang tuman ka mapaindis-indison nga espiritu, indi ang espiritu sa pagbulig; kag ang mga eskwelahan wala nagatudlo sing nagakaigo nga pagginawi. Sa baylo, madamo sa sini ang nagakunsinti sang pag-asawahay nga wala makasal, nga nagresulta sa pagdamo sang mga tin-edyer nga nagmabdos kag sang mga balatian nga ginliton paagi sa seksuwal nga paghulid.

11. Paano ang rekord sang mga negosyo nagahatag sing duhaduha sa palaabuton?

¹¹ Ang dalagku bala nga negosyo sa kalibutan mapahulag sa hinali nga atipanon ang aton planeta kag pakitaan sing gugma ang iban paagi sa paghimo sing mga produkto nga makahatag sing matuod nga kapuslanan kag indi lamang agod makaganansia? Indi ina matabo. Magauntat bala sila sa paghimo sing mga programa sa telebisyon nga puno sing kasingki kag imoralidad nga nagapalain sa hunahuna sang tawo, labi na sang mga pamatan-on? Ang nagligad indi gid makapalig-on bangod, sa kalabanan nga bahin sini, ang TV nangin poso-negro sang imoralidad kag kasingki.

12. Ano ang kahimtangan sang tawo may kaangtanan sa balatian kag kamatayon?

¹² Isa pa, bisan ano man ka sinsero ang mga doktor, indi nila madula ang balatian kag kamatayon. Halimbawa, sang matapos ang Inaway Kalibutanon I, wala nila matapna ang paglapnag sang trangkaso Espanyola; sa bug-os nga kalibutan, nagkutol ini sing mga 20 milyones ka kabuhi. Sa karon, ang balatian sa tagipusuon, kanser, kag iban pa makamamatay nga mga balatian lapnag. Wala man madula sang medisina ang modernong kalalat-an sang AIDS. Sa kabaliskaran, ang report sang Nasyones Unidas nga ginbalhag sang Nobiembre 1997 naghinakop nga ang AIDS virus naglapnag sing doble ka pilo sangsa ulihi nga mga bulubanta. Minilyon na ang napatay bangod sini. Sang 1996, tatlo pa ka milyon ang nalatnan.

Kon Paano Ginatamod sang mga Saksi ni Jehova ang Palaabuton

13, 14. (a) Paano ginatamod sang mga Saksi ni Jehova ang palaabuton? (b) Ngaa indi mapaluntad sang mga tawo ang mas maayo nga palaabuton?

¹³ Apang, ang mga Saksi ni Jehova nagapati nga ang katawhan may masanag kag pinakamaayo nga palaabuton! Apang wala sila nagalaum nga ang mas maayo nga palaabuton magaabot paagi sa mga panikasog sang tawo. Sa baylo, nagalaum sila sa Manunuga, si Jehova nga Dios. Nakahibalo sia kon mangin ano ang palaabuton, kag isa ini nga makalilipay gid! Nakahibalo man sia nga ang mga tawo indi makapaluntad sing subong sina nga palaabuton. Sanglit gintuga sila sang Dios, nakahibalo sia sang ila mga limitasyon labaw kay bisan sin-o. Sa iya Pulong, maathag niya kita nga ginasugiran nga wala niya pagtugaha ang mga tawo nga may ikasarang nga makagahom sing madinalag-on nga wala sing panuytoy sang Dios. Ang madugay nga pagpahanugot sang Dios sa paggahom sang tawo nga hilway sa iya nagpakita sina nga pagkawalay ikasarang sing dimapangduhaduhaan. Ang isa ka awtor nagbaton: “Gintilawan sang hunahuna sang tawo ang tanan posible nga kombinasyon sang pagkasoberano, apang sa walay pulos.”

¹⁴ Sa Jeremias 10:​23, mabasa naton ang pinamulong sang inspirado nga manalagna: “Nahibaluan ko, O Jehova, nga ang dalanon sang tawo wala sa iya kaugalingon. Wala sa tawo nga nagalakat bisan ang pagtuytoy sa iya tikang.” Subong man, ang Salmo 146:3 nagasiling: “Dili kamo magsalig sa mga dungganon, ukon sa anak sang dutan-on nga tawo, nga sa iya wala sing kaluwasan.” Sa katunayan, bangod natawo kita nga dihimpit, subong sang ginapakita sa Roma 5:​12, ang Pulong sang Dios nagapaandam sa aton nga indi man magsalig sa aton kaugalingon. Ang Jeremias 17:9 nagasiling: “Ang tagipusuon mas malimbungon labaw sa tanan nga butang.” Busa, ang Hulubaton 28:​26 nagasiling: “Sia nga nagasalig sa iya kaugalingon nga tagipusuon buangbuang, apang sia nga handa sa paglakat sa kaalam amo ang isa nga maluwas.”

15. Diin kita makasapo sing kaalam sa pagtuytoy sa aton?

¹⁵ Diin naton masapwan ini nga kaalam? “Ang kahadlok kay Jehova amo ang pamuno sang kaalam, kag ang ihibalo sang Isa nga Labing Balaan amo ang paghangop.” (Hulubaton 9:10) Si Jehova lamang ang may kaalam nga makatuytoy sa aton sa sining makahaladlok nga mga tion. Kag ginhatag niya sa aton ang iya kaalam paagi sa Balaan nga Kasulatan, nga gin-inspirar niya sa pagtuytoy sa aton.​—⁠Hulubaton 2:​1-9; 3:​1-6; 2 Timoteo 3:​16, 17.

Ang Palaabuton sang Tawhanon nga Paggahom

16. Sin-o ang nagapat-od sang palaabuton?

¹⁶ Ano, nian, ang ginasugid sa aton sang Pulong sang Dios tuhoy sa palaabuton? Nagasugid ini sa aton nga ang palaabuton indi gid magasulit sang kon ano ang ginhimo sang mga tawo sang nagligad. Gani sala ang pagtamod ni Patrick Henry. Ang palaabuton sining duta kag sang katawhan pat-uron, indi sang mga tawo, kundi ni Jehova nga Dios. Ang iya kabubut-on himuon sa duta, indi ang kabubut-on ni bisan sin-o nga tawo ukon bisan ano nga pungsod sini nga kalibutan. “May madamo nga plano sa tagipusuon sang tawo, apang ang laygay ni Jehova amo ang magapadayon.”​—⁠Hulubaton 19:⁠21.

17, 18. Ano ang kabubut-on sang Dios para sa tion naton?

¹⁷ Ano ang kabubut-on sang Dios para sa tion naton? Tuyo niya nga tapuson ining masingki, imoral nga sistema sang mga butang. Ang siniglo nga malain nga paggahom sang tawo buslan sa dili madugay sang pagginahom sang Dios. Ang tagna nga masapwan sa Daniel 2:​44 nagasiling: “Sa mga adlaw sadto nga mga hari [nga nagaluntad karon] ang Dios sang langit magapatindog sing ginharian [sa langit] nga indi gid malaglag. Kag ang ginharian mismo indi iliton sa iban nga katawhan. Dugmukon sini kag papason ini tanan nga ginharian, kag magapadayon ini tubtob sa walay katubtuban.” Dulaon man sang Ginharian ang malauton nga impluwensia ni Satanas nga Yawa, butang nga indi masarangan sang tawo. Ang paggahom niya sa sining kalibutan madula sing dayon.​—⁠Roma 16:​20; 2 Corinto 4:​4; 1 Juan 5:⁠19.

¹⁸ Talupangda nga papason sang langitnon nga ginharian ang tanan nga porma sang pagginahom sang tawo. Ang paggahom sa sini nga duta indi pagapabayaan sa tawo. Sa langit, tuytuyan sang mga nagahuman sa Ginharian sang Dios ang tanan nga hilikuton sa duta sa kaayuhan sang katawhan. (Bugna 5:​10; 20:​4-6) Sa duta, ang matutom nga katawhan magasunod sa mga sugo sang Ginharian sang Dios. Amo ini ang pagginahom nga gintudlo ni Jesus sa aton nga ipangamuyo sang nagsiling sia: “Magkari ang imo ginharian. Himuon ang imo kabubut-on, kon paano sa langit, amo man sa duta.”​—⁠Mateo 6:⁠10.

19, 20. (a) Paano ginalaragway sang Biblia ang kahimusan sa Ginharian? (b) Ano ang himuon sang pagginahom sini para sa katawhan?

¹⁹ Ang mga Saksi ni Jehova nagatuo sa Ginharian sang Dios. Ini amo ang “bag-ong mga langit” nga ginsulat ni apostol Pedro: “Nagahulat kita sing bag-ong mga langit kag bag-ong duta suno sa iya saad, kag sa sini magapuyo ang pagkamatarong.” (2 Pedro 3:13) Ang “bag-ong duta” amo ang bag-ong katilingban sang tawo nga pagagamhan sang bag-ong mga langit, ang Ginharian sang Dios. Amo ini ang kahimusan nga ginpahayag sang Dios sa palanan-awon kay apostol Juan, nga nagsulat: “Nakita ko ang bag-ong langit kag ang bag-ong duta; kay ang nahaunang langit kag ang nahaunang duta nagtaliwan . . . Kag pahiran [sang Dios] ang tagsa ka luha sa mga mata nila, kag wala na sing kamatayon, ukon kalisod ukon paghibi ukon kasakit pa. Ang nahaunang mga butang nagtaliwan.”​—⁠Bugna 21:​1, 4.

²⁰ Talupangda nga ang bag-ong duta mangin isa nga matarong. Ang tanan dimatarong nga mga elemento dulaon paagi sa pagpasilabot sang Dios, sa inaway sang Armagedon. (Bugna 16:​14, 16) Ang tagna sa Hulubaton 2:​21, 22 nagalaragway sini: “Ang mga matadlong amo ang magapuyo sa duta, kag ang disalawayon amo ang magapabilin sa sini. Tuhoy sa malaut, utdon sila gikan sa duta.” Kag ang Salmo 37:9 nagasaad: “Ang mga nagahimo sing malaut utdon, apang ang mga nagalaum kay Jehova amo ang magapanubli sang duta.” Luyag mo bala magkabuhi sa subong sina nga bag-ong kalibutan?

Magsalig sa mga Saad ni Jehova

21. Ngaa makasalig kita sa mga saad ni Jehova?

²¹ Makasalig bala kita sa mga saad ni Jehova? Pamatii ang ginsiling niya paagi sa iya manalagna nga si Isaias: “Dumduma ang nahauna nga mga butang sang dumaan nga mga tion, nga ako ang Balaan nga Isa kag wala sing iban pa nga Dios, kag wala na gid sing kaangay sa akon; ang Isa nga nagapahayag sang katapusan kutob sa ginsuguran, kag kutob sa dumaan nga mga tion sang mga butang nga wala pa mahimo; ang Isa nga nagasiling, ‘Ang akon mismo laygay magapadayon, kag himuon ko ang tanan ko nga luyag.’ ” Ang naulihi nga bahin sang bersikulo 11 nagasiling: “Nagpamulong ako; pahanabuon ko man ini. Ginbuko ko ini, himuon ko man ini.” (Isaias 46:​9-11) Huo, makasalig kita kay Jehova kag sa iya mga saad subong nga ining mga saad daw natuman na. Ang Biblia nagapabutyag sini sa sining paagi: “Ang pagtuo amo ang masaligan nga pagpaabot sang mga butang nga ginalauman, ang maathag nga pagpasundayag sang mga katunayan bisan nga dimakita.”​—⁠Hebreo 11:⁠1.

22. Ngaa makasalig kita nga tumanon ni Jehova ang iya mga saad?

²² Ang mapainubuson nga mga tawo nagapakita sini nga pagsalig bangod nakahibalo sila nga kabubut-on sang Dios nga tumanon ang iya mga saad. Halimbawa, sa Salmo 37:​29, aton mabasa: “Ang mga matarong magapanag-iya sang duta, kag magapuyo sing dayon sa sini.” Makatuo bala kita sa sini? Huo, bangod ang Hebreo 6:​18 nagasiling: “Imposible para sa Dios ang magbutig.” Ang Dios bala ang nagapanag-iya sang duta, amo nga mahatag niya ini sa mga mapainubuson? Ang Bugna 4:​11 nagasiling: “Ikaw ang nagtuga sang tanan nga butang, kag bangod sang imo kabubut-on nangin amo kag gintuga sila.” Busa, ang Salmo 24:1 nagasiling: “Ang duta iya ni Jehova kag ang kabug-usan sini.” Si Jehova ang nagtuga sang duta, ang nagapanag-iya sini, kag nagahatag sini sa mga nagatuo sa iya. Agod mapalig-on ang aton pagsalig sa sini, ipakita sang masunod nga artikulo kon paano gintuman ni Jehova ang iya mga saad sa iya katawhan sang nagligad nga tion subong man sa aton adlaw kag kon ngaa makasalig kita sing bug-os nga himuon niya ini sa palaabuton.

Mga Punto Para sa Repaso

◻ Ano ang natabo sa mga paglaum sang mga tawo sa bug-os nga maragtas?

◻ Ngaa indi kita makalaum sa mga tawo sing mas maayo nga palaabuton?

◻ Ano ang kabubut-on sang Dios nahanungod sa palaabuton?

◻ Ngaa makasalig kita nga tumanon sang Dios ang iya mga saad?

[Retrato sa pahina 10]

Ang Biblia nagasiling sing husto: “Wala sa tawo nga nagalakat . . . ang pagtuytoy sa iya tikang.”—⁠Jeremias 10:⁠23.

[Credit Line]

Bomba: Retrato sang U.S. National Archives; gutom nga kabataan: WHO/OXFAM; mga refugee: UN PHOTO 186763/J. Isaac; Mussolini kag Hitler: Retrato sang U.S. National Archives